PODSTAWY TELEKOMUNIKACJI
PODSTAWY TELEKOMUNIKACJI
PODSTAWY TELEKOMUNIKACJI
7 Wykład
7 Wykład
–
–
Systemy wielokrotne
Systemy wielokrotne
Dr in
ż
. Wojciech J. Krzysztofik
Dr in
ż
. Wojciech J. Krzysztofik
2
2
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
Sygnały z punktu
Sygnały z punktu
nadawczego
nadawczego
s
ą
przesyłane do punktu
s
ą
przesyłane do punktu
odbiorczego
odbiorczego
przez
przez
tor teletransmisyjny
tor teletransmisyjny
.
.
Na ogół szeroko
ść
pasma sygnału jest mała w stosunku do
Na ogół szeroko
ść
pasma sygnału jest mała w stosunku do
pasma samego toru
pasma samego toru
.
.
Nieuzasadnione jest zatem przesyłanie jednego tylko sygnału
Nieuzasadnione jest zatem przesyłanie jednego tylko sygnału
w danym czasie przez ten tor.
w danym czasie przez ten tor.
Nie mo
ż
emy jednak bezpo
ś
rednio przesyła
ć
wi
ę
cej ni
ż
jeden
Nie mo
ż
emy jednak bezpo
ś
rednio przesyła
ć
wi
ę
cej ni
ż
jeden
sygnał jednocze
ś
nie, gdy
ż
powodowałoby to interferencje
sygnał jednocze
ś
nie, gdy
ż
powodowałoby to interferencje
mi
ę
dzy sygnałami i byłoby niemo
ż
liwe rozdzielenie
mi
ę
dzy sygnałami i byłoby niemo
ż
liwe rozdzielenie
poszczególnych sygnałów w punkcie odbiorczym.
poszczególnych sygnałów w punkcie odbiorczym.
Mo
ż
na natomiast przetworzy
ć
sygnały przed transmisj
ą
,
Mo
ż
na natomiast przetworzy
ć
sygnały przed transmisj
ą
,
nadaj
ą
c ró
ż
nym sygnałom ró
ż
ne cechy wyró
ż
niaj
ą
ce i po
nadaj
ą
c ró
ż
nym sygnałom ró
ż
ne cechy wyró
ż
niaj
ą
ce i po
przetworzeniu przesła
ć
je jednym torem.
przetworzeniu przesła
ć
je jednym torem.
Powstaj
ą
w ten sposób
Powstaj
ą
w ten sposób
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
.
.
3
3
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
Rys. 3.1. Schemat systemu wielokrotnego
Rys. 3.1. Schemat systemu wielokrotnego
Wiadomości
Wiadomości
x
x
1
1
, x
, x
2
2
,
,
...,
...,
x
x
N
N
ze źródeł wiadomości
ze źródeł wiadomości
I
I
1
1
, I
, I
2
2
, …, I
, …, I
N
N
są doprowadzane do
są doprowadzane do
przemienników kanałowych (
przemienników kanałowych (
modulatorów
modulatorów
)
)
KP
KP
1
1
, KP
, KP
2
2
,…,KP
,…,KP
N
N
.
.
W przemiennikach następuje przyporządkowanie zmianom nadawanych
W przemiennikach następuje przyporządkowanie zmianom nadawanych
wiadomości
wiadomości
odpowiednich zmian jednego
odpowiednich zmian jednego
z
z
parametrów sygnałów nośnych generowanych przez
parametrów sygnałów nośnych generowanych przez
generatory G
generatory G
1
1
,G
,G
2
2
, ..., G
, ..., G
N
N
.
.
Otrzymane w ten sposób sygnały kanałowe
Otrzymane w ten sposób sygnały kanałowe
U
U
1
1
, U
, U
2
2
, ..., U
, ..., U
N
N
są sumowane w urządzeniu
są sumowane w urządzeniu
sumującym
sumującym
Σ
Σ
, tworząc wielokanałowy sygnał grupowy (liniowy)
, tworząc wielokanałowy sygnał grupowy (liniowy)
U
U
g
g
, który przesyła się
, który przesyła się
torem telekomunikacyjnym do urządzenia odbiorczego.
torem telekomunikacyjnym do urządzenia odbiorczego.
4
4
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
W urz
ą
dzeniu odbiorczym nast
ę
puje rozdzielenie sygnałów
W urz
ą
dzeniu odbiorczym nast
ę
puje rozdzielenie sygnałów
kanałowych według
kanałowych według
parametrów rozdziału
parametrów rozdziału
(selekcji):
(selekcji):
częstotliwości
częstotliwości
,
,
fazy
fazy
,
,
kształtu
kształtu
,
,
czasu
czasu
,
,
itp.
itp.
Sygnały kanałowe musz
ą
wi
ę
c mie
ć
dwa rodzaje
Sygnały kanałowe musz
ą
wi
ę
c mie
ć
dwa rodzaje
parametrów:
parametrów:
parametry informacyjne
parametry informacyjne
, których zmiany odzwierciedlaj
ą
informacje
, których zmiany odzwierciedlaj
ą
informacje
zawarte w przekazywanych wiadomo
ś
ciach i
zawarte w przekazywanych wiadomo
ś
ciach i
parametry selekcyjne
parametry selekcyjne
, umo
ż
liwiaj
ą
ce rozdzielenie sygnałów kanałowych
, umo
ż
liwiaj
ą
ce rozdzielenie sygnałów kanałowych
po stronie odbiorczej.
po stronie odbiorczej.
5
5
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
Ten rozdział odbywa si
ę
za pomoc
ą
filtrów kanałowych F
Ten rozdział odbywa si
ę
za pomoc
ą
filtrów kanałowych F
1
1
, F
, F
2
2
,..., F
,..., F
N
N
.
.
Przez filtr rozumiemy tutaj dowolne urz
ą
dzenie selektywne, zdoln
Przez filtr rozumiemy tutaj dowolne urz
ą
dzenie selektywne, zdoln
e
e
do wydzielenia sygnału kanałowego według ustalonego parametru.
do wydzielenia sygnału kanałowego według ustalonego parametru.
Takimi urz
ą
dzeniami mog
ą
by
ć
Takimi urz
ą
dzeniami mog
ą
by
ć
filtry częstotliwościowe
filtry częstotliwościowe
,
,
detektory fazy
detektory fazy
,
,
korelatory
korelatory
,
,
filtry dopasowane
filtry dopasowane
,
,
komutatory czasowe
komutatory czasowe
, a nawet
, a nawet
maszyny cyfrowe
maszyny cyfrowe
.
.
Sygnały kanałowe U’
Sygnały kanałowe U’
1
1
, U’
, U’
2
2
,…,
,…,
U’
U’
N
N
z wyj
ś
cia filtrów kanałowych s
ą
z wyj
ś
cia filtrów kanałowych s
ą
doprowadzane do demodulatorów D
doprowadzane do demodulatorów D
1
1
, D
, D
2
2
, ..., D
, ..., D
N
N
, w których
, w których
nast
ę
puje odtworzenie nadawanych wiadomo
ś
ci.
nast
ę
puje odtworzenie nadawanych wiadomo
ś
ci.
Odtworzone wiadomo
ś
ci x’
Odtworzone wiadomo
ś
ci x’
1
1
, x’
, x’
2
2
,…,
,…,
x’
x’
N
N
s
ą
nast
ę
pnie przesyłane do
s
ą
nast
ę
pnie przesyłane do
obiektów przeznaczenia wiadomo
ś
ci P
obiektów przeznaczenia wiadomo
ś
ci P
1
1
, P
, P
2
2
,…, P
,…, P
N
N
.
.
6
6
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
3. SYSTEMY WIELOKROTNE
Klasyfikacj
ę
systemów wielokrotnych mo
ż
na przeprowadzi
ć
Klasyfikacj
ę
systemów wielokrotnych mo
ż
na przeprowadzi
ć
według ró
ż
nych kryteriów.
według ró
ż
nych kryteriów.
Najwi
ę
ksze znaczenie ma klasyfikacja według metody
Najwi
ę
ksze znaczenie ma klasyfikacja według metody
rozdzielania sygnałów kanałowych.
rozdzielania sygnałów kanałowych.
Stosownie do tego kryterium rozró
ż
niamy
Stosownie do tego kryterium rozró
ż
niamy
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
:
:
z podziałem częstotliwościowym
z podziałem częstotliwościowym
FDM
FDM
,
,
z podziałem czasowym
z podziałem czasowym
TDM
TDM
,
,
z podziałem kodowym
z podziałem kodowym
CDM
CDM
,
,
z podziałem fazowym
z podziałem fazowym
PDM
PDM
,
,
z rozdziałem według kształtu sygnałów
z rozdziałem według kształtu sygnałów
,
,
z rozdziałem według poziomu sygnałów
z rozdziałem według poziomu sygnałów
,
,
z rozdziałem przestrzennym
z rozdziałem przestrzennym
SDM
SDM
.
.
Pierwsze trzy metody zwielokrotniania s
ą
obecnie
Pierwsze trzy metody zwielokrotniania s
ą
obecnie
najbardziej rozpowszechnione.
najbardziej rozpowszechnione.
Im te
ż
po
ś
wi
ę
cimy najwi
ę
cej uwagi.
Im te
ż
po
ś
wi
ę
cimy najwi
ę
cej uwagi.
7
7
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Zwielokrotnianie cz
ę
stotliwo
ś
ciowe
Zwielokrotnianie cz
ę
stotliwo
ś
ciowe
FDM
FDM
-
-
Frequency
Frequency
Division
Division
Multiplex
Multiplex
,
,
jest dzi
ś
najbardziej rozpowszechnion
ą
metod
ą
tworzenia
jest dzi
ś
najbardziej rozpowszechnion
ą
metod
ą
tworzenia
systemów wielokrotnych.
systemów wielokrotnych.
Pierwsze systemy wielokrotne z podziałem
Pierwsze systemy wielokrotne z podziałem
cz
ę
stotliwo
ś
ciowym pojawiły si
ę
w latach trzydziestych
cz
ę
stotliwo
ś
ciowym pojawiły si
ę
w latach trzydziestych
poprzedniego stulecia.
poprzedniego stulecia.
