 
©
Dobry Sprawdzian Wiedzy
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie
Instrukcja
WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOGICZNE
WARSZAWA 2009
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
2
Cel badania
Celem badania jest sprawdzenie, w jakim stopniu uczniowie klasy szóstej na początku
roku szkolnego opanowali umiejętności i wiadomości przewidziane dla tego etapu edukacji.
Przedmiotem pomiaru są umiejętności opisane w Standardach wymagań
egzaminacyjnych oraz w Podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Na sprawdzianie badane są umiejętności z następujących obszarów standardów: 
Obszar 1. – Czytanie 
Obszar 2. – Pisanie 
Obszar 3. – Rozumowanie 
Obszar 4. – Korzystanie z informacji 
Obszar 5. – Wykorzystywanie wiedzy praktyce 
W obrębie każdego z tych obszarów na sprawdzianie badane są różne umiejętności.
Lista 28 umiejętności uczniów sprawdzanych na sprawdzianie w klasie VI
(1.1) Odczytywanie różnych tekstów kultury, rozpoznawanie ich cech charakterystycznych, 
 
dostrzeganie znaczenia dosłownego i odkrywanie sensów przenośnych
(1.2) Określanie funkcji elementów charakterystycznych dla danego tekstu 
(1.3) Rozumienie znaczenia podstawowych symboli występujących w instrukcjach 
  
i w opisach
(1.4) Odczytywanie danych z różnych źródeł oraz odpowiadanie na proste pytania z nimi 
 
związane
(2.1) Pisanie na temat i zgodnie z celem, posługiwanie się różnym formami wypowiedzi 
(2.2) Formułowanie wypowiedzi ze świadomością celu (intencji) 
(2.3) Budowanie tekstu poprawnego kompozycyjnie, celowe stosowanie środków językowych 
 
i przestrzeganie norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych
(2.4) Przedstawianie w postaci graficznej danych zapisanych w tabeli 
(2.5) Dbałość o układ graficzny, czytelność i estetykę zapisu 
(3.1) Posługiwanie się kategoriami czasu i przestrzeni w celu porządkowania wydarzeń 
(3.2) Przedstawianie przyczyn i skutków wydarzeń i zjawisk 
(3.3) Określanie znaczenia osiągnięć człowieka dla rozwoju cywilizacyjnego 
(3.4) Wyrażanie własnych opinii wraz z próbą ich uzasadnienia 
(3.5) Opisywanie sytuacji przedstawionej w zadaniu 
(3.6) Rozpoznawanie charakterystycznych cech i własności, wskazywanie różnic 
i podobieństw, porządkowanie
(3.7) Dostrzeganie prawidłowości, opisywanie ich i sprawdzanie na przykładach 
(3.8) Ustalanie sposobu rozwiązania zadania oraz prezentacji tego rozwiązania 
(3.9) Analizowanie otrzymanych wyników i ocenianie ich sensowności 
(4.1) Wskazywanie źródeł informacji, posługiwanie się nimi 
(4.2) Analizowanie oferty mediów kierowanej do dzieci i młodzieży, dokonywanie wyboru 
(5.1) Posługiwanie się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji spotykanych 
 
w środowisku
 (5.2) Wybieranie przyrządów służących do obserwacji i pomiaru, odpowiadanie na pytania 
 
dotyczące przebiegu zjawisk, zapisywanie wyniku obserwacji
(5.3) Wykonywanie obliczeń
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
3
(5.4) Planowanie i wykonywanie obliczeń z wykorzystaniem kalkulatora 
(5.5) Wykorzystywanie w sytuacjach praktycznych znanych własności i stosowanie ich do 
rozwiązania problemu
(5.6) Znajomość zasad bezpiecznego posługiwania się urządzeniami technicznymi
i materiałami chemicznymi
(5.7) Wyjaśnianie na podstawie instrukcji obsługi, jak uruchomić i wykorzystać proste
urządzenia techniczne
(5.8) Rozumienie potrzeby stosowania zasad 
 
