P R A C E NA U K O W E A k a d e mi i i m. J a n a D
áugosza w CzĊstochowie
Seria: Res Politicae
2011, t. IV
Marta MERCZY
ēSKA
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego.
Uwarunkowania i zagro
Īenia
Bezpiecze
Ĕstwo jest potrzebne kaĪdemu czáowiekowi, gdyĪ warunkuje jego
spokój i mo
ĪliwoĞü niezakáóconego rozwoju. Dla wszystkich jednostek, grup
spo
áecznych, systemów spoáecznych i paĔstw bezpieczeĔstwo jest potrzebą eg-
zystencjaln
ą i wiąĪe siĊ z istnieniem, przetrwaniem, niezaleĪnoĞcią, toĪsamoĞcią
i rozwojem. Po upadku systemu dwubiegunowego, w obliczu transformacji
ustrojowej, Polska stan
Ċáa przed wyzwaniem, jakim byáo zagwarantowanie su-
werenno
Ğci i bezpieczeĔstwa w nowej sytuacji. Zadanie to nie byáo áatwe z uwa-
gi na stacjonowanie w naszym kraju wojsk radzieckich oraz istnienie zobowi
ą-
za
Ĕ sojuszniczych wobec Związku Radzieckiego. Dopiero rozpad ZSRR, roz-
wi
ązanie Ukáadu Warszawskiego i struktur RWPG, otworzyáo Polsce drogĊ do
stara
Ĕ na rzecz przyáączenia naszego paĔstwa do struktur euroatlantyckich. Biorąc
pod uwag
Ċ doĞwiadczenia historyczne naszej ojczyzny, budowa silnego paĔstwa
i umacnianie bezpiecze
Ĕstwa narodowego jest bezwzglĊdnym priorytetem Rzecz-
pospolitej Polskiej. Wybór tematu poni
Īszego artykuáu podyktowany zostaá prze-
Ğwiadczeniem, iĪ analiza zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego jest konieczna do
obrania w
áaĞciwego kierunku w kreowaniu bezpieczeĔstwa narodowego. Artykuá
prezentuje najwa
Īniejsze elementy zagraĪające bezpieczeĔstwu narodowemu
Rzeczpospolitej Polskiej i jest wst
Ċpem do dalszych rozwaĪaĔ na ten temat.
Poj
Ċcie „bezpieczeĔstwo” wywodzi siĊ od áaciĔskiego sáowa securitas, które
oznacza
áo polityczną stabilnoĞü
1
. Wed
áug sáownika jĊzyka polskiego bezpieczeĔ-
stwo w uj
Ċciu ogólnym to „stan niezagroĪenia, spokoju, pewnoĞci”
2
. W znaczeniu
ogólnospo
áecznym bezpieczeĔstwo obejmuje zaspokojenie potrzeb: istnienia, prze-
trwania, pewno
Ğci, stabilnoĞci i caáoĞci
3
. Poj
Ċcie to wystĊpuje w wielu dyscypli-
1
M. Pietra
Ğ, MiĊdzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006, s. 323.
2
S
áownik jĊzyka polskiego PWN, Warszawa 1978, t. 1, s. 147.
3
R. Rosa, Filozofia i edukacja dla bezpiecze
Ĕstwa w obliczu szans, zagroĪeĔ i wyzwaĔ przeáomu
XX i XXI w., [w:] Bezpiecze
Ĕstwo czáowieka i zbiorowoĞci spoáecznych, red W. Maliszewski,
Bydgoszcz 2005, s. 13.
60
Marta MERCZY
ēSKA
nach naukowych: politologii, nauce o stosunkach mi
Ċdzynarodowych, historii,
socjologii, psychologii, ekonomii i prawie. Od d
áuĪszego czasu nastĊpuje ewo-
lucja pojmowania bezpiecze
Ĕstwa, poszerza siĊ zakres postrzegania tego zjawi-
ska, zw
áaszcza od zakoĔczenia zimnej wojny proces ten ulegá szczególnemu
przyspieszeniu.
Poj
Ċcie bezpieczeĔstwa jest nierozerwalnie związane z podstawowymi po-
trzebami ka
Īdego czáowieka i grup spoáecznych, dlatego teĪ zapewnienie bez-
piecze
Ĕstwa obywatelom naleĪy do podstawowych funkcji kaĪdego paĔstwa
4
.