Od tego czasu były one stale udoskonalane, osi
ą
gaj
ą
c
Od tego czasu były one stale udoskonalane, osi
ą
gaj
ą
c
dzisiaj wysok
ą
niezawodno
ść
, prostot
ę
eksploatacji oraz
dzisiaj wysok
ą
niezawodno
ść
, prostot
ę
eksploatacji oraz
bardzo du
ż
e krotno
ś
ci, dochodz
ą
ce do 10 800 kanałów.
bardzo du
ż
e krotno
ś
ci, dochodz
ą
ce do 10 800 kanałów.
Schemat funkcjonalny systemu wielokrotnego z podziałem
Schemat funkcjonalny systemu wielokrotnego z podziałem
cz
ę
stotliwo
ś
ciowym przedstawiono na rys. 3.2.
cz
ę
stotliwo
ś
ciowym przedstawiono na rys. 3.2.
8
8
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Rys. 3.2. Schemat systemu wielokrotnego z podziałem częstotliwościowym FDM (a)
b) widmo sygnału grupowego
9
9
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Sygnały ze
ź
ródeł wiadomo
ś
ci s
ą
doprowadzane do
Sygnały ze
ź
ródeł wiadomo
ś
ci s
ą
doprowadzane do
modulatorów kanałowych M
modulatorów kanałowych M
1
1
, M
, M
2
2
, ..., M
, ..., M
N
N
,
,
do których doprowadza si
ę
jednocze
ś
nie sygnały no
ś
ne o
do których doprowadza si
ę
jednocze
ś
nie sygnały no
ś
ne o
cz
ę
stotliwo
ś
ciach f
cz
ę
stotliwo
ś
ciach f
1
1
, f
, f
2
2
,…,
,…,
f
f
N
N
generowane przez generator fal
generowane przez generator fal
no
ś
nych.
no
ś
nych.
Sygnały zmodulowane s
ą
poddawane filtracji za pomoc
ą
filtrów
Sygnały zmodulowane s
ą
poddawane filtracji za pomoc
ą
filtrów
pasmowych FP
pasmowych FP
1
1
, FP
, FP
2
2
, ..., FP
, ..., FP
N
N
w celu otrzymania sygnałów SSB,
w celu otrzymania sygnałów SSB,
które s
ą
nast
ę
pnie wprowadzane do traktu liniowego.
które s
ą
nast
ę
pnie wprowadzane do traktu liniowego.
W celu unikni
ę
cia zachodzenia widm s
ą
siednich kanałów na
W celu unikni
ę
cia zachodzenia widm s
ą
siednich kanałów na
siebie, cz
ę
stotliwo
ś
ci fal no
ś
nych dobiera si
ę
tak, aby spełnion
siebie, cz
ę
stotliwo
ś
ci fal no
ś
nych dobiera si
ę
tak, aby spełnion
e
e
były nierówno
ś
ci:
były nierówno
ś
ci:
f
f
2
2
> f
> f
1
1
+
+
f
f
m
m
,
,
f
f
3
3
>
>
f
f
2
2
+
+
f
f
m
m
itd.,
itd.,
przy czym
przy czym
f
f
m
m
–
–
maksymalna cz
ę
stotliwo
ść
w widmie sygnału oryginalnego.
maksymalna cz
ę
stotliwo
ść
w widmie sygnału oryginalnego.
10
10
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Rozdział sygnałów kanałowych po stronie odbiorczej
Rozdział sygnałów kanałowych po stronie odbiorczej
odbywa si
ę
za pomoc
ą
filtrów pasmowych FP
odbywa si
ę
za pomoc
ą
filtrów pasmowych FP
1
1
, FP
, FP
2
2
,…,FP
,…,FP
N
N
o takich samych charakterystykach, jakie maj
ą
filtry po
o takich samych charakterystykach, jakie maj
ą
filtry po
stronie nadawczej.
stronie nadawczej.
Sygnały kanałowe s
ą
nast
ę
pnie demodulowane i
Sygnały kanałowe s
ą
nast
ę
pnie demodulowane i
doprowadzane do u
ż
ytkowników systemu.
doprowadzane do u
ż
ytkowników systemu.
Ze wzgl
ę
du na ograniczon
ą
stromo
ść
zboczy filtrów pasmo
Ze wzgl
ę
du na ograniczon
ą
stromo
ść
zboczy filtrów pasmo
przeznaczone na jeden kanał musi by
ć
zawsze
przeznaczone na jeden kanał musi by
ć
zawsze
szersze ni
ż
szersze ni
ż
pasmo sygnału oryginalnego
pasmo sygnału oryginalnego
.
.
Na przykład pasmo cz
ę
stotliwo
ś
ci przewidziane na jeden
Na przykład pasmo cz
ę
stotliwo
ś
ci przewidziane na jeden
kanał w telefonii wielokrotnej wynosi
kanał w telefonii wielokrotnej wynosi
4 kHz
4 kHz
, podczas gdy
, podczas gdy
sygnał w poło
ż
eniu naturalnym zajmuje pasmo
sygnał w poło
ż
eniu naturalnym zajmuje pasmo
0,3
0,3
÷
÷
3,4
3,4
kHz
kHz
.
.
11
11
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Przedstawiony na rys. 3.2 sposób tworzenia sygnału
Przedstawiony na rys. 3.2 sposób tworzenia sygnału
grupowego, polegaj
ą
cy na indywidualnej modulacji dla
grupowego, polegaj
ą
cy na indywidualnej modulacji dla
ka
ż
dego kanału, ma wiele wad techniczno
ka
ż
dego kanału, ma wiele wad techniczno
-
-
ekonomicznych,
ekonomicznych,
zwłaszcza w odniesieniu do systemów o du
ż
ej krotno
ś
ci.
zwłaszcza w odniesieniu do systemów o du
ż
ej krotno
ś
ci.
Metoda jednokrotnej modulacji wymaga stosowania du
ż
ej
Metoda jednokrotnej modulacji wymaga stosowania du
ż
ej
liczby (równej krotno
ś
ci systemu) ró
ż
nych filtrów
liczby (równej krotno
ś
ci systemu) ró
ż
nych filtrów
kanałowych o bardzo ostrych wymaganiach.
kanałowych o bardzo ostrych wymaganiach.
Mo
ż
e si
ę
przy tym okaza
ć
,
ż
e wykonanie indywidualnych
Mo
ż
e si
ę
przy tym okaza
ć
,
ż
e wykonanie indywidualnych
filtrów dla kanałów poło
ż
onych w górnej cz
ęś
ci pasma jest
filtrów dla kanałów poło
ż
onych w górnej cz
ęś
ci pasma jest
bardzo trudne technicznie lub wr
ę
cz niemo
ż
liwe.
bardzo trudne technicznie lub wr
ę
cz niemo
ż
liwe.
Aby uniknąć tych trudności stosuje się metodę łączenia kanałów
Aby uniknąć tych trudności stosuje się metodę łączenia kanałów
w grupy, a następnie grupy te łączy się w grupy wyższego rzędu.
w grupy, a następnie grupy te łączy się w grupy wyższego rzędu.
Podstawową grupą pierwotną jest grupa 12
Podstawową grupą pierwotną jest grupa 12
-
-
kanałowa, zajmująca
kanałowa, zajmująca
pasmo 12•4 = 48 kHz.
pasmo 12•4 = 48 kHz.
12
12
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Występuje ona w dwóch wariantach (rys. 3.3):
Występuje ona w dwóch wariantach (rys. 3.3):
jako podstawowa grupa pierwotna A o paśmie 12
jako podstawowa grupa pierwotna A o paśmie 12
÷
÷
60 kHz,
60 kHz,
jako podstawowa grupa pierwotna B o paśmie 60
jako podstawowa grupa pierwotna B o paśmie 60
÷
÷
108 kHz.
108 kHz.
W grupie pierwotnej A widma sygnałów w poszczególnych kanałach z
W grupie pierwotnej A widma sygnałów w poszczególnych kanałach z
najdują
najdują
się w położeniu prostym (tzn. w takim samym położeniu jak w syst
się w położeniu prostym (tzn. w takim samym położeniu jak w syst
emie
emie
naturalnym),
naturalnym),
natomiast w grupie B
natomiast w grupie B
-
-
w położeniu odwróconym.
w położeniu odwróconym.
Pierwotna grupa podstawowa B, służy do tworzenia następnych, lic
Pierwotna grupa podstawowa B, służy do tworzenia następnych, lic
zniejszych
zniejszych
grup kanałów.
grup kanałów.
Rys. 3.3. Podstawowa grupa pierwotna
13
13
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
Rys. 3.4. Plan przemiany podczas tworzenia grupy pierwotnej B
a) w systemie z modulacją bezpośrednią
a) w systemie z modulacją bezpośrednią
b) w systemie z modulacją wstępną kanałową
b) w systemie z modulacją wstępną kanałową
c) w systemie z grupami wstępnymi
c) w systemie z grupami wstępnymi
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
14
14
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
W ramach dwóch ostatnich systemów istnieje kilka odmian
W ramach dwóch ostatnich systemów istnieje kilka odmian
ró
ż
ni
ą
cych si
ę
od siebie cz
ę
stotliwo
ś
ci
ą
pierwszej
ró
ż
ni
ą
cych si
ę
od siebie cz
ę
stotliwo
ś
ci
ą
pierwszej
przemiany i liczb
ą
kanałów w grupach wst
ę
pnych.
przemiany i liczb
ą
kanałów w grupach wst
ę
pnych.
Na rysunkach 3.4b i 3.4c pokazano tylko po jednym
Na rysunkach 3.4b i 3.4c pokazano tylko po jednym
przykładzie, dla ka
ż
dego systemu.
przykładzie, dla ka
ż
dego systemu.
Zasadnicz
ą
zalet
ą
systemów z modulacj
ą
wst
ę
pn
ą
i
Zasadnicz
ą
zalet
ą
systemów z modulacj
ą
wst
ę
pn
ą
i
wst
ę
pno
wst
ę
pno
-
-
grupow
ą
jest zmniejszenie liczby filtrów trudnych
grupow
ą
jest zmniejszenie liczby filtrów trudnych
do wykonania, oczywi
ś
cie kosztem zwi
ę
kszenia całkowitej
do wykonania, oczywi
ś
cie kosztem zwi
ę
kszenia całkowitej
liczby filtrów.
liczby filtrów.
