OCHRONA WARTOŚCI INTELEKTUALNEJ

INNOWACJA:
· wytwór (idea, metoda, rzecz) spostrzegany przez przedmiot przyzwyczajenia jako nowy
· oznacza nowy, sposób zaspakajania określonych potrzeb; odnosić można do wszystkich aspektów działalności
ludzkiej
· wszystko, co spostrzegane jest jako nowe, niezależne od obiektywnej nowości danej idei czy rzeczy
· Innowację należy rozumieć jako modyfikację wyrobu, usługi, procesu prod. lub technologii

Innowacyjność: 1. Japonia 2. USA 3. Korea Pd (...) 33. Polska
Innowacje (wynalazki): * procesy wytwórcze, * prod.
Innowacje (postęp techniczny)

Historia gospodarki rynkowej od 1776 roku
- towar – prod. gospod .rynkowej
- w gospod. każdy chce zaspakajać swoje potrzeby (towary)
- podział prod. przez instytut wymiany
- zmiany w technice: duże i małe (drobna-dyskomfort)
- w gospod. rynk. ważna jest decyzja zakupu danego towaru
- miernik innowacji: liczba patentów, przyznaje się w różnych miej. (Urząd Patentowy w Pl)
„Każde przeds. ,aby się mogło rozwijać efektywnie i dynamicznie potrzebuje innowacji: nowych pr., nowych
technologii, nowych systemów organizacji i zarządz., marketingu itp.”
Z pkt widzenia przds. innowacją jest każda zmiana, która go dot., prowadząca do zwiększenia efektywności
wykorz. jego zasobów.

Gospodarka Nakazowa Rynkowa
Firmy War. dział: centralne zarządz.Podst. cel: wykonyw. planów Konkurencjazysk
Państo Rządzi gospod. Wspomaga gromadzenie
Innowacje brak Podstaw. narządziaczynny wzrost

PATENTY – istota i podstaw. Uwarunkowania
· dok. wydany przez „państwo” dający wł. wynalaz. prawo do wyłącznego dysponow. nim na terenie danego kraju
w określonym czasie.
ŕ prawo stosow. wynal. w proc. gospod.
ŕ wyłączne prawo udzielania zezwoleń licencji) na jego stosow. w proc. gospod.
· prawna gwarancja monopolu techn. wł. wynal.
· kompromis między interesem społ. (państwa) a interesami wł. wynal.
· ujawnienie istoty wynal. opisie patentów (zastrzeżenia patentów) jako podst. war.
· ograniczony zasięg czasowy i terytorialny jako dodatkowy war. Monopolu

HISTORIA patentów:
· ustawa wenecka –1474, 10-letnia ochrona
· angielski statut o monopoloach – 1624: przywilej dla pierwszychi prawdziwych wynalazców
· prawdziwe początki w USA – 1790
· Francja – 1791: ustawa w spr. pożytecznych odkryć i środków zapewniających.

BADANIA SYSTEMU PATENTOWANIA. PODSTAW.ZAS.SYST.PATENTOWANIA
· podstawą uzyskania patentu jest posiadanie wynalazku spełniającego kryteria patentowalności. Syst. pat. musi
określać sposób, tryb i przedmioty dokonujące kwalifikacji wynal. z punktu widzenia ich zdolności patentowej
· podst. zasady syst. patent.
1. z. Asymilacji (każdy przedmiot ma takie same prawa)
2. z. priorytetu konwencyjnego (międzynarodowe prawo)
3. z. ochrony praw os.3
4. z. obowiązku stosow. opatent. wynal.

MIĘDZYNARODOWY SYST. OCHR. WŁ. PRZEMYSŁ. (INTELEKT.)
· 1883 – Konwencja Paryska; Międzynar. Zw. Ochr. Wł. Przemysł.
· 1866 – Konwencja Berneńska o ochr. Dzieł liter. (nauk.) i artyst.
· 1891 – Porozumienie Madryckie o międzynar. rejestracji znaków towarowych (Polska należy od 1991)
· 1961- Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)

1

· 1971 – Układ o Współpracy Patentowej (PCT) (Polska od 1990)
· 1973 – Konwencja o Patencie Europejskim (Monachijska)
· 1994 – Światowa Organizacja Handlu (WTO)w miejsce GATT, Porozumienie w Sprawie Handlowych Aspektów
Praw Własności Intelekt. (TRIPS) (Polska od 1995 w WTO)

