grudzień 1997

nr ref. PN-B-02864:1997

Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 24 grudnia 1997 r.

(Uchwała nr 47/97-o)

ABSTRAKT NORMY

Podano zasady obliczania zapotrzebowania wody do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia
pożaru dla jednostek osadniczych, obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz
obiektów przemysłowych i dla zbiorników z gazem płynnym LPG.

TŁUMACZENIE ABSTRAKTU

The following standard determines principles for calculation of water supply for fire prevention for outside
fire fighting in settlements, public buildings and for industrial buildings and tanks with liquid pressared
gases LPG.

Norma opracowana w Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 180 ds. Bezpieczeństwa
Pożarowego Obiektów

Deskryptory: 0708360 – ochrona przeciwpożarowa; 0041689 – budynki; 0224864 – instalacje wodociągowe
i kanalizacyjne; 0326195 – zaopatrzenie w wodę, 0638151 – zasady obliczania

PRZEDMOWA

Niniejsza norma jest nowelizacją PN-B-02864:1971 (PN-71/B-02864). Ochrona przeciwpożarowa w
budownictwie – Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne – Zasady obliczania zapotrzebowania wody do celów
przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru, w stosunku do której wprowadzono następujące
zmiany:

– dostosowano wymagania do obowiązujących przepisów przeciwpożarowych eliminując pojęcie kategorii
niebezpieczeństwa pożarowego,

– rozszerzono wymagania dotyczące zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych do
zewnętrznego gaszenia pożaru budynków użyteczności

1. Wstęp

1.1 Zakres normy

W niniejszej normie ustalono zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych do
zewnętrznego gaszenia pożaru w odniesieniu do:

a) jednostek osadniczych (miast i wsi),

b) obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,

c) obiektów przemysłowych, w tym urządzeń technologicznych, zbiorników, składów, magazynów z cieczami

POLSKI KOMITET
NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-02864

Ochrona przeciwpożarowa budynków

Zamiast

PN-71/B-02864

Grupa katalogowa

SKN 0720

ICS 13.220.20

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne

Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do
celów przeciwpożarowych do zewnętrznego
gaszenia pożaru

Fire protection of buildings –
Fire water supply – Principles
for calculation of water supply
for fire prevention purposes

Protection des bâtiments contre feu – L’eau d’incendie –
Principes de calcule d’eau inutile pour éteindre des
incendies

Противпожарная защита
зданий – Противпожарные
водоснабжение – Правила
считания затребования воды
к противпожарным
целесобразностям

i gazami palnymi oraz silosów, komór i zasobników ze stałymi, sypkimi materiałami palnymi,

d) obiektów gospodarki rolnej.

Postanowienia niniejszej normy stosuje się do obliczania zapotrzebowania na wodę do celów
przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru przy projektowaniu nowych oraz rozbudowie i
modernizacji istniejących obiektów.

Normy nie stosuje się do obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych w odniesieniu
do:

a) zabudowy kolonijnej wiejskich jednostek osadniczych,

b) pojedynczych gospodarstw gospodarki leśnej,

c) stacji paliw ze zbiornikiem podziemnym oraz stacji gazu płynnego i stacji obsługi samochodów,
znajdujących się poza granicami jednostek osadniczych,

d) schronisk górskich,

e) obiektów o kubaturze do 5 000 m

3

lub o powierzchni całkowitej do 600 m

2

znajdujących się poza

granicami jednostek osadniczych,

f) punktów przyjęciowo-suszarniczych zboża, zbudowanych z materiałów niepalnych.

W obliczeniach nie uwzględnia się wody potrzebnej do zasilania stałych i półstałych urządzeń gaśniczych
oraz urządzeń zraszaczowych zabezpieczających.

1.2 Normy powołane

PN-B-02852:1970 (PN-70/B-02852) Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie – Obliczanie obciążenia
ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru

PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857) Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie – Przeciwpożarowe zbiorniki
wodne – Wymagania ogólne

PN-B-02863:1997 Ochrona przeciwpożarowa budynków – Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne – Sieć
wodociągowa zewnętrzna przeciwpożarowa

PN-M-05100:1975 (PN-75/M-05100) Sprzęt pożarniczy – Podział i nazwy

1.3 Definicje

Terminy i definicje wg PN-M-05100:1975 (PN-75/M-05100); ponadto dla potrzeb niniejszej normy przyjęto
następującą definicję:

woda do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru

woda przeznaczona do gaszenia pożarów oraz do osłony obiektów zagrożonych przerzutem ognia, która
może być czerpana z wodociągów, z punktów czerpania wody zbudowanych przy naturalnych zbiornikach i
ciekach wodnych oraz z przeciwpożarowych zbiorników wodnych za pomocą pomp lub sprzętu straży
pożarnych.