15
15
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Jak widać z rysunku nieużyteczne wstęgi boczne leżą poza pasmem
Jak widać z rysunku nieużyteczne wstęgi boczne leżą poza pasmem
60
60
÷
÷
108 kHz i mogą być
108 kHz i mogą być
wytłumione za pomocą jednego filtru.
wytłumione za pomocą jednego filtru.
Resztkowe prądy nośne leżą również poza pasmem grupy pierwotnej.
Resztkowe prądy nośne leżą również poza pasmem grupy pierwotnej.
Rys. 3.5. Rozkład wstęg bocznych i prądów nośnych w systemie z modulacją wstępną kanałową
(f
n
=48 kHz)
16
16
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Pi
ęć
grup pierwotnych tworzy podstawow
ą
grup
ę
wtórn
ą
,
Pi
ęć
grup pierwotnych tworzy podstawow
ą
grup
ę
wtórn
ą
,
zawieraj
ą
c
ą
sze
ść
dziesi
ą
t kanałów telefonicznych i zajmuj
ą
c
ą
zawieraj
ą
c
ą
sze
ść
dziesi
ą
t kanałów telefonicznych i zajmuj
ą
c
ą
pasmo
pasmo
5 • 48 = 240 kHz
5 • 48 = 240 kHz
.
.
Tworzy si
ę
j
ą
moduluj
ą
c pi
ę
cioma grupami pierwotnymi pr
ą
dy
Tworzy si
ę
j
ą
moduluj
ą
c pi
ę
cioma grupami pierwotnymi pr
ą
dy
no
ś
ne o cz
ę
stotliwo
ś
ciach
no
ś
ne o cz
ę
stotliwo
ś
ciach
420,
420,
468,
468,
516,
516,
564,
564,
612
612
kHz.
kHz.
W podobny sposób z pi
ę
ciu grup wtórnych tworzy si
ę
grup
ę
W podobny sposób z pi
ę
ciu grup wtórnych tworzy si
ę
grup
ę
trójn
ą
trójn
ą
,
,
a z trzech grup
a z trzech grup
trójnych
trójnych
-
-
grup
ę
grup
ę
czwórn
ą
czwórn
ą
(rys. 3.6).
(rys. 3.6).
Wymienione wy
ż
ej grupy nazywa si
ę
grupami podstawowymi, co
Wymienione wy
ż
ej grupy nazywa si
ę
grupami podstawowymi, co
oznacza
ż
e zajmuj
ą
one swoje pasma znamionowe.
oznacza
ż
e zajmuj
ą
one swoje pasma znamionowe.
Wszystkie te grupy mog
ą
wyst
ę
powa
ć
równie
ż
w innych
Wszystkie te grupy mog
ą
wyst
ę
powa
ć
równie
ż
w innych
poło
ż
eniach na skali cz
ę
stotliwo
ś
ci, na przykład jako cz
ęś
ci
poło
ż
eniach na skali cz
ę
stotliwo
ś
ci, na przykład jako cz
ęś
ci
składowe grup wy
ż
szego rz
ę
du lub jako cz
ęś
ci składowe pasm
składowe grup wy
ż
szego rz
ę
du lub jako cz
ęś
ci składowe pasm
liniowych poszczególnych systemów.
liniowych poszczególnych systemów.
17
17
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
FDM
FDM
Rys. 3.6. Tworzenie podstawowych grup
Rys. 3.6. Tworzenie podstawowych grup
wyższego rzędu:
wyższego rzędu:
a) grupa wtórne, b) grupa
a) grupa wtórne, b) grupa
trójna
trójna
, c) grupa
, c) grupa
czwórna
czwórna
18
18
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Zastosowanie grupowej metody tworzenia systemów wielokrotnych
Zastosowanie grupowej metody tworzenia systemów wielokrotnych
pozwala przede wszystkim na znaczne zmniejszenie liczby typów
pozwala przede wszystkim na znaczne zmniejszenie liczby typów
filtrów (kosztem niewielkiego zwi
ę
kszenia ich ogólnej liczby).
filtrów (kosztem niewielkiego zwi
ę
kszenia ich ogólnej liczby).
Na przykład w systemie
Na przykład w systemie
960
960
kanałowym, którego pasmo
kanałowym, którego pasmo
cz
ę
stotliwo
ś
ci zawiera si
ę
w zakresie
cz
ę
stotliwo
ś
ci zawiera si
ę
w zakresie
60
60
÷
÷
4028
4028
kHz, w metodzie
kHz, w metodzie
jednokrotnej modulacji nale
ż
ałoby zastosowa
ć
jednokrotnej modulacji nale
ż
ałoby zastosowa
ć
960
960
ró
ż
nych filtrów,
ró
ż
nych filtrów,
przy czym wykonanie filtrów dla kanałów le
żą
cych w górnej cz
ęś
ci
przy czym wykonanie filtrów dla kanałów le
żą
cych w górnej cz
ęś
ci
pasma byłoby niezmiernie trudne.
pasma byłoby niezmiernie trudne.
Je
ś
li ten system utworzy
ć
z
Je
ś
li ten system utworzy
ć
z
16
16
grup wtórnych, przy czym grupy
grup wtórnych, przy czym grupy
pierwotne s
ą
tworzone w procesie modulacji wst
ę
pno
pierwotne s
ą
tworzone w procesie modulacji wst
ę
pno
-
-
grupowej, to
grupowej, to
liczba typów filtrów wynosi
liczba typów filtrów wynosi
28
28
(kanałowych
(kanałowych
-
-
3, wst
ę
pno
3, wst
ę
pno
-
-
grupowych
grupowych
-
-
4, dla grup pierwotnych
4, dla grup pierwotnych
-
-
5 i dla grup wtórnych
5 i dla grup wtórnych
-
-
16).
16).
19
19
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Ogólna liczba filtrów natomiast wzrasta z
Ogólna liczba filtrów natomiast wzrasta z
960
960
do
do
1376
1376
sztuk (960
sztuk (960
kanałowych, 320 wst
ę
pno
kanałowych, 320 wst
ę
pno
-
-
grupowych, 80 grupowych pierwotnych i
grupowych, 80 grupowych pierwotnych i
16 grupowych wtórnych), tj. o
16 grupowych wtórnych), tj. o
43
43
%.
%.
Jak łatwo zauwa
ż
y
ć
główne zapotrzebowanie jest skupione w
Jak łatwo zauwa
ż
y
ć
główne zapotrzebowanie jest skupione w
niewielu, ale licznych grupach typów filtrów kanałowych i wst
ę
pn
niewielu, ale licznych grupach typów filtrów kanałowych i wst
ę
pn
o
o
-
-
grupowych, co jest korzystne z produkcyjnego punktu widzenia.
grupowych, co jest korzystne z produkcyjnego punktu widzenia.
We współczesnych systemach telefonii wielokrotnej wyst
ę
puj
ą
We współczesnych systemach telefonii wielokrotnej wyst
ę
puj
ą
krotno
ś
ci wyliczone w tabeli 3.1.
krotno
ś
ci wyliczone w tabeli 3.1.
Oprócz wymienionych w tabeli 3.1 krotno
ś
ci wyst
ę
puj
ą
jeszcze
Oprócz wymienionych w tabeli 3.1 krotno
ś
ci wyst
ę
puj
ą
jeszcze
systemy o krotno
ś
ciach nietypowych, jak
systemy o krotno
ś
ciach nietypowych, jak
np
np
.
.
8
8
lub
lub
6
6
(systemy
(systemy
uproszczone na małe odległo
ś
ci),
uproszczone na małe odległo
ś
ci),
480
480
(systemy podmorskie) itp.
(systemy podmorskie) itp.
20
20
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.1. SYSTEMY WIELOKROTNE
z
z
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
podziałem cz
ę
stotliwo
ś
ciowym
(
(
FDM
FDM
)
)
Tabela 3.1. Zależność pasma liniowego systemu od jego krotności
Tabela 3.1. Zależność pasma liniowego systemu od jego krotności
21
21
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
z podziałem czasowym
z podziałem czasowym
(
(
TDM
TDM
)
)
Rys. 3.7. System wielokrotny z podziałem czasowym
Rys. 3.7. System wielokrotny z podziałem czasowym
Rys. 3.8. Układ impulsów kanałowych
Rys. 3.8. Układ impulsów kanałowych
w systemie TDM
w systemie TDM
22
22
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
z podziałem czasowym
z podziałem czasowym
(
(
TDM
TDM
)
)
Informacje ze
ź
ródeł analogowych zostaj
ą
poddane
Informacje ze
ź
ródeł analogowych zostaj
ą
poddane
dyskretyzacji
dyskretyzacji
i
i
s
ą
przesyłane do odbiornika w postaci ci
ą
gu nast
ę
puj
ą
cych po sob
s
ą
przesyłane do odbiornika w postaci ci
ą
gu nast
ę
puj
ą
cych po sob
ie
ie
impulsów.
impulsów.
W tym celu nadajnik i odbiornik s
ą
wyposa
ż
one w odpowiednie
W tym celu nadajnik i odbiornik s
ą
wyposa
ż
one w odpowiednie
przeł
ą
czniki, umo
ż
liwiaj
ą
ce cykliczne poł
ą
czenie na krótki momen
przeł
ą
czniki, umo
ż
liwiaj
ą
ce cykliczne poł
ą
czenie na krótki momen
t
t
ka
ż
dego
ź
ródła informacji z odpowiadaj
ą
cym mu obiektem
ka
ż
dego
ź
ródła informacji z odpowiadaj
ą
cym mu obiektem
przeznaczenia.
przeznaczenia.
W tym samym czasie zamkni
ę
te s
ą
odpowiadaj
ą
ce sobie klucze po
W tym samym czasie zamkni
ę
te s
ą
odpowiadaj
ą
ce sobie klucze po
stronie nadawczej
stronie nadawczej
K
K
n
n
i po stronie odbiorczej
i po stronie odbiorczej
K’
K’
n
n
.
.
