ResPoliticae4-59

P R A C E NA U K O W E A k a d e mi i i m. J a n a D

áugosza w CzĊstochowie

Seria: Res Politicae

2011, t. IV

Marta MERCZY

ēSKA

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego.

Uwarunkowania i zagro

Īenia

Bezpiecze

Ĕstwo jest potrzebne kaĪdemu czáowiekowi, gdyĪ warunkuje jego

spokój i mo

ĪliwoĞü niezakáóconego rozwoju. Dla wszystkich jednostek, grup

spo

áecznych, systemów spoáecznych i paĔstw bezpieczeĔstwo jest potrzebą eg-

zystencjaln

ą i wiąĪe siĊ z istnieniem, przetrwaniem, niezaleĪnoĞcią, toĪsamoĞcią

i rozwojem. Po upadku systemu dwubiegunowego, w obliczu transformacji
ustrojowej, Polska stan

Ċáa przed wyzwaniem, jakim byáo zagwarantowanie su-

werenno

Ğci i bezpieczeĔstwa w nowej sytuacji. Zadanie to nie byáo áatwe z uwa-

gi na stacjonowanie w naszym kraju wojsk radzieckich oraz istnienie zobowi

ą-

Ĕ sojuszniczych wobec Związku Radzieckiego. Dopiero rozpad ZSRR, roz-

ązanie Ukáadu Warszawskiego i struktur RWPG, otworzyáo Polsce drogĊ do

stara

Ĕ na rzecz przyáączenia naszego paĔstwa do struktur euroatlantyckich. Biorąc

pod uwag

Ċ doĞwiadczenia historyczne naszej ojczyzny, budowa silnego paĔstwa

i umacnianie bezpiecze

Ĕstwa narodowego jest bezwzglĊdnym priorytetem Rzecz-

pospolitej Polskiej. Wybór tematu poni

Īszego artykuáu podyktowany zostaá prze-

Ğwiadczeniem, iĪ analiza zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego jest konieczna do
obrania w

áaĞciwego kierunku w kreowaniu bezpieczeĔstwa narodowego. Artykuá

prezentuje najwa

Īniejsze elementy zagraĪające bezpieczeĔstwu narodowemu

Rzeczpospolitej Polskiej i jest wst

Ċpem do dalszych rozwaĪaĔ na ten temat.

Poj

Ċcie „bezpieczeĔstwo” wywodzi siĊ od áaciĔskiego sáowa securitas, które

oznacza

áo polityczną stabilnoĞü

. Wed

áug sáownika jĊzyka polskiego bezpieczeĔ-

stwo w uj

Ċciu ogólnym to „stan niezagroĪenia, spokoju, pewnoĞci”

. W znaczeniu

ogólnospo

áecznym bezpieczeĔstwo obejmuje zaspokojenie potrzeb: istnienia, prze-

trwania, pewno

Ğci, stabilnoĞci i caáoĞci

. Poj

Ċcie to wystĊpuje w wielu dyscypli-

M. Pietra

Ğ, MiĊdzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006, s. 323.

áownik jĊzyka polskiego PWN, Warszawa 1978, t. 1, s. 147.

R. Rosa, Filozofia i edukacja dla bezpiecze

Ĕstwa w obliczu szans, zagroĪeĔ i wyzwaĔ przeáomu

XX i XXI w., [w:] Bezpiecze

Ĕstwo czáowieka i zbiorowoĞci spoáecznych, red W. Maliszewski,

Bydgoszcz 2005, s. 13.

Marta MERCZY

ēSKA

nach naukowych: politologii, nauce o stosunkach mi

Ċdzynarodowych, historii,

socjologii, psychologii, ekonomii i prawie. Od d

áuĪszego czasu nastĊpuje ewo-

lucja pojmowania bezpiecze

Ĕstwa, poszerza siĊ zakres postrzegania tego zjawi-

ska, zw

áaszcza od zakoĔczenia zimnej wojny proces ten ulegá szczególnemu

przyspieszeniu.

Poj

Ċcie bezpieczeĔstwa jest nierozerwalnie związane z podstawowymi po-

trzebami ka

Īdego czáowieka i grup spoáecznych, dlatego teĪ zapewnienie bez-

piecze

Ĕstwa obywatelom naleĪy do podstawowych funkcji kaĪdego paĔstwa

Z punktu widzenia obywatela bezpiecze

Ĕstwo jest związane z poczuciem, Īe pod-

stawowe warto

Ğci paĔstwa, tj. istnienie, przetrwanie i rozwój, są zagwarantowa-

ne. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uwzgl

Ċdnia koniecznoĞü zagwaranto-

wania bezpiecze

Ĕstwa narodowi polskiemu. Artykuá 5 Konstytucji Rzeczpospo-

litej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku mówi: „Rzeczpospolita Polska strze

Īe

niepodleg

áoĞci i nienaruszalnoĞci swojego terytorium, zapewnia wolnoĞü i prawa

áowieka i obywatela oraz bezpieczeĔstwo obywateli, strzeĪe dziedzictwa na-

rodowego oraz zapewnia ochron

Ċ Ğrodowiska, kierując siĊ zasadą zrównowaĪo-

nego rozwoju”

. Artyku

á 146 okreĞla obowiązki Rady Ministrów i administracji

ądowej. Wg ustĊpu 4, punktu 7, Rada Ministrów „zapewnia bezpieczeĔstwo

wewn

Ċtrzne paĔstwa oraz porządek publiczny”

. Przez bezpiecze

Ĕstwo rozu-

miemy równie

Ī proces

, w którym podlega ono ci

ągáym zmianom, dostosowując

Ċ do Ğrodowiska miĊdzynarodowego.

Wed

áug J. StaĔczyka „istotą opartego na gwarancjach nienaruszalnego prze-

trwania i swobodach rozwojowych bezpiecze

Ĕstwa jest pewnoĞü. PewnoĞü jest

bowiem warunkiem obu tych sk

áadników, a moĪe byü ona obiektywna lub su-

biektywna. Bezpiecze

Ĕstwo w syntetycznym ujĊciu moĪna wiĊc okreĞliü jako

obiektywn

ą pewnoĞü gwarancji nienaruszalnego przetrwania i swobód rozwojo-

wych”

. Osi

ągniĊcie pewnoĞci tak rozumianego bezpieczeĔstwa jest w praktyce

niemo

Īliwe do zrealizowania, poniewaĪ zawsze moĪe zaistnieü czynnik destabi-

lizuj

ący, taki jak powódĨ, katastrofa ekologiczna, samobójczy zamach terrory-

styczny, którego nie da si

Ċ przewidzieü. W tym kontekĞcie zadaniem dzisiejsze-

go pa

Ĕstwa jest minimalizowanie niepewnoĞci i przygotowanie struktur paĔ-

stwowych do usuwania skutków potencjalnych zagro

ĪeĔ.

W nauce o stosunkach mi

Ċdzynarodowych wystĊpuje ugruntowany podziaá

na bezpiecze

Ĕstwo narodowe i miĊdzynarodowe. Jest to podziaá biorący pod

Bezpiecze

Ĕstwo polityczne i wojskowe, red. A. CiupiĔski, K. Malak, Warszawa 2004, s. 311.

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483), art. 5.

Ibidem, art. 146 ust. 4, pkt.7.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, red. R. Jakubczak, J. Flis,

Warszawa 2006, s. 15.

J. Sta

Ĕczyk, Wspóáczesne pojmowanie bezpieczeĔstwa, Warszawa 1996, s. 19; cyt za: Bezpie-

cze

Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku..., s. 16.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

uwag

Ċ kryterium podmiotowe

. Na szczególne zainteresowanie zas

áuguje bez-

piecze

Ĕstwo narodowe z uwagi na to, Īe paĔstwa są podmiotami prawa miĊdzy-

narodowego i s

ą nadal najwaĪniejszymi uczestnikami stosunków miĊdzynaro-

dowych

. W przesz

áoĞci bezpieczeĔstwo narodowe odnosiáo siĊ jedynie do

aspektów wojskowych i politycznych, uto

Īsamiając je z wielkoĞcią i jakoĞcią

áasnej armii czy z sojuszami wojskowymi. W dzisiejszym rozumieniu pojĊcie

to uleg

áo znacznemu poszerzeniu, obejmując nowe páaszczyzny m.in. demogra-

ficzn

ą, spoáeczną, gospodarczą czy kulturową. Jest to spowodowane postĊpem

cywilizacyjnym i zmian

ą sytuacji miĊdzynarodowej, a takĪe konstatacją, Īe

równie powa

Īne skutki co konflikt zbrojny mogą wywoáaü klĊski Īywioáowe czy

katastrofy ekologiczne. J. Stefanowicz uj

ąá to w nastĊpujący sposób: „Bezpie-

cze

Ĕstwo wspóáczesne jest czymĞ wiĊcej niĪ synonimem biologicznej egzysten-

cji narodu i istnienia pa

Ĕstwa; zawiera w sobie okreĞlone osiągniĊcia lub aspira-

cje dotycz

ące sposobu i poziomu Īycia, a takĪe kryteria ustrojowe”

Znaczenie bezpiecze

Ĕstwa narodowego moĪemy rozpatrywaü na trzy sposoby:

— w znaczeniu centralnej kategorii spo

áecznej – bezpieczeĔstwo jest dla jedno-

stek, grup spo

áecznych, paĔstwa pierwotną, egzystencjalną potrzebą i warto-

Ğcią, jednoczeĞnie jest nadrzĊdnym celem dziaáania organizacji paĔstwowej
i spo

áecznej,

— w znaczeniu funkcjonalnym – bezpiecze

Ĕstwo jest naczelną misją narodową

spo

áeczeĔstwa i paĔstwa, która polega na ochronie i obronie wartoĞci i inte-

resów narodowych przed potencjalnymi i realnymi zagro

Īeniami oraz two-

rzeniu warunków do swobodnego rozwoju,

— w znaczeniu strukturalnym – to ca

áoksztaát organizacji i przygotowania paĔ-

stwa do tworzenia bezpiecze

Ĕstwa narodowego, którego podstawą jest cy-

wilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej

Analiza bezpiecze

Ĕstwa narodowego nierozerwalnie związana jest z analizą

zagro

ĪeĔ, poniewaĪ problem bezpieczeĔstwa to problem przeciwdziaáania jego

zagro

Īeniom i minimalizacji moĪliwoĞci ich wystąpienia. WspóáczeĞnie zagro-

Īenie bezpieczeĔstwa narodowego okreĞla siĊ jako „potencjalne lub istniejące
zjawiska, sytuacje b

ądĨ dziaáania godzące w wartoĞci i interesy narodowe, stwa-

rzaj

ące niebezpieczeĔstwo dla: Īycia i zdrowia, warunków bytu, mienia i Ğrodo-

wiska oraz destrukcji (destabilizacji) organizacji

Īycia spoáecznego i paĔstwo-

wego, a tak

Īe zniweczenia (osáabienia) moĪliwoĞci rozwoju”

. Zagro

Īenia bez-

Bezpiecze

Ĕstwo zewnĊtrzne Rzeczpospolitej Polskiej, red. T. Jemioáa, K. Malak, Warszawa 2002,

s. 92.

I. Popiuk-Rysi

Ĕska, Uczestnicy stosunków miĊdzynarodowych, ich interesy i oddziaáywania,

[w:] Stosunki mi

Ċdzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, red. E. HaliĪak, R. KuĨniar, War-

szawa 2000, s. 91.

J. Stefanowicz, Bezpiecze

Ĕstwo wspóáczesnych paĔstw, Warszawa 1984, s. 15.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku..., s. 21–23.

Ibidem, s. 98.

Marta MERCZY

ēSKA

piecze

Ĕstwa narodowego mogą byü rozpatrywane wedáug nastĊpujących kryte-

riów: miejsca zagro

ĪeĔ (wewnĊtrzne, zewnĊtrzne), dynamiki rozwoju (dyna-

miczne, pe

ázające), zasiĊgu zagroĪenia (globalne, kontynentalne, regionalne, sub-

regionalne, lokalne), skali zagro

ĪeĔ (Ğwiatowe, miĊdzynarodowe, paĔstwa, jed-

nostki administracyjnej), skutków zagro

ĪeĔ (fizyczne, psychiczne), charakteru

stosunków spo

áecznych (konfliktowe, niekonfliktowe), Ğrodowiska (przyrodni-

cze, spo

áeczne, polityczne, gospodarcze, naukowo-techniczne), Ĩródáa zagroĪeĔ

(naturalne,  techniczne,  ustrojowe,  demograficzne,  ideologiczne,  gospodarcze,
edukacyjne,  psychologiczne,  kulturowe  i  inne)  oraz  przedmiotowe  (polityczne,
militarne,  ekonomiczne,  spo

áeczne, ekologiczne)

. W praktyce najcz

ĊĞciej sto-

sowane jest kryterium przedmiotowe, gdzie zagro

Īenie polityczne odnosi siĊ do

stanu, w którym poprzez dzia

áanie zorganizowanych grup spoáecznych bądĨ po-

litycznych niemo

Īliwe staje siĊ wypeánianie podstawowych funkcji paĔstwa.

Zagro

Īenie militarne, najogólniej ujmując, to sáaboĞü militarna paĔstwa i nie-

przygotowanie do jego obrony. Zagro

Īenie ekonomiczne wystĊpuje wtedy, gdy

Ĕstwo nie potrafi przeciwstawiü siĊ dziaáaniom wewnĊtrznym lub zewnĊtrz-

nym, które uniemo

Īliwiają swobodny rozwój ekonomiczny i tym samym osáa-

biaj

ą potencjaá ekonomiczny paĔstwa. ZagroĪenie spoáeczne, niekiedy nazywane

równie

Ī spoáeczno-kulturowym, odnosi siĊ do niebezpieczeĔstwa utraty Īycia

i zdrowia, to

ĪsamoĞci narodowej, etnicznej i kulturowej oraz bezpieczeĔstwa so-

cjalnego i publicznego. Zagro

Īenie ekologiczne związane jest z moĪliwoĞcią

wyst

ąpienia trwaáego i nieodwracalnego, w sposób naturalny, uszkodzenia lub

zniszczenia

Ğrodowiska naturalnego

Zagro

Īenia bezpieczeĔstwa paĔstwa polskiego nierozerwalnie związane są

z sytuacj

ą miĊdzynarodową i zagroĪeniami generowanymi w Ğrodowisku regio-

nalnym i ogólno

Ğwiatowym. Upadek systemu dwubiegunowego spowodowaá li-

kwidacj

Ċ zagroĪenia nuklearną konfrontacją pomiĊdzy zwalczającymi siĊ stro-

nami, jednocze

Ğnie odĪyáy konflikty „wyciszone” oraz pojawiáy siĊ nowe zagro-

Īenia dla pokoju i stabilnoĞci miĊdzynarodowej. Kryzysy ekonomiczne, konflik-
ty etniczne i religijne,

áamanie praw czáowieka, proliferacja broni masowego ra-

Īenia, zachwianie stabilnoĞci politycznej, terroryzm i zorganizowana przestĊp-
czo

Ğü to nowe wyzwania stojące przed spoáecznoĞcią miĊdzynarodową

. W la-

tach dziewi

Ċüdziesiątych XX wieku w Europie, w wyniku rozpadu bloku

wschodniego, ujawni

áo siĊ zagroĪenie, jakim jest nacjonalizm prowadzący do

konfliktów etnicznych. Konflikty w by

áej Jugosáawii, zwáaszcza w BoĞni i Her-

cegowinie, powinny by

ü przestrogą dla spoáecznoĞci miĊdzynarodowej. Rozpad

ZSRR równie

Ī przyczyniá siĊ do ujawnienia konfliktów narodowoĞciowych, któ-

Ibidem, s. 460.

Ibidem, s.109–113.

D.B. Bobrow, Z

áoĪonoĞü problematyki braku bezpieczeĔstwa. Implikacje redefinicji pojĊcia,

[w:] Bezpiecze

Ĕstwo narodowe i miĊdzynarodowe u schyáku XX w., red. D.B. Bobrow, E. Hali-

Īak, R. ZiĊba, Warszawa 1997, s. 37.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

rych przyk

áadem jest wojna miĊdzy Armenią i AzerbejdĪanem, wojna o niepod-

leg

áoĞü Czeczenii, walka separatystów abchaskich w Gruzji czy rosyjskich w Moá-

dawii

. Pod koniec XX wieku obserwowali

Ğmy przykáady ludobójstwa na nie-

wyobra

Īalną skalĊ w Europie, przy okazji rozpadu Jugosáawii, czy na terytorium

Afryki w Ruandzie podczas konfliktu plemiennego pomi

Ċdzy Hutu i Tutsi. W obu

przypadkach spo

áecznoĞü miĊdzynarodowa zawiodáa, nie podejmując stosow-

nych dzia

áaĔ w celu zapobieĪenia masakrze

Charakterystyka wspó

áczesnych zagroĪeĔ nie ogranicza siĊ do analizy poli-

tyki pa

Ĕstw i ich potencjaáów, wykracza bardzo daleko poza ten obszar. Ciekawe

Ċcie problemu zaprezentowaá Thomas X. Hammes. Autor opracowaá listĊ

zmian, jakie zaistnia

áy we wspóáczesnym Ğwiecie, które mogą, wedáug jego oce-

ny, przyczyni

ü siĊ do zagroĪenia pokoju Ğwiatowego. Na liĞcie tej znalazáy siĊ

Ċdzy innymi: upadek systemu dwubiegunowego i koniec interpretowania zja-

wisk poprzez pryzmat „zimnowojennych” procesów, sta

áy wzrost liczby ludno-

Ğci i powstawanie megamiast o liczbie ludnoĞci powyĪej 20 mln, obniĪenie stan-
dardów

