ZAKRES ZAGADNIEŃ

obowiązujących do egzaminu kwalifikacyjnego na studia stacjonarne II stopnia

MIKROEKONOMIA

1. Proces gospodarowania

Gospodarowanie- czyli działalność gospodarcza ludzi obejmuje procesy produkcji, dystrybucji, wymiany i
konsumpcji środków zaspokajania ludzkich potrzeb.

- Potrzeby i środki zaspokojenia potrzeb

Potrzeba- to odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, połączony z dążeniem do jego zaspokojenia.
Charakteryzuje się tym, że jest nieograniczona i zależy od poziomu społeczeństwa. Stale się odradza, ma
subiektywny i obiektywny charakter. Subiektywnie- zależna od człowieka, a także charakter historyczny-
zmienia się wraz z rozwojem społeczeństwa.
Cechy potrzeb:
- potrzeby są nieograniczone co do ilości i rodzaju
- mają ograniczoną pojemność , w miarę zaspakajania potrzeb zmniejsza się ich intensywność , a nawet

maleje do zera , ale po pewnym czasie potrzeby mogą się odrodzić

- subiektywny charakter , iż każdy z nas inaczej odczuwa
- mogą być względem siebie substytucyjne , komplementarne , konkurencyjne
Podział potrzeb
z punktu widzenia genezy dzielimy je na:
I.
*podstawowe (biologiczne, pierwotne)- warunkują normalna egzystencje człowieka np. potrzeba
odżywiania się
*wyższego rzędu (wtórne)- związane z duchowym życiem człowieka oraz ze środowiskiem społecznym, w
którym żyje np. słuchanie muzyki, pogłębianie wiedzy.
II.
*jednorazowe
*powtarzalne
III.
*indywidualne (kupienie samochodu)
*zbiorowe (budowa szkoły)
IV.
*teraźniejsze
*przyszłe
V.
W zależności od podmiotu( przedsiębiorstwo, rząd)
Środki zaspokajania potrzeb:
1. dobra materialne:
a) dobra wolne- są względnie nieograniczone i niemal zawsze dla ludzi dostępne. Nie wytworzone przez
człowieka, ale przez niego wykorzystywane np. światło słoneczne
b) dobra gospodarcze (ekonomiczne)- są wytworzone, przetwarzane i dostosowane do potrzeb człowieka,
można je zmierzyć, zważyć i przechowywać. Są ilościowo ograniczone w stosunku do potrzeb i zaspokajają
je w sposób bezpośredni ( dobra konsumpcyjne- telewizor, książki) lub pośredni ( dobra produkcyjne-
maszyna do produkcji naczyń)
dobra gospodarcze dzielą się również na:
I.
*dobra prywatne- dotycza konsumpcji indywidualnej np. komputer w domu
*dobra publiczne- dotyczą konsumpcji zbiorowej np. szkoły publiczne, obrona narodowa
II.
*dobra społecznie pożądane- każdy powinien je mieć ze bez względu na to czy tego pragnie, np.
szkolnictwo
*społecznie niepożądane- ze społecznego punktu widzenia powinny być eliminowane, np. narkotyki, broń
III.
*komplementarne- wzajemnie się uzupełniają (komputer- myszka)
*substytucyjne- wzajemnie zastępowalne (futro naturalne i sztuczne)

IV.
*stopniowo zużywane- środki trwałe np. budynki
*zużywają się jednorazowo- np. surowiec zużywany w procesie produkcji
2. usługi- to czynności, które w sposób bezpośredni albo pośredni zaspokajają nasze potrzeby. Maja
charakter pracochłonny np. usługi lekarskie, adwokackie.