Na przeci
ą
g zamkni
ę
cia tych kluczy do dyspozycji
ź
ródła I
Na przeci
ą
g zamkni
ę
cia tych kluczy do dyspozycji
ź
ródła I
n
n
i obiektu
i obiektu
przeznaczenia
przeznaczenia
P
P
n
n
oddany jest cały trakt liniowy.
oddany jest cały trakt liniowy.
Cz
ę
stotliwo
ść
przeł
ą
czania kluczy wynika z twierdzenia o
Cz
ę
stotliwo
ść
przeł
ą
czania kluczy wynika z twierdzenia o
próbkowaniu.
próbkowaniu.
W praktyce przyjmuje si
ę
cz
ę
stotliwo
ść
wi
ę
ksz
ą
f
W praktyce przyjmuje si
ę
cz
ę
stotliwo
ść
wi
ę
ksz
ą
f
0
0
= (2,5
= (2,5
÷
÷
5)
5)
f
f
m
m
, przy
, przy
czym
czym
f
f
m
m
-
-
maksymalna cz
ę
stotliwo
ść
w widmie sygnału oryginalnego.
maksymalna cz
ę
stotliwo
ść
w widmie sygnału oryginalnego.
23
23
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
z podziałem czasowym
z podziałem czasowym
(
(
TDM
TDM
)
)
Przełączaniem kluczy po stronie nadawczej steruje generator takt
Przełączaniem kluczy po stronie nadawczej steruje generator takt
ujący za
ujący za
pośrednictwem linii opóźniającej.
pośrednictwem linii opóźniającej.
Zamykanie kluczy po stronie nadawczej i odbiorczej musi odbywać
Zamykanie kluczy po stronie nadawczej i odbiorczej musi odbywać
się
się
synchronicznie.
synchronicznie.
W tym celu po stronie nadawczej generuje się impulsy synchronizu
W tym celu po stronie nadawczej generuje się impulsy synchronizu
jące,
jące,
które przesyła się wraz z impulsami przenoszącymi informacje do
które przesyła się wraz z impulsami przenoszącymi informacje do
odbiornika.
odbiornika.
Impulsy synchronizujące wydzielone w odbiorniku z sygnału liniow
Impulsy synchronizujące wydzielone w odbiorniku z sygnału liniow
ego, za
ego, za
pomocą selektora impulsów, sterują układem przełączającym klucze
pomocą selektora impulsów, sterują układem przełączającym klucze
K’
K’
1
1
,
,
K’
K’
2
2
,…,K’
,…,K’
N
N
.
.
Po zamknięciu kluczy K
Po zamknięciu kluczy K
N
N
i
i
K’
K’
N
N
następuje zakończenie jednego cyklu
następuje zakończenie jednego cyklu
przesyłania informacji i rozpoczyna się następny od zamknięcia k
przesyłania informacji i rozpoczyna się następny od zamknięcia k
luczy K
luczy K
1
1
i
i
K’
K’
1
1
.
.
Położenie czasowe impulsów kanałowych pokazano na rys. 3.8.
Położenie czasowe impulsów kanałowych pokazano na rys. 3.8.
24
24
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
3.2. SYSTEMY WIELOKROTNE
z podziałem czasowym
z podziałem czasowym
(
(
TDM
TDM
)
)
Długość cyklu jest określona przez szerokość pasma sygnałów kana
Długość cyklu jest określona przez szerokość pasma sygnałów kana
łowych.
łowych.
Na przykład przy transmisji sygnałów mowy przyjmuje się częstotl
Na przykład przy transmisji sygnałów mowy przyjmuje się częstotl
iwość
iwość
próbkowania f
próbkowania f
0
0
= 2,35 • 3400
= 2,35 • 3400
≅
≅
8000 Hz, której odpowiada długość cyklu 125
8000 Hz, której odpowiada długość cyklu 125
µ
µ
s.
s.
Czas przewidziany na przesyłanie sygnałów jednego kanału nazywam
Czas przewidziany na przesyłanie sygnałów jednego kanału nazywam
y szczeliną
y szczeliną
kanałową.
kanałową.
Długość szczeliny kanałowej jest w przybliżeniu N razy mniejsza
Długość szczeliny kanałowej jest w przybliżeniu N razy mniejsza
niż długość cyklu.
niż długość cyklu.
W schemacie przedstawionym na rys. 3.7 klucze spełniają rolę mod
W schemacie przedstawionym na rys. 3.7 klucze spełniają rolę mod
ulatorów
ulatorów
amplitudy impulsów (PAM).
amplitudy impulsów (PAM).
Systemy PAM charakteryzują się małą odpornością na zakłócenia i
Systemy PAM charakteryzują się małą odpornością na zakłócenia i
dlatego w
dlatego w
praktyce wykorzystuje się inne systemy, zwłaszcza PPM i PCM.
praktyce wykorzystuje się inne systemy, zwłaszcza PPM i PCM.
W przypadku modulacji położenia impulsów PPM impulsy kanałowe zm
W przypadku modulacji położenia impulsów PPM impulsy kanałowe zm
ieniają
ieniają
swoje położenie proporcjonalnie do chwilowej wartości sygnału mo
swoje położenie proporcjonalnie do chwilowej wartości sygnału mo
dulującego.
dulującego.
Na rysunku 3.8 zaznaczono dopuszczalne granice zmian położenia i
Na rysunku 3.8 zaznaczono dopuszczalne granice zmian położenia i
mpulsów
mpulsów
kanałowych.
kanałowych.
W celu zabezpieczenia się przed
W celu zabezpieczenia się przed
przenikami
przenikami
międzykanałowymi
międzykanałowymi
przyjmuje się, że
przyjmuje się, że
odległość ta powinna być około 1,5
odległość ta powinna być około 1,5
raza
raza
większa niż maksymalna dewiacja
większa niż maksymalna dewiacja
położenia impulsów (
położenia impulsów (
τ
τ
p
p
≅
≅
1,5
1,5
∆τ
∆τ
m
m
).
).
25
25
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1. Systemy PCM pierwszego rzędu
3.2.1. Systemy PCM pierwszego rzędu
Szczególne znaczenie mają systemy TDM z modulacją impulsowo
Szczególne znaczenie mają systemy TDM z modulacją impulsowo
-
-
kodową.
kodową.
Systemy PCM pierwszego rz
ę
du s
ą
z zasady przeznaczone do
Systemy PCM pierwszego rz
ę
du s
ą
z zasady przeznaczone do
transmisji sygnałów telefonicznych i znajduj
ą
zastosowanie w
transmisji sygnałów telefonicznych i znajduj
ą
zastosowanie w
sieciach miejskich i okr
ę
gowych.
sieciach miejskich i okr
ę
gowych.
Pocz
ą
tkowo rozwój systemów PCM był spowodowany
Pocz
ą
tkowo rozwój systemów PCM był spowodowany
konieczno
ś
ci
ą
wielokrotnego wykorzystania istniej
ą
cych torów
konieczno
ś
ci
ą
wielokrotnego wykorzystania istniej
ą
cych torów
kablowych.
kablowych.
Znaczny post
ę
p w technologii elementów półprzewodnikowych
Znaczny post
ę
p w technologii elementów półprzewodnikowych
spowodował,
ż
e stało si
ę
realne i ekonomicznie uzasadnione
spowodował,
ż
e stało si
ę
realne i ekonomicznie uzasadnione
wykonanie urz
ą
dze
ń
wielokrotnych, opartych na czasowym podziale
wykonanie urz
ą
dze
ń
wielokrotnych, opartych na czasowym podziale
kanałów z modulacj
ą
impulsowo
kanałów z modulacj
ą
impulsowo
-
-
kodow
ą
.
kodow
ą
.
26
26
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY
SYSTEMY
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1.
3.2.1.
Systemy
Systemy
PCM
PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Podstawowymi zaletami systemów PCM są
Podstawowymi zaletami systemów PCM są
odporność transmitowanych sygnałów cyfrowych
odporność transmitowanych sygnałów cyfrowych
na zakłócenia oraz
na zakłócenia oraz
mały koszt krotnic.
mały koszt krotnic.
Dodatkową zaletą jest
Dodatkową zaletą jest
możliwość bezpośredniego komutowania
możliwość bezpośredniego komutowania
sygnałów PCM.
sygnałów PCM.
27
27
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY
SYSTEMY
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1. Systemy PCM
3.2.1. Systemy PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Inne właściwości systemów PCM
Inne właściwości systemów PCM
, składające się na ich dużą wartość techniczną:
, składające się na ich dużą wartość techniczną:
w trakcie liniowym nie występuje sumowanie się szumów pochodzący
w trakcie liniowym nie występuje sumowanie się szumów pochodzący
ch z
ch z
kolejnych odcinków
kolejnych odcinków
regeneratorowych
regeneratorowych
, wszelkie bowiem zakłócenia mniejsze od
, wszelkie bowiem zakłócenia mniejsze od
połowy amplitudy transmitowanego sygnału są eliminowane (stosune
połowy amplitudy transmitowanego sygnału są eliminowane (stosune
k
k
sygnał/szum=
sygnał/szum=
const
const
niezależnie od długości łącza PCM),
niezależnie od długości łącza PCM),
mała wrażliwość sygnału na zakłócenia dopuszcza odstęp od przesł
mała wrażliwość sygnału na zakłócenia dopuszcza odstęp od przesł
uchu rzędu
uchu rzędu
kilkunastu
kilkunastu
dB
dB
(dla porównania w systemach analogowych około 70
(dla porównania w systemach analogowych około 70
dB
dB
), co
), co
pozwala na wykorzystanie torów kablowych niskiej jakości,
pozwala na wykorzystanie torów kablowych niskiej jakości,
transmitowany sygnał cyfrowy jest mało wrażliwy na wahania tłumi
transmitowany sygnał cyfrowy jest mało wrażliwy na wahania tłumi
enności toru
enności toru
przesyłowego, dzięki czemu można uzyskać dużą stałość tłumiennoś
przesyłowego, dzięki czemu można uzyskać dużą stałość tłumiennoś
ci wynikowej,
ci wynikowej,
do realizacji systemów PCM stosuje się układy cyfrowe nie wymaga
do realizacji systemów PCM stosuje się układy cyfrowe nie wymaga
jące
jące
elementów o dużej dokładności i stałości parametrów,
elementów o dużej dokładności i stałości parametrów,
sygnał stosowany w systemach PCM ma taką samą strukturę, jak syg
sygnał stosowany w systemach PCM ma taką samą strukturę, jak syg
nał używany
nał używany
do transmisji danych, dzięki czemu istnieje możliwość wykorzysty
do transmisji danych, dzięki czemu istnieje możliwość wykorzysty
wania
wania
wspólnych dróg przesyłowych.
wspólnych dróg przesyłowych.