PATENTY A WYNALAZKI - NAJWAŻNIEJSZE ZASADY USTAWOWE
· Patenty są udziel. na wynal., które są nowe, posiadają poziom wynalazczy, nadają się do przemysł. stosowania:
1. Wynal. uważa się za nowy, jeśli nie jest on cz. Stanu techniki.
2. Wynal. uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli ten nie wynika dla znawcy w sposób oczywisty ze
stanu techniki.
3. wynal. uważa się za nadający się do przemysł. stos., jeżeli wg wynal. może być uzyskiwany wytwór lub
wykorzystywany w sposób w rozumieniu techn. w jakiejkolwiek dział. przemysł., nie wykluczając rolnictwa.
· za wynalazki nie uważa się:
1. odkryć, teorii nauk. I metod matemat.
2. wytworów o char. jedynie estetycznym
3. planów, zasad i metod dot. Dział. umysłowej lub gospod. oraz gier
4. wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjjętych zasad
nauki
5. programów dla maszyn
6. przedstawienia informacji
· patentów nie udziela się na:
1. wynalazki, których wykorz. byłoby sprzeczne z porządkiem publ. lub dobrymi obyczajami
2. odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biolog.; sposoby hodowli zwierząt lub roślin
3. sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurg. lub terapeut. oraz sposoby diagnostyki
v Twórcy wynal. przysługuje się prawo do uzyskania patentu, wynagrodzenia, wymienienia go jako twórcy w
opisach, rejestrach oraz in. dok. i publ.
v Korzystający w dobrej wierze z wynal. na obszarze RP, w chwili stanowiącej o pierwszeństwie korzystania z
wynalazku przez os. 3, może z niego nadal korzystać w swoim przedsiębiorstwie w zakresie, w jakim dotychczas
korzystał. Prawo to przysługuje również temu, kto w tej samej chwili przygotował już wszystkie istotne narzędzia
potrzebne do korzystania z wynal.
v Uprawniony patentu lub licencji nie może nadużywać swojego prawa, w szczególności przez uniemożliwienie
korzystania z wynal. przez os. 3, jeżeli jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego. Nie uważa się
za nadużycie prawa uniemożliwienie korzystania z wynal. przez os. 3 w okresie do 3 lat od dnia udzielenia patentu

PRAWA PATENTOWE – OCHRONA

Urząd Patentowy RP udziela praw wyłącznych, które stanowią:
· Patenty na wynalazki (wyd. dok. patentowego i świad. Autorskich)
· Prawa ochronne na: * wzory użytkowe (5 lat+5 ew. 10 lat), * wzory zdobnicze (5+5), * znaki towarowe
· Prawa rejestracji: * wzory przemsył. (25), *topografie ukł. scalonych (10), * ozn. geograf. (bezterminowo od dnia
wpisu do rejestru), * znaki towarowe wg ust. o wynal. (10+10)
Urząd Patentowy RP udziela w/w tytułów ochr. Pod war. Wnoszenia opłat okresowych.

WYNALAZEK – to nowe w skali światowej rozw., posiadające poziom wynalazczy i nadający się do prod.
przemysł.
WZÓR UŻYTKOWY – rozw. dot. kształtu, budowy lub zestaw. przedm. o stałej postaci, nowe w skali światowej
i użyteczne

WZÓR PRZEMYSŁOWY – nowa i oryginalna postać wytworu, która przejawia się w kształcie, barwie, właściw.
powierz., nadająca się do przemysłowej prod.
ZNAK TOWAROWY – dowolnego rodzaju oznaczenie, przedstawiony w sposób graf., które nadaje się do
odróżnienia właśnie tego prod.(usługi) od prod. konkurencji

Maksymalny czas ochrony
· Patenty na wynalazki (ochr. 20 lat) wyjątki np. leki
· Wzory użytkowe (10 lat od daty zgłoszenia)
· Wzory zdobione (5+5 lat)
· Znaki towarowe (10+10+10...)
· Prawa do rejestr. (25 lat)

2

· Topografia ukł. scalonych (10 lat)
· Oznaczenia geograf. (ochr. bezterminowa)
· Wzór przemysłowy (25 lat)

OZNACZENIE GEOGRAF. – słowne nazwy ozn. odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca
(kraju, regionu), identyfikujący towar jako pochodzący z tego terenu. Zakłada się, że jakość zależy od pochodzenia.
Koniak, szampan, mazowszanka
Przykład: pióro do pisania
Patent: wynalazek pióra jako narzędzia do pisania atramentem
Wzór użytkowy: pióro z dodatkowym elementem (skuwką), która pozwala go zaczepić o kieszeń
Wzór zdobniczy: usprawnienie funkcjonalności oraz wyglądu poprzez zmiane kształtu i rysunku
Znak towarowy: znak umieszczony na piórze lub opakowaniu w celu identyfikacji jego producenta Parker

