Język niderlandzki

1

Język niderlandzki

Nederlands

Obszar

Holandia, Belgia, Surinam, Indonezja, Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten i inne

Liczba mówiących

23 miliony

Klasyfikacja

genetyczna

Języki indoeuropejskie

*Języki germańskie

**Języki zachodniogermańskie

***Język niderlandzki

Pismo

łacińskie

Status oficjalny

język urzędowy

Holandia, Belgia (flamandzki), Surinam, , Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten jeden z urzędowych w

Unii Europejskiej i Unii Narodów Południowoamerykańskich

Regulowany przez

Unia Języka Niderlandzkiego

Kody języka

ISO 639-1

nl

ISO 639-2

dut/nld

ISO 639-3

nld

SIL

DUT

W Wikipedii

Zobacz też: język, języki świata

Wikipedia w języku niderlandzkim

W Wikisłowniku: Słownik języka niderlandzkiego

Język niderlandzki, język holenderski (Nederlands, Nederlandse taal) - język indoeuropejski z grupy języków

germańskich zaliczany do języków dolnoniemieckich. Językiem niderlandzkim posługuje się ok. 27 milionów ludzi.

Dla 23 milionów jest językiem ojczystym (pierwszym) i/lub językiem kultury i literatury, a dla kolejnych 4

milionów drugim językiem. Większość użytkowników tego języka mieszka na zachodzie Europy. Niderlandzki jest

oficjalnym językiem urzędowym w Holandii i Belgii (Flandria), a poza Europą w Surinamie, Bonaire, Curaçao,

Sabie, Sint Eustatius, Sint Maarten i Arubie. Niderlandzki jest blisko spokrewniony z językiem niemieckim i

wykazuje podobieństwo do angielskiego i duńskiego. Języki o mniejszym zasięgu, które są blisko spokrewnione z

niderlandzkim to afrikaans (język kreolski do 1925 uważany za lokalną odmianę niderlandzkiego) i fryzyjski (w

mniejszym stopniu, gdyż nie należy do języków dolnofrankijskich).

Język niderlandzki

2

Klasyfikacja

Klasyfikacja genetyczna

Językiem niderlandzkim mówią ok. 23 miliony ludzi, czyli więcej niż wszystkimi językami północnogermańskimi

łącznie (szwedzki - 10 mln użytkowników, norweski - 5 mln, duński - 5 mln, islandzki - 310 tysięcy, farerski - 80

tysięcy).

Tak jak angielski i niemiecki, niderlandzki zalicza się do grupy języków zachodniogermańskich. Obecna forma i

specyfika języka wynika z jego dolnofrankijskiego podłoża. Najsilniejsze piętno na późniejszym języku

niderlandzkim odcisnęli Frankowie, germańskie plemię żyjące w delcie Renu, Mozy i Skaldy, w mniejszym stopniu

inne spokrewnione z nimi plemiona - Fryzowie i Saksoni, żyjący na wschód od rzeki IJssel. Dlatego dziś stopień

pokrewieństwa niderlandzkiego i niemieckiego jest relatywnie wysoki.

Razem z wysoko- i dolnoniemieckim (które nie bazują na dolnofrankijskim), niderlandzki należy do gałęzi

zachodniogermańskich języków kontynentalnych. Niderlandzki oraz dolnoniemiecki posiadają niektóre cechy gałęzi

języków ingweońskich (anglo-fryzyjskich). Nie jest jednak ich typowym przedstawicielem, gdyż cechy wczesnego

anglo-fryzyjskiego nie występują w języku standardowym, a głównie w dialekcie zachodnioflamandzkim.

Klasyfikacja strukturalna (typologia)

• kryterium fonologiczno-fonetyczne: język średnio bogaty w fonemy (jak większość języków europejskich); o

akcencie dynamicznym (ekspiratorycznym), ruchomym pod względem fonetycznym, stałym pod względem

morfologicznym

• kryterium morfologiczne: język silnie izolujący; posiadający mało rozbudowaną fleksję; niewiele form

alternacyjnych

• kryterium syntaktyczne: język pozycyjny; o dominującym szyku SVO w zdaniu głównym, w zdaniu podrzędnym

może występować inny szyk niż w zdaniu głównym; obowiązuje szyk V2 - odmienna forma czasownika pojawia

się w zdaniu zawsze na drugim miejscu

Klasyfikacja funkcjonalna

Niderlandzki to język żywy, etniczny ponadnarodowy.