Z punktu widzenia obywatela bezpiecze
Ĕstwo jest związane z poczuciem, Īe pod-
stawowe warto
Ğci paĔstwa, tj. istnienie, przetrwanie i rozwój, są zagwarantowa-
ne. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uwzgl
Ċdnia koniecznoĞü zagwaranto-
wania bezpiecze
Ĕstwa narodowi polskiemu. Artykuá 5 Konstytucji Rzeczpospo-
litej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku mówi: „Rzeczpospolita Polska strze
Īe
niepodleg
áoĞci i nienaruszalnoĞci swojego terytorium, zapewnia wolnoĞü i prawa
cz
áowieka i obywatela oraz bezpieczeĔstwo obywateli, strzeĪe dziedzictwa na-
rodowego oraz zapewnia ochron
Ċ Ğrodowiska, kierując siĊ zasadą zrównowaĪo-
nego rozwoju”
5
. Artyku
á 146 okreĞla obowiązki Rady Ministrów i administracji
rz
ądowej. Wg ustĊpu 4, punktu 7, Rada Ministrów „zapewnia bezpieczeĔstwo
wewn
Ċtrzne paĔstwa oraz porządek publiczny”
6
. Przez bezpiecze
Ĕstwo rozu-
miemy równie
Ī proces
7
, w którym podlega ono ci
ągáym zmianom, dostosowując
si
Ċ do Ğrodowiska miĊdzynarodowego.
Wed
áug J. StaĔczyka „istotą opartego na gwarancjach nienaruszalnego prze-
trwania i swobodach rozwojowych bezpiecze
Ĕstwa jest pewnoĞü. PewnoĞü jest
bowiem warunkiem obu tych sk
áadników, a moĪe byü ona obiektywna lub su-
biektywna. Bezpiecze
Ĕstwo w syntetycznym ujĊciu moĪna wiĊc okreĞliü jako
obiektywn
ą pewnoĞü gwarancji nienaruszalnego przetrwania i swobód rozwojo-
wych”
8
. Osi
ągniĊcie pewnoĞci tak rozumianego bezpieczeĔstwa jest w praktyce
niemo
Īliwe do zrealizowania, poniewaĪ zawsze moĪe zaistnieü czynnik destabi-
lizuj
ący, taki jak powódĨ, katastrofa ekologiczna, samobójczy zamach terrory-
styczny, którego nie da si
Ċ przewidzieü. W tym kontekĞcie zadaniem dzisiejsze-
go pa
Ĕstwa jest minimalizowanie niepewnoĞci i przygotowanie struktur paĔ-
stwowych do usuwania skutków potencjalnych zagro
ĪeĔ.
W nauce o stosunkach mi
Ċdzynarodowych wystĊpuje ugruntowany podziaá
na bezpiecze
Ĕstwo narodowe i miĊdzynarodowe. Jest to podziaá biorący pod
4
Bezpiecze
Ĕstwo polityczne i wojskowe, red. A. CiupiĔski, K. Malak, Warszawa 2004, s. 311.
5
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483), art. 5.
6
Ibidem, art. 146 ust. 4, pkt.7.
7
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, red. R. Jakubczak, J. Flis,
Warszawa 2006, s. 15.
8
J. Sta
Ĕczyk, Wspóáczesne pojmowanie bezpieczeĔstwa, Warszawa 1996, s. 19; cyt za: Bezpie-
cze
Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku..., s. 16.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
61
uwag
Ċ kryterium podmiotowe
9
. Na szczególne zainteresowanie zas
áuguje bez-
piecze
Ĕstwo narodowe z uwagi na to, Īe paĔstwa są podmiotami prawa miĊdzy-
narodowego i s
ą nadal najwaĪniejszymi uczestnikami stosunków miĊdzynaro-
dowych
10
. W przesz
áoĞci bezpieczeĔstwo narodowe odnosiáo siĊ jedynie do
aspektów wojskowych i politycznych, uto
Īsamiając je z wielkoĞcią i jakoĞcią
w
áasnej armii czy z sojuszami wojskowymi. W dzisiejszym rozumieniu pojĊcie
to uleg
áo znacznemu poszerzeniu, obejmując nowe páaszczyzny m.in. demogra-
ficzn
ą, spoáeczną, gospodarczą czy kulturową. Jest to spowodowane postĊpem
cywilizacyjnym i zmian
ą sytuacji miĊdzynarodowej, a takĪe konstatacją, Īe
równie powa
Īne skutki co konflikt zbrojny mogą wywoáaü klĊski Īywioáowe czy
katastrofy ekologiczne. J. Stefanowicz uj
ąá to w nastĊpujący sposób: „Bezpie-
cze
Ĕstwo wspóáczesne jest czymĞ wiĊcej niĪ synonimem biologicznej egzysten-
cji narodu i istnienia pa
Ĕstwa; zawiera w sobie okreĞlone osiągniĊcia lub aspira-
cje dotycz
ące sposobu i poziomu Īycia, a takĪe kryteria ustrojowe”
11
.