PRAWO WYŁĄCZNE
Posiadanie prawa wyłącznego na konkr. prod. zapewni jego wł.:
· Prawo wyłącznego korzystania z niego w sposób zawodowy i zarobkowy na całym obszarze państwa
· Daje przewagę nad konkurentem w obiegu handlowym
· Pomaga przy negocjowaniu umowy o korzystaniu z prod. zawierających chronione rozw.
Posiadanie prawa wyłącznego umożliwia wł.:
· Tworzenie okresowego monopolu prawnego
· Dyktowanie wyższej ceny
· Zwrot kosztów dotychczas poniesionych badań
· Stanowi gwar. zmniejszenia ryzyka ekonom. kształtowanej dział. bad.-rozw.
To jak efektywnie ten monopol zostanie wykorzystany przez przeds. Zależy od:
· Sprawności organizacyjnej
· Siły ekonomicznej
· Czasu i skali wdrożenia innowacji (tj zastosow. ekonom. wynal. w proc. prod)

Uzyskanie patentu, prawa ochr., prawa z rejestr., zgłoszenie wynal., wzoru użytk. w Urzedzie Patentowym
WYJĄTEK stanowi:
· pierwszeństwo obl. wg daty wyst. Na wystawie publ
· pierwszeństwo ozn. na podst. daty pierwszego prawidłowego zgł. wynalzaku w państwie

INFORMACJA o tytule ochronnym na wyrobach, uprawnieni z :
· patentu na wynal.
· prawa ochr. na wzór użytk., wzór zdobniczy
· prawa do rejestr. wzoru przemysł.
Na towarach mogą zamieszczać informacje o istnieniu ochrony:
· Prawo ochrony na znak towarowy mogą wskazywać, że ich znak został zarejestrowany przez umieszczenie znaku
towarowego ®
· Rejestracja topografii – mogą umieść na top. Lub prod. zawierającej chronioną topograf. znak T
· Rej. oznaczenia geograf. napis: „rejestrowane oznaczenie geograf.” lub znak G
Nadużywanie powyższych ozn. Podlega karze grzywny lub aresztu!!
Dok. potrzebne do uzyskania ochr. w Urzędzie Patentowym: (każda os. Lub wyznaczony pełnomocnik) dla
wynalazku:
· Podanie o udzielenie prawa
· Podpis danego rozw.
· Zastrzeżenia patentowe
· Rysunki (niekiedy konieczne)
· Skróty opisu
· In. dodatk. dok. (zastrzeżenia, pełnomocnictwa) dla wzorów użytkowych:
· podanie lub wniosek o rejestrację
· opis rozwiązania
· rysunek
· ew. dodatk. dla znaków towarowych:
· podanie i opis znaku
· fotografie lub taśmę z nagraniem
· wykaz towarów lub usług, dla których ten znak jest przeznaczony zgodny z miedzynarod. klasyfik.(klasy)
· in. dodatk. dok. dla nazw geograf.

3

· wniosek o rejestrację
· określenie ozn. elem., z którymi będzie wykorzystywany
· określenie granic terenu, do którego się odnosi
· wskazanie czego to będzie dot.
· wskazanie przedsiębiorców, którzy z tego będą korzystać

CHRONOLOGIA postępowania patentowego:
1. zgłoszenie do UP (data, od której obowiązuje ochrona)
2. Zostaje przyznany numer patentowy
3. po 18 mies. musi być rozpatrzone
4. decyzja o przynaniu ochr. pat. (prawo skargi do Sądu Nadzw.)
- depatisnet – niemiecki UP

& Dane bibliograf. dot. zgłoszeń patentu
& tytuł wynalazku
& dziedzina techniki
& podanie źródeł
& opis istoty działania
& szczegółowy opis działania ( z parametrami)
& zastrzeżenia patentowe (1 zdanie)
& rysunek *obowiązkowy dla wzorów użytkowych

ZNAKIEM TOWAROWYM z punktu widzenia ustawy mogą być: wyraz, barwa, ornament, forma przestrzenna,
forma opakowania, melodia

! Patentŕdot. wynalazku ! Prawa ochr.ŕpozostałe np. znak towar.
! Urząd Patentowy ochrania rozw., a nie idee.
! Prawa wyłaczne przysługują gł. Twórcy, ew. pracodawcy (obowiązek pracy), rozmówcy (umowa).
!Prawa zbywalne, podlegają dziedziczeniu.
! Znak towar., oznacz. Geograf.ŕprawa wyłączne nie dla wynalazcy, lecz zgłasz. przedsiębiorcy
! prawa wyjątkowe ŕpracodawca, gdy rozwój powstał w rezultacie pracy lub zamówienia

ZABRANIA SIĘ:
· wprowadzania w błąd
· fałszywe pochodzenie towaru lub usług
· naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
· ponawianie lub nieuczciwe zachowanie
· utrudnia dostęp do rynku
· nieuczciwa reklama
· nierealne badania
· nieprawdziwe atesty
· naśladownictwo
Występuje również prawo do wspólnej własności wynalazku (grupa)
Zastrzeżenie patentowe jest najważniejsze przy składaniu wniosku

RZECZNIK PATENTOWY – osoba, która ułatwia nam zgłoszenie patentu.