28
28
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY
SYSTEMY
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1. Systemy PCM
3.2.1. Systemy PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Obecnie s
ą
eksploatowane dwa systemy PCM pierwszego rz
ę
du
Obecnie s
ą
eksploatowane dwa systemy PCM pierwszego rz
ę
du
zatwierdzone przez CCITT :
zatwierdzone przez CCITT :
1)
1)
system PCM
system PCM
-
-
24 o przepływno
ś
ci 1544
24 o przepływno
ś
ci 1544
kbit
kbit
/s i
/s i
2)
2)
system PCM
system PCM
-
-
30 o przepływno
ś
ci 2048
30 o przepływno
ś
ci 2048
kbit
kbit
/s.
/s.
System PCM
System PCM
-
-
30 jest stosowany w sieci zintegrowanej krajów
30 jest stosowany w sieci zintegrowanej krajów
europejskich.
europejskich.
Opieraj
ą
c si
ę
na jego parametrach zaprojektowano centrale
Opieraj
ą
c si
ę
na jego parametrach zaprojektowano centrale
elektroniczne.
elektroniczne.
System ten stanowi równie
ż
jednostk
ę
podstawow
ą
do tworzenia
System ten stanowi równie
ż
jednostk
ę
podstawow
ą
do tworzenia
systemów zwielokrotnienia cyfrowego drugiego rz
ę
du.
systemów zwielokrotnienia cyfrowego drugiego rz
ę
du.
Na rysunku 3.9 przedstawiono podstawowy schemat systemu PCM
Na rysunku 3.9 przedstawiono podstawowy schemat systemu PCM
pierwszego rz
ę
du, w którym rozró
ż
nia si
ę
przede wszystkim
pierwszego rz
ę
du, w którym rozró
ż
nia si
ę
przede wszystkim
urz
ą
dzenia ko
ń
cowe i urz
ą
dzenia liniowe.
urz
ą
dzenia ko
ń
cowe i urz
ą
dzenia liniowe.
29
29
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY
SYSTEMY
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1. Systemy PCM
3.2.1. Systemy PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Rys. 3.9. Schemat podstawowy systemu PCM pierwszego rzędu
Rys. 3.9. Schemat podstawowy systemu PCM pierwszego rzędu
30
30
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY
SYSTEMY
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
(
(
TDM
TDM
)
)
3.2.1. Systemy PCM
3.2.1. Systemy PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Zadaniem urządzeń końcowych od strony nadawczej jest próbkowanie
Zadaniem urządzeń końcowych od strony nadawczej jest próbkowanie
wielu sygnałów wejściowych, zwielokrotnienie ich w czasie oraz
wielu sygnałów wejściowych, zwielokrotnienie ich w czasie oraz
kwantyzacja i kodowanie próbek.
kwantyzacja i kodowanie próbek.
Sygnały binarne PCM na wyjściu kodera na ogół nie są korzystne d
Sygnały binarne PCM na wyjściu kodera na ogół nie są korzystne d
o
o
bezpośredniej transmisji, dlatego przed wysłaniem na linię podle
bezpośredniej transmisji, dlatego przed wysłaniem na linię podle
gają one
gają one
przekształceniu w przetworniku kodów. Powstające w czasie transm
przekształceniu w przetworniku kodów. Powstające w czasie transm
isji
isji
tłumienie i zniekształcenia sygnału cyfrowego są usuwane przez
tłumienie i zniekształcenia sygnału cyfrowego są usuwane przez
regeneratory liniowe.
regeneratory liniowe.
Po stronie odbiorczej urządzenie końcowe przeprowadza proces odw
Po stronie odbiorczej urządzenie końcowe przeprowadza proces odw
rotny,
rotny,
a więc z zakodowanych szeregowo wartości cyfrowych odtwarza kole
a więc z zakodowanych szeregowo wartości cyfrowych odtwarza kole
jne
jne
próbki sygnałów wejściowych, które
próbki sygnałów wejściowych, które
-
-
po demodulacji
po demodulacji
-
-
są podawane na
są podawane na
wyjścia poszczególnych kanałów.
wyjścia poszczególnych kanałów.
Zbiorczy sygnał cyfrowy dla jednego cyklu zawierający informacje
Zbiorczy sygnał cyfrowy dla jednego cyklu zawierający informacje
z
z
wszystkich kanałów oraz informacje potrzebne do celów synchroniz
wszystkich kanałów oraz informacje potrzebne do celów synchroniz
acji i
acji i
sygnalizacji nazywamy ramką strukturę ramki dla systemu PCM
sygnalizacji nazywamy ramką strukturę ramki dla systemu PCM
-
-
30
30
podano na rys. 3.10.
podano na rys. 3.10.
31
31
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.1. Systemy PCM
3.2.1. Systemy PCM
pierwszego
pierwszego
rzędu
rzędu
Rys. 3.10. Struktura czasowa ramki i
Rys. 3.10. Struktura czasowa ramki i
wieloramki
wieloramki
systemu PCM
systemu PCM
-
-
30:
30:
S
S
K
K
-
-
szczelina kanałowa,
szczelina kanałowa,
KT
KT
-
-
kanał telefoniczny,
kanał telefoniczny,
B
B
-
-
bit,
bit,
X, X1, X2, X3, U, V1, V2, V3
X, X1, X2, X3, U, V1, V2, V3
-
-
bity
bity
wykorzystywane do tworzenia
wykorzystywane do tworzenia
dodatkowych kanałów informacyjnych,
dodatkowych kanałów informacyjnych,
Y
Y
-
-
bit informujący o utracie zgodności
bit informujący o utracie zgodności
ramki,
ramki,
Y1
Y1
-
-
bit informujący o utracie zgodności
bit informujący o utracie zgodności
wieloramki
wieloramki
32
32
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
W
W
systemach cyfrowych wy
ż
szych rz
ę
dów mog
ą
by
ć
systemach cyfrowych wy
ż
szych rz
ę
dów mog
ą
by
ć
stosowane dwie podstawowe metody tworzenia sygnału
stosowane dwie podstawowe metody tworzenia sygnału
liniowego:
liniowego:
1.
1.
bezpośrednie kodowanie sygnałów analogowych
bezpośrednie kodowanie sygnałów analogowych
,
,
przy czym mog
ą
to by
ć
sygnały szerokopasmowe b
ą
d
ź
przy czym mog
ą
to by
ć
sygnały szerokopasmowe b
ą
d
ź
te
ż
sygnały
te
ż
sygnały
rozmówne
rozmówne
pochodz
ą
ce od odpowiednio
pochodz
ą
ce od odpowiednio
wi
ę
kszej liczby kanałów telefonicznych,
wi
ę
kszej liczby kanałów telefonicznych,
2.
2.
zwielokrotnianie cyfrowe
zwielokrotnianie cyfrowe
,
,
polegaj
ą
ce na utworzeniu zbiorczego sygnału cyfrowego
polegaj
ą
ce na utworzeniu zbiorczego sygnału cyfrowego
grupy wy
ż
szego rz
ę
du przez zwielokrotnienie sygnałów
grupy wy
ż
szego rz
ę
du przez zwielokrotnienie sygnałów
cyfrowych pochodz
ą
cych z kilku grup ni
ż
szego rz
ę
du.
cyfrowych pochodz
ą
cych z kilku grup ni
ż
szego rz
ę
du.
33
33
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Urządzenia pierwszego typu, stosujące bezpośrednie kodowanie
Urządzenia pierwszego typu, stosujące bezpośrednie kodowanie
sygnału wejściowego, zawierają wprawdzie jeden przetwornik
sygnału wejściowego, zawierają wprawdzie jeden przetwornik
analogowo
analogowo
-
-
cyfrowy, jednak ze względu na większą liczbę
cyfrowy, jednak ze względu na większą liczbę
kanałów, wymagania na dokładność jego wykonania i szybkość
kanałów, wymagania na dokładność jego wykonania i szybkość
pracy są bardzo duże.
pracy są bardzo duże.
Trudności techniczne związane z realizacją tego typu urządzeń,
Trudności techniczne związane z realizacją tego typu urządzeń,
jak również mała elastyczność systemów wykorzystujących
jak również mała elastyczność systemów wykorzystujących
bezpośrednie kodowanie, decydują o tym, że
bezpośrednie kodowanie, decydują o tym, że
praktycznie bierze się pod uwagę tylko systemy 2. rzędu.
praktycznie bierze się pod uwagę tylko systemy 2. rzędu.
W przypadku większych krotności korzystniejsze są systemy
W przypadku większych krotności korzystniejsze są systemy
zwielokrotniania cyfrowego.
zwielokrotniania cyfrowego.
0czywiście w przypadku sygnałów szerokopasmowych (sygnały
0czywiście w przypadku sygnałów szerokopasmowych (sygnały
wizyjne, grupy FDM) stosowanie przetworników analogowo
wizyjne, grupy FDM) stosowanie przetworników analogowo
-
-
cyfrowych o dużej szybkości działania jest konieczne.
cyfrowych o dużej szybkości działania jest konieczne.
34
34
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Funkcja zwielokrotniania cyfrowego
Funkcja zwielokrotniania cyfrowego
polega na czasowym
polega na czasowym
zwielokrotnianiu kilku sygnałów
zwielokrotnianiu kilku sygnałów
cyfrowych, pochodzących z
cyfrowych, pochodzących z
różnych źródeł, w jeden sygnał o
różnych źródeł, w jeden sygnał o
odpowiednio większej
odpowiednio większej
przepływności binarnej.
przepływności binarnej.