Występowanie

Językiem niderlandzkim posługują się głównie mieszkańcy Holandii, Belgii (Wspólnota flamandzka Belgii) i

Surinamu, a także na Arubie (część Królestwa Niderlandów), północno-wschodniej Francji oraz Niemiec (przede

wszystkim zachodnie pogranicze). Od roku 1980 (za Unią Języka Niderlandzkiego) mówi się o trzech odmianach

niderlandzkiego: północnoniderlandzkiej (Noord-Nederlands), belgijskiej (Belgisch-Nederlands) i surinamskiej

(Surinaams-Nederlands). Wiele starych dokumentów i aktów prawnych w Republice Południowej Afryki i Indonezji

(wcześniej kolonia Holenderskie Indie Wschodnie) zostało sporządzonych w języku niderlandzkim, toteż ponad 10

tysięcy studentów potrafi czytać w tym języku. W 2005 niderlandzkiego nauczało 500 wykładowców na ponad 220

uniwersytetach w 40 krajach.

Holandia

Język urzędowy, używany w szkolnictwie i administracji, nosi nazwę niderlandzkiego języka standardowego

(Standaardnederlands). Oficjalnie posługuje się nim ponad 16 milionów mieszkańców Holandii. Status języka

urzędowego uzyskał dopiero w 1995 roku, na mocy nowelizacji ustawy Ogólne prawo administracyjne (Algemene

wet bestuursrecht). Nowelizacja taki sam status przyznała językowi fryzyjskiemu. Jak wskazują wyniki badania z

2005 roku, przeprowadzonego na zlecenie Unii Języka Niderlandzkiego, mniejszości narodowe posługują się

Język niderlandzki

3

głównie językami: tureckim (192 tys. osób), marokańskim arabskim (100 tys.), papiamento (80 tys.), indonezyjskim

(45 tys.) oraz surinamskim (7 tys.). Niderlandzki określa się czasami, nie zawsze poprawnie, jako flamandzki (w

Belgii), holenderski (przede wszystkim Randstad) albo dolnoniemiecki (ze względów lingwistycznych).

Wariantywność

Językiem urzędowym m.in. w Belgii i Holandii jest niderlandzki język standardowy (Nederlandse standaardtaal),

używany przede wszystkim w dużych miastach takich jak Amsterdam, Rotterdam, Haga czy Bruksela. Standaryzacją

języka niderlandzkiego zajmuje się Unia Języka Niderlandzkiego, która jest wspólna dla Belgii, Holandii i Surinamu

(od roku 2004). Istnieje wiele wariantów i dialektów, posiadających wcześniej status odrębnego języka: brabancki

(Brabants), flamandzki (Vlaams), holenderski (Hollands), limburski (Limburgs) etc. Za jeden z wariantów

niderlandzkiego wielu językoznawców uznaje także afrikaans.

Historia

Język niderlandzki wyodrębnił się z dialektów dolnofrankońskich języka dolnoniemieckiego około 700 roku. Zaczął

kształtować się w średniowieczu. Jego najstarsze pisemne zabytki pochodzą z IX wieku. Pierwszy tekst pisany w

języku niderlandzkim pochodzi z 1100 roku.

Nazwa

W użyciu jest kilka korespondujących ze sobą nazw, zarówno w języku polskim, jak i w innych językach. Aktualnie

w polskiej terminologii występuje tendencja do określania tego języka mianem niderlandzki, jednak powszechnie

stosowana jest również nazwa język holenderski (nazwę tę zaleca np. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych,

część publikacji PWN).

Afrikaans a niderlandzki

Na bazie dialektów języka niderlandzkiego wyodrębnił się w końcu XVIII wieku język afrikaans, będący jednym z

języków urzędowych w Republice Południowej Afryki, używanym przez większość europejskich osadników

(zobacz Burowie).

Zobacz też

• alfabet niderlandzki

• język flamandzki

• dialekt holenderski

• dialekt limburski

koi:Недерландісь кыв

Źródła i autorzy artykułu

4

Źródła i autorzy artykułu

Język niderlandzki  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25094371  Autorzy: Alx, Andrzej19, Aotearoa, Bocianski, Boraczek, Bukaj, Buldożer, Byczek1, Delta 51, Derbeth,
Dodek, Filemon, Gaspar van der Sar, Grubel, Gładka, Jusrist, Kiper29, Kpjas, KrzysiekZygmunt, Leszek Jańczuk, LingVista87, MG, Macuk, Masti, Michał Sobkowski, Micpol, Mix321, Mykell,
Nekroskop, Nila1994, OTB, PMG, Piotr J, Piotron, Romuald Wróblewski, Roo72, Ryzykfizyk, S99, Sarcelles, Silthor, Solejheyen, Spl908455, Staszek99, Steifer, Swordsman, Tsca, Viltharis,
Wisg, Xul, Zaragoza, 45 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Wikipedia-logo.png  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wikipedia-logo.png  Licencja: logo  Autorzy: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772,
Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89

Plik:Logo Wikisłownika.svg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Logo_Wikisłownika.svg  Licencja: logo  Autorzy: User:ABX, user:tsca

Plik:Flag of the Netherlands.svg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Flag_of_the_Netherlands.svg  Licencja: Public Domain  Autorzy: User:Zscout370

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/