Īycia i epidemie w krajach Trzeciego ĝwiata, wzrost powiązaĔ telein-

formatycznych o zasi

Ċgu globalnym, áatwoĞü przemieszczania siĊ w najodleglej-

sze zak

ątki Ğwiata, zmniejszenie siĊ zasobów wodnych i powierzchni ziem

uprawnych, wzrost przemytu narkotyków i powi

ązaĔ z przepáywem pieniĊdzy

i korupcj

ą, rozpad ZSRR i bĊdąca jego efektem niestabilnoĞü tego regionu, áa-

two

Ğü dostĊpu do róĪnych typów broni, wzrost aktywnoĞci grup ideologicznych

o zasi

Ċgu transnarodowym, rozwój i rozszerzenie stref wpáywów korporacji po-

nadnarodowych oraz uzyskanie przez USA pozycji jedynego supermocarstwa

Īej wymieniona charakterystyka wydaje siĊ byü trafna, jednoczeĞnie moĪna

ą uzupeániü o kolejne zmiany w Ğrodowisku miĊdzynarodowym, które mogą siĊ

przyczyni

ü do destabilizacji porządku miĊdzynarodowego. Wymieniany przez

Thomasa X. Hammesa sta

áy wzrost liczby ludnoĞci powoduje powiĊkszanie siĊ

obszarów ubóstwa i implikuje mo

ĪliwoĞü czĊstszego wystĊpowania spoáecznych

napi

Ċü wewnątrz paĔstw, które mogą zagraĪaü ich spójnoĞci, a tym samym Ğro-

dowisku mi

Ċdzynarodowemu. Katastrofy ekologiczne, degradacja Ğrodowiska

naturalnego, w tym emisja gazów cieplarnianych powi

Ċkszająca „dziurĊ” ozo-

now

ą, przyczyniają siĊ do giniĊcia gatunków roĞlin i zwierząt, ocieplania klima-

tu, a w dalszej perspektywie uszczuplenia terenów nadaj

ących siĊ do zasiedlenia

przez cz

áowieka na rzecz mórz i oceanów. Proces globalizacji przyczyniá siĊ do

intensyfikacji dzia

áaĔ transnarodowych grup zorganizowanej przestĊpczoĞci,

karteli narkotykowych, a przede wszystkim terrorystycznych, które korzystaj

ą ze

zdobyczy nauki i techniki, wykorzystuj

ąc je do swej dziaáalnoĞci. DuĪym zagro-

R. Zi

Ċba, BezpieczeĔstwo europejskie lat 90. Potrzeba nowego ujĊcia problemu, [w:] Bezpie-

cze

Ĕstwo paĔstw Europy. Koncepcje i problemy lat 90., red. B. àomiĔski, Katowice 1997, s. 21.

A.D. Rotfeld, Bezpiecze

Ĕstwo miĊdzynarodowe po wydarzeniach 11 wrzeĞnia 2001 roku, [w:]

Polska wobec terroryzmu, Instytut Studiów Strategicznych, z. 49, Kraków 2002, s. 12.

Bezpiecze

Ĕstwo polityczne i wojskowe, s. 50.

Marta MERCZY

ēSKA

Īeniem jest áatwiejszy dostĊp do technologii produkcji broni masowego raĪenia
i

Ğrodków jej przenoszenia oraz podjĊcie programów atomowych przez takie

Ĕstwa, jak Korea Póánocna czy Iran. W obliczu powszechnej obecnoĞci w cy-

berprzestrzeni rz

ądowych instytucji, korporacji miĊdzynarodowych czy rynków

finansowych pojawi

áo siĊ nowe zagroĪenie w postaci tzw. cyberterroryzmu,

który mo

Īe doprowadziü do katastrof na niewyobraĪalną skalĊ. Wystarczy wy-

obrazi

ü sobie na przykáad wáamanie hakera z organizacji terrorystycznej do sys-

temu lotnictwa cywilnego w dowolnym kraju i doprowadzenie do wielu kata-
strof lotniczych poprzez zmian

Ċ parametrów lotów, czy teĪ dziaáanie na rzecz

destabilizacji rynków finansowych poprzez „uderzenie” w gie

ádĊ papierów war-

Ğciowych w Tokio czy Nowym Jorku. Wszystkie wymienione wyĪej zjawiska,

z uwagi na proces globalizacji i zakres powi

ązaĔ gospodarczych, mogą bezpo-

Ğrednio lub poĞrednio wpáynąü na kondycjĊ paĔstwa polskiego i stanowiü zagro-

Īenie polskiego bezpieczeĔstwa.

Wracaj

ąc do rozwaĪaĔ dotyczących naszego paĔstwa, naleĪy zwróciü uwagĊ

na moment, w którym dokona

áa siĊ w Polsce transformacja ustrojowa. Nowy

ąd stanąá przed koniecznoĞcią obrania kierunku polityki prowadzącego do za-

gwarantowania bezpiecze

Ĕstwa w nowych warunkach. Polska aktywnie uczest-

niczy

áa w procesie ostatecznego rozpadu bloku wschodniego. Jej dziaáania na

rzecz odzyskania suwerenno

Ğci i budowania demokracji staáy siĊ wzorem dla

pozosta

áych paĔstw demokracji ludowej. Wydarzenia takie, jak: zjednoczenie

Niemiec, upadek ZSRR, „aksamitny rozwód” Czechos

áowacji – zmieniáy naj-

bli

Īsze otoczenie Polski. Znalazáa siĊ ona w nowej sytuacji, w której celem nad-

Ċdnym byáo ugruntowanie suwerennoĞci i zagwarantowanie bezpieczeĔstwa

narodowego w dynamicznie zmieniaj

ącej siĊ Europie. DziĊki wsparciu paĔstw

zachodnich uda

áo siĊ przeprowadziü transformacjĊ ustrojową i reformĊ gospo-

darcz

. W realizacji wyzwa

Ĕ stojących przed Polską szczególną rolĊ odegraáy

Stany Zjednoczone wspieraj

ące zarówno politycznie, jak i gospodarczo procesy

zachodz

ące wewnątrz Polski

. Potencja

á militarny Stanów Zjednoczonych jest

ogromny, a wydatki na zbrojenia stanowi

ą blisko poáowĊ tego, co wydają pozo-

sta

áe paĔstwa Ğwiata razem wziĊte

. Rola i znaczenie Stanów Zjednoczonych

Ameryki w

Ğwiecie spowodowaáy, Īe Rzeczpospolita Polska postawiáa na strate-

giczne partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi, wymiernie wzmacniaj

ąc bezpie-

cze

Ĕstwo paĔstwa. UniezaleĪnienie siĊ od ZSRR związane byáo z wystąpieniem

Polski ze struktur RWPG oraz Uk

áadu Warszawskiego, a takĪe podjĊciem staraĔ

na rzecz wycofania wojsk Zwi

ązku Radzieckiego z terytorium Polski. W tym

S. Micha

áowski, Nowa jakoĞü w stosunkach z Niemcami, [w:] Polityka zagraniczna RP 1989–2002,

red. R. Ku

Ĩniar, K. Szczepanik, Warszawa 2002, s. 148–162.

J. Stachura, Rola i znaczenie stosunków dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi, [w:] Polityka

zagraniczna RP 1989–2002, s. 127–140.

R. Ku

Ĩniar, BezpieczeĔstwo w stosunkach miĊdzynarodowych, [w:] Stosunki miĊdzynarodowe.

Geneza, struktura, dynamika, s. 176–177.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

czasie istnia

áy cztery warianty drogi prowadzącej do zapewnienia bezpieczeĔ-

stwa: oparcie si

Ċ na związku z mocarstwem rosyjskim, ale na zasadach równo-

prawno

Ğci we wzajemnych stosunkach, samodzielna budowa systemu bezpie-

cze

Ĕstwa i oczekiwanie na tendencje do tworzenia ogólnoeuropejskiego systemu

bezpiecze

Ĕstwa, stworzenie regionalnego systemu bezpieczeĔstwa, integracja

z euroatlantyckim systemem bezpiecze

Ĕstwa, a wiĊc z NATO i UZE

. Z tych

ĪliwoĞci, jako najlepszy i dający najwiĊksze gwarancje bezpieczeĔstwa, wy-

brano kierunek euroatlantycki. Podj

Ċte starania o wáączenie Polski do struktury

Paktu Pó

ánocnoatlantyckiego zakoĔczyáy siĊ sukcesem 12 marca 1999 roku. Po

wst

ąpieniu Polski do NATO zwielokrotniony zostaá czynnik odstraszania. KaĪde

Ĕstwo decydujące siĊ zaatakowaü RP musi liczyü siĊ z odpowiedzią ze strony

wszystkich cz

áonków sojuszu zgodnie z kluczowym artykuáem 5 Paktu Póánoc-

noatlantyckiego.

W obliczu szczególnych wi

Ċzi áączących RP ze Stanami Zjednoczonymi,

nazywanych „partnerstwem strategicznym” czy „zwi

ązkiem szczególnym”,

spraw

ą niekorzystną byáo to, iĪ polska polityka zagraniczna w kwestiach bezpie-

cze

Ĕstwa postrzegana byáa – i jest – przez naszych partnerów europejskich jako

funkcja polityki ameryka

Ĕskiej

. Szczególne zwi

ązki Rzeczpospolitej Polskiej

ze Stanami Zjednoczonymi budzi

áy obawy niektórych paĔstw Unii Europejskiej,

co mog

áo utrudniü bądĨ opóĨniü realizacjĊ kolejnego celu polskiej dyplomacji,

jakim by

áa akcesja do Unii Europejskiej. Polska szybko podjĊáa starania na rzecz

áonkostwa w Unii Europejskiej, poniewaĪ czáonkostwo stwarzaáo warunki do

rozwoju gospodarczego i post

Ċpu cywilizacyjnego, a jednoczeĞnie przyczyniaáo

Ċ do zwiĊkszenia bezpieczeĔstwa kraju. Wobec dynamicznie rozwijającej siĊ

sytuacji mi

Ċdzynarodowej, przy ogromnym wsparciu Niemiec, ze zrozumieniem

przyj

Ċto w Europie nasze starania o zbliĪenie do struktur europejskich. Proces

ten zako

Ĕczyá siĊ wraz z przyjĊciem Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europej-

skiej z dniem 1 maja 2004 roku.