Znaczenie bezpiecze
Ĕstwa narodowego moĪemy rozpatrywaü na trzy sposoby:
— w znaczeniu centralnej kategorii spo
áecznej – bezpieczeĔstwo jest dla jedno-
stek, grup spo
áecznych, paĔstwa pierwotną, egzystencjalną potrzebą i warto-
Ğcią, jednoczeĞnie jest nadrzĊdnym celem dziaáania organizacji paĔstwowej
i spo
áecznej,
— w znaczeniu funkcjonalnym – bezpiecze
Ĕstwo jest naczelną misją narodową
spo
áeczeĔstwa i paĔstwa, która polega na ochronie i obronie wartoĞci i inte-
resów narodowych przed potencjalnymi i realnymi zagro
Īeniami oraz two-
rzeniu warunków do swobodnego rozwoju,
— w znaczeniu strukturalnym – to ca
áoksztaát organizacji i przygotowania paĔ-
stwa do tworzenia bezpiecze
Ĕstwa narodowego, którego podstawą jest cy-
wilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej
12
.
Analiza bezpiecze
Ĕstwa narodowego nierozerwalnie związana jest z analizą
zagro
ĪeĔ, poniewaĪ problem bezpieczeĔstwa to problem przeciwdziaáania jego
zagro
Īeniom i minimalizacji moĪliwoĞci ich wystąpienia. WspóáczeĞnie zagro-
Īenie bezpieczeĔstwa narodowego okreĞla siĊ jako „potencjalne lub istniejące
zjawiska, sytuacje b
ądĨ dziaáania godzące w wartoĞci i interesy narodowe, stwa-
rzaj
ące niebezpieczeĔstwo dla: Īycia i zdrowia, warunków bytu, mienia i Ğrodo-
wiska oraz destrukcji (destabilizacji) organizacji
Īycia spoáecznego i paĔstwo-
wego, a tak
Īe zniweczenia (osáabienia) moĪliwoĞci rozwoju”
13
. Zagro
Īenia bez-
9
Bezpiecze
Ĕstwo zewnĊtrzne Rzeczpospolitej Polskiej, red. T. Jemioáa, K. Malak, Warszawa 2002,
s. 92.
10
I. Popiuk-Rysi
Ĕska, Uczestnicy stosunków miĊdzynarodowych, ich interesy i oddziaáywania,
[w:] Stosunki mi
Ċdzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, red. E. HaliĪak, R. KuĨniar, War-
szawa 2000, s. 91.
11
J. Stefanowicz, Bezpiecze
Ĕstwo wspóáczesnych paĔstw, Warszawa 1984, s. 15.
12
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe Polski w XXI wieku..., s. 21–23.
13
Ibidem, s. 98.