Rys. 3.11. Zasada czasowego zwielokrotniania cyfrowego
Rys. 3.11. Zasada czasowego zwielokrotniania cyfrowego
35
35
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Pewna liczba sygnałów o tej samej przepływno
ś
ci i okre
ś
lonej
Pewna liczba sygnałów o tej samej przepływno
ś
ci i okre
ś
lonej
fazie jest wprowadzana na wej
ś
cia wiruj
ą
cego przeł
ą
cznika, który
fazie jest wprowadzana na wej
ś
cia wiruj
ą
cego przeł
ą
cznika, który
wyznacza odpowiedni przedział czasu dla ka
ż
dego sygnału
wyznacza odpowiedni przedział czasu dla ka
ż
dego sygnału
wej
ś
ciowego.
wej
ś
ciowego.
Na wyjściu przełącznika powstaje w ten sposób sygnał zbiorczy M,
Na wyjściu przełącznika powstaje w ten sposób sygnał zbiorczy M,
który
który
składa się z próbek poszczególnych sygnałów wejściowych.
składa się z próbek poszczególnych sygnałów wejściowych.
Je
ś
li na drugim ko
ń
cu linii pracuje taki sam przeł
ą
cznik, wiruj
ą
Je
ś
li na drugim ko
ń
cu linii pracuje taki sam przeł
ą
cznik, wiruj
ą
cy
cy
w zgodnej fazie z przeł
ą
cznikiem po stronie nadawczej, to sygnał
w zgodnej fazie z przeł
ą
cznikiem po stronie nadawczej, to sygnał
zbiorczy zostaje prawidłowo rozdzielony na sygnały pierwotne.
zbiorczy zostaje prawidłowo rozdzielony na sygnały pierwotne.
Opisany sposób tworzenia sygnału zbiorczego nosi nazwę przeplata
Opisany sposób tworzenia sygnału zbiorczego nosi nazwę przeplata
nia
nia
bitów.
bitów.
Termin ten oznacza,
ż
e w ci
ą
gu zbiorczym bity z kolejnych
Termin ten oznacza,
ż
e w ci
ą
gu zbiorczym bity z kolejnych
sygnałów wej
ś
ciowych s
ą
ustawiane szeregowo obok siebie.
sygnałów wej
ś
ciowych s
ą
ustawiane szeregowo obok siebie.
Mo
ż
liwe jest równie
ż
zwielokrotnianie cyfrowe z przeplataniem
Mo
ż
liwe jest równie
ż
zwielokrotnianie cyfrowe z przeplataniem
szczelin kanałowych lub z przeplataniem ramek.
szczelin kanałowych lub z przeplataniem ramek.
36
36
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Opisana zasada zwielokrotniania cyfrowego jest bardzo
Opisana zasada zwielokrotniania cyfrowego jest bardzo
uproszczona.
uproszczona.
A
ż
eby zwielokrotnianie cyfrowe mogło odbywa
ć
si
ę
bez
A
ż
eby zwielokrotnianie cyfrowe mogło odbywa
ć
si
ę
bez
bł
ę
dów i utraty informacji, urz
ą
dzenie zwielokrotniaj
ą
ce
bł
ę
dów i utraty informacji, urz
ą
dzenie zwielokrotniaj
ą
ce
musi zapewni
ć
synchronizacj
ę
sygnałów cyfrowych
musi zapewni
ć
synchronizacj
ę
sygnałów cyfrowych
podlegaj
ą
cych zwielokrotnianiu.
podlegaj
ą
cych zwielokrotnianiu.
Stosowane s
ą
dwie metody pozwalaj
ą
ce uzyska
ć
Stosowane s
ą
dwie metody pozwalaj
ą
ce uzyska
ć
synchronizm sygnałów zwielokrotnianych, a wi
ę
c:
synchronizm sygnałów zwielokrotnianych, a wi
ę
c:
zwielokrotnianie cyfrowe synchroniczne
zwielokrotnianie cyfrowe synchroniczne
,
,
zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
z dopełnianiem impulsowym.
z dopełnianiem impulsowym.
37
37
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Zwielokrotnianie cyfrowe
Zwielokrotnianie cyfrowe
synchroniczne
synchroniczne
Główn
ą
cech
ą
Główn
ą
cech
ą
synchronicznego
synchronicznego
zwielokrotniania cyfrowego
zwielokrotniania cyfrowego
jest tylko jedno
ź
ródło
jest tylko jedno
ź
ródło
taktowania o
taktowania o
cz
ę
stotliwo
ś
ci
cz
ę
stotliwo
ś
ci
zegara urz
ą
dze
ń
wy
ż
szego
zegara urz
ą
dze
ń
wy
ż
szego
rz
ę
du.
rz
ę
du.
Sygnały taktowania do
Sygnały taktowania do
urz
ą
dze
ń
ni
ż
szego rz
ę
du
urz
ą
dze
ń
ni
ż
szego rz
ę
du
s
ą
pobierane z tego
s
ą
pobierane z tego
wła
ś
nie
ź
ródła.
wła
ś
nie
ź
ródła.
Rys. 3.12. Realizacja synchronicznego zwielokrotniania cyfrowego
Rys. 3.12. Realizacja synchronicznego zwielokrotniania cyfrowego
38
38
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
Zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
Opisana poprzednio metoda synchronicznego
Opisana poprzednio metoda synchronicznego
zwielokrotniania cyfrowego ma pewne wady
zwielokrotniania cyfrowego ma pewne wady
nieelastyczno
ść
,
nieelastyczno
ść
,
ograniczone zastosowanie w sieci).
ograniczone zastosowanie w sieci).
Og
Og
ólniejszym rozwi
ą
zaniem problemu zwielokrotniania
ólniejszym rozwi
ą
zaniem problemu zwielokrotniania
cyfrowego jest
cyfrowego jest
metoda asynchroniczna
metoda asynchroniczna
wykorzystuj
ą
ca tzw.
wykorzystuj
ą
ca tzw.
dopełnianie impulsowe.
dopełnianie impulsowe.
Dopełnianiem impulsowym nazywa si
ę
metod
ę
Dopełnianiem impulsowym nazywa si
ę
metod
ę
wyrównywania zmiennej przepływno
ś
ci zwielokrotnianego
wyrównywania zmiennej przepływno
ś
ci zwielokrotnianego
sygnału cyfrowego do pewnej przepływno
ś
ci odniesienia,
sygnału cyfrowego do pewnej przepływno
ś
ci odniesienia,
za któr
ą
przyjmuje si
ę
przepływno
ść
grupy wy
ż
szego rz
ę
du
za któr
ą
przyjmuje si
ę
przepływno
ść
grupy wy
ż
szego rz
ę
du
przeliczon
ą
na 1 sygnał cyfrowy ni
ż
szego rz
ę
du.
przeliczon
ą
na 1 sygnał cyfrowy ni
ż
szego rz
ę
du.
39
39
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
TDM
TDM
3.2.2. Systemy PCM
3.2.2. Systemy PCM
wyższych
wyższych
rzędów
rzędów
Zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
Zwielokrotnianie cyfrowe asynchroniczne
Wyrównywanie to jest dokonywane przez wprowadzanie do
Wyrównywanie to jest dokonywane przez wprowadzanie do
sygnału cyfrowego ni
ż
szego rz
ę
du dodatkowych bitów, tzw.
sygnału cyfrowego ni
ż
szego rz
ę
du dodatkowych bitów, tzw.
bitów dopełniaj
ą
cych, lub te
ż
wymazywanie bitów
bitów dopełniaj
ą
cych, lub te
ż
wymazywanie bitów
informacyjnych,
informacyjnych,
przy czym warto
ść
wymazanych bitów jest przesyłana do
przy czym warto
ść
wymazanych bitów jest przesyłana do
odbiornika za pomoc
ą
kanału słu
ż
bowego.
odbiornika za pomoc
ą
kanału słu
ż
bowego.
A
ż
eby w odbiorniku mo
ż
na było przywróci
ć
pierwotn
ą
A
ż
eby w odbiorniku mo
ż
na było przywróci
ć
pierwotn
ą
posta
ć
sygnału cyfrowego o ka
ż
dej operacji
posta
ć
sygnału cyfrowego o ka
ż
dej operacji
przeprowadzonej w nadajniku przesyła si
ę
informacj
ę
do
przeprowadzonej w nadajniku przesyła si
ę
informacj
ę
do
odbiornika, w którym wykonuje si
ę
operacje odwrotne.
odbiornika, w którym wykonuje si
ę
operacje odwrotne.
Rozró
ż
nia si
ę
trzy rodzaje dopełniania impulsowego:
Rozró
ż
nia si
ę
trzy rodzaje dopełniania impulsowego:
dodatnie
dodatnie
,
,
ujemne
ujemne
,
,
dodatnio
dodatnio
-
-
ujemne
ujemne
.
.
Najwięcej zalet wykazuje metoda zwielokrotniania asynchroniczneg
Najwięcej zalet wykazuje metoda zwielokrotniania asynchroniczneg
o z
o z
dopełnianiem dodatnim i ona została przyjęta przez CCITT jako st
dopełnianiem dodatnim i ona została przyjęta przez CCITT jako st
andard
andard
międzynarodowy.
międzynarodowy.
40
40
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.3.
3.3.
Porównanie systemów
Porównanie systemów
FDM i TDM
FDM i TDM
W systemach FDM wszystkie przesyłane sygnały s
ą
W systemach FDM wszystkie przesyłane sygnały s
ą
sygnałami ci
ą
głymi i s
ą
przemieszane w dziedzinie czasu.
sygnałami ci
ą
głymi i s
ą
przemieszane w dziedzinie czasu.
Widma poszczególnych sygnałów zajmuj
ą
jednak ró
ż
ne
Widma poszczególnych sygnałów zajmuj
ą
jednak ró
ż
ne
pasma w dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci i dzi
ę
ki temu mog
ą
by
ć
pasma w dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci i dzi
ę
ki temu mog
ą
by
ć
rozdzielone za pomoc
ą
odpowiednich filtrów.
rozdzielone za pomoc
ą
odpowiednich filtrów.
Tak wi
ę
c mimo tego,
ż
e sygnały kanałowe s
ą
przemieszane
Tak wi
ę
c mimo tego,
ż
e sygnały kanałowe s
ą
przemieszane
w czasie mo
ż
na okre
ś
li
ć
ich wła
ś
ciwe poło
ż
enie za pomoc
ą
w czasie mo
ż
na okre
ś
li
ć
ich wła
ś
ciwe poło
ż
enie za pomoc
ą
identyfikacji w dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci.
identyfikacji w dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci.