Wydawa

ü by siĊ mogáo, Īe tak wzmocniona Polska jest krajem bezpiecznym

i wolnym od zagro

ĪeĔ. Nic bardziej mylnego. BezpieczeĔstwo ma charakter

niepodzielny. Wymiar wewn

Ċtrzny bezpieczeĔstwa jest zaleĪny od wymiaru ze-

Ċtrznego, a narodowy od sojuszniczego. Zbiór czynników zagraĪających paĔ-

stwu polskiemu jest to

Īsamy z zagroĪeniami globalnego bezpieczeĔstwa, lecz

inaczej rozk

áadane są akcenty. Priorytetem polskiej polityki w zakresie bezpie-

cze

Ĕstwa jest przeciwdziaáanie zagroĪeniu bezpieczeĔstwa energetycznego paĔ-

stwa, przeciwdzia

áanie potencjalnemu osáabianiu wiĊzów áączących wspólnotĊ

europejsk

ą i transatlantycką, przeciwdziaáanie terroryzmowi miĊdzynarodowe-

A. Karkoszka, Ogólne przes

áanki polskiego bezpieczeĔstwa, [w:] BezpieczeĔstwo Polski w zmie-

niaj

ącej siĊ Europie, red. M. Kern-JĊdrychowska, Warszawa 1994, s. 31.

B. Osadnik, Polskie interesy bezpiecze

Ĕstwa i rozwoju w kontekĞcie konfliktu w Iraku. Refleksje

teoretyczne. [w:] Bezpiecze

Ĕstwo Polski i bezpieczeĔstwo europejskie na początku XXI wieku,

red. M. Stolarczyk, Katowice 2004, s. 155.

Marta MERCZY

ēSKA

mu oraz proliferacji broni masowego ra

Īenia

. W zakresie koncepcji obronno

Ğci

Rzeczpospolitej Polskiej cele strategiczne obejmuj

ą: „zgodnie ze Strategią Bez-

piecze

Ĕstwa Narodowego RP nadrzĊdnym celem strategicznym Rzeczypospoli-

tej Polskiej jest zapewnienie korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji in-
teresów narodowych poprzez eliminacj

Ċ zewnĊtrznych i wewnĊtrznych zagro-

ĪeĔ, redukowanie ryzyka oraz odpowiednie oszacowanie podejmowanych wy-
zwa

Ĕ i umiejĊtne wykorzystanie pojawiających siĊ szans. Do gáównych celów

strategicznych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie obronno

Ğci naleĪą:

— zapewnienie niepodleg

áoĞci i suwerennoĞci Rzeczypospolitej Polskiej, jej

integralno

Ğci i nienaruszalnoĞci granic;

— obrona i ochrona wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
— tworzenie warunków do zapewnienia ci

ągáoĞci realizacji zadaĔ przez organy

administracji publicznej oraz inne podmioty w

áaĞciwe w obszarze bezpie-

cze

Ĕstwa narodowego, w tym odpowiedzialne za funkcjonowanie gospodar-

ki i innych obszarów istotnych dla

Īycia i bezpieczeĔstwa obywateli;

— tworzenie warunków do podwy

Īszania zdolnoĞci obronnych paĔstwa, jak teĪ

zapewnienie gotowo

Ğci do realizacji obrony w ukáadzie narodowym i so-

juszniczym;

— rozwijanie partnerskiej wspó

ápracy wojskowej z innymi paĔstwami, zwáasz-

cza s

ąsiednimi;

— realizacja zobowi

ązaĔ wynikających z czáonkostwa Polski w NATO i Unii

Europejskiej;

— zaanga

Īowanie w miĊdzynarodowe operacje reagowania kryzysowego, pro-

wadzone w pierwszej kolejno

Ğci przez NATO i UE, a takĪe przez ONZ czy

w ramach dora

Ĩnych koalicji”

Uzupe

ánieniem dotychczasowych rozwaĪaĔ jest poniĪsza analiza zagroĪenia

bezpiecze

Ĕstwa narodowego, odwoáująca siĊ do kryterium przedmiotowego

dziel

ącego zagroĪenia na: polityczne, militarne, ekonomiczne, spoáeczne i eko-

logiczne. Analiza bezpiecze

Ĕstwa narodowego pod kątem zagroĪenia politycz-

nego pokazuje, i

Ī jest wiele aspektów, na które powinniĞmy zwróciü szczególną

uwag

Ċ. Zakres problematyki jest bardzo szeroki, poniewaĪ obejmuje zarówno

polityk

Ċ zagraniczną, jak i wewnĊtrzną paĔstwa. Proces globalizacji doprowa-

dzi

á do tego, Īe sytuacja konfliktowa nawet w duĪej odlegáoĞci od naszego paĔ-

stwa mo

Īe wpáywaü politycznie na nasz kraj, nie wyáączając interwencji zbroj-

nej wynikaj

ącej z naszych zobowiązaĔ sojuszniczych. Nieprzestrzeganie prawa

i umów mi

Ċdzynarodowych, niestosowanie siĊ do rezolucji ONZ, brak gotowo-

Ğci do pokojowego rozwiązywania konfliktów mogą potĊgowaü sytuacje zagro-

Īenia systemu bezpieczeĔstwa zbiorowego, w tym paĔstwa polskiego. ZagroĪe-

http://www.wp.mil.pl/pliki/File/strategia_obronnosci/strategia_obronnosci.doc, Strategia Obron-

Ğci Rzeczpospolitej Polskiej. Strategia Sektorowa do Strategii BezpieczeĔstwa Narodowego

Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2009, rozdzia

á I.

Ibidem, rozdzia

á II, 2.1., pkt. 30.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

nie polityczne mo

Īe byü generowane poprzez ksztaát systemów politycznych

i ich ewolucj

Ċ u naszych sąsiadów w kierunku autorytaryzmu czy dyktatury. Ob-

serwuj

ąc najbliĪsze otoczenie Polski, powinniĞmy skoncentrowaü siĊ na Rosji,

kraju, który w przesz

áoĞci niejednokrotnie wykazywaá zachowania agresywne

wobec naszego pa

Ĕstwa. Federacja Rosyjska systematycznie wzmacnia resorty

áowe i wáadzĊ prezydenta. System ten ewoluuje w kierunku autorytaryzmu.

Ċü odbudowania pozycji mocarstwowej moĪe skierowaü dziaáania Rosji na

rzecz przy

áączenia Biaáorusi czy uzaleĪnienia Ukrainy, co znacząco wpáynĊáoby

na nasze wzajemne relacje, stanowi

ąc zagroĪenie dla Polski.

Od rozpadu ZSRR toczy si

Ċ swoista gra o UkrainĊ i wewnątrz Ukrainy,

gdzie

Ğcierają siĊ tendencje proeuropejskie i prorosyjskie. W tej grze uczestni-

czy tak

Īe Polska, speániając rolĊ „adwokata” Ukrainy na forum miĊdzynarodo-

wym i popieraj

ąc zbliĪenie tego paĔstwa do Europy Zachodniej

. Nasze zaan-

Īowanie w ten proces spotyka siĊ z niezadowoleniem Federacji Rosyjskiej,

która ma wiele atutów, by utrudni

ü funkcjonowanie paĔstwa polskiego. Jednym

z nich jest uzale

Īnienie od rosyjskiego gazu. ĝcieranie siĊ tendencji proeuropej-

skich i prorosyjskich na Ukrainie samo w sobie stanowi zagro

Īenie mogące

prowadzi

ü do konfliktu o charakterze lokalnym, który moĪe doprowadziü do

szerszego kryzysu oddzia

áującego takĪe na PolskĊ. Na Biaáorusi rządzonej przez

Aleksandra

àukaszenkĊ áamane są prawa mniejszoĞci polskiej. Represje wobec

mniejszo

Ğci, aresztowania dziaáaczy Związku Polaków na Biaáorusi, utrudnianie

im podró

Īowania, zamykanie siedziby Związku, aresztowania obywateli pol-

skich przebywaj

ących na terenie Biaáorusi, te wszystkie dziaáania rodzą napiĊ-

cia, które mog

ą przybraü ostrzejszy charakter prowadzący do kryzysu we wza-

jemnych stosunkach polsko-bia

áoruskich

. U innego naszego wschodniego s

ą-

siada, na Litwie, nie s

ą przestrzegane prawa mniejszoĞci polskiej. Nie ma zgody

áadz litewskich na pisowniĊ polskich nazwisk w jĊzyku ojczystym czy na uĪy-

wanie j

Ċzyka polskiego w urzĊdach

. Rodzi to konflikt na linii Warszawa–Wilno,

który mo

Īe byü podsycany i wykorzystany przez FederacjĊ Rosyjską do osáabie-

nia pozycji Polski.

Historyczne do

Ğwiadczenie nakazuje nam zastanowiü siĊ nad potencjalnym

zagro

Īeniem ze strony Niemiec. Po odzyskaniu przez PolskĊ peánej suwerenno-

Ğci Niemcy staáy siĊ naszym najwiĊkszym sprzymierzeĔcem popierającym akce-
sj

Ċ Polski do NATO i Unii Europejskiej. Bardzo szybko zostaá podpisany traktat

potwierdzaj

ący granicĊ na Odrze i Nysie àuĪyckiej oraz traktat o dobrym są-

siedztwie i przyjaznej wspó

ápracy

. Nie mamy jednak pewno

Ğci, czy w przy-

áoĞci nie odrodzą siĊ tendencje mocarstwowe, czy nie wzmocnią siĊ ugrupo-

M. Mienkiszak, M.A. Piotrowski, Polska polityka wschodnia, [w:] Polityka zagraniczna RP

1989–2002, s. 220–223.

R. Ku

Ĩniar, Droga do wolnoĞci, Warszawa 2008, s. 247–249, 314–316.

Ibidem, s. 84.

S. Micha

áowski, op. cit., s. 147–152.