62
Marta MERCZY
ēSKA
piecze
Ĕstwa narodowego mogą byü rozpatrywane wedáug nastĊpujących kryte-
riów: miejsca zagro
ĪeĔ (wewnĊtrzne, zewnĊtrzne), dynamiki rozwoju (dyna-
miczne, pe
ázające), zasiĊgu zagroĪenia (globalne, kontynentalne, regionalne, sub-
regionalne, lokalne), skali zagro
ĪeĔ (Ğwiatowe, miĊdzynarodowe, paĔstwa, jed-
nostki administracyjnej), skutków zagro
ĪeĔ (fizyczne, psychiczne), charakteru
stosunków spo
áecznych (konfliktowe, niekonfliktowe), Ğrodowiska (przyrodni-
cze, spo
áeczne, polityczne, gospodarcze, naukowo-techniczne), Ĩródáa zagroĪeĔ
(naturalne, techniczne, ustrojowe, demograficzne, ideologiczne, gospodarcze,
edukacyjne, psychologiczne, kulturowe i inne) oraz przedmiotowe (polityczne,
militarne, ekonomiczne, spo
áeczne, ekologiczne)
14
. W praktyce najcz
ĊĞciej sto-
sowane jest kryterium przedmiotowe, gdzie zagro
Īenie polityczne odnosi siĊ do
stanu, w którym poprzez dzia
áanie zorganizowanych grup spoáecznych bądĨ po-
litycznych niemo
Īliwe staje siĊ wypeánianie podstawowych funkcji paĔstwa.
Zagro
Īenie militarne, najogólniej ujmując, to sáaboĞü militarna paĔstwa i nie-
przygotowanie do jego obrony. Zagro
Īenie ekonomiczne wystĊpuje wtedy, gdy
pa
Ĕstwo nie potrafi przeciwstawiü siĊ dziaáaniom wewnĊtrznym lub zewnĊtrz-
nym, które uniemo
Īliwiają swobodny rozwój ekonomiczny i tym samym osáa-
biaj
ą potencjaá ekonomiczny paĔstwa. ZagroĪenie spoáeczne, niekiedy nazywane
równie
Ī spoáeczno-kulturowym, odnosi siĊ do niebezpieczeĔstwa utraty Īycia
i zdrowia, to
ĪsamoĞci narodowej, etnicznej i kulturowej oraz bezpieczeĔstwa so-
cjalnego i publicznego. Zagro
Īenie ekologiczne związane jest z moĪliwoĞcią
wyst
ąpienia trwaáego i nieodwracalnego, w sposób naturalny, uszkodzenia lub
zniszczenia
Ğrodowiska naturalnego
15
.
Zagro
Īenia bezpieczeĔstwa paĔstwa polskiego nierozerwalnie związane są
z sytuacj
ą miĊdzynarodową i zagroĪeniami generowanymi w Ğrodowisku regio-
nalnym i ogólno
Ğwiatowym. Upadek systemu dwubiegunowego spowodowaá li-
kwidacj
Ċ zagroĪenia nuklearną konfrontacją pomiĊdzy zwalczającymi siĊ stro-
nami, jednocze
Ğnie odĪyáy konflikty „wyciszone” oraz pojawiáy siĊ nowe zagro-
Īenia dla pokoju i stabilnoĞci miĊdzynarodowej. Kryzysy ekonomiczne, konflik-
ty etniczne i religijne,
áamanie praw czáowieka, proliferacja broni masowego ra-
Īenia, zachwianie stabilnoĞci politycznej, terroryzm i zorganizowana przestĊp-
czo
Ğü to nowe wyzwania stojące przed spoáecznoĞcią miĊdzynarodową
16
. W la-
tach dziewi
Ċüdziesiątych XX wieku w Europie, w wyniku rozpadu bloku
wschodniego, ujawni
áo siĊ zagroĪenie, jakim jest nacjonalizm prowadzący do
konfliktów etnicznych. Konflikty w by
áej Jugosáawii, zwáaszcza w BoĞni i Her-
cegowinie, powinny by
ü przestrogą dla spoáecznoĞci miĊdzynarodowej. Rozpad
ZSRR równie
Ī przyczyniá siĊ do ujawnienia konfliktów narodowoĞciowych, któ-
14
Ibidem, s. 460.
15
Ibidem, s.109–113.
