48

HOBBY

Usprawnienia

Świat Radio Kwiecień 2006

Poszukiwane interfejsy USB do TRX Icom i Yaesu

Interfejsy do transceiverów

Na rynku można spotkać goto-

we konwertery USB <–> RS232,

ale do podłączenia transceivera

wymagają one dobudowania ko-

lejnego interfejsu CI-V (Icom) lub

IF-232 (Yaesu) w celu konwersji po-

ziomów napięć. Kolejny problem

to zasilanie dodatkowego interfejsu

– wykorzystanie do tego linii portu

często jest niewystarczające.

To wszystkie zrodziło pomysł

budowy własnego interfejsu, który

z jednej strony współpracowałby

z komputerem przez złącze USB,

a z drugiej strony miałby możliwość

podłączenia wprost tych modeli

transceiverów Icom lub Yaesu, które

przystosowane są do współpracy

z komputerem. Złącze USB zapew-

niałoby jednocześnie zasilanie całe-

go układu interfejsu.

Idea takiego interfejsu zrodziła

się już dawno, w chwili przeczyta-

nia w Elektronice Praktycznej ar-

tykułu o konwerterze USB <->

RS232 (nr 9 i 10/2002), ale dopiero

teraz doczekała się ona praktycznej

realizacji.

Sercem interfejsu jest układ

FT232BM firmy Future Technology

Devices Intl. Ltd. (FTDI). Jest to

scalony konwerter USB<->RS232,

który z jednej strony obsługuje pro-

tokół USB, a z drugiej strony RS232.

Układ FT232BM jest kompatybilny

ze standardami USB 1.1 i USB 2.0,

a od strony RS232 charakteryzuje

się możliwością pracy z prędkościa-

mi 300Bd-3MBd, przy możliwości

ustawienia protokółu RS232 na 7

lub 8 bitów danych, 1 lub 2 bity

stopu i wszystkie możliwe warianty

parzystości. Dokładne parametry

układu można znaleźć na stronie

FTDI: http://ftdichip.com.

Przy wykorzystywaniu tego

układu jako interfejsu do transce-

iverów są to możliwości aż za duże.

Jedyna wada układu to obudowa –

jest on produkowany jedynie w 32-

-nóżkowej obudowie SMD typu

LQFP, przez co jego wlutowanie

w płytkę drukowaną w warunkach

amatorskich wymaga nieco lepsze-

go sprzętu lutowniczego i sporej

praktyki.

Komputery przenośne są coraz częściej

wykorzystywane przez krótkofalowców.

Niestety większość z nich posiada wbu-

dowany tylko jeden port szeregowy albo,

co gorsza, nie ma go wcale. Natomiast

praktycznie każdy z nich wyposażony jest

w jedno lub więcej gniazd USB.

Rys. 1. Układ FT232BM (zdjęcie z noty
aplikacyjnej układu)

Rys. 2. Schemat interfejsu USB

49

Świat Radio Kwiecień 2006

Dodatkową zaletą układu jest jego

łatwość integracji z oprogramowa-

niem. Interfejs wykonany na tym ukła-

dzie po zainstalowaniu niezbędnych

sterowników widziany jest w systemie

jako wirtualny port szeregowy, może

być więc wykorzystywany przez każ-

dy program jak normalny port.

Schemat układu interfejsu

Dokumentację projektu (sche-

mat i projekt płytki drukowanej)

stworzyłem wykorzystując Kicada

– doskonały darmowy program au-

torstwa Jean-Pierre’a Charras. Pro-

gram jest dostępny (łącznie z plika-

mi źródłowymi), w wersji zarówno

dla Windows, jak i dla Linuksa, pod

adresem: http://www.lis.inpg.fr/re-

alise_au_lis/kicad/

Układ FT232BM jest podłączony

zgodnie z jego notą aplikacyjną.

Widoczna na schemacie pamięć

EEprom 93C46 jest opcjonalna i nie

musi być wlutowywana w płytkę

(chociaż płytka jest na to przygo-

towana). Dioda D2 podłączona do

zwartych nóżek 11 i 12 układu sy-

gnalizuje komunikację pomiędzy

komputerem i układem FT232BM.