2 Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów
przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru

2.1 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku jednostek osadniczych

2.1.1 Ilość wody w przypadku jednostek osadniczych

Ilość wody dla jednostek osadniczych ustala się według danych podanych w tablicy 1.

Tablica 1

Lp.

Liczba mieszkańców jednostki
osadniczej

Niezbędna wydajność wodociągu lub zapas wody w
przeciwpożarowych zbiornikach, naturalnych zbiornikach i
ciekach wodnych

wydajność wodociągu dm

3

/s

zapas wody m

3

1

do 5 000

10

100

2

5 001 ÷ 10 000

15

150

3

10 001 ÷ 25 000

20

200

2.1.2 Zapotrzebowanie na wodę w dzielnicach miast i osiedlach

Ilość wody potrzebna dla jednostek osadniczych może być ustalana niezależnie dla dzielnic miast i osiedli
oddzielonych od innych dzielnic pasami wolnego terenu o szerokości co najmniej 100 m.

W pasach oddzielających mogą znajdować się drzewa liściaste lub las mieszany z zawartością co najmniej
50% drzew liściastych.

2.1.3 Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w jednostkach osadniczych

Dopuszcza się uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu, określonej w 2.1.1, wykorzystując zapas
wody z przeciwpożarowych i naturalnych zbiorników wodnych. Zapas wody należy obliczać przyjmując jako

równowartość dla 1 dm

3

/s wydajności wodociągu 10 m

3

zapasu wody.

Cieki wodne mogą być wykorzystane jako uzupełnienie wodociągu wówczas, jeżeli natężenie przepływu przy

najniższym stanie wód wynosi co najmniej 20 dm

3

/s.

Odległość stanowiska czerpania wody do celów przeciwpożarowych wraz z dojazdem wg PN-B-02857:1982
(PN-82/B-02857), do naturalnych zbiorników i cieków wodnych nie może przekraczać 500 m od skrajnej
zabudowy jednostki osadniczej lub chronionego obiektu.

2.2 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów użyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego

2.2.1 Ilość wody w przypadku obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego

Ilość wody w przypadku obiektów użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego:

a) o kubaturze do 5 000 m

3

lub o powierzchni całkowitej do 600 m

2

, położonych na terenie jednostek

osadniczych, należy przyjąć takie, jak w przypadku jednostek osadniczych, z tym, że w celu bezpośredniej

ich ochrony należy zapewnić niezbędną wydajność wodociągu wg PN-B-02863:1997 wynoszącą 10 dm

3

/s co

najmniej z jednym hydrantem o średnicy 80 mm lub wodę w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym w ilości

100 m

3

wg PN-B-02857:1982 (PN--82/B-02857) albo pobór wody z naturalnego zbiornika czy cieku

wodnego wg 2.1.3;

b) o kubaturze powyżej 5 000 m

3

lub o powierzchni całkowitej powyżej 600 m

2

, położonych na terenie i

poza terenami jednostek osadniczych, należy zapewnić niezbędną wydajność wodociągu co najmniej z

dwoma hydrantami o średnicy 80 mm wg PN-B-02863:1997 wynoszącą 20 dm

3

/s lub wodę w

przeciwpożarowym zbiorniku wodnym wg PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857) w ilości 200 m

3

albo pobór

wody z naturalnego zbiornika czy cieku wodnego wg 2.1.3.

Jeżeli w obiektach o kubaturze powyżej 5 000 m

3

lub o powierzchni całkowitej powyżej 600 m

2

znajdują się

magazyny o powierzchni powyżej 500 m

2

, to zapotrzebowanie na wodę dla obiektu należy określać wg

tablicy 2, lecz nie może być ono niższe niż 20 dm

3

/s.