41
41
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.3.
3.3.
Porównanie systemów
Porównanie systemów
FDM i TDM
FDM i TDM
W przypadku TDM, próbki poszczególnych sygnałów
W przypadku TDM, próbki poszczególnych sygnałów
pozostaj
ą
rozró
ż
nialne, tak
ż
e sygnały mog
ą
by
ć
pozostaj
ą
rozró
ż
nialne, tak
ż
e sygnały mog
ą
by
ć
rozdzielane w dziedzinie czasu.
rozdzielane w dziedzinie czasu.
Widma próbkowanych sygnałów zajmuj
ą
natomiast ten sam
Widma próbkowanych sygnałów zajmuj
ą
natomiast ten sam
zakres cz
ę
stotliwo
ś
ci, s
ą
wi
ę
c całkowicie wymieszane, w
zakres cz
ę
stotliwo
ś
ci, s
ą
wi
ę
c całkowicie wymieszane, w
zwi
ą
zku z czym pozostaj
ą
nierozró
ż
nialne.
zwi
ą
zku z czym pozostaj
ą
nierozró
ż
nialne.
Tak wi
ę
c w przypadku FDM s
ą
zachowane postacie widm
Tak wi
ę
c w przypadku FDM s
ą
zachowane postacie widm
sygnałów, podczas gdy
sygnałów, podczas gdy
przy TDM s
ą
zachowane kształty przebiegów czasowych
przy TDM s
ą
zachowane kształty przebiegów czasowych
sygnałów.
sygnałów.
Poniewa
ż
sygnał jest całkowicie okre
ś
lony b
ą
d
ź
przez
Poniewa
ż
sygnał jest całkowicie okre
ś
lony b
ą
d
ź
przez
przebieg czasowy, b
ą
d
ź
przez jego widmo, sygnały
przebieg czasowy, b
ą
d
ź
przez jego widmo, sygnały
zwielokrotnione mo
ż
na rozdzieli
ć
w odbiorniku stosuj
ą
c
zwielokrotnione mo
ż
na rozdzieli
ć
w odbiorniku stosuj
ą
c
odpowiednie metody rozdziału w dziedzinie czasu lub w
odpowiednie metody rozdziału w dziedzinie czasu lub w
dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci.
dziedzinie cz
ę
stotliwo
ś
ci.
42
42
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.3.
3.3.
Porównanie systemów
Porównanie systemów
FDM i TDM
FDM i TDM
W systemie FDM każdy sygnał jest
W systemie FDM każdy sygnał jest
obecny w torze przez cały czas i
obecny w torze przez cały czas i
wszystkie sygnały są razem
wszystkie sygnały są razem
przemieszane.
przemieszane.
Każdy sygnał zajmuje jednak
Każdy sygnał zajmuje jednak
skończony i różny (nie zajęty przez
skończony i różny (nie zajęty przez
inny sygnał) przedział
inny sygnał) przedział
częstotliwości (rys. 3.15a).
częstotliwości (rys. 3.15a).
W systemie TDM sygnał jest
W systemie TDM sygnał jest
obecny w torze tylko przez pewien
obecny w torze tylko przez pewien
skończony przedział czasu, różny
skończony przedział czasu, różny
dla każdego sygnału.
dla każdego sygnału.
Każdy sygnał wykorzystuje
Każdy sygnał wykorzystuje
natomiast pełną szerokość pasma
natomiast pełną szerokość pasma
toru (rys. 3.15b).
toru (rys. 3.15b).
Z praktycznego punktu widzenia
Z praktycznego punktu widzenia
system TDM jest korzystniejszy niż
system TDM jest korzystniejszy niż
system FDM.
system FDM.
Zalety systemu TDM wymieniliśmy
Zalety systemu TDM wymieniliśmy
wcześniej.
wcześniej.
Rys. 3.15. Przestrzeń telekomunikacyjna przy
zwielokrotnianiu FDM (a) i TDM (b)
43
43
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów jest najbardziej
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów jest najbardziej
ogóln
ą
metod
ą
tworzenia systemów wielokrotnych.
ogóln
ą
metod
ą
tworzenia systemów wielokrotnych.
W odró
ż
nieniu od systemu FDM, w którym sygnały kanałowe
W odró
ż
nieniu od systemu FDM, w którym sygnały kanałowe
maj
ą
wyró
ż
nione pasma cz
ę
stotliwo
ś
ci, w systemie z rozdziałem
maj
ą
wyró
ż
nione pasma cz
ę
stotliwo
ś
ci, w systemie z rozdziałem
kanałów według kształtu widma sygnałów mog
ą
na siebie
kanałów według kształtu widma sygnałów mog
ą
na siebie
zachodzi
ć
zachodzi
ć
.
.
Wskutek tego szeroko
ść
pasma sygnału grupowego ulega
Wskutek tego szeroko
ść
pasma sygnału grupowego ulega
zmniejszeniu.
zmniejszeniu.
W odró
ż
nieniu od systemu TDM, przy rozdzielaniu kanałów
W odró
ż
nieniu od systemu TDM, przy rozdzielaniu kanałów
według kształtu, sygnały kanałowe mog
ą
wyst
ę
powa
ć
w torze
według kształtu, sygnały kanałowe mog
ą
wyst
ę
powa
ć
w torze
jednocze
ś
nie, dzi
ę
ki czemu poprawia si
ę
jako
ść
transmisji.
jednocze
ś
nie, dzi
ę
ki czemu poprawia si
ę
jako
ść
transmisji.
W charakterze no
ś
ników informacji w systemach z rozdziałem
W charakterze no
ś
ników informacji w systemach z rozdziałem
według kształtu mo
ż
na u
ż
y
ć
dowolnych sygnałów ortogonalnych.
według kształtu mo
ż
na u
ż
y
ć
dowolnych sygnałów ortogonalnych.
44
44
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
W urz
ą
dzeniu nadawczym sygnały no
ś
ne s
ą
modulowane
W urz
ą
dzeniu nadawczym sygnały no
ś
ne s
ą
modulowane
amplitudowo i sumowane, tworz
ą
c sygnał grupowy o postaci
amplitudowo i sumowane, tworz
ą
c sygnał grupowy o postaci
u
u
g
g
(t)
(t)
=
=
P
P
0
0
(t) + P
(t) + P
1
1
(t ) +
(t ) +
...
...
P
P
N
N
-
-
1
1
(t)
(t)
,
,
(3.2)
(3.2)
przy czym N
przy czym N
-
-
liczba kanałów.
liczba kanałów.
Sygnał ten dociera do odbiornika, którym jest wielokanałowy
Sygnał ten dociera do odbiornika, którym jest wielokanałowy
korelator (rys. 3.18).
korelator (rys. 3.18).
Omawiany system jest systemem synchronicznym.
Omawiany system jest systemem synchronicznym.
Wraz z sygnałami informacyjnymi do odbiornika dociera sygnał
Wraz z sygnałami informacyjnymi do odbiornika dociera sygnał
synchronizacji, który uruchamia generator sygnałów
synchronizacji, który uruchamia generator sygnałów
wielomianowych.
wielomianowych.
Sygnały te s
ą
doprowadzane do układów mno
żą
cych, do których
Sygnały te s
ą
doprowadzane do układów mno
żą
cych, do których
jest doprowadzony tak
ż
e sygnał grupowy.
jest doprowadzony tak
ż
e sygnał grupowy.
45
45
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
3.5.
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rozdział kanałów według kształtu sygnałów
Rys. 3.18. Wielokanałowy odbiornik korelacyjny
Rys. 3.18. Wielokanałowy odbiornik korelacyjny
46
46
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Jedn
ą
z odmian rozdziału kanałów według kształtu sygnałów jest
Jedn
ą
z odmian rozdziału kanałów według kształtu sygnałów jest
system z kodowymi sygnałami no
ś
nymi.
system z kodowymi sygnałami no
ś
nymi.
Dla ilustracji tej metody rozdziału kanałów omówimy system
Dla ilustracji tej metody rozdziału kanałów omówimy system
trójkanałowy z modulacj
ą
poło
ż
enia impulsów i szeregowym
trójkanałowy z modulacj
ą
poło
ż
enia impulsów i szeregowym
przesyłaniem sygnałów kodowych.
przesyłaniem sygnałów kodowych.
Na rysunku 3.19a pokazano przebieg czasowy
Na rysunku 3.19a pokazano przebieg czasowy
niemodulowanych kanałowych sygnałów no
ś
nych C
niemodulowanych kanałowych sygnałów no
ś
nych C
1
1
, C
, C
2
2
, C
, C
3
3
.
.
Okres powtarzania tych sygnałów T
Okres powtarzania tych sygnałów T
0
0
wybiera si
ę
zgodnie z
wybiera si
ę
zgodnie z
twierdzeniem o próbkowaniu.
twierdzeniem o próbkowaniu.
Odst
ę
p mi
ę
dzy sygnałami no
ś
nymi s
ą
siednich kanałów
Odst
ę
p mi
ę
dzy sygnałami no
ś
nymi s
ą
siednich kanałów
T
T
k
k
zale
ż
y
zale
ż
y
od liczby kanałów w systemie.
od liczby kanałów w systemie.
Ka
ż
dy sygnał no
ś
ny stanowi inn
ą
kombinacj
ę
impulsów.
Ka
ż
dy sygnał no
ś
ny stanowi inn
ą
kombinacj
ę
impulsów.
Oprócz kodowych sygnałów no
ś
nych do odbiornika przesyła si
ę
Oprócz kodowych sygnałów no
ś
nych do odbiornika przesyła si
ę
kodowy sygnał odniesienia C
kodowy sygnał odniesienia C
0
0
.
.
47
47
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
3.5. 1.