16
D.B. Bobrow, Z
áoĪonoĞü problematyki braku bezpieczeĔstwa. Implikacje redefinicji pojĊcia,
[w:] Bezpiecze
Ĕstwo narodowe i miĊdzynarodowe u schyáku XX w., red. D.B. Bobrow, E. Hali-
Īak, R. ZiĊba, Warszawa 1997, s. 37.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
63
rych przyk
áadem jest wojna miĊdzy Armenią i AzerbejdĪanem, wojna o niepod-
leg
áoĞü Czeczenii, walka separatystów abchaskich w Gruzji czy rosyjskich w Moá-
dawii
17
. Pod koniec XX wieku obserwowali
Ğmy przykáady ludobójstwa na nie-
wyobra
Īalną skalĊ w Europie, przy okazji rozpadu Jugosáawii, czy na terytorium
Afryki w Ruandzie podczas konfliktu plemiennego pomi
Ċdzy Hutu i Tutsi. W obu
przypadkach spo
áecznoĞü miĊdzynarodowa zawiodáa, nie podejmując stosow-
nych dzia
áaĔ w celu zapobieĪenia masakrze
18
.
Charakterystyka wspó
áczesnych zagroĪeĔ nie ogranicza siĊ do analizy poli-
tyki pa
Ĕstw i ich potencjaáów, wykracza bardzo daleko poza ten obszar. Ciekawe
uj
Ċcie problemu zaprezentowaá Thomas X. Hammes. Autor opracowaá listĊ
zmian, jakie zaistnia
áy we wspóáczesnym Ğwiecie, które mogą, wedáug jego oce-
ny, przyczyni
ü siĊ do zagroĪenia pokoju Ğwiatowego. Na liĞcie tej znalazáy siĊ
mi
Ċdzy innymi: upadek systemu dwubiegunowego i koniec interpretowania zja-
wisk poprzez pryzmat „zimnowojennych” procesów, sta
áy wzrost liczby ludno-
Ğci i powstawanie megamiast o liczbie ludnoĞci powyĪej 20 mln, obniĪenie stan-
dardów
Īycia i epidemie w krajach Trzeciego ĝwiata, wzrost powiązaĔ telein-
formatycznych o zasi
Ċgu globalnym, áatwoĞü przemieszczania siĊ w najodleglej-
sze zak
ątki Ğwiata, zmniejszenie siĊ zasobów wodnych i powierzchni ziem
uprawnych, wzrost przemytu narkotyków i powi
ązaĔ z przepáywem pieniĊdzy
i korupcj
ą, rozpad ZSRR i bĊdąca jego efektem niestabilnoĞü tego regionu, áa-
two
Ğü dostĊpu do róĪnych typów broni, wzrost aktywnoĞci grup ideologicznych
o zasi
Ċgu transnarodowym, rozwój i rozszerzenie stref wpáywów korporacji po-
nadnarodowych oraz uzyskanie przez USA pozycji jedynego supermocarstwa
19
.
Wy
Īej wymieniona charakterystyka wydaje siĊ byü trafna, jednoczeĞnie moĪna
j
ą uzupeániü o kolejne zmiany w Ğrodowisku miĊdzynarodowym, które mogą siĊ
przyczyni
ü do destabilizacji porządku miĊdzynarodowego. Wymieniany przez
Thomasa X. Hammesa sta
áy wzrost liczby ludnoĞci powoduje powiĊkszanie siĊ
obszarów ubóstwa i implikuje mo
ĪliwoĞü czĊstszego wystĊpowania spoáecznych
napi
Ċü wewnątrz paĔstw, które mogą zagraĪaü ich spójnoĞci, a tym samym Ğro-
dowisku mi
Ċdzynarodowemu. Katastrofy ekologiczne, degradacja Ğrodowiska
naturalnego, w tym emisja gazów cieplarnianych powi
Ċkszająca „dziurĊ” ozo-
now
ą, przyczyniają siĊ do giniĊcia gatunków roĞlin i zwierząt, ocieplania klima-
tu, a w dalszej perspektywie uszczuplenia terenów nadaj
ących siĊ do zasiedlenia
przez cz
áowieka na rzecz mórz i oceanów. Proces globalizacji przyczyniá siĊ do
intensyfikacji dzia
áaĔ transnarodowych grup zorganizowanej przestĊpczoĞci,
karteli narkotykowych, a przede wszystkim terrorystycznych, które korzystaj
ą ze
zdobyczy nauki i techniki, wykorzystuj
ąc je do swej dziaáalnoĞci. DuĪym zagro-
17
R. Zi
Ċba, BezpieczeĔstwo europejskie lat 90. Potrzeba nowego ujĊcia problemu, [w:] Bezpie-
cze
Ĕstwo paĔstw Europy. Koncepcje i problemy lat 90., red. B. àomiĔski, Katowice 1997, s. 21.