2.2.2 Uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów użyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego

Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów użyteczności publicznej i
zamieszkania zbiorowego należy określać wg 2.1.3.

2.3 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów przemysłowych

2.3.1 Ilość wody w przypadku obiektów przemysłowych

Ilość wody dla obiektów przemysłowych, z wyjątkiem wymienionych w 2.3.2 i 2.3.3, należy ustalać na
podstawie obciążenia ogniowego poszczególnych stref pożarowych obliczonego wg PN-B-02852:1970 (PN-
70/B-02852) na podstawie wielkości tych stref.

Wartości liczbowe ilości wody podano w tablicy 2.

Tablica 2

4

25 001 ÷ 100 000

40

400

5

ponad 100 000

60

600

Obciążenie

ogniowe MJ/m

2

Powierzchnia strefy pożarowej, m

2

powyżej

500

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

Podstawą do obliczania potrzebnej ilości wody dla całego obiektu jest strefa pożarowa wymagająca
największej ilości wody.

2.3.2 Ilość wody w przypadku urządzeń technologicznych zlokalizowanych poza budynkami

Ilość wody dla urządzeń technologicznych, zbiorników, składów i magazynów z cieczami i gazami palnymi,
zlokalizowanych poza budynkami, należy ustalać wg tablicy 3 przyjmując do obliczeń albo wydajność
wodociągu w decymetrach sześciennych na sekundę, albo zapas wody w zbiornikach w metrach
sześciennych.

2.3.3 Ilość wody w przypadku silosów, komór i zasobników ze stałymi, sypkimi materiałami palnymi

Ilość wody dla silosów, komór i zasobników ze stałymi sypkimi materiałami palnymi ustala się na 10 dm

3

/s

wydajności wodociągu lub 100 m

3

zapasu wody w naturalnych i przeciwpożarowych zbiornikach wodnych.

2.3.4 Warunki zmniejszenia ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru

Dopuszcza się zmniejszenie ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru określonej w 2.3.1, stref
pożarowych chronionych stałymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi i pianowymi o:

50% – z zastosowaniem urządzeń tryskaczowych, urządzeń zraszaczowych gaśniczych i sieci stałych działek
gaśniczych;

75% – z zastosowaniem urządzeń gaśniczych pianowych

W każdym przypadku łączne zapotrzebowanie na wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru i zasilania
urządzeń gaśniczych nie może być mniejsze niż ilość wody określona w 2.3.1.

2.3.5 Zbiorcze zapotrzebowanie na wodę do celów przeciwpożarowych w przypadku obiektów
przemysłowych

Wodociąg lub inne zasoby wody wykorzystywane jednocześnie do zasilania urządzeń gaśniczych i
zabezpieczających oraz do zewnętrznego gaszenia pożaru, należy obliczać ustalając zbiorcze
zapotrzebowanie wody do celów przeciwpożarowych według następujących zasad:

a) z zastosowaniem urządzeń zraszaczowych zabezpieczających ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej
do zasilania tych urządzeń i ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru zgodnie z 2.3.1;

b) z zastosowaniem urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych gaśniczych oraz sieci stałych działek
gaśniczych ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej do zasilania tych urządzeń gaśniczych i ilości wody
do zewnętrznego gaszenia pożaru wg 2.3.1, zmniejszonej do 50%;

c) z zastosowaniem urządzeń gaśniczych pianowych ustala się jako sumę ilości wody potrzebnej do zasilania
urządzeń gaśniczych pianowych i ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru wg 2.3.1, zmniejszonej do
25%.

2.3.6 Ogólna wydajność wodociągu w obiektach przemysłowych

Wodociąg znajdujący się w obiekcie przemysłowym, który pokrywa zapotrzebowanie wody nie tylko do
celów przeciwpożarowych powinien mieć ogólną wydajność pokrywającą zapotrzebowanie na wodę do
celów:

– przeciwpożarowych (wg 2.3.5);

– sanitarnych (bytowo-gospodarczych) ograniczonych do 15%;

– przemysłowych, ograniczonych do niezbędnej obsługi urządzeń technologicznych.

Sieci wodociągowe przeznaczone do poboru wody do celów przeciwpożarowych powinny zapewniać
obliczoną maksymalną wydajność co najmniej przez 2 h.

