plik

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 2 -

1. WPROWADZENIE
Instrukcja obsługi dostarcza informacji dotyczących bezpieczeństwa i sposobu

uŜytkowania, parametrów technicznych oraz konserwacji multimetrów cyfrowych

M-3900.

Multimetry te mogą być stosowane do następujących pomiarów:
•

pomiar napięcia stałego (DC) i przemiennego (AC);

•

pomiar prądu stałego (DC) i przemiennego (AC);

•

pomiar rezystancji;

•

kontrola ciągłości obwodu (z sygnalizacją dźwiękową);

•

test diod półprzewodnikowych;

•

test tranzystorów;

2. INFORMACJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA UśYTKOWANIA

Prezentowany przyrząd pomiarowy został zaprojektowany w trosce o bezpieczeństwo
uŜytkownika i zapewnia poprawną pracę pod warunkiem przestrzegania zaleceń
niniejszej instrukcji.

Przyrząd spełnia wymagania dyrektyw LVD 73/23/EEC i EMC 89/336/EEC oraz posiada
deklarację zgodności CE producenta.

Przed przystąpieniem do wykonywania pomiarów naleŜy zapoznać się z instrukcją
obsługi, ze wszystkimi symbolami znajdującymi się na przyrządach oraz z ich
znaczeniem.

W celu zapewnienia podstawowych wymogów bezpieczeństwa obsługi przyrządu
naleŜy zastosować się do poniŜszych zasad:

Przyrząd naleŜy zabezpieczyć przed dostępem dzieci i osób niepowołanych.

JeŜeli przyrząd zostanie przeniesiony z miejsca o niŜszej temperaturze do

miejsca o wyŜszej temperaturze, wówczas wewnątrz przyrządu moŜe się skroplić
para wodna uniemoŜliwiając jego prawidłowe funkcjonowanie i dlatego naleŜy
odczekać, aŜ wilgoć odparuje.

Przed przystąpieniem do konserwacji przyrządu i montaŜu elementów

wymienialnych przyrządu takich jak: baterie, bezpieczniki i inne, naleŜy
bezwzględnie odłączyć od przyrządu wszystkie przewody łączące z innymi
urządzeniami.

Nie naleŜy przekraczać dopuszczalnych wartości pomiarowych mierzonej

wielkości nie tylko ze względu na błędy pomiaru i moŜliwość uszkodzenia
przetworników

pomiarowych,

ale

przede

wszystkim

względów

bezpieczeństwa uŜytkownika.

Zabrania się uŜywania przyrządu w obszarach duŜej wilgotności, zasolenia,

działania oparów toksycznych, łatwopalnych lub Ŝrących.

Nie uŜywać przyrządu przy widocznych uszkodzeniach lub, gdy przewody są

uszkodzone lub zuŜyte. Przewody pomiarowe naleŜy wymienić na nowe o takich
samych parametrach przekroju i izolacji, a przyrząd naleŜy oddać do
autoryzowanego serwisu.

Przy pomiarach elektrycznych nie dotykać niewykorzystanych gniazd

i końcówek przyrządu.

Jeśli wartość pomiaru jest nieznana, pomiar naleŜy rozpocząć od największego

zakresu pomiarowego.

W celu zmiany wielkości mierzonej, przed przełączeniem przełącznika naleŜy

odłączyć końcówki pomiarowe.

Nie mierzyć rezystancji obwodów znajdujących się pod napięciem.

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 3 -

W przypadku pomiaru długich linii lub pojemności pomiar moŜe być wykonany

dopiero po całkowitym rozładowaniu ładunku elektrostatycznego.

SYMBOLE I OZNACZENIA ZWIĄZANE Z BEZPIECZEŃSTWEM UśYTKOWANIA

MULTIMETRU M-3900, ZNAJDUJĄCE SIĘ NA OBUDOWIE MIERNIKA:

OSTRZEśENIE: Przed uruchomieniem przyrządu lub wykonaniem
pomiaru naleŜy zapoznać się dokładnie z instrukcją obsługi. Nie
zastosowanie się do tego polecenia moŜe spowodować uszkodzenie lub
zniszczenie multimetru.