18
A.D. Rotfeld, Bezpiecze
Ĕstwo miĊdzynarodowe po wydarzeniach 11 wrzeĞnia 2001 roku, [w:]
Polska wobec terroryzmu, Instytut Studiów Strategicznych, z. 49, Kraków 2002, s. 12.
19
Bezpiecze
Ĕstwo polityczne i wojskowe, s. 50.
64
Marta MERCZY
ēSKA
Īeniem jest áatwiejszy dostĊp do technologii produkcji broni masowego raĪenia
i
Ğrodków jej przenoszenia oraz podjĊcie programów atomowych przez takie
pa
Ĕstwa, jak Korea Póánocna czy Iran. W obliczu powszechnej obecnoĞci w cy-
berprzestrzeni rz
ądowych instytucji, korporacji miĊdzynarodowych czy rynków
finansowych pojawi
áo siĊ nowe zagroĪenie w postaci tzw. cyberterroryzmu,
który mo
Īe doprowadziü do katastrof na niewyobraĪalną skalĊ. Wystarczy wy-
obrazi
ü sobie na przykáad wáamanie hakera z organizacji terrorystycznej do sys-
temu lotnictwa cywilnego w dowolnym kraju i doprowadzenie do wielu kata-
strof lotniczych poprzez zmian
Ċ parametrów lotów, czy teĪ dziaáanie na rzecz
destabilizacji rynków finansowych poprzez „uderzenie” w gie
ádĊ papierów war-
to
Ğciowych w Tokio czy Nowym Jorku. Wszystkie wymienione wyĪej zjawiska,
z uwagi na proces globalizacji i zakres powi
ązaĔ gospodarczych, mogą bezpo-
Ğrednio lub poĞrednio wpáynąü na kondycjĊ paĔstwa polskiego i stanowiü zagro-
Īenie polskiego bezpieczeĔstwa.
Wracaj
ąc do rozwaĪaĔ dotyczących naszego paĔstwa, naleĪy zwróciü uwagĊ
na moment, w którym dokona
áa siĊ w Polsce transformacja ustrojowa. Nowy
rz
ąd stanąá przed koniecznoĞcią obrania kierunku polityki prowadzącego do za-
gwarantowania bezpiecze
Ĕstwa w nowych warunkach. Polska aktywnie uczest-
niczy
áa w procesie ostatecznego rozpadu bloku wschodniego. Jej dziaáania na
rzecz odzyskania suwerenno
Ğci i budowania demokracji staáy siĊ wzorem dla
pozosta
áych paĔstw demokracji ludowej. Wydarzenia takie, jak: zjednoczenie
Niemiec, upadek ZSRR, „aksamitny rozwód” Czechos
áowacji – zmieniáy naj-
bli
Īsze otoczenie Polski. Znalazáa siĊ ona w nowej sytuacji, w której celem nad-
rz
Ċdnym byáo ugruntowanie suwerennoĞci i zagwarantowanie bezpieczeĔstwa
narodowego w dynamicznie zmieniaj
ącej siĊ Europie. DziĊki wsparciu paĔstw
zachodnich uda
áo siĊ przeprowadziü transformacjĊ ustrojową i reformĊ gospo-
darcz
ą
20
. W realizacji wyzwa
Ĕ stojących przed Polską szczególną rolĊ odegraáy
Stany Zjednoczone wspieraj
ące zarówno politycznie, jak i gospodarczo procesy
zachodz
ące wewnątrz Polski
21
. Potencja
á militarny Stanów Zjednoczonych jest
ogromny, a wydatki na zbrojenia stanowi
ą blisko poáowĊ tego, co wydają pozo-
sta
áe paĔstwa Ğwiata razem wziĊte
22
. Rola i znaczenie Stanów Zjednoczonych
Ameryki w
Ğwiecie spowodowaáy, Īe Rzeczpospolita Polska postawiáa na strate-
giczne partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi, wymiernie wzmacniaj
ąc bezpie-
cze
Ĕstwo paĔstwa. UniezaleĪnienie siĊ od ZSRR związane byáo z wystąpieniem
Polski ze struktur RWPG oraz Uk
áadu Warszawskiego, a takĪe podjĊciem staraĔ
na rzecz wycofania wojsk Zwi
ązku Radzieckiego z terytorium Polski. W tym
20
S. Micha
áowski, Nowa jakoĞü w stosunkach z Niemcami, [w:] Polityka zagraniczna RP 1989–2002,
red. R. Ku
Ĩniar, K. Szczepanik, Warszawa 2002, s. 148–162.
