I
I
I
N
N
N
D
D
D
Y
Y
Y
W
W
W
I
I
I
D
D
D
U
U
U
A
A
A
L
L
L
N
N
N
E
E
E
K
K
K
O
O
O
N
N
N
T
T
T
A
A
A
E
E
E
M
M
M
E
E
E
R
R
R
Y
Y
Y
T
T
T
A
A
A
L
L
L
N
N
N
E
E
E
W
W
W
I
I
I
P
P
P
Ó
Ó
Ó
Ł
Ł
Ł
R
R
R
O
O
O
C
C
C
Z
Z
Z
U
U
U
2
2
2
0
0
0
1
1
1
0
0
0
R
R
R
.
.
.
URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO
WARSZAWA, WRZESIEŃ 2010
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
DEPARTAMENT NADZORU INWESTYCJI EMERYTALNYCH
INDYWIDUALNE KONTA EMERYTALNE, DODATKOWA FORMA OSZCZĘDZANIA NA EMERYTURĘ
–
2
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
SYNTEZA
Opracowanie zawiera syntetyczne zestawienie podstawowych informacji dotyczących funkcjonujących
od 2004 r. indywidualnych kont emerytalnych (IKE), przygotowane na podstawie danych będących
w posiadaniu UKNF. Przedstawiono najistotniejsze zjawiska występujące na tym rynku w I półroczu
2010 r. w stosunku do porównywalnych danych za analogiczne półrocze roku ubiegłego.
Źródłem są dane liczbowe pozyskane przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego od instytucji
finansowych prowadzących IKE, tj.: zakładów ubezpieczeń, towarzystw funduszy inwestycyjnych,
podmiotów prowadzących działalność maklerską i banków. Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia
20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych na instytucjach tych spoczywa obowiązek
przekazywania organowi nadzoru półrocznych i rocznych informacji o prowadzonych IKE. Zakres tych
informacji i tryb przekazywania określono w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2007 r.
w sprawie przekazywania przez instytucje finansowe oraz organ nadzoru półrocznych i rocznych
informacji o prowadzonych indywidualnych kontach emerytalnych.
wartość rynku IKE pod względem zgromadzonych na dzień 30 czerwca 2010 r. aktywów wyniosła
2,4 mld zł i wzrosła o 29,4 % w odniesieniu do analogicznego okresu poprzedniego roku, a IKE
posiadało 796,9 tys. osób, co stanowiło (według dostępnych danych) 5,0%
ogółu liczby osób
aktywnych zawodowo;
w I półroczu 2010 r. odnotowano spadek liczby prowadzonych IKE o 36,4 tys. (o 4,4%)
w stosunku do I półrocza roku poprzedniego, głównie w zakładach ubezpieczeń;
18,7 tys. osób zdecydowało się na otwarcie IKE, o 2,5 tys. mniej niż w I półroczu roku
poprzedniego;
wskaźnik liczby IKE, na które dokonywano wpłat do liczby funkcjonujących IKE ogółem
zmniejszył się o 0,3 pkt proc. w I półroczu 2010 r. w stosunku do danych za I półrocze 2009 r.;
najwyższy udział w strukturze wiekowej oszczędzających na IKE mają osoby z przedziału 51-60
lat: 29,7 %;
wartość przeciętnego stanu rachunku IKE wyniosła 2,9 tys. zł;
wysokość średniej wpłaty na IKE w I półroczu 2010 r. wyniosła 1,2 tys. zł, przy obowiązującym
w 2010 r. limicie wpłat na IKE w kwocie 9,6 tys. zł; najwyższą wartość średniej wpłaty
odnotowano w podmiotach prowadzących działalność maklerską: 6,7 tys. zł;
25,9 tys. osób zamknęło rachunki IKE w związku ze zwrotem środków, o ¼ mniej niż
w I półroczu 2009 r.;
udział liczby zwrotów (w przypadku wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron lub wygaśnięcia
umowy z innych przyczyn) w liczbie ogółem prowadzonych IKE w I półroczu 2010 r. wyniósł
3,2%;
na wypłatę środków z IKE w I półroczu 2010 r. zdecydowało się 3,1 tys. osób posiadających IKE,
o 3,5% mniej niż w I półroczu 2009 r.;
wycofanie środków z IKE:
- kwota zwrotów dokonanych w związku z rozwiązaniem umowy o prowadzenie IKE wyniosła
114,5 mln zł - o 6,8% mniej niż w I półroczu 2009 r.,
- wartość wypłat z IKE dokonanych w I półroczu 2010 r. wyniosła 21,1 mln zł - o 3,6% mniej
niż w I półroczu 2009 r.,
- wartość wypłat transferowych do pracowniczego programu emerytalnego wyniosła 471 tys. zł
(w I półroczu 2009 r. 19 tys. zł, wartość ta miała charakter marginalny).