Oznaczenie końcówek i wejść, na których moŜe występować napięcie
o niebezpiecznej wartości.

Podwójna izolacja (II klasa bezpieczeństwa).

Zgodność z dyrektywą Unii Europejskiej

3. SPECYFIKACJE

DOKŁADNOŚĆ: ± (X1 % wartości wskazanej + X2 cyfr, działek elementarnych),
gwarantowana przez okres 1 roku, dla zakresu temperatur 23°C ± 5°C i wilgotności
względnej powietrza mniejszej od 70%.

3.1. POMIAR NAPIĘCIA STAŁEGO (DC)

ZAKRES

ROZDZIELCZOŚĆ

DOKŁADNOŚĆ

200mV

0,1mV

±(0,5% w.w. + 1C)

1mV

20V

10mV

200V

100mV

1000V

±(0,8% w.w. + 1C)

Impedancja wejściowa: 10MΩ dla wszystkich zakresów;

Ochrona przed przeciąŜeniem: 220V napięcia przemiennego (wartość skuteczna) dla
zakresu 200mV, 1000V napięcia stałego lub 700V napięcia przemiennego (wartość
skuteczna) dla pozostałych zakresów.

3.2. POMIAR NAPIĘCIA PRZEMIENNEGO (AC)

Wynik pomiaru podawany jest w wartościach skutecznych napięcia sinusoidalnego.

ZAKRES

ROZDZIELCZOŚĆ

DOKŁADNOŚĆ

200mV

0,1mV

±(1,2% w.w. + 3C)

1mV

20V

10mV

200V

100mV

±(0,8% w.w. + 3C)

700V

±(1,2% w.w. + 3C)

Impedancja wejściowa: 10MΩ dla wszystkich zakresów;

Zakres częstotliwości mierzonych napięć: 40...1000Hz;

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 4 -

3.3. POMIAR PRĄDU STAŁEGO (DC)

ZAKRES

ROZDZIELCZOŚĆ

DOKŁADNOŚĆ

20µA

0,01µA

±(2,0% w.w. + 5C)

200µA

0,1µA

2mA

1µA

20mA

10µA

±(0,8% w.w. + 1C)

200mA

100µA

1mA

±(1,2% w.w. + 1C)

20A

10mA

±(2,0% w.w. + 5C)

Ochrona przed przeciąŜeniem: bezpiecznik 2A / 250V (zakres 20A nie jest chroniony
bezpiecznikiem);

Maksymalny prąd wejściowy: 20A (nie dłuŜej niŜ 15s);

Spadek napięcia na mierniku: 200mV;
3.4. POMIAR PRĄDU PRZEMIENNEGO (AC)

Wynik pomiaru podawany jest w wartościach skutecznych prądu sinusoidalnego.

ZAKRES

ROZDZIELCZOŚĆ

DOKŁADNOŚĆ

20µA

0,01µA

±(3,0% w.w. + 7C)

200µA

0,1µA

±(1,8% w.w. + 3C)

2mA

1µA

20mA

10µA

±(1,0% w.w. + 3C)

200mA

100µA

1mA

±(1,8% w.w. + 3C)

20A

10mA

±(3,0% w.w. + 7C)

Zakres częstotliwości mierzonych prądów: 40...1000Hz;

Ochrona przed przeciąŜeniem: bezpiecznik 2A / 250V (zakres 20A nie jest chroniony
bezpiecznikiem);

Maksymalny prąd wejściowy: 20A (nie dłuŜej niŜ 15s);

Spadek napięcia na mierniku: 200mV;
3.5. POMIAR REZYSTANCJI

ZAKRES

ROZDZIELCZOŚĆ

DOKŁADNOŚĆ

200Ω

0,1Ω

± (0,8% w.w. + 3C)

2kΩ

1Ω

20kΩ

10Ω

200kΩ

100Ω

2MΩ

1kΩ

± (0,8% w.w. + 1C)

20MΩ

10kΩ

± (1,0% w.w. + 2C)

Ochrona przed przeciąŜeniem: 220V napięcia przemiennego (wartość skuteczna) na
wszystkich zakresach (nie dłuŜej niŜ 15s);

Napięcie obwodu otwartego: <700mV;
3.6. TEST DIOD I KONTROLA CIĄGŁOŚCI OBWODU
TEST DIOD PÓŁPRZEWODNIKOWYCH:

ROZDZIELCZOŚĆ

PRĄD TESTUJĄCY

NAPIĘCIE OBWODU

OTWARTEGO

1mV

1mA

2,8V

Wyświetlenie przybliŜonej wartości napięcia przewodzenia diody.