Podczas badania uczniowie zapoznają się z formą testu, jaki będą pisać na zakończenie
klasy szóstej. Mogą przećwiczyć sposób kodowania prac, zaznaczania odpowiedzi do zadań 
zamkniętych na karcie odpowiedzi i rozwiązywania zadań otwartych. 
Do przeprowadzenia badania przygotowano test pod tytułem Wspomnienie.
Charakterystyka narzędzia pomiaru
Test Wspomnienie składa się z 17 zadań: 14 zadań zamkniętych i 3 otwartych. Zadania
zbudowane  są  wokół  motywu  przewodniego  związanego  z  fragmentem  opowiadania  Ewy 
Nowackiej Późnym wieczorem w lesie i wierszem  Leopolda Staffa  Wspomnienie. Większość 
z nich wiąże się z tekstami zamieszczonymi w arkuszu.  
W 13 zadaniach zamkniętych (WW) uczniowie wybierają prawidłową odpowiedź
spośród trzech zaproponowanych, a w 1 zadaniu prawda – fałsz (P–F) oceniają prawdziwość 
zdań. Pozostałe zadania należą do zadań otwartych. W jednym  zadaniu  krótkiej  odpowiedzi 
(KO) redagują wypowiedź o swoich skojarzeniach związanych z wakacjami na wsi W dwóch 
zadaniach  rozszerzonej  odpowiedzi  (RO)  piszą  kartkę  pocztową  do  bliskiej  osoby,  w  której 
informują  o  sposobie  spędzania  czasu  podczas  wakacji  na  wsi  i  redagują  opowiadanie  
z dialogiem o wakacyjnej przygodzie, w którym uwzględniają elementy opisu krajobrazu. 
Za każde zadanie uczeń może zdobyć określoną liczbę punktów. W zadaniach od 1. do 14. za
prawidłowe  wykonanie  polecenia  uczeń  może  otrzymać  1 punkt.  W pozostałych  zadaniach  za 
poprawne  rozwiązanie  może  zdobyć  3,  5  lub  8  punktów.  W sumie  za  właściwe  wykonanie 
wszystkich zadań testu Wspomnienie uczeń może otrzymać 30 punktów. 
Jakie umiejętności bada test?
Zadania umieszczone w teście badają umiejętności opisane w najnowszej Podstawie
programowej.
Rozwiązując zadania z testu Wspomnienie,
najwięcej punktów uczeń może zdobyć za
umiejętności z obszaru Czytanie i Pisanie. Aby poprawnie rozwiązać zadania,
konieczne jest
przeczytanie tekstu i zrozumienie polecenia do zadania.
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
4
Plan testu
Obszary
umiejętności
Numery zadań
Maksymalna liczba
punktów za zadania
z danego obszaru
umiejętności
Udział procentowy punktów
za zadania z danego obszaru
umiejętności w liczbie
punktów za cały test
Czytanie
1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11,
12, 13, 14
12
40,0%
Pisanie
15, 16, 17
16
53,3%
Korzystanie 
 z informacji 
7, 8
2
6,7%
ŁĄCZNIE
30
100%
Kartoteka testu
Numer
zadania
Sprawdzana umiejętność
(z numerem standardu)
Uczeń:
Sprawdzana
czynność
Uczeń:
Maksymalna
Liczba
punktów
Typ
zadania
1
posługuje
się
czynnie
terminami (1.2)
rozpoznaje narratora fragmentu 
opowiadania 
1
WW
2
odczytuje tekst literacki (1.1)
wyszukuje informacje zawarte  
we fragmencie opowiadania 
1
WW
3
odczytuje tekst literacki (1.1)
wyszukuje i przetwarza informacje 
zawarte we fragmencie opowiadania 
1
WW
4
odczytuje tekst literacki (1.1)
wyszukuje i przetwarza informacje 
zawarte we fragmencie opowiadania 
1
WW
5
odczytuje tekst literacki (1.1)
wyszukuje i przetwarza informacje 
zawarte we fragmencie opowiadania 
1
P – F
6
odczytuje tekst literacki (1.1)
wyszukuje i przetwarza informacje 
zawarte we fragmencie opowiadania 
1
WW
7
wskazuje  źródła  informacji 
(4.1) 
wskazuje odpowiedni słownik
1
WW
8
wskazuje źródła informacji(4.1) wybiera odpowiedni dział biblioteki
1
WW
9
posługuje
się
czynnie
terminami (1.2)
wskazuje osobę mówiącą w wierszu
1
WW
10
posługuje
się
czynnie
terminami (1.2)
wskazuje środek artystyczny 
dominujący w opisie 
1
WW
11
odczytuje tekst poetycki (1.1)
wyszukuje informacje zawarte 
w utworze poetyckim 
1
WW
12
odczytuje tekst literacki (1.1)
określa uczucia osoby mówiącej 
w wierszu 
1
WW
13
odczytuje tekst literacki (1.1)
odczytuje przenośny sposób 
obrazowania w wierszu 
1
WW
14
odczytuje tekst poetycki (1.1)
odczytuje główną myśl utworu
1
WW
15
I
pisze na temat i zgodnie  
z celem (2.1) 
 redaguje wypowiedź, w której 
podaje, z czym kojarzą się wakacje 
na wsi 
1
3
KO
II
przestrzega norm językowych 
(2.3) 
redaguje wypowiedź zbudowaną 
z 2–3 zdań 
1
II
przestrzega norm językowych 
(2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
językowym 
1
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
5
16
I
pisze na temat i zgodnie  
z celem (2.1) 
prawidłowo adresuje kartkę pocztową
1
5
RO
II
pisze na temat i zgodnie  
z celem (2.1) 
zachowuje formę kartki, stosuje zwrot 
do adresata i podpis pod tekstem 
1
III
pisze na temat i zgodnie  
z celem (2.1) 
rozwija treść wypowiedzi zgodnie 
z poleceniem 
1
IV
przestrzega norm językowych 
(2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
językowym 
1
V
przestrzega norm 
ortograficznych i 
interpunkcyjnych (2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
ortograficznym i interpunkcyjnym 
1
17
I
pisze na temat i zgodnie  
z celem (2.1) 
redaguje opowiadanie z dialogiem 
o wakacyjnej przygodzie 
1
8
RO
II
buduje tekst poprawny 
kompozycyjnie (2.3) 
konsekwentnie stosuje wybraną formę 
narracji  
1
III
buduje tekst poprawny 
kompozycyjnie (2.3) 
zachowuje przyczynowo-skutkową 
zależność między wydarzeniami 
1
IV
celowo stosuje środki językowe 
(2.3) 
stosuje dialog, słownictwo bogate, 
urozmaicone 
1
V
przestrzega norm językowych 
(2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
językowym 
1
VI
przestrzega norm 
ortograficznych (2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
ortograficznym 
2
VII
przestrzega norm 
interpunkcyjnych (2.3) 
pisze poprawnie pod względem 
interpunkcyjnym 
1
 