1
Zgodnie z publikacją kwartalną GUS o rynku pracy z dn. 24.08.2010 r. liczba osób pracujących na koniec II kwartału 2010 r. wyniosła 16,0 mln
osób.
–
3
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
SPIS TREŚCI
PODSTAWOWE INFORMACJE O ZASADACH FUNKCJONOWANIA INDYWIDUALNYCH KONT
Liczba funkcjonujących IKE i wartość aktywów zgromadzonych na IKE ..................... 6
Średnia wysokość wpłaty i przeciętny stan konta IKE .............................................. 9
–
4
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
1. PODSTAWOWE INFORMACJE O ZASADACH FUNKCJONOWANIA
INDYWIDUALNYCH KONT EMERYTALNYCH
Prawo do wpłat na IKE przysługuje osobie, która ukończyła 16 lat
. Posiadaczem IKE może być
również osoba młodsza, jednak ma ona prawo do dokonywania wpłat na IKE tylko w roku
kalendarzowym, w którym uzyskuje dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy
o pracę i w wysokości nie przekraczającej tych dochodów.
Prawo do wpłat
na IKE
przysługuje
osobie, która
ukończyła 16 lat
W przypadku osób, które osiągnęły wiek 55 lat i decydują się na założenie indywidualnego
konta emerytalnego, konieczne jest złożenie dodatkowego oświadczenia o niedokonaniu
w przeszłości wypłaty środków zgromadzonych na IKE.
Indywidualne konto emerytalne jest prowadzone na podstawie pisemnej umowy zawartej przez
oszczędzającego z:
funduszem inwestycyjnym,
podmiotem prowadzącym działalność maklerską,
zakładem ubezpieczeń (umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem
kapitałowym),
Zachętą do
oszczędzania na
IKE jest
zwolnienie
z podatku od
zysków
kapitałowych
bankiem.
Zachętą do oszczędzania na IKE jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych. Zwolnienie
podatkowe przysługujące osobie oszczędzającej na IKE ograniczone jest limitem kwotowym.
Aby skorzystać z odliczenia podatkowego, oszczędzający może posiadać tylko jedno IKE.
Tabela 1. Limity wpłat na IKE w latach 2004-2010
Lata
Limit
(w zł)
2004 3
435
2005 3
635
2006 3
521
2007 3
697
2008 4
055
2009 9
579
2010 9
579
Źródło: Obwieszczenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
Tabela powyżej zawiera limity rocznych wpłat na IKE obowiązujących w latach 2004-2010.
W wyniku nowelizacji ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych, od dnia 01.01.2009 r.
obowiązuje dwukrotnie wyższy, niż w latach poprzednich, limit dopuszczalnych wpłat na IKE,
który obecnie stanowi równowartość trzykrotności prognozowanego przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie
budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym.
Obecnie
obowiązuje limit
wpłat na IKE
w kwocie 9.579 zł
2. IKE W I PÓŁROCZU 2010 R.
Otrzymane przez UKNF informacje o prowadzonych indywidualnych kontach emerytalnych
według stanu na 30.06.2010 r. pochodziły od:
12 zakładów ubezpieczeń na życie (na 30 zakładów ubezpieczeń na życie prowadzących
działalność),
15 towarzystw funduszy inwestycyjnych (na 48 towarzystw funduszy inwestycyjnych
działających na rynku),
5 podmiotów prowadzących działalność maklerską (na 46 domów maklerskich działających
na rynku i 13 banków prowadzących działalność maklerską),
2
Na mocy ustawy z dnia 17.12.2009 r. o zmianie ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz o pracowniczych emerytalnych
(Dz. U. z 2010 Nr 18 poz. 98) od dnia 19.02.2010 r. zniesiony został warunek, na mocy którego prawo do wpłat na IKE posiadała osoba
fizyczna, która podlegała nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
–
5
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
8 banków komercyjnych (na 49 banków komercyjnych działających na rynku), 1 banku
spółdzielczego oraz banków spółdzielczych zrzeszonych w 3 bankach zrzeszających.
2.1. Liczba funkcjonujących IKE i wartość aktywów zgromadzonych na IKE
Z danych zgromadzonych przez UKNF wynika, że podmioty uprawnione do prowadzenia IKE na
koniec czerwca 2010 r. obsługiwały łącznie 796,9 tys. kont, na których zgromadzono aktywa
w wysokości 2.350,2 mln zł. Liczba prowadzonych rachunków spadła o 36,4 tys. (o 4,4%)
w porównaniu z I półroczem 2009 r. Największy spadek liczby obsługiwanych IKE odnotowano
w bankach (o 10,5%) oraz w zakładach ubezpieczeń (o 5,3%). Liczba kont prowadzonych
przez fundusze inwestycyjne uległa nieznacznemu zmniejszeniu (o 1,3%), natomiast podmioty
prowadzące działalność maklerską były jedynymi instytucjami, które odnotowały w I półroczu
2010 r. wzrost liczby prowadzonych IKE (o 19,9%). Warto zauważyć, że od I półrocza 2008 r.
instytucje finansowe prowadzące IKE odnotowują spadek prowadzonych IKE, a wyjątkiem od
tej tendencji są podmioty prowadzące działalność maklerską, które od czasu powstania IKE
w 2004 r. nie odnotowały spadku prowadzonych IKE, jednakże udział liczby kont prowadzonych
w tych podmiotach jest najniższy i waha się w przedziale 1-2%.