Od strony RS232 zastosowałem

standardowe elementy dyskret-

ne: układ 74HC04 jako inwertery

oraz tranzystory npn (BC547) jako

elementy wykonawcze. Sygnały

doprowadzone są do męskiego złą-

cza DB9, dokładnie takiego, jakie

stosowane jest w typowym złączu

szeregowym. Również sygnały

podłączone są identycznie:

2 – dane odbierane (RxD)

3 – dane nadawane (TxD)

4 – linia DTR

5 – masa

7 – linia RTS

Płytka drukowana

Projekt płytki drukowanej interfej-

su został wykonany w module PCB-

New programu Kicad. Jest to płyt-

ka jednostronna – SMD (FT232BM)

umieszczony jest od strony druku.

Od strony druku przygotowane jest

również miejsce na pamięć 93C46

(montowaną opcjonalnie).

Program Kicad ma możliwość

wizualizacji wykonanego projektu

płytki. Jest to widoczne na rysunku

5. Niestety jeszcze nie wszystkie

elementy mają swoje reprezentacje

3D i na rysunku nie ma np. złącza

USB. Trzy widoczne prostopadłe,

jasne linie to osie, wokół których

można obracać płytkę.

Płytka została przygotowana pod

plastikową obudowę o symbolu

Z45P. Dioda D2 umieszczona jest na

górnej części obudowy i podłączona

przewodami do złącza CONN_2.

Podłączenie transceivera

Zastosowanie tranzystorów na

wejściu/wyjściach interfejsu umożli-

wia podłączanie zarówno urządzeń

wymagających poziomów TTL, jak

i mających zaimplementowany in-

terfejs szeregowy w pełni zgodny

ze specyfikacją RS232 (np. Yaesu

FT1000MP). Transceivery Yaesu

mają rozdzielone linie RxD i TxD

i trzeba każdą z tych linii podłączyć

do złącza w urządzeniu. Transcei-

very Icom wymagają natomiast in-

terfejsu CI-V mającego połączone

sygnały RxD i TxD. Najprostsza

realizacja tego interfejsu to zwarcie

we wtyczce tych sygnałów.

Wyjścia DTR i RTS interfejsu

można wykorzystać wprost jako

sterowanie PTT, kluczowanie W lub

FSK, w zależności od potrzeb i kon-

figuracji programu sterującego

transceiverem.

Instalacja sterownika USB

Aby interfejs widziany był przez

programy jako port szeregowy, ko-

nieczne jest zainstalowanie sterow-

Rys. 3. Płytka drukowana – widok od strony ścieżek

Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej

Rys. 5. Płytka drukowana – wizualizacja 3D

Rys. 6. Prototypowa płytka interfejsu od strony elementów

Rys. 7. Prototypowa płytka interfejsu od strony druku

Rys. 8. Kompletny interfejs w obudowie

Rys. 9. Podłączenie transceiverów Yaesu
i Icom

50

HOBBY

Usprawnienia

Świat Radio Kwiecień 2006

ników dostarczanych przez firmę

FTDI. Sterowniki dostępne są dla

systemów Windows (98/98SE, 2000/

ME/XP, CE 4.2), Linux (2.4 lub now-

szy) i MAC (OS-8, OS-9 i OS-X).

Można je pobrać ze strony produ-

centa (http://www.ftdichip.com),

wybierając menu Drivers / VCP

i właściwy dla używanego systemu

skompresowany plik sterownika.

Skompresowany plik należy roz-

pakować do dowolnego folderu.

Producent zaleca na czas insta-

lacji sterowników odłączyć kom-

puter od Internetu. Zapobiegnie to

próbom automatycznego pobrania

podobnych sterowników ze stro-

ny aktualizacji systemu Windows,

zamiast użycia sterownika dostar-

czonego przez producenta. Jeśli

w systemie były zainstalowane już

wcześniejsze wersje sterowników,

należy je odinstalować.

Instalacja sterownika odbywa

się w dwóch prawie identycznych

krokach. Najpierw jest instalowany

sterownik konwertera szeregowe-

go, a później sterownik portu sze-

regowego.

Instalację sterownika należy roz-

począć od podłączenia interfejsu

do komputera. Jeśli strona USB jest

poprawnie zmontowana, podłączo-

ny interfejs zostanie wykryty przez

system i w prawym, dolnym rogu

ekranu pojawi się informacja o zna-

lezieniu nowego sprzętu:

Następnie pojawi się Kreator

znajdowania nowego sprzętu:

Należy wybrać opcję „Zainstaluj

z listy lub określonej lokalizacji”

i kliknąć „Dalej”.