W  kartotece  testu  tym  samym  symbolem,  np.  (2.1),  oznaczono  różne  umiejętności 
szczegółowe,  które  są  składowymi  umiejętności  (2.1)  z  podanej  listy  28  umiejętności 
sprawdzanych  na  sprawdzianie  w  klasie  szóstej.  Analizy  wykonywane  za  pomocą  aplikacji 
ANT dotyczyć będą umiejętności z tej listy.  
Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych
Numer zadania
1
2
3
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Poprawna odpowiedź
C
B
A
D
A
B
D
C
D
B
A
C
D
Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt.
Schemat punktowania zadań otwartych
Numer
zadania
Kryteria i zasady przyznawania punktów
Punktacja
5
Poprawne określenie prawdziwości obu zdań. 
 
Babci i dziadkowi obserwacja nieba zastępuje prognozę pogody.  
prawda
fałsz
Dziadkowie obserwują niebo, gdyż zachwycają się wyglądem chmur.
prawda
fałsz
0–1
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
6
15
I. Realizacja tematu 
Zredagowanie wypowiedzi, w której przedstawione zostaną skojarzenia z wakacja-
mi na wsi. 
0–1
0–3
II. Realizacja tematu 
Zredagowanie wypowiedzi w 2–3 zdaniach. 
0–1
III. Poprawność językowa 
Zbudowanie wypowiedzi bezbłędnej językowo. 
0–1
16
I. Prawidłowe zaadresowanie kartki 
Umieszczenie wszystkich elementów adresu w odpowiednim miejscu. 
0–1
0–5
II. Zwrot do adresata i podpisanie kartki 
Zwrócenie się do adresata pośrednio lub bezpośrednio i podpisanie kartki przez 
nadawcę. 
0–1
III. Realizacja tematu 
Zredagowanie treści kartki pocztowej z uwzględnieniem pozdrowień i informacji 
o sposobie spędzania czasu na wsi. 
0–1
IV. Poprawność językowa 
Dopuszczalny 1 błąd językowy. 
0–1
V. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna 
Dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd interpunkcyjny. 
 