W I półroczu 2010 r. liczba zamykanych rachunków w związku z dokonaniem wypłaty, wypłaty
transferowej i zwrotu była wyższa o 10,8 tys. od liczby nowootwieranych kont.
Tabela 2. Liczba prowadzonych IKE
Liczba IKE
(w szt.)
Udział w liczbie ogółem
(w %)
Dynamika
(w %)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 2010/2009
Zakłady ubezpieczeń
618 049
585 331
74,2
73,5
94,7
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
170 925
168 679
20,5
21,2
98,7
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
10 520
12 609
1,3
1,6
119,9
Banki
33 809
30 251
4,1
3,8
89,5
OGÓŁEM
833 303
796 870
100,0
100,0
95,6
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
Pomimo spadku liczby prowadzonych rachunków, wartość aktywów zgromadzonych na
rachunkach IKE wzrosła w porównaniu z I półroczem 2009 r. o 534,0 mln zł (o 29,4%)
i wyniosła 2.350,2 mln zł. Na wzrost ten wpłynęło zwiększenie wartości aktywów we wszystkich
instytucjach finansowych prowadzących IKE: w towarzystwach funduszy inwestycyjnych
o 210,2 mln zł, w zakładach ubezpieczeń o 187,2 mln zł, w podmiotach prowadzących
działalność maklerską o 94,7 mln zł, w bankach o 41,9 mln zł.
30 czerwca
2010 r.
funkcjonowało
796,9 tys. IKE
Na IKE
zgromadzono
2,35 mld zł
3
Ze względu na zaokrąglenia, suma poszczególnych wartości w tabelach może różnić się o 1, a suma wskaźników struktury nieznacznie
różnić się od 100%.
4
Wskaźnik dynamiki to stosunek poziomu zjawiska w okresie badanym do poziomu zjawiska w okresie przyjętym za podstawę
porównań. Jeżeli przyrost stosunkowy wynosi 100 oznacza to, że nie nastąpiła żadna zmiana w stosunku do poprzedniego okresu.
Zmianę odczytuje się poprzez odjęcie od wyliczonego wskaźnika wartości 100.
–
6
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Tabela 3. Aktywa prowadzonych IKE
Wartość IKE
(w tys. zł)
Udział w wartości ogółem
(w %)
Dynamika
(w %)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 2010/2009
Zakłady ubezpieczeń
802 609
989 846
44,2
42,1
123,3
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
631 018
841 228
34,7
35,8
133,3
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
158 992
253 693
8,8
10,8
159,6
Banki
223 511
265 387
12,3
11,3
118,7
OGÓŁEM
1 816 129
2 350 154
100,0
100,0
129,4
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
Wzrost wartości aktywów zgromadzonych na IKE odnotowały wszystkie podmioty prowadzące
IKE, najwyższy podmioty prowadzące działalność maklerską (o 59,6%), następnie towarzystwa
funduszy inwestycyjnych (o 33,3%), zakłady ubezpieczeń (o 23,3%) oraz banki (o 18,7%).
W I półroczu 2010 r. odnotowano nieznaczne zmiany w udziale poszczególnych rodzajów
instytucji finansowych w łącznej wartości aktywów zgromadzonych na IKE. W okresie tym
nieznacznie wzrósł udział aktywów IKE w podmiotach prowadzących działalność maklerską
(o 2,1 pkt proc.) oraz w bankach (o 0,2 pkt proc.) w aktywach IKE ogółem. W przypadku
pozostałych instytucji nastąpił natomiast spadek ich udziału. Powyższe zależności obrazuje
Wykres 1.
Wykres 1. Struktura aktywów IKE w przekroju instytucjonalnym
38,8
41,3
44,4
44,2
43,8
42,1
45,4
40,7
35,0
34,7
36,4
35,8
5,2
6,1
7,5
8,8
8,7
10,8
10,7
11,9
13,1
12,3
11,1
11,3
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
31.12.2007
30.06.2008
31.12.2008
30.06.2009
31.12.2009
30.06.2010
zakłady ubezpieczeń
towarzystwa funduszy inwestycyjnych
podmioty prowadzące działalność maklerską
banki
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
–
7
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
2.2. Struktura wiekowa osób posiadających IKE
Wśród ogółu oszczędzających na IKE osoby w przedziale wiekowym między 51-60 lat oraz
ponad 60 lat stanowią blisko 41% oszczędzających.