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
Kodowy rozdział kanałów
3.19. Kodowy rozdział kanałów (b), sygnał odniesienia C
3.19. Kodowy rozdział kanałów (b), sygnał odniesienia C
0
0
i sygnały kanałowe C
i sygnały kanałowe C
1
1
,
,
C
C
2
2
, C
, C
3
3
, (a)
, (a)
48
48
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
----
----
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
Systemy kodowo
Systemy kodowo
-
-
adresowe s
ą
wielokanałowymi,
adresowe s
ą
wielokanałowymi,
szerokopasmowymi systemami ł
ą
czno
ś
ci radiotelefonicznej lub
szerokopasmowymi systemami ł
ą
czno
ś
ci radiotelefonicznej lub
radiotelegraficznej obsługuj
ą
cymi du
żą
liczb
ą
dowolnie
radiotelegraficznej obsługuj
ą
cymi du
żą
liczb
ą
dowolnie
rozmieszczonych w przestrzeni abonentów, zwłaszcza
rozmieszczonych w przestrzeni abonentów, zwłaszcza
ruchomych (pojazdy kosmiczne, samoloty, samochody, itp.).
ruchomych (pojazdy kosmiczne, samoloty, samochody, itp.).
W tych systemach abonenci wykorzystuj
ą
szerokie, wspólne dla
W tych systemach abonenci wykorzystuj
ą
szerokie, wspólne dla
wszystkich, pasmo cz
ę
stotliwo
ś
ci.
wszystkich, pasmo cz
ę
stotliwo
ś
ci.
Ka
ż
dy abonent mo
ż
e bezzwłocznie wywoła
ć
dowolnego innego
Ka
ż
dy abonent mo
ż
e bezzwłocznie wywoła
ć
dowolnego innego
abonenta.
abonenta.
W tym celu ka
ż
demu abonentowi jest przypisana okre
ś
lona
W tym celu ka
ż
demu abonentowi jest przypisana okre
ś
lona
posta
ć
kodowego sygnału
posta
ć
kodowego sygnału
-
-
adres.
adres.
W tych systemach okre
ś
lonym kanałom nie s
ą
przydzielone ani
W tych systemach okre
ś
lonym kanałom nie s
ą
przydzielone ani
okre
ś
lone pasma cz
ę
stotliwo
ś
ci, ani okre
ś
lone przedziały czasu,
okre
ś
lone pasma cz
ę
stotliwo
ś
ci, ani okre
ś
lone przedziały czasu,
a czas pracy ka
ż
dego kanału jest dowolny.
a czas pracy ka
ż
dego kanału jest dowolny.
Z tego wzgl
ę
du systemy te nazywa si
ę
systemami ze
Z tego wzgl
ę
du systemy te nazywa si
ę
systemami ze
swobodnym dost
ę
pem.
swobodnym dost
ę
pem.
49
49
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
----
----
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
W odró
ż
nieniu od omówionych poprzednio synchronicznych
W odró
ż
nieniu od omówionych poprzednio synchronicznych
systemów z kodowym rozdziałem kanałów, systemy kodowo
systemów z kodowym rozdziałem kanałów, systemy kodowo
-
-
adresowe s
ą
systemami asynchronicznymi.
adresowe s
ą
systemami asynchronicznymi.
Zasadnicz
ą
zalet
ą
systemów kodowo
Zasadnicz
ą
zalet
ą
systemów kodowo
-
-
adresowych jest znacznie
adresowych jest znacznie
lepsze wykorzystanie widma.
lepsze wykorzystanie widma.
Na przykład w pa
ś
mie o szeroko
ś
ci 100 kHz innymi metodami
Na przykład w pa
ś
mie o szeroko
ś
ci 100 kHz innymi metodami
mo
ż
na uzyska
ć
tylko 250 kanałów radiotelegraficznych o pa
ś
mie
mo
ż
na uzyska
ć
tylko 250 kanałów radiotelegraficznych o pa
ś
mie
100 Hz ka
ż
dy (uwzgl
ę
dniaj
ą
c strat
ę
pasma na rozdział kanałów).
100 Hz ka
ż
dy (uwzgl
ę
dniaj
ą
c strat
ę
pasma na rozdział kanałów).
Je
ś
li to samo pasmo 100 kHz wykorzysta
ć
dla systemu kodowo
Je
ś
li to samo pasmo 100 kHz wykorzysta
ć
dla systemu kodowo
-
-
adresowego, to mo
ż
na w nim organizowa
ć
do 1000 kanałów
adresowego, to mo
ż
na w nim organizowa
ć
do 1000 kanałów
ł
ą
czno
ś
ci.
ł
ą
czno
ś
ci.
Liczba ta wynika z zało
ż
enia,
ż
e jednocze
ś
nie tylko 10%
Liczba ta wynika z zało
ż
enia,
ż
e jednocze
ś
nie tylko 10%
u
ż
ytkowników systemu prowadzi korespondencj
ę
.
u
ż
ytkowników systemu prowadzi korespondencj
ę
.
W praktyce procent aktywnych u
ż
ytkowników jest jeszcze
W praktyce procent aktywnych u
ż
ytkowników jest jeszcze
mniejszy.
mniejszy.
50
50
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
3.5. 2.
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
Systemy kodowo
----
----
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
adresowe
Ponadto u
ż
ytkownicy, którzy nawi
ą
zali ł
ą
czno
ść
nie zajmuj
ą
Ponadto u
ż
ytkownicy, którzy nawi
ą
zali ł
ą
czno
ść
nie zajmuj
ą
kanału przez cały czas.
kanału przez cały czas.
W tym samym czasie mówi tylko jeden u
ż
ytkownik, poza tym w
W tym samym czasie mówi tylko jeden u
ż
ytkownik, poza tym w
samej mowie jest wiele przerw.
samej mowie jest wiele przerw.
W celu efektywnego wykorzystania momentów ciszy w
W celu efektywnego wykorzystania momentów ciszy w
systemach kodowo
systemach kodowo
-
-
adresowych abonenci (radiostacje ) s
ą
adresowych abonenci (radiostacje ) s
ą
wył
ą
czani na czas przerw w mówieniu.
wył
ą
czani na czas przerw w mówieniu.
W ten sposób maleje poziom wzajemnych zakłóce
ń
, co pozwala
W ten sposób maleje poziom wzajemnych zakłóce
ń
, co pozwala
na dalsze zwi
ę
kszenie liczby jednocze
ś
nie pracuj
ą
cych
na dalsze zwi
ę
kszenie liczby jednocze
ś
nie pracuj
ą
cych
radiostacji.
radiostacji.
Do
ś
wiadczenie wskazuje,
ż
e wył
ą
czanie nadajników na czas
Do
ś
wiadczenie wskazuje,
ż
e wył
ą
czanie nadajników na czas
przerw w mówieniu obni
ż
a poziom zakłóce
ń
o 30%.
przerw w mówieniu obni
ż
a poziom zakłóce
ń
o 30%.
Nale
ż
y podkre
ś
li
ć
,
ż
e je
ż
eli w pewnym momencie liczba
Nale
ż
y podkre
ś
li
ć
,
ż
e je
ż
eli w pewnym momencie liczba
aktywnych u
ż
ytkowników przekroczy zało
ż
on
ą
dla systemu
aktywnych u
ż
ytkowników przekroczy zało
ż
on
ą
dla systemu
warto
ść
, to nie prowadzi to do zerwania ł
ą
czno
ś
ci, a tylko do
warto
ść
, to nie prowadzi to do zerwania ł
ą
czno
ś
ci, a tylko do
wzrostu poziomu zakłóce
ń
.
wzrostu poziomu zakłóce
ń
.
51
51
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
Dr in
ż
. W.J. Krzysztofik
7 Podstawy Telekomunikacji
7 Podstawy Telekomunikacji
SYSTEMY WIELOKROTNE
SYSTEMY WIELOKROTNE
3.6.
3.6.
3.6.
3.6.
3.6.
3.6.
3.6.
3.6.
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Statystyczne zwielokrotnianie
Badania statystyczne sygnałów mowy wykazały,
ż
e przez około
Badania statystyczne sygnałów mowy wykazały,
ż
e przez około
68 % czasu kanał ł
ą
czno
ś
ci nie jest wykorzystany.
68 % czasu kanał ł
ą
czno
ś
ci nie jest wykorzystany.
Na ten czas składaj
ą
si
ę
:
Na ten czas składaj
ą
si
ę
:
1.
1.
czas słuchania oraz
czas słuchania oraz
2.
2.
przerwy mi
ę
dzy słowami i zgłoskami.
przerwy mi
ę
dzy słowami i zgłoskami.
Zwielokrotnianie statystyczne polega na przydzielaniu
Zwielokrotnianie statystyczne polega na przydzielaniu
rozmównego
rozmównego
kanału nadawczego abonentowi tylko w tym czasie,
kanału nadawczego abonentowi tylko w tym czasie,
gdy on mówi.
gdy on mówi.
W czasie gdy abonent słucha oraz w czasie przerw mi
ę
dzy
W czasie gdy abonent słucha oraz w czasie przerw mi
ę
dzy
słowami kanał nadawczy jest przydzielany innemu (dowolnemu)
słowami kanał nadawczy jest przydzielany innemu (dowolnemu)
abonentowi.
abonentowi.
W ten sposób zwi
ę
ksza si
ę
skuteczn
ą
liczb
ę
kanałów, przy czym
W ten sposób zwi
ę
ksza si
ę
skuteczn
ą
liczb
ę
kanałów, przy czym
skuteczno
ść
statystycznego zwielokrotniania wzrasta ze
skuteczno
ść
statystycznego zwielokrotniania wzrasta ze
wzrostem liczby kanałów.
wzrostem liczby kanałów.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
3 PodTel wyk ad Modulacja K ta
wyk ad 2 System bankowy
1 1 PodTel wyk ad
5 PodTel wyk ad Modulacje Impulsowe
wyk ad 2 2 System bankowy bankowo sp dzielcza
1.4 PodTel-wyk ad
1 1 PodTel wyk ad SemLetni 2008 09
2 2 PodTel wyk ad DSB SC SSB VSB
2 3 PodTel wyk ad SSB VSBid 2 Nieznany
6 1 PodTel wyk ad Podstawy Mod Nieznany (2)
2 1 PodTel wyk ad DSB FCid 1988 Nieznany
1 3 PodTel wyk ad
6 PodTel wyk ad Modulacje Cyfrowe PCM
3 PodTel wyk ad Modulacja K ta
więcej podobnych podstron