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 5 -

KONTROLA CIĄGŁOŚCI:

ROZDZIELCZOŚĆ

DZIAŁANIE

0,1Ω

JeŜeli rezystancja pomiędzy dwoma punktami obwodu jest
mniejsza niŜ 70Ω, będzie wówczas słyszalny brzęczek.

Napięcie obwodu otwartego: około 2,8V;

Ochrona przed przeciąŜeniem: 220V napięcia stałego lub przemiennego (wartość
skuteczna);

3.7. TEST TRANZYSTORÓW

FUNKCJA

ZAKRES

PRĄD

PODSTAWOWY

NAPIĘCIE V

1÷1000

10µA

2,8V

4. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Wyświetlacz

: LCD 3 1/2 cyfry;

Maksymalna liczba wskazań

: 1999;

Przetwornik pomiarowy

przetwornik

A/C

podwójnym

całkowaniem;

Wskazanie polaryzacji

: symbol "-" wyświetlany automatycznie;

Wskazanie przekroczenia zakresu
pomiarowego

: wyświetlany symbol "

1";

Wskaźnik stanu baterii (rozładowania)

: wyświetlany symbol „

LO BAT” lub

„

BAT”;

Zakres temperatur

: pracy: 0°C...40°C;
: przechowywania: -10°C…50°C

Wymiary

: szerokość: 88mm, długość: 172mm,
grubość: 36mm;

CięŜar

: 340g (z baterią);

Typ baterii

: bateria 9V, IEC 6F22 lub NEDA 1604;

WyposaŜenie dodatkowe

: instrukcja obsługi, przewody pomiarowe,
bateria, bezpiecznik;

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 6 -

5. WYKONANIE POMIARÓW

5.1. POMIAR NAPIĘCIA STAŁEGO (DC)

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

wejścia "V/Ω".

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję

"DCV" (wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).

3. Przewody pomiarowe przyłączyć równolegle do końców, zacisków itp., między

którymi mierzone jest napięcie.

4. Odczytać wskazanie przyrządu, dodatkowo wyświetlana jest biegunowość

przewodu czerwonego.

UWAGI:
1. JeŜeli nie jest znana wartość mierzonego napięcia, wymagane jest wybranie

najwyŜszego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, okaŜe się, Ŝe wartość
tego napięcia mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, moŜna go zmniejszyć.

2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego

napięcia wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, naleŜy go wówczas
zwiększyć.

3. Pomiar napięć stałych wyŜszych niŜ 1000V moŜe spowodować uszkodzenie

przyrządu.

4. Przy pomiarach wysokich napięć naleŜy zachować szczególną ostroŜność.

5.2. POMIAR NAPIĘCIA PRZEMIENNEGO (AC)

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

wejścia "V/Ω".

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję "ACV"

(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).

3. Przewody pomiarowe przyłączyć równolegle do końców, zacisków itp, między

którymi mierzone jest napięcie.

4. Odczytać wskazanie przyrządu.
UWAGI:
1. JeŜeli nie jest znana wartość mierzonego napięcia, wymagane jest wybranie

najwyŜszego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, okaŜe się, Ŝe wartość
tego napięcia mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, moŜna go zmniejszyć.

2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego

napięcia wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, naleŜy go wówczas
zwiększyć.

3. Pomiar napięć przemiennych wyŜszych niŜ 700V (wartość skuteczna) moŜe

spowodować uszkodzenie przyrządu.

4. Przy pomiarach wysokich napięć naleŜy zachować szczególną ostroŜność.

5.3. POMIAR PRĄDU STAŁEGO (DC)

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

gniazda wejściowego "A" dla prądów w zakresie do 2A. Przy prądach większych niŜ
2A przewód czerwony naleŜy przyłączyć do wejścia "20A".

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję „DCA”

(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).