Uczeń z dysleksją 
Dopuszczalne 2 błędy ortograficzne i 2 błędy interpunkcyjne. 
0–1
17
I. Realizacja tematu 
Zredagowanie opowiadania z dialogiem dotyczącego wakacyjnej przygody, 
w którym uwzględnione zostały elementy opisu krajobrazu. 
0–1
0–8
II. Kompozycja wypowiedzi 
Zredagowanie spójnej wypowiedzi, zachowanie przyczynowo-skutkowej zależności 
między wydarzeniami. 
0–1
III. Konsekwentne stosowanie narracji 
Narracja prowadzona konsekwentnie w I lub III osobie. 
Uwaga! 
Dopuszcza się w narracji pierwszoosobowej przechodzenie z liczby pojedynczej na 
mnogą, jeżeli jest to uzasadnione treścią opowiadania. 
0–1
IV.  Dobór środków językowych  
Zastosowanie słownictwa bogatego, barwnego, określającego emocje, 
stwarzającego nastrój. 
0–1
V. Poprawność językowa 
Dopuszczalne 3 błędy językowe. 
0–1
VI. Poprawność ortograficzna 
0 – 1 błąd – 2 punkty 
2 – 3 błędy – 1 punkt 
4 i więcej błędów – 0 punktów 
 
Uczeń z dysleksją 
Zamyka myśl w obrębie zdania – 1 punkt. 
Tworzy tekst komunikatywny – 1 punkt. 
0–2
VII. Poprawność interpunkcyjna 
Dopuszczalne 3 błędy interpunkcyjne. 
 
Uczeń z dysleksją 
Rozpoczyna zdanie wielką literą i kończy kropką. 
0–1
Uwaga! 
Punkty za kryterium V, VI, VII przyznaje się, gdy opowiadanie zajęło przynajmniej 15 linijek 
tekstu.  
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
7
Ocenianie zadań otwartych
Lepszemu przekazaniu intencji autorów posłużą przykładowe odpowiedzi uczniowskie
wraz z propozycją oceny i jej uzasadnieniem.
Zadanie 15.
Z czym tobie kojarzą się wakacje na wsi? Swoją wypowiedź zbuduj z 2-3 zdań.
Przykładowe rozwiązanie
Przykład
1.
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
zredagował wypowiedź, w której przedstawił swoje skojarzenia z wakacjami na wsi.
II
1
zbudował wypowiedź z 3 zdań.
III
0
popełnił błąd językowy, w każdym zdaniu powtórzył czasownik kojarzą się.
Przykład 2.
 
 
 
 
Zadanie 16.
Z Wakacje spędzasz na wsi. Napisz kartkę pocztową do bliskiej ci osoby, w której prześlesz 
pozdrowienia  i  poinformujesz,  jak  spędzasz  czas.  Pamiętaj  o  prawidłowym  zaadresowaniu 
kartki. 
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
zredagował wypowiedź, w której przedstawił skojarzenia z wakacjami na wsi.
II
1
zbudował wypowiedź z 2 zdań.
III
0
popełnił jeden błąd językowy, zastosował krótszą formę zaimka na początku zdania.
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
8
Przykładowe rozwiązanie poprawne
Przykład 1.
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
umieścił wszystkie elementy adresu w odpowiednim miejscu.
II
1
zwrócił się do adresata bezpośrednio i podpisał kartkę.
III
1
w treści kartki uwzględnił pozdrowienia dla adresata i informacje o sposobie spędzania 
czasu na wsi. 
IV
1
nie popełnił błędu językowego.
V
1
nie popełnił błędu ortograficznego i interpunkcyjnego.
 
Przykład 2. 
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
9
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
umieścił wszystkie elementy adresu w odpowiednim miejscu.
II
1
zwrócił się do adresata bezpośrednio i podpisał kartkę.
III
1
w treści kartki uwzględnił pozdrowienia dla adresata i informacje o sposobie spędzania 
czasu na wsi. 
IV
1
nie popełnił błędu językowego.
V
1
popełnił błąd ortograficzny (os. Srebrne uroczysko) i błąd interpunkcyjny  
(wychodzimy_ aby oglądać niebo), ale zmieścił się w limicie błędów. 
Prace zawierające błędy
Przykład 1. 
 