Wykres 2. Oszczędzający na IKE w I półroczu 2010 r. według grup wiekowych
24,5%
9,6%
11,0%
25,2%
29,7%
do 30 lat
31-40 lat
41-50 lat
51-60 lat
ponad 60 lat
t
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
W porównaniu z danymi za I półrocze 2009 r., nie zmieniła się w 2010 r. dominująca grupa
wiekowa wśród uczestników rynku IKE, tj. 51-60 lat. Ponadto zanotowano wzrost udziału tej
grupy wiekowej oraz grupy wiekowej 31-40 lat (odpowiednio o 2,0 pkt proc. i 1,1 pkt proc.)
w łącznej liczbie osób posiadających IKE.
Odnotowany w 2010 r. spadek liczby prowadzonych IKE, w stosunku do I półrocza 2009 r.,
miał miejsce głównie wśród osób w wieku do 30 lat (o 18,4 tys. kont) oraz ponad 60 lat
(o 8,3 tys. kont). W tych grupach wiekowych w I półroczu 2010 r. funkcjonowało łącznie
o 36,4 tys. kont mniej niż w analogicznym okresie 2009 r.
IKE bardziej
popularne
wśród kobiet
Biorąc pod uwagę skłonność do zawierania umów o prowadzenie IKE wśród kobiet i mężczyzn,
umowy zawarte przez kobiety stanowią 53,2% (424,3 tys. IKE) ogólnej liczby kont, natomiast
372,6 tys. umów (46,8%) zostało zawartych przez mężczyzn oszczędzających na IKE. Na
podstawie posiadanych danych liczbowych zauważyć można również, że w wieku do 40 lat
występuje większa skłonność do zawierania umów wśród mężczyzn (38,3%) w stosunku do
kobiet (31,7%), natomiast wśród uczestników rynku IKE w wieku powyżej 40 lat dominują
kobiety (68,3%), analogiczny wskaźnik dla mężczyzn to 61,7%.
–
8
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Wykres 3. Struktura według wieku i płci oszczędzających na IKE w I półroczu 2010 r.
w przekroju instytucjonalnym
9,6
11,5
5,9
8,6
3,5
5,1
5,9
10,7
26,6
30,1
14,1
19,4
14,9
17,4
16,2
22,6
27,3
26,3
17,0
18,5
22,8
23,3
19,2
17,6
32,0
28,0
29,4
25,4
41,0
35,5
33,7
26,1
4,5
4,1
33,6
28,1
17,8
18,6
25,0
23,0
0%
20%
40%
60%
80%
100%
kob
iety
męż
czyź
ni
kob
iety
męż
czyź
ni
kob
iety
męż
czyź
ni
kob
iety
męż
czyź
ni
towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
do 30 lat
31-40 lat
41-50 lat
51-60 lat
ponad 60 lat
podmioty prowadzące
działalność maklerską
zakłady
ubezpieczeń
banki
Posiadacze
IKE w TFI to
głównie osoby
w wieku
31-40 lat
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
2.3. Średnia wysokość wpłaty i przeciętny stan konta IKE
Średnia
wpłata na IKE
to kwota
1.219 zł
W I półroczu 2010 r. posiadacz IKE wpłacał na swoje konto średnio kwotę 1.219 zł, co oznacza
wzrost o 133 zł w porównaniu ze średnią kwotą przekazywaną na IKE w I półroczu 2009 r.
Średnia wysokość wpłat na IKE była zróżnicowana, jednakże we wszystkich instytucjach
finansowych prowadzących IKE, z wyjątkiem podmiotów prowadzących działalność maklerską,
zanotowano wyższą średnią wpłatę na konto, w porównaniu do I półrocza roku ubiegłego.
Wzrost wysokości średniej wpłaty wyniósł: w bankach 299 zł, w towarzystwach funduszy
inwestycyjnych 249 zł, natomiast w zakładach ubezpieczeń 43 zł. Spadek w podmiotach
prowadzących działalność maklerską wyniósł 249 zł.
Posiadacze rachunków IKE zasilili swoje konta w omawianym okresie kwotą 250,7 mln zł,
tj. kwotą o 14,1 mln zł wyższą w stosunku do I półrocza roku poprzedniego. Jednocześnie
zmniejszyła się liczba rachunków, na które dokonywano wpłat (o 12,3 tys. kont), co
skutkowało, jak wspomniano wyżej, wzrostem średniej wysokości wpłaty na IKE.
5
Limity wpłat na IKE w 2009 i w 2010 r. to kwota 9.579 zł.