2.3.7 Zróżnicowanie poboru wody do celów przeciwpożarowych w przypadku stref pożarowych obiektów
przemysłowych

do

500

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

powyżej do

Wydajność, dm

3

/s

200

10

10

10

10

15

15

20

200

500

10

10

20

20

30

30

40

500

1.000 10

10

20

20

30

30

40

1.000

2.000 10

20

20

30

30

40

40

2.000

4.000 20

20

30

30

30

40

50

4.000

20

30

30

40

40

50

60

Ilość wody do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru tej strefy, której
zapotrzebowanie na wodę przekracza co najmniej dwukrotnie zapotrzebowanie dla innych stref w obiekcie,
można uzupełnić wykorzystując:

– zbiorniki wody technologicznej;

– naturalne zbiorniki wodne wg 2.1.3;

– przeciwpożarowe zbiorniki wodne wg PN-B-02857:1982 (PN-82/B-02857).

2.3.8 Uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu w obiektach przemysłowych

Dopuszcza się uzupełnianie niedostatecznej wydajności wodociągu określonej w 2.3.1 wykorzystując zapas
wody z przeciwpożarowych, technologicznych lub naturalnych zbiorników i cieków wodnych wg 2.1.3
przystosowanych do poboru wody przez pompy pożarnicze.

Uzupełniający zapas wody należy obliczać:

Tablica 3

a) dla obiektów przemysłowych mnożąc ilość brakującej wody w wodociągu w decymetrach sześciennych na
sekundę przez czas trwania pożaru przewidziany dla rozpatrywania strefy pożarowej wg PN-B-02852:1970
(PN-70/B-02852);

b) dla urządzeń technologicznych i zbiorników wymienionych w 2.3.2 przy zachowaniu warunku

równowartości 1 dm

3

/s wydajności wodociągu i 10 m

3

zapasu wody.

2.4 Zapotrzebowanie na wodę w przypadku obiektów gospodarki rolnej

2.4.1 Ilość wody w obiektach gospodarki rolnej o powierzchni strefy pożarowej ponad 1.000 m

2

Ilość wody w obiektach gospodarki rolnej o powierzchni strefy pożarowej od 1.000 m

2

do 2.000 m

2

ustala

się na 10 dm

3

/s, a dla powierzchni ponad 2.000 m

2

ustala się na 15 dm

3

/s wydajności wodociągu lub

odpowiednio 100 m

3

i 150 m

3

zapasu wody w przeciwpożarowym zbiorniku wodnym wg PN-B-02857:1982

(PN-82/B-02857) lub naturalnych zbiornikach i ciekach wodnych wg 2.1.3.

2.4.2 Uzupełnienie niedostatecznej wydajności wodociągu w przypadku obiektów gospodarki rolnej

Niedostateczną wydajność wodociągu w przypadku obiektów gospodarki rolnej można uzupełnić
wykorzystując zapas wody z przeciwpożarowych zbiorników wodnych oraz zbiorników naturalnych i cieków

wodnych, z zachowaniem warunku równowartości 1 dm

3

/s wydajności wodociągu i 10 m

3

zapasu wody.

Zbiorniki (z wyłączeniem podziemnych), składy i magazyny

Urządzenie technologiczne z gazami
palnymi i cieczami o temperaturze
zapłonu poni

z gazem płynnym

z cieczami palnymi o temperaturze
zapłonu poniżej 100°C

z gazami palnymi

pojemność

ogólna m

3

ilość wody

pojemność

ogólna m

3

ilość wody

pojemność

ogólna m

3

ilość wody

powierzchnia

m

2

wydajność
wodociągu

dm

3

/s

zapas
wody w
zbiorniku

m

3

wydajność
wodociągu

dm

3

/s

zapas
wody w
zbiorniku

m

3

wydajność
wodociągu

dm

3

/s

zapas
wody w
zbiorniku

m

3

powyżej do

powyżej do

powyżej do

powyżej do

15

110 10

100

200

1000

10

100

10000 10

100

500

110

X

1000

5000

15

150

10000 100000 15

150

500

1000

5000

30000 20

200

100000

20

200

1000

2000

30000 100000 25

250

2000

100000 200000 30

300

200000

40

400

x – wynikająca z zapotrzebowania wody 8 dm

3

/min na m

2