- Produkcja i czynniki produkcji

Produkcja- jest to działalność ludzka świadoma i celowa, przystosowująca zasoby i siły przyrody w celu
wytworzenia dóbr służących zaspokojeniu potrzeb ludzkich. Każda produkcja ma charakter społeczny
wynikający ze społecznego charakteru pracy, który przejawia się w kooperacji i podziale pracy.
Czynniki produkcji- czynniki wytwórcze, zasoby
Ekonomista francuski J.B. Say podzielił je na pracę, ziemię i kapitał. Na przełomie XIX/XX w. Marschal
wprowadza organizację, a Schumpeter jako 5 czynnik przedsiębiorczość.
Ogólnie czynniki produkcji dzielimy na:
a) zasoby naturalne- ziemia, bogactwo naturalne, lasy i woda.
b) zasoby ludzkie- ludzie wraz z wiedzą i doświadczeniem. Bardzo często utożsamiane z kapitałem
ludzkim- zasoby wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawartych w człowieku
c) zasoby kapitałowe-
+rzeczowe (kapitał fizyczny)- obejmuje środki produkcji, które dzielą się na: środki pracy( maszyny,
narzędzia, urządzenia oraz materialne warunki pracy- budynki, hale fabryczne) i przedmioty pracy( ziemia
dla rolnika, surowce, materiały i półfabrykaty, służące do wyprodukowania danego dobra)
+finansowe- wniesione przez właścicieli (gotówka, kredyt, papiery wartościowe, takie jak akcje czy
obligacje)
d) informacja- nagromadzona wiedza niezbędna w racjonalnym wykorzystaniu czynników produkcji
e) technologia produkcji- wiedza jak zasoby mogą być ze sobą połączone
f) przedsiębiorczość- zdolność do zorganizowania procesów produkcji i racjonalnego zarządzania
czynnikami produkcji)

- Krzywa transformacji (granica możliwości produkcyjnych)

Przedstawia w sposób graficzny kombinacje ilościowe dóbr, które mogą być wytworzone gdy wszystkie
czynniki wytwórcze są w pełni, efektywnie wykorzystane, przy zastosowaniu najlepszej znanej technologii.
Może przybierać forme linii prostej( wskazuje, że ilość dobra z której trzeba zrezygnować w zamian za
konkretna ilość drugiego dobra pozostaje stała w miarę wzrostu produkcji) lub wypukłej( wskazuje, że gdy
wzrasta produkcja jednego dobra, trzeba zrezygnować z coraz większej ilości drugiego dobra).

Granica możliwości produkcyjnych:

- krzywa transformacji produktu – wskazuje alternatywne kombinacje 2 grup produktów, które

społeczeństwo jest w stanie wytworzyć w ciągu danego okresu czasu, wykorzystując do tego w
całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby i technologie.

- krzywa możliwości produkcyjnych – wskazuje przy każdej wielkości jednego dobra, maksymalną

możliwą produkcję dobra drugiego.

- Istota wyboru ekonomicznego. Koszty alternatywne

W sytuacji wszelkiego typu ograniczeń niezbędne jest dokonywanie wyboru spośród różnych możliwych
alternatyw.
Zasób rzadki i dobra rzadkie:

- cechuje się tym, że przy zerowej cenie popyt przewyższa dostęp podaży.
- nie jesteśmy w stanie jako gospodarka wytworzyć takiej ilości dóbr, aby zaspokoić potrzeby

wszystkich.

x

y

B1

B2

A1

A2

Ilość dobra A

Ilość
dobra B

Ilość
dobra B

Ilość dobra A

K

Możemy je wytworzyć ale
nie wykorzystujemy
dostępnych zasobów

H- nie możemy je wytworzyć

Z aktem wyboru, decyzją wyboru związany jest ściśle koszt alternatywny (koszt zaniechanych,
utraconych możliwości). Oznacza to, że kosztem jakiegoś dobra uzyskujemy inne dobro, które w danym
momencie preferowaliśmy. Koszt alternatywny wyrażamy w: jednostkach pieniężnych, dobrach, a w
przypadku producenta w utraconych efektach tej produkcji, których w danym momencie ten producent nie
podjął.
Z aktem wybory wiąże się również podejmowanie decyzji, które dla każdego społeczeństwa będą miały
podstawowe znaczenie. Decyzje te to:
*co ( jakie dobra) i w jakich ilościach produkowac
*w jaki sposób produkować
*dla kogo wytwarzać i w jaki sposób je dzielić
* jaki asortyment produkować