–
9
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Tabela 4. Średnia wysokość wpłaty na IKE i przeciętny stan konta
Średnia wpłata
na IKE
(w zł)
Przeciętny stan
rachunku
(w zł)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010
Zakłady ubezpieczeń
728
771
1 299
1 691
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
1 280
1 529
3 692
4 987
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
6 939
6 690
15 113
20 120
Banki
2 090
2 390
6 611
8 773
OGÓŁEM
1 085
1 219
2 179
2 949
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
Liczba rachunków IKE, na które dokonywano wpłat w I półroczu 2010 r. („kont aktywnych”),
stanowiła 25,8%
liczby funkcjonujących kont IKE na koniec czerwca 2010
r. Dla
poszczególnych rodzajów instytucji finansowych posiadających IKE wskaźnik ten przedstawiał
się następująco:
Przeciętny stan
rachunku IKE
wyniósł 2.949 zł
„Konta
aktywne”
stanowiły 26%
funkcjonujących
IKE
zakłady ubezpieczeń 24,0%,
towarzystwa funduszy inwestycyjnych 27,2%,
podmioty prowadzące działalność maklerską 47,8%,
banki 44,2%.
Najniższy wskaźnik, wśród instytucji finansowych prowadzących IKE, zanotowano w zakładach
ubezpieczeń i funduszach inwestycyjnych, co oznacza, że bardzo duża liczba funkcjonujących
w tych instytucjach IKE jest „nieaktywna”, tzn. nie jest zasilana wpłatami, ponadto we
wskazanych instytucjach w omawianym okresie zmniejszyła się liczba kont IKE na które
dokonywano wpłat, w porównaniu z danymi za I półrocze 2009 r. Wskaźnik liczby IKE, na które
dokonywano wpłat, do liczby funkcjonujących IKE ogółem zmniejszył się o 0,3 pkt proc.
w I półroczu 2010 r. w stosunku do I półrocza 2009 r., najwięcej w podmiotach prowadzących
działalność maklerską (o 5,4 pkt proc.).
W
towarzystwach funduszy inwestycyjnych oraz podmiotach prowadzących działalność
maklerską zwiększyła się liczba IKE na które dokonywano wpłat.
2.4. Liczba IKE otwartych w I półroczu 2010 r.
Z danych przekazanych Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że istotnie spadło
zainteresowanie otwieraniem nowych rachunków IKE. W I półroczu 2010 r. otwarto o 2,5 tys.
mniej IKE niż w I półroczu 2009 r., czyli 18,7 tys. kont, z czego 86,0% to IKE założone po raz
pierwszy, natomiast pozostałe 14,0% (2,6 tys. kont) stanowiły IKE otwarte w związku
z dokonaniem wypłaty transferowej z innego IKE lub z pracowniczego programu emerytalnego.
W I półroczu
2010 r. otwarto
18,7 tys. kont
–
10
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Tabela 5. Liczba otwartych IKE
Liczba IKE
(w tys. zł)
Udział w liczbie ogółem
(w %)
Dynamika
(w %)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 2010/2009
Zakłady ubezpieczeń
8 759
7 098
41,3
38,1
81,0
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
10 542
9 082
49,8
48,7
86,2
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
775 1
219 3,7 6,5
157,3
Banki
1 112
1 252
5,2
6,7
112,6
OGÓŁEM
21 188
18 651
100,0
100,0
88,0
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
Analizując dane przedstawione w Tabeli 5 należy zauważyć zmiany dotyczące wyboru instytucji
finansowej u zakładających konta w 2009 r. Od I półrocza 2009 r. co druga umowa
o prowadzeniu IKE była zawierana z towarzystwem funduszy inwestycyjnych, w poprzednich
latach więcej umów o prowadzenie IKE zawierały zakłady ubezpieczeń. W instytucjach tych
liczba otwieranych kont spadła w I półroczu 2010 r. o 1,7 tys. IKE, w stosunku do
analogicznego okresu roku poprzedniego. W
towarzystwach funduszy inwestycyjnych
analogiczne porównanie to 1,5 tys. IKE.
Wykres 4. Liczba otwartych IKE w cyklach półrocznych w przekroju instytucjonalnym
52
07
9
23
73
5
26 808
73
1
80
5
33
7
77
21
9
02
9
80
6
64
3
1
42
6
21
5
83
12
18
6
6 894
98
4
1 519
21 188
8 759
10
5
42
77
5
1 112
21 085
8 025
10
5
11
1 465
1 084
18 6
51
7 098
9 082
1 2
19
1 2
52
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
IKE ogółem
zakłady ubezpieczeń
towarzystwa
funduszy
inwestycyjnych
podmioty
prowadzące
działalność
maklerską
banki
II półrocze 2007
I półrocze 2008
II półrocze 2008
I półrocze 2009
II półrocze 2009
I półrocze 2010
w szt.