Marta MERCZY

ēSKA

wania neonazistowskie w Niemczech. Jeste

Ğmy czáonkami tego samego paktu

obronnego zapewniaj

ącego nam bezpieczeĔstwo, ale nie mamy pewnoĞci, czy

Ċdzie on trwaá wiecznie. Interwencja w Iraku w 2003 roku spowodowaáa nie-

pokoj

ący rozdĨwiĊk wĞród czáonków NATO. W jego wyniku znaleĨliĞmy siĊ

z Niemcami po przeciwnych stronach zaistnia

áego konfliktu.

Obawy zwi

ązane z zagroĪeniem polskich interesów stają siĊ bardziej realne

w obliczu realizacji projektu niemiecko-rosyjskiego gazoci

ągu po dnie Baátyku

z pomini

Ċciem Polski. RównieĪ niekorzystnie na nasze bezpieczeĔstwo wpáywa

rozlu

Ĩnienie wiĊzi áączących paĔstwa Unii Europejskiej. Konflikty wewnątrz

Unii, problemy z uchwaleniem konstytucji, unijnego bud

Īetu, brak wspólnej po-

lityki zagranicznej czy wspólnej polityki w zakresie bezpiecze

Ĕstwa energetycz-

nego nie napawaj

ą optymizmem.

Zagro

Īenie wewnĊtrznego bezpieczeĔstwa politycznego Polski związane jest

z wszelk

ą dziaáalnoĞcią prowadzącą do utraty zaufania wobec organów paĔstwa.

Przyk

áadem moĪe byü korupcja czy nepotyzm na wszystkich szczeblach wáadzy

lokalnej i centralnej, przenikanie cz

áonków grup przestĊpczych do struktur

sprawowania w

áadzy. Brak precyzyjnych przepisów prawa regulujących kwestie

lobbingu, biurokracja oraz niekompetencja urz

Ċdników dają duĪe pole manewru

nieuczciwym obywatelom i skutecznie wywo

áują brak zaufania do organów paĔ-

stwa. Nieprzestrzeganie prawa i ci

ągnące siĊ w nieskoĔczonoĞü procesy sądowe

prowadz

ą do tego, iĪ Polacy odwoáują siĊ do trybunaáów miĊdzynarodowych,

zaskar

Īając wáasne paĔstwo. Partie polityczne zbrutalizowaáy jĊzyk debaty pu-

blicznej co mo

Īe prowadziü do eskalacji negatywnych wobec siebie postaw wy-

borców o ró

Īnych poglądach politycznych. Prezes i dziaáacze najwiĊkszej opo-

zycyjnej partii – Prawa i Sprawiedliwo

Ğci – podwaĪają wynik wyborów prezy-

denckich i bojkotuj

ą urzĊdującego prezydenta. Sytuacją bardzo niekorzystną dla

Ĕstwa polskiego jest odwoáywanie siĊ przedstawicieli czĊĞci rodzin, które

straci

áy swoich bliskich w katastrofie lotniczej pod SmoleĔskiem, do przedsta-

wicieli Kongresu ameryka

Ĕskiego czy instytucji unijnych w sprawie powoáania

Ċdzynarodowej komisji do wyjaĞnienia tej sprawy. Jest to podwaĪanie wiary-

godno

Ğci i skutecznoĞci polskich wáadz i wymiaru sprawiedliwoĞci, co w zna-

ący sposób osáabia wizerunek kraju w oczach Ğwiata, a tym samym osáabia je-

go bezpiecze

Ĕstwo.

Polska jest krajem, w którym wi

ĊkszoĞü stanowią katolicy, gdzie KoĞcióá ka-

tolicki cieszy si

Ċ duĪym szacunkiem, a jego siáa oddziaáywania na spoáeczeĔ-

stwo jest bardzo du

Īa. Wydaje siĊ, Īe rozwój agresywnych religii czy sekt w naj-

bli

Īszym czasie nie zagraĪa naszemu bezpieczeĔstwu. ZagroĪenia moĪna upa-

trywa

ü w dziaáalnoĞci niektórych ksiĊĪy katolickich. WĞród hierarchów koĞciel-

nych i „szeregowych” ksi

ĊĪy jest wiele osób angaĪujących siĊ w bieĪącą polity-

Ċ paĔstwa. To zaangaĪowanie przejawia siĊ miĊdzy innymi poprzez programy

i artyku

áy publikowane w mediach ojca Tadeusza Rydzyka, od którego KoĞcióá,

jak do tej pory, stanowczo si

Ċ nie odciąá, czy liczne przykáady wyborczej agitacji

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

z ambony „na kogo wierni powinni g

áosowaü”. Takie postĊpowanie káóci siĊ

z konstytucyjnym rozdzia

áem paĔstwa od KoĞcioáa. Zachowania i wypowiedzi

rasistowskie w

Ğród pseudokibiców na stadionach, niszczenie cmentarzy innych

Ī katolickie wyznaĔ pokazują niebezpieczeĔstwo wystĊpowania w naszym

kraju nietolerancji religijnej i narodowo

Ğciowej. Te wszystkie zjawiska mogą

áywaü na zachwianie stabilnoĞci politycznej kraju, a tym samym stanowią re-

alne zagro

Īenie bezpieczeĔstwa narodowego.

Ewolucja postrzegania bezpiecze

Ĕstwa spowodowaáa, Īe poza zagadnienia-

mi zwi

ązanymi z páaszczyzną polityczno-wojskową doszáo do poszerzenia defi-

nicji bezpiecze

Ĕstwa narodowego, rozciągniĊcia jej na inne czynniki, których

skutki s

ą porównywalne do skutków wojen. Nie znaczy to, iĪ moĪna bagateli-

zowa

ü koniecznoĞci rozbudowy potencjaáu militarnego paĔstwa polskiego. PaĔ-

stwo s

áabe prowokuje zachowania agresywne ze strony silniejszych sąsiadów

i staje si

Ċ áatwym celem. PoáoĪenie geostrategiczne Polski pomiĊdzy dwoma na-

stawionymi ekspansywnie krajami determinuje potrzeb

Ċ budowy silnej, nowo-

czesnej, dobrze wyposa

Īonej armii

. W celu poprawy obronno

Ğci kraju dokona-

no reorganizacji wojska w postaci likwidacji armii poborowej na rzecz armii
zawodowej, stawiaj

ąc na wyszkolenie i wyposaĪenie Īoánierzy, a nie na ich li-

czebno

Ğü. ZagroĪeniem dla systemu obronnoĞci kraju jest Ğmierü najwyĪszych

dowódców si

á zbrojnych. DuĪą wyrwĊ wĞród kadry dowódczej Wojska Polskie-

go spowodowa

áy katastrofa samolotu CASA i katastrofy samolotu rządowego

TU-154. Obie katastrofy unaoczni

áy báĊdy proceduralne zezwalające na podró-

Īowanie na pokáadzie tego samego samolotu najwyĪszym dowódcom siá zbrojnych.

Najwi

Ċkszym zagroĪeniem dla naszego paĔstwa moĪe byü ponowna wspóá-

praca Niemiec i Rosji w celu os

áabienia bądĨ likwidacji Polski. Oba kraje mają

Ċkszy, w porównaniu z naszym krajem, potencjaá ekonomiczny i militarny.

Dodatkowo Federacja Rosyjska posiada potencja

á nuklearny. Istnieje duĪa kon-

centracja floty i si

á lądowych w graniczącym z Polską Obwodzie Kaliningradz-

kim. W ostatnich latach obserwujemy unowocze

Ğnianie potencjaáu bojowego

i modernizacj

Ċ armii Federacji Rosyjskiej. Republika Federalna Niemiec, jak na

razie, jest naszym sojusznikiem w ramach Paktu Pó

ánocnoatlantyckiego i nie

stanowi zagro

Īenia, przynajmniej dopóki istnieje NATO. Fakt, Īe jesteĞmy,

wraz z Niemcami, cz

áonkami UE równieĪ odsuwa zagroĪenie ze strony tego

Ĕstwa. Nie moĪna jednak z peáną stanowczoĞcią wykluczyü w przyszáoĞci

konfliktu wewn

ątrz UE prowadzącego nawet do jej rozpadu.

Kolejnym zagro

Īeniem dla bezpieczeĔstwa Polski jest moĪliwoĞü ataku ter-

rorystycznego wymierzonego w nasze pa

Ĕstwo. Wydarzenia z 11 wrzeĞnia 2001

roku pokaza

áy, iĪ nikt w Stanach Zjednoczonych, a tym bardziej w Polsce i na

áym Ğwiecie, nie moĪe czuü siĊ bezpiecznie. Atak terrorystyczny przy uĪyciu

samolotów pasa

Īerskich jako áadunków wybuchowych, przeprowadzony przez

Bezpiecze

Ĕstwo polityczne i wojskowe, s. 315–316.