3. Przewody pomiarowe włączyć szeregowo do obwodu, w którym mierzony jest prąd.
4. Odczytać wskazanie przyrządu, dodatkowo wyświetlana jest biegunowość

przewodu czerwonego.

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 7 -

UWAGI:
1. JeŜeli nie jest znana wartość mierzonego prądu, wymagane jest wybranie

najwyŜszego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, okaŜe się, Ŝe wartość
tego prądu mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, moŜna go zmniejszyć.

2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego

prądu wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, naleŜy go wówczas zwiększyć.

3. Maksymalna wartość prądu wejściowego wynosi, w zaleŜności od uŜytego gniazda

wejściowego,  2A  lub  20A.  Przy  zakresie  pomiarowym  2A  prąd  o  nadmiernej
wartości  powoduje  spalenie  bezpiecznika,  który  naleŜy  po  uszkodzeniu  wymienić.
Zakres  prądowy  20A  nie  jest  chroniony  bezpiecznikiem.  Pomiar  prądów
o wartościach większych niŜ 20A moŜe spowodować uszkodzenie przyrządu.

4. Maksymalny spadek napięcia na mierniku przy pomiarze prądu stałego wynosi

200mV.

5.4. POMIAR PRĄDU PRZEMIENNEGO (AC)

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

gniazda wejściowego "A" dla prądów w zakresie do 2A. Przy prądach większych niŜ
2A przewód czerwony naleŜy przyłączyć do wejścia "20A".

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję "ACA"

(wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).

3.  Przewody pomiarowe włączyć szeregowo do obwodu, w którym mierzony jest prąd.
4.  Odczytać wskazanie przyrządu.
UWAGI:
1.  JeŜeli  nie  jest  znana  wartość  mierzonego  prądu,  wymagane  jest  wybranie

najwyŜszego zakresu pomiarowego. Gdy podczas pomiaru, okaŜe się, Ŝe wartość
tego prądu mieści się w mniejszym zakresie pomiarowym, moŜna go zmniejszyć.

2. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonego

prądu wybranego aktualnie zakresu pomiarowego, naleŜy go wówczas zwiększyć.

3. Maksymalna wartość prądu wejściowego wynosi, w zaleŜności od uŜytego gniazda

4. Maksymalny spadek napięcia na mierniku przy pomiarze prądu przemiennego

wynosi 200mV.

5.5. POMIAR REZYSTANCJI

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

wejścia "V/Ω" (przewód czerwony ma biegunowość dodatnią "+").

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję

"OHM" (wybierając odpowiedni zakres pomiarowy).

3. Przewody pomiarowe przyłączyć do zacisków badanej rezystancji.
4. Odczytać wskazanie przyrządu.

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 8 -

UWAGI:
1. Symbol "1" na wyświetlaczu oznacza przekroczenie przez wartość mierzonej

rezystancji  wybranego  aktualnie  zakresu  pomiarowego,  naleŜy  go  wówczas
zwiększyć.  JeŜeli  wartość  mierzonej  rezystancji  jest  większa,  niŜ  1MΩ,  multimetr
potrzebuje  kilku  sekund  na ustabilizowanie  się  odczytu.  Jest  to  zjawisko  normalne
przy pomiarach rezystancji o duŜych wartościach.

2. Gdy obwód pomiarowy rezystancji nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie),

wyświetlony zostanie symbol "1".

3. Podczas badania rezystancji w układzie elektrycznym, naleŜy upewnić się, czy

odłączone jest w nim zasilanie, a kondensatory są całkowicie rozładowane.

4. Zakresy pomiarowe rezystancji w multimetrze są chronione przez termistor,

zapewniający ochronę przed przeciąŜeniem - 220V napięcia przemiennego
(wartość skuteczna) na wszystkich zakresach (nie dłuŜej niŜ 15s).

5.6. BADANIE DIOD PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

wejścia "V/Ω" (przewód czerwony ma biegunowość dodatnią "+").

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję testu

diod.

3. Przyłączyć przewody pomiarowe do końcówek badanej diody. Przewód czerwony

naleŜy połączyć z anodą, a przewód czarny - z katodą. Wyświetlona zostanie
wartość napięcia przewodzenia diody.