Najwięcej umów
IKE zawieranych
jest
z towarzystwami
funduszy
inwestycyjnych
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
Analizując dane o liczbie otwieranych IKE w cyklach półrocznych (od II półrocza 2007 r. do
I półrocza 2010 r.), zauważalna jest od II półrocza 2007 r. do II półrocza 2008 r. wyraźna
tendencja spadkowa w liczbie otwieranych kont oraz stabilizacja rynku mierzonego liczbą
nowootwartych kont w kolejnych okresach do końca 2009 r. Począwszy od II półrocza 2008 r.
średnia liczba IKE otwieranych w poszczególnych okresach półrocznych wynosiła ok. 21 tys.
kont, natomiast w I półroczu 2010 r. liczba otwartych IKE wyniosła 18,7 tys. kont.
Uprawnieni do
posiadania IKE
otwierają coraz
mniej kont
2.5. Wypłaty, zwroty oraz wypłaty transferowe z IKE
Wypłata środków zgromadzonych na IKE następuje na wniosek oszczędzającego jednorazowo
lub w ratach po nabyciu uprawnień emerytalnych lub na wniosek osób uprawnionych do
środków zgromadzonych na IKE zmarłego oszczędzającego.
–
11
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Tabela 6. Wypłaty z IKE
Liczba wypłat
dokonanych z IKE
(w szt.)
Wartość wypłat
dokonanych z IKE
(w tys. zł)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010
Zakłady ubezpieczeń
829
657
4 571
4 584
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
1 221
1 739
5 480
8 266
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
59 50 941
1
008
Banki
1 117
666
9 420
7 283
OGÓŁEM
3 226
3 112
20 412
21 141
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
W I półroczu 2010 r. dokonano 3,1 tys. wypłat z IKE, a ich wartość wyniosła 21,1 mln zł.
Najwięcej środków z tytułu wypłat z
IKE zrealizowano w towarzystwach funduszy
inwestycyjnych (8,3 mln zł) oraz w bankach (7,3 mln zł). Wskaźnik udziału liczby wypłat z IKE
w ogólnej liczbie prowadzonych IKE wyniósł 0,4%, przy czym najwyższy jego udział wśród
podmiotów prowadzących IKE zanotowano w bankach (2,2%).
Obecnie osoby posiadające IKE mają możliwość dokonania wypłaty jednorazowej lub w ratach.
Z możliwości wypłaty środków z IKE w ratach skorzystało w I półroczu 2009 r. 2 osoby,
natomiast w I półroczu 2010 r. 10 osób, pozostałe wypłaty odpowiednio: 3.224 oraz 3.093 to
wypłaty jednorazowe.
Posiadacze IKE
mają do wyboru
sposób wypłaty
środków:
jednorazowo
Osoby, które zakończyły oszczędzanie na cele emerytalne za pośrednictwem IKE, przeciętnie
otrzymywały w I półroczu 2010 r. kwotę 6,8 tys. zł (o 0,5 tys. zł więcej niż przeciętna wypłata
w I półroczu 2009
r.). W
towarzystwach funduszy inwestycyjnych zamknięto najwięcej
rachunków z tytułu wypłaty środków, najmniej zaś w podmiotach prowadzących działalność
maklerską, jednakże są to podmioty posiadające najmniejszy udział w funkcjonujących IKE.
lub w ratach
Zwrot całościowy lub częściowy środków zgromadzonych na IKE pomniejszony o należny
podatek od zysków kapitałowych następuje w przypadku, gdy umowa o prowadzenie IKE
została wypowiedziana przez którąkolwiek ze stron lub wygasła z innych przyczyn
(np. oszczędzający odstąpił od umowy). Równoznacznie traktuje się pozostawienie środków
zgromadzonych na IKE, jeżeli umowa na prowadzenie IKE wygasła, a nie spełnione są warunki
do dokonania wypłaty lub wypłaty transferowej.
Tabela 7. Zwroty z IKE
Liczba zwrotów
dokonanych z IKE
(w szt.)
Wartość zwrotów
dokonanych z IKE
(w tys. zł)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010
Zakłady ubezpieczeń
20 346
14 297
74 777
67 721
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
11 144
9 799
31 872
31 833
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
177
271
1 673
2 166
Banki
2 315
1 500
14 557
12 764
OGÓŁEM
33 982
25 867
122 878
114 484
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
W I półroczu 2010 r. dokonano 25,9 tys. zwrotów z IKE i w porównaniu z I półroczem roku
poprzedniego odnotowano zmniejszenie się liczby zwrotów z IKE (o 8,1 tys.) oraz zmniejszenie
wartości wypłat środków z tytułu zwrotów (o 8,4 mln zł). Mimo zmniejszenia się liczby zwrotów
oraz ich wartości wypłacano przeciętnie wyższą kwotę z tytułu zwrotu w porównaniu do
I półrocza ubiegłego roku (o 0,8 tys. zł).