Marta MERCZY

ēSKA

fundamentalistów islamskich skupionych w organizacji Al-Kaida, unaoczni

Ğwiatu, Īe potencjaá militarny i nuklearny nie stanowi czynnika odstraszającego.
Al-Kaida przyj

Ċáa taktykĊ charakterystyczną dla konfliktu asymetrycznego. Nie

mog

ąc przeciwstawiü siĊ potencjaáowi Stanów Zjednoczonych w bezpoĞredniej

walce, terrory

Ğci postanowili uderzyü w tzw. „miĊkkie podbrzusze”, czyli cele

strategiczne i symboliczne, maksymalizuj

ąc straty gospodarcze i ludzkie. Takie

dzia

áanie jest charakterystyczne dla tej organizacji wykorzystującej prawie zaw-

sze do przeprowadzenia akcji terrorystów samobójców. Ataki s

ą skrupulatnie

przygotowywane, a celem ka

Īdego z nich jest uzyskanie maksymalnych znisz-

cze

Ĕ oraz jak najwiĊksza liczba zabitych i rannych

. Po atakach 11 wrze

Ğnia

2001 roku Stany Zjednoczone og

áosiáy wojnĊ z terroryzmem. Rada BezpieczeĔ-

stwa Organizacji Narodów Zjednoczonych przyj

Ċáa rezolucjĊ dotyczącą walki

z terroryzmem, która dawa

áa moĪliwoĞü wkroczenia do Afganistanu i rozbicia

tam baz Al-Kaidy. Mi

Ċdzynarodowa operacja w Afganistanie pod dowództwem

ameryka

Ĕskim z udziaáem miĊdzy innymi polskich Īoánierzy, pomimo obalenia

tam re

Īimu sprzyjającego terrorystom, nie zakoĔczyáa siĊ sukcesem. Nie udaáo

Ċ zniszczyü baz terrorystów, misja w Afganistanie nadal trwa i choü nie widaü

szans na stabilizacj

Ċ w tym regionie, podaje siĊ datĊ jej zakoĔczenia w 2014 roku.

Kolejnym punktem ameryka

Ĕskiej polityki wymierzonej przeciwko terrory-

zmowi by

áo wkroczenie do Iraku i obalenie rządzącego tam dyktatora Saddama

Husajna, podejrzewanego o wspieranie terrorystów. Pretekstem do dokonania
inwazji na Irak by

áo oskarĪenie, jak siĊ póĨniej okazaáo bezpodstawne, o produ-

kowanie broni masowego ra

Īenia. Stany Zjednoczone bez zgody ONZ, wbrew

prawu mi

Ċdzynarodowemu, na czele koalicji, w której równieĪ uczestniczyáa

Polska

, wkroczy

áy do Iraku. PodkreĞliü naleĪy, Īe przeciwko wkroczeniu do

Iraku opowiedzieli si

Ċ miĊdzy innymi Niemcy i Francja, czáonkowie NATO.

Doprowadzi

áo to do rozdĨwiĊku wewnątrz Paktu Póánocnoatlantyckiego, wy-

twarzaj

ąc niebezpieczny precedens braku spójnoĞci politycznej kluczowych

áonków tego sojuszu obronnego.

Presti

Ī Stanów Zjednoczonych jako gwaranta bezpieczeĔstwa miĊdzynaro-

dowego zosta

á znacząco osáabiony na skutek bezpoĞredniego ataku dokonanego

na terytorium USA i trudno

Ğci związanych z operacją w Iraku. Interwencje

w Afganistanie i w Iraku przyczyni

áy siĊ do wzrostu nienawiĞci muzuámanów

wymierzonej przeciwko Stanom Zjednoczonym i ca

áemu Ğwiatu zachodniemu,

w tym Polski. Wyrazem tej nienawi

Ğci byáy kolejne zamachy terrorystyczne,

tym razem na terytorium Europy, w Madrycie i w Londynie. Zasi

Ċg dziaáania

grup terrorystycznych, ich skuteczno

Ğü, iloĞü ofiar liczona w setkach, a nawet

tysi

ącach, spowodowaá, Īe to wáaĞnie terroryzm staá siĊ szczególnym, choü nie

jedynym, zagro

Īeniem we wspóáczesnym Ğwiecie. Polska, jako element cywili-

W. Dietl, K. Hirschmann, R. Tophoven, Terroryzm, Warszawa 2009, s. 147.

R. Ku

Ĩniar, op. cit., s. 229–231.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

zacji zachodniej, aktywny uczestnik operacji w Afganistanie i w Iraku, cz

áonek

NATO i UE, musi by

ü przygotowana na ewentualny atak terrorystyczny. Dla

terrorystów Polska jest celem zast

Ċpczym, rezerwowym, i jak dotąd nigdy nie

áa celem terrorystów. Nie moĪe to jednak uĞpiü czujnoĞci polskich sáuĪb.

Wzmo

Īenie kontroli Ğrodowisk związanych z fundamentalistami islamskimi po

atakach w Europie Zachodniej mo

Īe powodowaü, Īe Polska stanie siĊ dla terro-

rystów swoistego rodzaju baz

ą wypadową, zapleczem logistycznym, a w póĨ-

niejszym czasie równie

Ī miejscem aktywnoĞci, nie wyáączając zamachów. Real-

Ğü ataku terrorystycznego relatywnie wzrasta w obliczu przygotowywanych

w Polsce Mistrzostw Europy w pi

áce noĪnej EURO 2012

. Organizacja imprezy

masowej o zasi

Ċgu wielonarodowym powoduje, iĪ tracimy status celu zastĊp-

czego. Celem terrorystów jest maksymalizacja efektu medialnego, a EURO 2012
stwarza takie mo

ĪliwoĞci z uwagi na koncentracjĊ kilkunastu tysiĊcy ludzi na

stadionach pi

ákarskich. Po atakach w USA, w Londynie i w Madrycie lĊkiem

napawa my

Ğl o kolejnym zamachu, który miaáby „przebiü” swymi skutkami ma-

terialnymi czy liczb

ą ofiar te wymienione przed chwilą. Celem ataku mogą byü

zgromadzeni na stadionach kibice, g

áowy paĔstw i oficjele uczestniczący w spor-

towym

ĞwiĊcie. Celem mogą byü sami sportowcy, jak miaáo to miejsce w Mona-

chium w 1972 roku. Stawia to pa

Ĕstwo polskie i sáuĪby naszego kraju przed

ogromnym wyzwaniem zapewnienia bezpiecze

Ĕstwa wszystkim uczestnikom

EURO 2012. Zadanie to jest niezwykle trudne w dzisiejszych czasach, kiedy
zamachów terrorystycznych dokonuj

ą najczĊĞciej zamachowcy samobójcy wcho-

ący w najwiĊkszy táum, którym niepotrzebna jest droga ucieczki. Maksymali-

zacja ofiar potencjalnego zamachu na stadionie mo

Īe wynikaü równieĪ z paniki

Ğród ludzi uciekających w chwili zagroĪenia. Sprawnie dziaáające sáuĪby kon-

troluj

ące wchodzących na stadion, przeüwiczenie ewakuacji ludnoĞci ze stadio-

nów, a tak

Īe uniemoĪliwienie dostĊpu do obiektów sportowych osobom nie-

upowa

Īnionym to tylko niektóre konieczne rozwiązania. Potrzebny jest w tym

wypadku ca

áy system sprawnie dziaáających sáuĪb antyterrorystycznych.

Na podstawie Zarz

ądzenia nr 162 Prezesa Rady Ministrów z 25 paĨdziernika

2006 roku powo

áano MiĊdzyresortowy Zespóá do spraw ZagroĪeĔ Terrorystycz-

nych. Jest to organ pomocniczy Rady Ministrów, który zapewnia wspó

ádziaáanie

w zakresie rozpoznawania, przeciwdzia

áania i zwalczania terroryzmu. Podsta-

wowe zadania Zespo

áu to: monitorowanie zagroĪeĔ o charakterze terrorystycz-

nym, przedstawianie opinii i wniosków dla Rady Ministrów, opracowywanie
projektów standardów i procedur w zakresie zwalczania terroryzmu, inicjowanie
i koordynowanie dzia

áaĔ podejmowanych przez wáaĞciwe organy administracji

ądowej, organizowanie wspóápracy z innymi paĔstwami w zakresie zwalczania

terroryzmu

T. Aleksandrowicz, Terroryzm mi

Ċdzynarodowy, Warszawa 2008, s. 154 – 158.

http://www.antyterroryzm.gov.pl/portal/CAT/179/408/MIEDZYRESORTOWY_ZESPOL_

DS_ZAGROZEN_TERRORYSTYCZNYCH.html.

Marta MERCZY

ēSKA

W systemie ochrony antyterrorystycznej uczestniczy wiele s

áuĪb i instytucji;

ą to miĊdzy innymi: Ministerstwo Spraw WewnĊtrznych i Administracji, Mini-

sterstwo Spraw Zagranicznych, jednostka specjalna GROM, Agencja Bezpie-
cze

Ĕstwa WewnĊtrznego, Agencja Wywiadu, SáuĪba Wywiadu Wojskowego,

áuĪba Kontrwywiadu Wojskowego, Policja, PaĔstwowa StraĪ PoĪarna, StraĪ

Graniczna, Biuro Ochrony Rz

ądu, Generalny Inspektor Informacji Finansowej,

áuĪba Celna, Rządowe Centrum BezpieczeĔstwa, Biuro BezpieczeĔstwa Naro-

dowego

. Od sprawno

Ğci poszczególnych sáuĪb, a takĪe od umiejĊtnej koordy-

nacji ich dzia

áaĔ zaleĪy, czy bĊdziemy przygotowani na atak terrorystów. NaleĪy

zwróci

ü uwagĊ na przepáyw informacji pomiĊdzy poszczególnymi sáuĪbami i in-

stytucjami, a tak

Īe zintensyfikowaü wspóápracĊ z rządami paĔstw doĞwiadczo-

nych w zwalczaniu grup terrorystycznych. Konieczne jest przeprowadzanie
szkole

Ĕ i üwiczeĔ symulujących atak, tak aby wyeliminowaü ewentualne báĊdy

w procedurach post

Ċpowania. Brak doĞwiadczenia w zakresie przeciwdziaáania

i zwalczania terroryzmu pot

Ċguje zagroĪenie z tej strony. Niezwykle waĪne jest

informowanie spo

áeczeĔstwa o ewentualnym zagroĪeniu, lecz w adekwatny do

sytuacji sposób, tak aby strach przed terroryzmem nie doprowadzi

á do psychozy

i nie zdominowa

á naszego Īycia. To niewątpliwie byáby sukces terrorystów dą-

Īących przecieĪ do wywoáania u przeciwnika permanentnego strachu.