- Racjonalność gospodarowania

Racjonalność- pojęcie interdyscyplinarne= efektywność, opłacalność, oszczędność
Istotą racjonalnego gospodarowania jest dokonywanie najbardziej korzystnych wyborów przy
podejmowaniu decyzji w zakresie celów społeczno- gospodarczych oraz środków i sposobów ich realizacji.
Racjonalność rzeczywista : ( rzeczowa) – dotyczy wyniku wyboru i traktuje wybór jako racjonalny
wówczas , kiedy wybrane rozwiązanie prowadzi dokładnie do maksymalizacji korzyści.
Racjonalność proceduralna : (metodologiczna) - odnosi się do procesy wyboru i traktuje wybór jako
racjonalny wówczas , kiedy podmioty wybierają metody przybliżające do osiągnięcia maksymalnych
korzyści ze swej działalności.
Zasada racjonalnego gospodarowania- Oskar Lange:
1. zasada największego efektu- przy danym nakładzie środków otrzymać maksymalny stopień realizacji
celów
2. zasada najmniejszego nakładu- przy danym stopniu realizacji celów użyć minimalnego nakładu środków
Odnosząc uzyskiwane z działalności efekty do ponoszonych na nią nakładów ( czy też nakłady do efektów)
określamy ekonomiczną efektywność gospodarowania, która mówi, aby stosunek efektów do nakładów był
jak największy, zaś nakładów do efektów jak najmniejszy.
Mówi się że racjonalność jest środkiem prowadzącym do celu, a celem tym jest efektywność ekonomiczna.
Narzędziem realizacji zasady racjonalnego gospodarowania jest rachunek ekonomiczny- sposób mierzenia
nakładów i efektów działalności gospodarczej, który sprzyja podejmowaniu optymalnych decyzji,
zmierzających do maksymalizacji efektów.
Racjonalność zachowań można rozpatrywać w odniesieniu do:
1. jednostki (mikroekonomia)- ma ona określone preferencje i potrafi w określonych granicach stwierdzić
czego chce; potrafi określić hierarchię swoich potrzeb od najbardziej do najmniej pożądanych, a także
spośród gamy różnych możliwości wybiera taką alternatywę, która zapewni jej max zadowolenie lub max
użyteczność.
2. całego systemu funkcjonowania gospodarki (makroekonomia)- racjonalny jest taki system, który jest
zdolny do rozwiązywania dylematów związanych z rozwojem gospodarczym, czego wyrazem jest wzrost
poziomu życia ludności.
3. globalna (świata, grupy państw)- jednym ze sposobów racjonalnego organizowania życia społecznego w
skali globalnej są dokonujące sie procesy integracyjne w świecie. Patrząc globalnie na cały świat można
powiedzieć, że dotychczasowe sposoby gospodarowania trudno jest uznać za racjonalne np. narastające
dysproporcje w rozwoju gospodarczym pomiędzy krajami.

2. Rynek i gospodarka rynkowa
- Istota i rodzaje rynków

Rynek- całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. To proces, w
trakcie którego podmioty (kupujący i sprzedający) ustalają przedmiot i warunki wymiany dóbr i usług
(rodzaj, ilość i cenę dóbr i usług, formę zapłaty, warunki transakcji).
Klasyfikacja rynku:
*wg zasięgu geograficznego:
-lokalny np. krakowski
-regionalny np. śląski
-krajowy np. polski
-miedzynarodowy np. UE

http://notatek.pl/mikro-i-makro-ekonomia-zagadnienia-do-egzaminu?notatka