UWAGI:
1. Gdy obwód pomiarowy nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie), wyświetlony

zostanie symbol "1".

2. Prąd testowy przy badaniu diody wynosi 1mA.
3. Multimetr wyświetla napięcie przewodzenia diody (wartość podawana jest w mV)

i "1" przy odwrotnym połączeniu diody.

5.7. KONTROLA CIĄGŁOŚCI OBWODU

1. Przyłączyć czarny przewód pomiarowy do wejścia "COM", a przewód czerwony do

wejścia "V/Ω".

2. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję testu

ciągłości obwodu.

3. Połączyć przewody pomiarowe z dwoma punktami obwodu. JeŜeli rezystancja

pomiędzy tymi punktami jest mniejsza niŜ około 30Ω, słyszalny będzie brzęczyk.

UWAGI:
1. Gdy obwód pomiarowy nie jest zamknięty (przerwa w obwodzie), wyświetlony

zostanie symbol "1".

2. JeŜeli testowany obwód znajduje się pod napięciem (nie moŜe ono przekraczać

220V), słyszalny będzie brzęczyk. Aby nie uszkodzić multimetru, naleŜy w czasie
pomiaru odłączyć badany obwód od źródła napięcia.

Uwaga ta odnosi się takŜe do badania diod półprzewodnikowych.

Instrukcja obsługi – multimetr cyfrowy M-3900

- 9 -

5.8. BADANIE TRANZYSTORÓW (POMIAR h

)

1. Przełącznik funkcji i zakresów pomiarowych multimetru (2) ustawić w pozycję „h

”.

2. Określić typ tranzystora (PNP lub NPN) i umieścić końcówki EMITERA, BAZY

i KOLEKTORA w odpowiednich otworach gniazda wejściowego testera
tranzystorów (3) na przedniej ściance przyrządu.

3. Wyświetlona zostanie przybliŜona wartość h

, przy prądzie bazy 10mA i napięciu

= 2,8 V.

6. KONSERWACJA MULTIMETRU

Multimetr cyfrowy M-3900 jest precyzyjnym urządzeniem elektronicznym.

Aby pomiary wykonywane z jego uŜyciem przebiegały w sposób bezpieczny dla zdrowia
i Ŝycia, a multimetr utrzymany były w dobrym stanie technicznym, naleŜy przestrzegać
następujących zasad:

•

Nigdy nie mierzyć napięć stałych wyŜszych niŜ 1000V i napięć przemiennych
wyŜszych niŜ 700V (wartość skuteczna);

•

Nigdy nie mierzyć rezystancji w układzie znajdującym się pod napięciem;

•

Nigdy nie uŜywać multimetru, gdy pokrywa baterii nie jest prawidłowo zamknięta.

•

Nigdy nie uŜywać multimetru, gdy przyrząd lub przewody pomiarowe wyglądają na
uszkodzone;

•

Wymiana baterii lub bezpieczników moŜe być wykonana tylko po odłączeniu
przewodów pomiarowych i wyłączeniu miernika (ustawienie włącznika / wyłącznika
multimetru (1) w pozycję "OFF").

6.1. WYMIANA BATERII

Wyczerpanie się baterii sygnalizowane jest symbolem "LO BAT" lub "BAT" po lewej
stronie wyświetlacza multimetru.

W celu wymiany baterii naleŜy zdjąć tylną część obudowy miernika, wyjąć zuŜytą
baterię i zastąpić ją nową (zwracając szczególną uwagę na polaryzację). Multimetr
cyfrowy M-3900 zasilany jest baterią 9V typu NEDA 1604 lub 6F22.

6.2. WYMIANA BEZPIECZNIKA

Bezpiecznik rzadko wymaga wymiany; spalenie bezpiecznika na ogół jest wynikiem
błędu uŜytkownika.

Do  wymiany  naleŜy  uŜyć  bezpiecznika  o  wymiarach  i  wartości  (2A/250V)  zgodnej
z  oryginalnym.  W  celu  wymiany  bezpiecznika  naleŜy  zdjąć  tylną  część  obudowy
miernika, wyjąć spalony bezpiecznik i zastąpić go nowym.