W nowym oknie należy wybrać

opcję „Uwzględnij tę lokalizację

w wyszukiwaniu” i po kliknięciu na

przycisk „Przeglądaj” wskazać lo-

kalizację rozpakowanych wcześniej

plików sterownika.

Po kliknięciu na przycisku „Da-

lej” rozpoczyna się instalacja ste-

rownika.

Po zakończeniu instalacji poka-

zuje się kolejny ekran informacyjny

– kliknięcie na przycisku „Zakończ”

kończy pierwszy etap instalacji i au-

tomatycznie rozpoczyna się drugi

etap.

W prawym dolnym rogu ekranu

pojawia się podobny komunikat

(jak w pierwszym etapie) o zna-

lezieniu nowego sprzętu. Należy

przejść po kolei takie same kroki,

jak poprzednio.

Po całkowitym zainstalowaniu

sterowników w prawym dolnym

rogu pokazuje się końcowy komu-

nikat o gotowości nowego sprzętu

do pracy.

Po przeprowadzonej instalacji

w Menedżerze urządzeń pokazuje

się nowy port COM, z kolejnym

numerem dostępnym w systemie.

Przykładowy wygląd Menedżera

urządzeń dla COM3 przedstawiono

na

rysunku 10.

Pozostało teraz tylko połączyć in-

terfejs z transceiverem, odpowied-

nio skonfigurować stosowany pro-

gram logujący (sterujący) i cieszyć

się z nowych możliwości własnej

stacji.

Marek Niedzielski SP7DQR

Uprawnienia członka

„Klubu AVT-e” nabywa każdy

prenumerator jednego (lub kilku)

z czterech pism AVT, poświęconych

elektronice: Elektronika Praktyczna,

Elektronika dla Wszystkich,

Elektronik, Świat Radio

Cz³onek „Klubu AVT-elektronika“ korzysta z wielu przywilejów, dziêki którym

ka¿d¹ z³otówkê w³o¿on¹ w prenumeratê mo¿e odzyskaæ z nawi¹zk¹. Wiele

atrakcyjnych przywilejów udziela Cz³onkom Klubu Wydawnictwo AVT, a poza tym

„Klub AVT-e“ rozwija wspó³pracê z firmami partnerskimi, które udzielaj¹ specjal-

nych rabatów wy³¹cznie Cz³onkom Klubu.

1. Co miesi¹c mo¿esz bezp³atnie otrzymaæ jeden numer archiwalny prenumerowanego miesiêcznika

Przeœlemy go razem z prenumerat¹.

2. Wiêksz¹ liczbê egzemplarzy archiwalnych wszystkich czterech czasopism (EdW, EP, EL, ŒR) mo¿esz

kupiæ w symbolicznej cenie 1 z³/egz.

3. Mo¿esz korzystaæ z nastêpuj¹cych rabatów:

• 30% na p³ytki (kity A) w limicie do 40 z³ co miesi¹c. Powy¿ej tego limitu rabat wynosi 10%.

• 10% na kity AVT/TSM (zestawy B, C).

• 10% na kity Vellemana.

• 10% na zestawy TOK

• 10% na ksi¹¿ki oferowane w „Ksiêgarni Wysy³kowej AVT”

• 5% na wszelkie inne towary nabywane

w sklepach firmowych AVT i w sklepie internetowym

www.sklep.avt.com.pl

4. Cz³onek „Klubu AVT-e” mo¿e co miesi¹c otrzymywaæ wysy³kowo p³ytki drukowane (o wartoœci do 40,00

z³), nie ponosz¹c kosztów wysy³ki; oszczêdza zatem w ten sposób 14,80 z³ miesiêcznie. Zamawiane p³ytki

s¹ dostarczane wraz z prenumerat¹. Do przesy³ki do³¹czany jest ju¿ wype³niony druk przekazu, który nale¿y

op³aciæ do 7 dni od otrzymania prenumeraty. Uwaga! Ten sposób wysy³ki nie dotyczy firm i instytucji.

Rabaty Partnerów Klubu AVT-e na www.klub.avt.com.pl

Zg³oszenia firm

przyjmujemy

telefonicznie lub

faksem pod nume-

rem telefonu:

022 568 99 60,

022 568 99 41

lub e-mailem:

[e-mail]

Najœwie¿sze

informacje o Klubie

AVT-e na stronie

www.klub.avt.

com.pl.

Klub AVT-elektronika

Rys. 10. Dodany port COM3 w Menedżerze
urządzeń