Średni czas przyznawania patentu w Polsce - ok. 7 lat
Jak wniosek przesyłamy faxem –data wpłynięcia = data dostarczenia oryginału

Wł. Int. - art. naukowe, dzieła liter.
KNU – klauzula najwyższego uprzywilejowania
WIPO - Światowa Org.O.W.I. (182 państwa)
PCT – układ, który określił war.do ubiegania się o zbadanie zdolności patentowej dla wynal., które chcemy chronić

PRAWO AUTORSKIE
1. Przedmiotem prawa autor. Jest każdy przejaw dział. twórczej o indywid. Char., ustalony w jakiejkolwiek
postaci, niezależny od wartości, przeznaczenia i sposbu wyrażanie.
2. W szczególności przedmiotme prawa autorskiego są utowry:

4

a) wyrażone słowem, symbolem matemat., znakami graf. (lit., public., naukowe, kartograf. Oraz programy komp.)
b) plastyczne
c) fotograficzne
d) lutnicze
e) wzornictwa przemysłowego
f) architekt., archit.-urban., urbanistyczne
g) muzyczne, słowno-muzyczne
h) sceniczne, choreograf.
i) Audiowizualne
3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nie ukończoną.
4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Art. 2. 1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem
prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.
2. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne),
chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły.
3. Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie
nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy wynagrodzenie nie podlega zwrotowi.
4. Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
5. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.

Art. 3. Zbiory, antologie, wybory, bazy danych są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają nie
chronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla
praw do wykorzystanych utworów.

Art. 4. Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
4) proste informacje prasowe.

Art. 5. Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
1) których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
2) które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym
terytorium i za granicą, lub
3) które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
4) których ochrona wynika z umów międzynarodowych.

Art. 6. W rozumieniu ustawy:
1) utworem opublikowanym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego
egzemplarze zostały udostępnione publicznie,
2) opublikowaniem równoczesnym utworu jest opublikowanie utworu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i za
granicą w okresie trzydziestu dni od jego pierwszej publikacji,
3) utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został udostępniony publicznie.

Art. 9. 1. Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są
równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy
twórczej.

Art. 11. Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji
periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne
znaczenie - ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu
Autorskie prawa osobiste

Art. 16. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i nie
podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
1) autorstwa utworu,
2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,

5

4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Art. 20. 1. Producenci i importerzy magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń, czystych
nośników służących do utrwalania przy użyciu tych urządzeń utworów w zakresie własnego użytku osobistego oraz
urządzeń reprograficznych są obowiązani do opłat na rzecz twórców, artystów wykonawców oraz producentów
fonogramów i wideogramów, w wysokości nie wyższej niż 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i
nośników.
2. Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat, o których mowa w ust. 1, przypada:
1) 50% - twórcom,
2) 25% - artystom wykonawcom,
3) 25% - producentom fonogramów i wideogramów,
z tym że w przypadku urządzeń reprograficznych kwota ta przypada w 100% twórcom.

1. Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło
nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia,
2. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego , wysokość wynagrodzenia określa się z
uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu .
3. W razie rażącej dysproporcji między wynagrodzeniem twórcy a korzyściami nabywcy autorskich praw
majątkowych lub licencjobiorcy , twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd .
4. Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu , twórca ma prawo do
otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia
wysokości tego wynagrodzenia .

Art. 50. Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
1) utrwalenie,
2) zwielokrotnienie określoną techniką,
3) wprowadzenie do obrotu,
4) wprowadzenie do pamięci komputera,
5) publiczne wykonanie albo publiczne odtworzenie,
6) wystawienie,
7) wyświetlenie,
8) najem,
9) dzierżawa,
10) nadanie za pomocą wizji lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną,
11) nadanie za pośrednictwem satelity,
12) równoczesne i integralne nadanie utworu nadawanego przez inną organizację radiową lub telewizyjną.

Korzystający z utworu jest obowiązany umożliwić twórcy przed rozpowszechnienie utworu przeprowadzenia
nadzoru autorskiego.

Art. 69. Współtwórcami utworu audiowizualnego są osoby, które wniosły wkład twórczy w jego powstanie, a w
szczególności: reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackiego, twórca stworzonych dla utworu
audiowizualnego utworów muzycznych lub słowno-muzycznych oraz twórca scenariusza.

Gł. podmiotem i właścicielem jest producent.

OCHR. AUT. PRAW OSOB.
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego
działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła
czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o
odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę
pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił
odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji

Art. 81. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego
zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

6

2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych,
w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Odpowiedzialność karna

Art. 115. 1. Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego
utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do lat 3.

7