Na wniosek
posiadaczy IKE
zwrócono im
114,5 mln zł
Zmniejszenie się liczby dokonywanych przez instytucje finansowe zwrotów odnotowano głównie
w zakładach ubezpieczeń. Wyższych przeciętnych wypłat z tytułu zwrotu dokonano w bankach
–
12
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
i w zakładach ubezpieczeń, odpowiednio: o 2,2 tys. zł oraz 1,1 tys. zł, w porównaniu do
analogicznego okresu roku ubiegłego.
Udział liczby zwrotów w ogólnej liczbie prowadzonych kont według stanu na 30 czerwca 2010 r.
kształtował się na poziomie 3,2% i zmniejszył się w stosunku do analogicznego okresu roku
poprzedniego o 0,9 pkt proc., gdy wyniósł 4,1%. Analogiczny wskaźnik policzony dla wartości
zwrotów w stosunku do wartości zgromadzonych aktywów na kontach IKE w I półroczu 2010 r.
wyniósł 4,9% i zmniejszył się o 1,9 pkt proc. w stosunku do I półrocza 2009 r., kiedy wyniósł
6,8%.
Od 1 stycznia 2009 r. posiadacze IKE mogą zlecać instytucjom finansowym prowadzącym IKE
dokonanie częściowych zwrotów środków zgromadzonych na rachunku IKE. W I półroczu
2009 r. z możliwości tej skorzystało 118 osób (0,8 mln zł), natomiast w I półroczu 2010 r.
922 osoby (5,7 mln zł).
Wypłata transferowa dokonywana jest pomiędzy instytucjami finansowymi działającymi
w obrębie III filara systemu emerytalnego. Zgromadzone na IKE środki pozostają nadal
w III filarze, mogą być jednak przeniesione na wniosek oszczędzającego lub na wniosek osób
uprawnionych w przypadku śmierci oszczędzającego zarówno do innej instytucji finansowej
prowadzącej IKE, jak i do pracowniczego programu emerytalnego.
Tabela 8. Wypłaty transferowe
Wypłaty transferowe przyjęte Wypłaty transferowe dokonane
z IKE
z programu
emerytalnego
na IKE
do programu
emerytalnego
(w szt.)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010
Zakłady ubezpieczeń
164
140
1 075
1 075
150
227
-
-
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
124 277 710
1
133 107 157 1 2
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
107 137 59 87 17 44 - -
Banki
127 239 570 420 52 51 1 1
OGÓŁEM
522
793
2 414
2 715
326
479
2
3
Wypłaty transferowe przyjęte Wypłaty transferowe dokonane
z IKE
z programu
emerytalnego
na IKE
do programu
emerytalnego
(w tys. zł)
Wyszczególnienie
30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010 30.06.2009 30.06.2010
Zakłady ubezpieczeń
944
764
7 406
9 925
734
3 160
-
-
Towarzystwa funduszy
inwestycyjnych
768
2 878
10 210
18 155
720
2 495
1
469
Podmioty prowadzące
działalność maklerską
1 254
2 688
1 501
1 921
230
680
-
-
Banki
1 681
5 351
5 152
4 838
607
801
18
2
OGÓŁEM
4 647
11 681
24 270
34 838
2 292
7 135
19
471
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych pozyskanych przez UKNF
W I półroczu 2010 r. przyjęto na IKE 0,8 tys. wypłat transferowych z innych IKE oraz 2,7 tys.
transferów z
pracowniczych programów. Najwyższy udział tych wypłat zanotowano
w towarzystwach funduszy inwestycyjnych, odpowiednio 34,9% w wypłatach transferowych
z innych IKE oraz 41,7% w wypłatach transferowych przyjętych z pracowniczych programów.
Na inne IKE dokonano 0,5 tys. wypłat transferowych, z czego 47,4% w zakładach ubezpieczeń.
Ponadto w I półroczu 2010 r. odnotowano 3 wypłaty transferowe dokonane z IKE do programu
emerytalnego.
Posiadacze IKE
mają możliwość
dokonania
częściowych
zwrotów z IKE
Najwięcej wypłat
transferowych
przyjęto
z pracowniczych
programów
emerytalnych
–
13
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
Dane za I półrocze 2010 r. wskazują na tendencję do wycofywania środków finansowych
z IKE oraz coraz mniejszą skłonność do zawierania nowych umów o prowadzenie
indywidualnych kont emerytalnych. Skala wycofywania środków z IKE jest jednak mniejsza
niż w roku 2008, kiedy wpływ na decyzje posiadaczy kont IKE miał kryzys na rynku
finansowym.
Na konta IKE oszczędzający wpłacili o prawie 6% więcej środków, a wpływy z tytułu
przyjętych na IKE wypłat transferowych z pracowniczych programów emerytalnych wzrosły
o prawie 44% więcej porównaniu do I półroczu 2009 r. Wpływy netto, czyli wpływy nowych
środków pomniejszone o wypływy kwot z IKE wzrosły o 21,2%.