Zakres elementów sk

áadających siĊ na zagroĪenia ekonomiczne jest bardzo

szeroki. Polska odziedziczy

áa po poprzednim systemie ogromne zadáuĪenie, któ-

re powi

Ċksza siĊ i przechodzi z budĪetu na budĪet. ZadáuĪenie jest formą uza-

Īnienia ekonomicznego paĔstwa. Wierzyciele mogą wykorzystywaü to uzaleĪ-

nienie do wywierania presji na decyzje polityczne w naszym pa

Ĕstwie. Prze-

kszta

ácenie gospodarki nakazowo-rozdzielczej w gospodarkĊ wolnorynkową po-

stawi

áo przed paĔstwem kolejne dylematy związane z restrukturyzacją przedsiĊ-

biorstw, ich prywatyzacj

ą, koniecznoĞcią likwidacji nierentownych zakáadów

i pozyskiwaniem inwestorów zagranicznych. Skomplikowany system podatko-
wy, zawi

áe prawo i procedury sprawiają, Īe Polska nie jest atrakcyjnym miej-

scem dla inwestorów. Z drugiej strony zagro

Īeniem jest prywatyzacja strate-

gicznych ga

áĊzi gospodarki, takich jak przemysá wydobywczy, zbrojeniowy czy

sektor bankowy. Aby zagwarantowa

ü bezpieczeĔstwo ekonomiczne, konieczne

jest zachowanie wi

ĊkszoĞciowego pakietu akcji prywatyzowanych podmiotów.

Negatywnie na rozwój gospodarki polskiej wp

áywają wahania kursów walut na

rynkach

Ğwiatowych, ujemny bilans w handlu zagranicznym, nieumiejĊtnoĞü po-

zyskiwania inwestorów zagranicznych. Przyst

ąpienie do Unii Europejskiej przy-

czyni

áo siĊ do wzrostu naszego bezpieczeĔstwa ekonomicznego ze wzglĊdu na

potencja

á, którego staliĞmy siĊ czĊĞcią, oraz dziĊki pomocy finansowej mającej

na celu przyspieszenie rozwoju Polski. Zagro

Īenie dla naszego bezpieczeĔstwa

ekonomicznego zwi

ązane jest ze zwolnieniem tempa integracji w ramach UE.

http://www.antyterroryzm.gov.pl/portal/CAT/206/525/Instytucje_i_sluzby.html.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

Zbyt wolne tempo tego procesu mo

Īe pogáĊbiaü róĪnice poziomu rozwoju go-

spodarki polskiej w stosunku do pozosta

áych wysoko rozwiniĊtych krajów Unii.

Najwi

Ċkszym zagroĪeniem naszego bezpieczeĔstwa ekonomicznego, a takĪe

politycznego, jest uzale

Īnienie energetyczne od dostaw gazu i ropy z Federacji

Rosyjskiej. Dodatkowym czynnikiem pot

Ċgującym niepokój naszego paĔstwa

jest niemiecko-rosyjski gazoci

ąg uáoĪony na dnie Baátyku w celu ominiĊcia kra-

jów tranzytowych – Polski i Ukrainy. Brak wspólnej polityki energetycznej kra-
jów Unii Europejskiej wp

áywa negatywnie na zaufanie Polaków do instytucji

unijnych i godzi bezpo

Ğrednio w bezpieczeĔstwo ekonomiczne Polski.

Zagro

Īenia spoáeczne obejmują caáy szereg zjawisk wpáywających negatyw-

nie na rozwój pa

Ĕstwa polskiego. Zaliczyü do nich moĪna: malejący przyrost na-

turalny i zwi

ązane z tym zjawisko starzenia siĊ spoáeczeĔstwa, migracje ludnoĞci

– odp

áyw máodych, wyksztaáconych Polaków do krajów zamoĪniejszych, na-

áyw emigrantów z terenów byáego ZSRR, Azji i Dalekiego Wschodu. WiĊk-

szo

Ğü z nich traktuje PolskĊ jako kraj tranzytowy na drodze do zamoĪniejszych

krajów Unii Europejskiej, ale wraz z rozwojem gospodarczym i wzrostem za-
mo

ĪnoĞci liczba pozostających w naszym kraju bĊdzie rosáa. Niestety z dziaáal-

Ğcią emigrantów związany jest wzrost róĪnego rodzaju patologii. Zorganizo-

wana przest

ĊpczoĞü, prostytucja, handel ludĨmi, bronią, narkotykami – to tylko

niektóre przyk

áady. Wzrost liczby muzuámanów wĞród napáywającej do Polski

ludno

Ğci moĪe w przyszáoĞci doprowadziü do podobnych zjawisk, jakie obser-

wujemy w Niemczech, we Francji czy innych krajach Europy Zachodniej, gdzie
dynamicznie wzrastaj

ąca liczba ludnoĞci wyznającej islam upomina siĊ o posze-

rzenie zakresu swoich praw i mo

ĪliwoĞü wpáywania na politykĊ paĔstwa. Jedno-

cze

Ğnie obecnoĞü muzuámanów w krajach Unii Europejskiej, w tym oczywiĞcie

równie

Ī w Polsce, uprawdopodabnia dziaáalnoĞü fundamentalistów i moĪliwoĞü

intensyfikacji aktywno

Ğci terrorystycznej wymierzonej przeciwko „niewier-

nym”, czyli ca

áemu spoáeczeĔstwu Zachodu.

Īym zagroĪeniem jest rozwój przestĊpczoĞci zorganizowanej, przenikanie

áonków tych grup do struktur wáadz lokalnych czy centralnych, korumpowanie

urz

Ċdników oraz zjawisko walki o wpáywy pomiĊdzy poszczególnymi grupami

przest

Ċpczymi niejednokrotnie przenoszące siĊ na ulicĊ w postaci zamachów

bombowych, wymiany ognia pomi

Ċdzy bandytami. Inne niebezpieczne zjawiska

wyst

Ċpujące na terenie Polski to narkomania i problem walki z tzw. dopalacza-

mi, b

Ċdącymi de facto narkotykami, alkoholizm, prostytucja, zwiĊkszanie siĊ

liczby ludzi zara

Īonych wirusem HIV, bezrobocie prowadzące do ubóstwa, po-

Ċgujące wystĊpowanie patologii spoáecznych, bezdomnoĞü. Zjawiska prowa-

ące do wykluczenia spoáecznego są bardzo niebezpieczne, poniewaĪ niejed-

nokrotnie zamykaj

ą ludziom drogĊ powrotu do normalnego Īycia. Zwáaszcza

utrata pracy prowadzi do frustracji, obni

Īenia poczucia wáasnej wartoĞci, a brak

kontaktu z miejscem pracy, z zawodem, obni

Īa wartoĞü pracownika i utrudnia

Marta MERCZY

ēSKA

mu pozyskanie nowego zatrudnienia

. Patologie spo

áeczne są równieĪ bardzo

Ċsto dziedziczone przez dzieci z dysfunkcyjnych rodzin.

Zagro

Īeniem godzącym w kulturĊ polską jest powszechnoĞü napáywu do

Polski tzw. pop kultury, kultury masowej o ma

áej wartoĞci. Poprzez szeroki za-

kres kontaktów mi

Ċdzyludzkich i dziĊki Ğrodkom masowego przekazu do nasze-

go kraju przenikaj

ą komercyjne wytwory kultury masowej, które są sprzeczne

z naszymi tradycjami i naszym charakterem narodowym. Cho

ü polityka Unii Eu-

ropejskiej zmierza do budowania wzajemnego poznania i akceptacji, to istniej

zachowania kulturowe, których Polacy w wi

ĊkszoĞci nie akceptują. Zjawiska

wypierania polskich tradycji, obyczajów, kultury prowadz

ą do moĪliwoĞci osáa-

bienia polskiej to

ĪsamoĞci narodowej. Na tym tle mogą powstawaü konflikty,

które mog

ą prowadziü do zagroĪenia bezpieczeĔstwa wewnĊtrznego Polski. Po-

wszechna laicyzacja

Īycia publicznego równieĪ nie sprzyja ugruntowywaniu

polskiej to

ĪsamoĞci narodowej, tak mocno związanej z KoĞcioáem katolickim.

Gdy dodamy do tego ograniczenie wydatków na edukacj

Ċ, oĞwiatĊ, ochronĊ za-

bytków i dóbr kultury materialnej, widzimy wyra

Ĩnie, Īe dziaáania na rzecz rozwi-

jania i propagowania kultury polskiej w

Ğród naszego spoáeczeĔstwa są konieczne.

Ochrona

Ğrodowiska leĪy w interesie nie tylko Polski, ale takĪe caáego Ğwia-

ta. Rozwój naukowo-techniczny przyczyni

á siĊ do ogromnego skaĪenia Ğrodowi-

ska, zagra

Īającego bezpieczeĔstwu globu. Efekt cieplarniany i niszczenie po-

áoki ozonowej zagraĪa bezpieczeĔstwu ogólnemu. Na terytorium naszego kraju

wyst

Ċpuje masowe zanieczyszczenie wód, powietrza i gleby. Chaotyczna urba-

nizacja i wydawanie pozwole

Ĕ na budowĊ na terenach zalewowych potĊgują

straty materialne podczas, coraz cz

ĊĞciej wystĊpujących w Polsce, powodzi.