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
umieścił wszystkie elementy adresu w odpowiednim miejscu.
II
1
zwrócił się do adresata bezpośrednio i podpisał kartkę.
III
0
nie uwzględnił pozdrowień dla adresata.
IV
1
nie popełnił błędów językowych.
V
1
nie popełnił błędów ortograficznych i interpunkcyjnych.
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
10
Przykład 2.
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
0
nie podał adresu.
II
1
zwrócił się do adresata bezpośrednio i podpisał kartkę.
III
0
w treści kartki nie uwzględnił pozdrowień dla adresata.
IV
1
nie popełnił błędów językowych.
V
0
 popełnił wiele błędów ortograficznych (bawię, zciąć, przyjerzdam)  i interpunkcyjnych 
(brak przecinka po formach wołacza Mamo i Tato_, kropka wpodpisie (Jakub_), brak 
przecinka między zdaniami składowymi w zdaniach złożonych). 
Zadanie 17.
Napisz opowiadanie z dialogiem o wakacyjnej przygodzie. Umieść w opowiadaniu elementy 
opisu krajobrazu. 
Twoja wypowiedź powinna zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
11
Przykładowe rozwiązanie poprawne
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
12
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
zredagował  opowiadanie  z  dialogiem  o  przygodzie  wakacyjnej,  w  którym  uwzględnił 
elementy opisu. 
II
1
zredagował  wypowiedź  spójną,  zachował  przyczynowo-skutkowe  zależności  między 
wydarzeniami. 
III
1
konsekwentnie stosował narrację trzecioosobową.
IV
1
zastosował bogate słownictwo opisujące, określające emocje i stwarzające nastrój.
V
1
nie popełnił błędów językowych.
VI
2
popełnił jeden błąd ortograficzny (pochwili), ale zmieścił się w limicie błędów.
VII
1
nie popełnił błędów interpunkcyjnych.
Prace zawierające błędy
Przykład 1. 
 
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
13
 
 
 
 
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
14
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
zredagował  opowiadanie  z  dialogiem  o  przygodzie  wakacyjnej,  w  którym  uwzględnił 
elementy opisu. 
II
1
zredagował  wypowiedź  spójną,  zachował  przyczynowo-skutkowe  zależności  między 
wydarzeniami. 
III
1
konsekwentnie stosował narrację pierwszoosobową.
IV
1
zastosował bogate słownictwo opisujące, określające emocje i stwarzające nastrój.
V
1
popełnił błąd językowy (głęboki las), ale zmieścił się w limicie błędów.
VI
1
popełnił trzy błędy ortograficzne (rzebym, wyżuty, zauwarzyłam).
VII
0
popełnił  wiele  błędów  interpunkcyjnych  (brak  przecinków  oddzielających  zdania 
składowe). 
 
Przykład 2. 
 
Sprawdzian z
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
15
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
1
zredagował  opowiadanie  z  dialogiem  o  przygodzie  wakacyjnej,  w  którym  uwzględnił 
elementy opisu. 
II
1
zredagował  wypowiedź  spójną,  zachował  przyczynowo-skutkowe  zależności  między 
wydarzeniami. 
III
1
konsekwentnie stosował narrację pierwszoosobową.
IV
1
zastosował bogate słownictwo opisujące, określające emocje i stwarzające nastrój.
V
1
popełnił błąd językowy (powtórzenie wyrazów w bliskim sąsiedztwie:  postanowiłyśmy – 
postanowiła), ale zmieścił się w limicie błędów. 
VI
1
popełnił trzy błędy ortograficzne (corazbardziej, co najmniej, coty,).
VII
0
popełnił  wiele  błędów  interpunkcyjnych  (brak  przecinków  oddzielających  zdania 
składowe w zdaniach złożonych). 
 
Sprawdzian z j
polskiego
w szóstej klasie szk
Dobry Sprawdzian Wiedzy
2009
16
Przykład 3
Nr
kryt.
Liczba
pkt.
Komentarz do oceny
Uczeń:
I
0
nie zastosował w opowiadaniu dialogu i brak jest elementów opisu.
II
0
zredagował  wypowiedź,  w  której  nie  została  zachowana  przyczynowo-skutkowa 
zależność między wydarzeniami (zdanie: Gdy tak szłyśmy do sklepu... nie wynika ze zdań 
poprzedzających). 
III
1
konsekwentnie stosował narrację pierwszoosobową.
IV
0
zastosował ubogie słownictwo.
V
0
zbudował pracę krótszą niż 15 linijek tekstu.
VI
0
zbudował pracę krótszą niż 15 linijek tekstu.
VII
0
zbudował pracę krótszą niż 15 linijek tekstu.