W cieniu Macedonii, początki państwa macedońskiego.

Z narodzinami państwa macedońskiego wiąże się problem etnicznego pochodzenia jego

rdzennych mieszkańców. Niewiele pozostało ladów po języku, którym się posługiwali i nie

można jednoznacznie orzec czy macedoński był osobnym językiem czy tylko dialektem

języka greckiego.

Niewiele pomagają też inskrypcje macedońskie ponieważ zawierają teksty ujęte w dialekcie

attyckim. Wreszcie można wątpić czy w tak rozległym i zróżnicowanym kraju jakim była

Macedonia posługiwano się tylko jednym dialektem. W kulturze materialnej Macedonii

można dostrzec zarówno wpływy trackie jak i iliryjskie. Mimo lokalnych odrębno ci nie

różniła się jednak w zasadniczym stopniu od kultury materialnej miast greckich. Styl życia

Macedończyków był bardzo odmienny od ateńskiego. Problem nabrał ostro ci z chwilą gdy

Filip II uczynił z Macedonii potęgę sięgając po hegemonię w wiecie greckim. Z jednej strony

wywołało to gwałtowne ataki Demostenesa pragnącego przedstawić króla Filipa i jego kraj

jako barbarzyńców, z drugiej za sukcesy Filipa a później Aleksandra wzbudzały dumę w ród

Macedończyków, którzy chętnie podkre lali swoją etniczną odrębno ć. Nasza wiedza o

najdawniejszych dziejach Macedonii ogranicza się do legend dynastycznych, anegdot

związanych z pierwszymi królami, opowie ci o wędrówkach i podbojach przekazanych

głównie przez Herodota, Tukidydesa i późniejszych autorów.

Aleksander I obejmując władzę musiał od razu stawić czoło zagrożeniu ze strony Persów.

Wyszedł z tej opresji zwycięsko, obronił niezależno ć kraju ale i powiększył jego terytorium.

Nie mogąc się przeciwstawić Persom zbrojnie Aleksander I próbował się zbliżyć do nich

poprzez lub z perską arystokratką ale i tak musiał uznać soją wobec nich zależno ć w 492

roku pne. W czasie najazdu Kserksesa występował jako jego sojusznik, przy okazji

narzucając swoją władzę plemionom górnej Macedonii. Wykorzystał również odwrót Persów

zajmując wschodnią Macedonię aż po rzekę Strymon. Tym samym stał się faktycznym twórcą

państwa macedońskiego.

Macedonia kształtowała się w długim procesie uzależniania przez Argeadów poszczególnych

ludów, a Aleksander I w znacznym stopniu do tego się przyczynił o czym za wiadcza
Tukidydes.

Aleksander I przykładał bardzo dużą uwagę do stosunków z miastami greckimi. Chciał być

uważany nie tylko za przyjaciela Greków ale również za Greka rządzącego Macedończykami

co znalazło wyraz w propagowaniu tradycji mówiącej o pochodzeniu jego rodziny z Argos.

Za jego panowania rozpoczęto bicie monet.

Niewiele wiadomo o organizacji państwa macedońskiego przed czasami Filipa II i wnioski na

jej temat można wysnuwać jedynie na podstawie analizy późniejszych instytucji oraz

porównań z instytucjami w sąsiednich regionach. W dolnej Macedonii istniały osady rolnicze

o długim rodowodzie, które stopniowo upodabniały się do greckich poleis. Mieszkańcy górnej

Macedonii żyli natomiast w rozproszonych wsiach i byli zorganizowani w terytorialne

związki – ethne. Dużą rolę w ich życiu odgrywało pasterstwo, związane z okresowym

przemieszczeniem się wraz ze stadami na letnie pastwiska, Miasta i ethne Macedonii

wykształciły samorząd i silne poczucie odrębno ci ale jednocze nie miały wiadomo ć

przynależno ci do większej wspólnoty, którą tworzyli wszyscy Macedończycy. Prowadzenie

wojen, polityki zewnętrznej a także korzystanie z bogactw naturalnych oraz prawo pobierania

opłat i ciągania danin należało do króla. Odgrywał też dużą rolę w życiu religijnym

przewodnicząc ceremoniom podczas wiąt i składając ofiary w imieniu całej wspólnoty. Miał

znaczną swobodę działania, ale musiał się liczyć z opinią Macedończyków a zwłaszcza
arystokracji.

Następca Aleksandra I Perdikkas II z wielkim trudem walczył o utrzymanie władzy i

integralno ci państwa, musiał stawić czoło konkurentom do tronu i wrogom na granicach.

Królem Macedonii mógł zostać każdy przedstawiciel rodu Argeadów, któremu udało się

zyskać poparcie co stanowiło zarzewie nieustannych sporów dynastycznych często

podsycanych przez sąsiednie państwa.

Następca Perdikkasa Archelaos zrobił wiele dla integracji państwa i usprawnienia

komunikacji pomiędzy różnymi jego regionami, wytyczając nowe szlaki w ród zalesionych,

górzystych terenów. Archelaos sprzyjał upowszechnieniu się w Macedonii greckich

obyczajów i kultury, zapraszając do nowej stolicy wybitnych Greków artystów i poetów.

mierć Archelaosa zapoczątkowała długi okres kryzysu w którego czasie Macedonia była

wstrząsana walkami dynastycznymi i nie potrafiła skutecznie bronić się przed agresją

sąsiadów.