–
14
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
KONKLUZJE
Obserwowany od I półrocza 2008 r. systematyczny spadek liczby prowadzonych i nowootwieranych
indywidualnych kont emerytalnych oraz rachunków, na które dokonywano wpłat, przy jednoczesnych
szacunkach dotyczących stosunku przyszłej emerytury do wynagrodzenia uzyskiwanego w okresie
aktywności zawodowej wymagał podjęcia działań zwiększających popularność tej formy oszczędzania
na cele emerytalne.
W roku 2008 dokonano zmian legislacyjnych w ustawie o indywidualnych kontach emerytalnych.
W treści ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych
oraz niektórych innych ustaw dopuszczono możliwość wypłaty z IKE w ratach i zwrot częściowy, czyli
wycofanie części środków zgromadzonych na IKE. Ponadto, co wydaje się dość istotne, podwyższono
kwotę limitu wpłat na IKE jako kwotę odpowiadającą trzykrotności przeciętnego prognozowanego
wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie
budżetowej lub prowizorium budżetowym. Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 22 grudnia 2008 r. maksymalną wysokość kwoty wpłat na indywidualne konto
emerytalne w 2009 r. ustalono w wysokości 9.579 zł. Ten sam limit obowiązuje w roku 2010.
W nowelizacji ustawy dopuszczono również możliwość częściowych wypłat w przypadku, kiedy
potrzebne są wolne środki na nieprzewidziane wydatki w sytuacjach, np. losowych. Zmiany te
pozwoliły posiadaczom IKE elastyczniej reagować na własne potrzeby i decydować o wysokości
środków zgromadzonych na IKE, co może wpłynąć pozytywnie na wzrost zainteresowania IKE, jednak
faktyczny efekt tej zmiany będzie widoczny po jakimś czasie.
Z danych przekazywanych przez instytucje finansowe wynika, że od początku funkcjonowania IKE
średnia wpłata na konto nie zbliżyła się do górnej granicy limitu wpłat na IKE. Wobec powyższego,
z zachęty do wpłacania od 1 stycznia 2009 r. wyższych składek, skorzystała jedynie część osób
oszczędzających na IKE o najwyższych dochodach, o czym świadczy kwota średniej wysokości wpłaty
na IKE w I półroczu 2010 r.: 1.219 zł, w I półroczu 2009 r. 1.085 zł (przed zmianą przepisów prawa
w I półroczu 2008 r.: 1.080 zł).
Odnotowywany od początku 2009 r. i w 2010 r. wzrost wartości aktywów IKE nie ma ponadto
związku z liczbą IKE, która jak wspomniano wyżej, systematycznie spada od I półrocza 2008 r. Na
wzrost aktywów IKE wpływ miało zakończenie kryzysu finansowego, a co za tym idzie poprawa
sytuacji na WGPW.
Zmiany legislacyjne z 2008 r. nie spowodowały do chwili obecnej wzrostu popularności IKE. Udział
osób oszczędzających na IKE od początku funkcjonowania IKE nie przekroczył 6% liczby osób
aktywnych zawodowo.
Wobec powyższego konieczne jest podejmowanie działań obejmujących upowszechnianie wiedzy
o konieczności uzupełnienia poprzez własne oszczędności emerytury uzyskiwanej z I i II filara,
kształtowanie świadomości przyszłych emerytów co do przewidywanej wysokości świadczeń,
edukację finansową, skierowaną głównie do osób młodych, ukierunkowaną na uświadamianie
korzyści wynikających z
wczesnego rozpoczęcia systematycznego gromadzenia środków
emerytalnych.
–
15
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
SPIS WYKRESÓW
SPIS TABEL
–
16
–
Indywidualne konta emerytalne w I półroczu 2010 r.
–
17
–
URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO
Plac Powstańców Warszawy 1
00-950 Warszawa
tel. (+48 22) 262-50-00
fax (+48 22) 262-51-11 (95)
e-mail: UKNF@UKNF.gov.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IKE VI 2010 tcm75 24217
IKE XII 2010 tcm75 26322
IKE VI 2011 tcm75 27963
Oprac IKE VI 2009k tcm75 12072
IKE XII 2010 tcm75 26322
IKE XII 2010 tcm75 25718
IKE VI 2009k tcm75 11552
IKE VI 2011 tcm75 27504
IKE XII 2010 tcm75 26322
IKE VI 2011 tcm75 27963
IKE lista podmioty 31 12 2010 tcm75 25719
IKE lista podmioty 30 06 2010 tcm75 23719
IKE VI 2008 www tcm75 8975
Kom multimed cz VI 2010
Banki 2010 tcm75 26414
Kult uwar kom cz VI 2010
Sp asp cz VI 2010 Pod St PR 18 12 09
więcej podobnych podstron