Wydawa

áo siĊ, Īe procedury wdroĪone po powodzi w 1997 roku poprawią sytu-

acj

Ċ, ale zjawiska wystĊpujące rokrocznie zdają siĊ temu przeczyü. Dodatkowym

efektem jest konieczno

Ğü wsparcia materialnego z budĪetu paĔstwa ofiar kata-

strof naturalnych, powodzi, lokalnych huraganów i tr

ąb powietrznych.

Poza naturalnymi katastrofami, które maj

ą duĪy procent przypadkowoĞci,

zagra

Īają Polsce ewentualne awarie w elektrowniach atomowych na terenie by-

áego ZSRR. Stan tych elektrowni jest katastrofalny. PowaĪne konsekwencje mo-
g

ą mieü takĪe awarie duĪych rurociągów przesyáających gaz lub ropĊ przez tery-

torium Polski. Zagro

Īenie dla paĔstwa polskiego stanowiü moĪe nieumiejĊtna

gospodarka odpadami komunalnymi i przemys

áowymi w naszym kraju, a takĪe

ĪliwoĞü niewáaĞciwego obchodzenia siĊ z materiaáami toksycznymi. Nie moĪna

wykluczy

ü nielegalnego transportu bądĨ skáadowania na terytorium Polski mate-

ria

áów toksycznych. W obecnym wymiarze edukacja ekologiczna i kampania

spo

áeczna na rzecz ochrony Ğrodowiska nie jest dostatecznie skuteczna. RównieĪ

wysoko

Ğü kar i skutecznoĞü Ğcigania za zanieczyszczanie Ğrodowiska jest sta-

nowczo za niska, skoro w wi

ĊkszoĞci polskich lasów moĪemy znaleĨü dzikie

P. Sztompka, Socjologia, Kraków 2003, s. 339–355.

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...

wysypiska

Ğmieci. Szlaki turystyczne w caáej Polsce zasypane są Ğmieciami po-

zostawianymi przez turystów pozbawionych kultury i b

Ċdących ekologicznymi

ignorantami. Ochrona bezpiecze

Ĕstwa w zakresie ekologii powinna byü w na-

szym kraju bardziej rozpowszechniona, a

ĞwiadomoĞü ludzi w tym zakresie stale

wzmacniana.

Istnieje ca

áy szereg zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego, realnych i poten-

cjalnych, na które pa

Ĕstwo musi byü przygotowane. ZagroĪenia bezpieczeĔstwa

Ĕstwa polskiego związane są z tym, co aktualnie dzieje siĊ na Ğwiecie. Kon-

flikty o zasi

Ċgu regionalnym i ogólnoĞwiatowym mogą mieü bezpoĞredni wpáyw

na poziom bezpiecze

Ĕstwa naszego paĔstwa. Dla wzmocnienia bezpieczeĔstwa

Polska powinna aktywnie dzia

áaü w organizacjach miĊdzynarodowych i wspie-

ü wszelkie inicjatywy prowadzące do pokojowego rozwiązywania konfliktów.

Kreowanie polskiego bezpiecze

Ĕstwa narodowego wymaga dziaáaĔ na rzecz

ągáego wzmacniania wiĊzi áączących paĔstwa NATO i Unii Europejskiej, bu-

dowania silnej i dobrze wyposa

Īonej armii, dbania o ochronĊ i obronĊ obywateli

polskich, a tak

Īe dąĪenia do prĊĪnego, niezakáóconego rozwoju ekonomicznego,

ze szczególnym uwzgl

Ċdnieniem dywersyfikacji dostaw gazu i ropy naftowej.

Zjawiskiem coraz bardziej rozpowszechnionym na

Ğwiecie staá siĊ terro-

ryzm. Przyst

ąpienie Polski do koalicji antyterrorystycznej oraz udziaá w opera-

cjach wojskowych w Iraku i Afganistanie przybli

Īyá zagroĪenie atakami terrory-

stycznymi wymierzonymi w nasz kraj. Wspó

áudziaá Polski w organizacji Mi-

strzostw Europy w pi

áce noĪnej, EURO 2012, potĊguje zagroĪenie ze strony or-

ganizacji terrorystycznych. Udzia

á w inicjatywach antyterrorystycznych, wspóá-

praca mi

Ċdzynarodowa w zwalczaniu grup terrorystycznych, wymiana doĞwiad-

cze

Ĕ w walce z terrorystami, a takĪe stworzenie skutecznego wewnĊtrznego sys-

temu antyterrorystycznego jest konieczne dla zagwarantowania bezpiecze

Ĕstwa

w Polsce. Wyzwaniem dla naszego pa

Ĕstwa, i caáego Ğwiata, jest ochrona Ğro-

dowiska w celu zapewnienia mo

ĪliwoĞci egzystencji przyszáych pokoleĔ. Celem

nadrz

Ċdnym paĔstwa polskiego powinno byü wypracowanie skutecznych metod

przeciwdzia

áania róĪnego rodzaju zagroĪeniom, poniewaĪ w przypadku warto-

Ğci, jaką jest bezpieczeĔstwo, nie moĪe byü mowy o improwizacji.

Streszczenie

Bezpiecze

Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego. Uwarunkowania i zagroĪenia

Artyku

á prezentuje w ukáadzie problemowym najwaĪniejsze zagadnienia dotyczące zagroĪe-

nia bezpiecze

Ĕstwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej. Po upadku systemu dwubiegunowego,

w obliczu transformacji ustrojowej, Polska stan

Ċáa przed wyzwaniem, jakim byáo zagwarantowa-

nie suwerenno

Ğci i bezpieczeĔstwa w nowej sytuacji. Biorąc pod uwagĊ doĞwiadczenia historycz-

ne naszej ojczyzny, budowa silnego pa

Ĕstwa i umacnianie bezpieczeĔstwa narodowego jest bez-

wzgl

Ċdnym priorytetem Polski, a analiza zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego jest konieczna do

obrania w

áaĞciwego kierunku w kreowaniu bezpieczeĔstwa narodowego. Istnieje caáy szereg za-

Marta MERCZY

ēSKA

gro

ĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego, realnych i potencjalnych, na które paĔstwo musi byü przygo-

towane. Zagro

Īenia bezpieczeĔstwa paĔstwa polskiego nierozerwalnie związane są z sytuacją

Ċdzynarodową i zagroĪeniami generowanymi w Ğrodowisku regionalnym i ogólnoĞwiatowym.

Dla wzmocnienia bezpiecze

Ĕstwa Polska powinna aktywnie dziaáaü w organizacjach miĊdzynaro-

dowych i wspiera

ü wszelkie inicjatywy prowadzące do pokojowego rozwiązywania konfliktów.

Kreowanie polskiego bezpiecze

Ĕstwa narodowego wymaga dziaáaĔ na rzecz ciągáego wzmacnia-

nia wi

Ċzi áączących paĔstwa NATO i Unii Europejskiej, budowania silnej i dobrze wyposaĪonej

armii, dbania o ochron

Ċ i obronĊ obywateli polskich, a takĪe dąĪenia do prĊĪnego, niezakáóconego

rozwoju ekonomicznego, ze szczególnym uwzgl

Ċdnieniem dywersyfikacji dostaw gazu i ropy naf-

towej. Zjawiskiem coraz bardziej rozpowszechnionym na

Ğwiecie staá siĊ terroryzm. Udziaá w ini-

cjatywach antyterrorystycznych, wspó

ápraca miĊdzynarodowa w zwalczaniu grup terrorystycz-

nych, wymiana do

ĞwiadczeĔ w walce z terrorystami, a takĪe stworzenie skutecznego wewnĊtrzne-

go systemu antyterrorystycznego jest konieczne dla zagwarantowania bezpiecze

Ĕstwa w Polsce.

Istotnym elementem kreowania bezpiecze

Ĕstwa narodowego jest ochrona Ğrodowiska w celu zapew-

nienia mo

ĪliwoĞci egzystencji przyszáych pokoleĔ. Celem nadrzĊdnym paĔstwa polskiego powinno

ü wypracowanie skutecznych metod przeciwdziaáania potencjalnym i realnym zagroĪeniom.

Summary

National safety of the Polish state. Conditions and risks

The article presents the most important issues of national safety threats of Polish Republic in

the system problematic. After the collapse of the bipolar system, in the face of systemic transfor-
mation, Poland faced the challenge which was to guarantee the sovereignty and security in the new
situation. Given the historical experience of our homeland, build a strong state and strengthening
national safety is an absolute priority for Polish, and analysis of the national safety threat is needed
to pursue a proper direction in shaping national safety. There are a number of threats to national
safety, actual and potential, to which the state must be prepared. Polish State Security risks are in-
herent in the international situation and the dangers generated in regional and global environment.
To  strengthen  the  safety,  Poland  should  work  actively  in  international  organizations  and  support
all initiatives leading to a peaceful resolution of conflicts. Creation of Polish national safety requ-
ires continuous efforts to strengthen ties between NATO countries and the European Union, buil-
ding a strong and well-equipped army, to care for the protection and defense of Polish citizens, and
strive for a vibrant, smooth economic development, with particular emphasis on diversification of
gas  supplies  and  crude  oil.  Terrorism  has  become  increasingly  widespread  phenomenon  in  the
world.  Participation  in  anti-terrorist  initiatives,  international  cooperation  in  combating  terrorist
groups, exchange of experience in the fight against terrorists, and creating an effective system of
internal  counter-terrorism,  is  necessary  to  guarantee  safety  in  Poland.  An  important  element  of
creating national safety is the protection of the environment in order to ensure the existence of fu-
ture generations. The main goal of the Polish state should be to develop effective methods for co-
untering potential and real threats.