21
J. Stachura, Rola i znaczenie stosunków dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi, [w:] Polityka
zagraniczna RP 1989–2002, s. 127–140.
22
R. Ku
Ĩniar, BezpieczeĔstwo w stosunkach miĊdzynarodowych, [w:] Stosunki miĊdzynarodowe.
Geneza, struktura, dynamika, s. 176–177.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
65
czasie istnia
áy cztery warianty drogi prowadzącej do zapewnienia bezpieczeĔ-
stwa: oparcie si
Ċ na związku z mocarstwem rosyjskim, ale na zasadach równo-
prawno
Ğci we wzajemnych stosunkach, samodzielna budowa systemu bezpie-
cze
Ĕstwa i oczekiwanie na tendencje do tworzenia ogólnoeuropejskiego systemu
bezpiecze
Ĕstwa, stworzenie regionalnego systemu bezpieczeĔstwa, integracja
z euroatlantyckim systemem bezpiecze
Ĕstwa, a wiĊc z NATO i UZE
23
. Z tych
mo
ĪliwoĞci, jako najlepszy i dający najwiĊksze gwarancje bezpieczeĔstwa, wy-
brano kierunek euroatlantycki. Podj
Ċte starania o wáączenie Polski do struktury
Paktu Pó
ánocnoatlantyckiego zakoĔczyáy siĊ sukcesem 12 marca 1999 roku. Po
wst
ąpieniu Polski do NATO zwielokrotniony zostaá czynnik odstraszania. KaĪde
pa
Ĕstwo decydujące siĊ zaatakowaü RP musi liczyü siĊ z odpowiedzią ze strony
wszystkich cz
áonków sojuszu zgodnie z kluczowym artykuáem 5 Paktu Póánoc-
noatlantyckiego.
W obliczu szczególnych wi
Ċzi áączących RP ze Stanami Zjednoczonymi,
nazywanych „partnerstwem strategicznym” czy „zwi
ązkiem szczególnym”,
spraw
ą niekorzystną byáo to, iĪ polska polityka zagraniczna w kwestiach bezpie-
cze
Ĕstwa postrzegana byáa – i jest – przez naszych partnerów europejskich jako
funkcja polityki ameryka
Ĕskiej
24
. Szczególne zwi
ązki Rzeczpospolitej Polskiej
ze Stanami Zjednoczonymi budzi
áy obawy niektórych paĔstw Unii Europejskiej,
co mog
áo utrudniü bądĨ opóĨniü realizacjĊ kolejnego celu polskiej dyplomacji,
jakim by
áa akcesja do Unii Europejskiej. Polska szybko podjĊáa starania na rzecz
cz
áonkostwa w Unii Europejskiej, poniewaĪ czáonkostwo stwarzaáo warunki do
rozwoju gospodarczego i post
Ċpu cywilizacyjnego, a jednoczeĞnie przyczyniaáo
si
Ċ do zwiĊkszenia bezpieczeĔstwa kraju. Wobec dynamicznie rozwijającej siĊ
sytuacji mi
Ċdzynarodowej, przy ogromnym wsparciu Niemiec, ze zrozumieniem
przyj
Ċto w Europie nasze starania o zbliĪenie do struktur europejskich. Proces
ten zako
Ĕczyá siĊ wraz z przyjĊciem Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europej-
skiej z dniem 1 maja 2004 roku.
Wydawa
ü by siĊ mogáo, Īe tak wzmocniona Polska jest krajem bezpiecznym
i wolnym od zagro
ĪeĔ. Nic bardziej mylnego. BezpieczeĔstwo ma charakter
niepodzielny. Wymiar wewn
Ċtrzny bezpieczeĔstwa jest zaleĪny od wymiaru ze-
wn
Ċtrznego, a narodowy od sojuszniczego. Zbiór czynników zagraĪających paĔ-
stwu polskiemu jest to
Īsamy z zagroĪeniami globalnego bezpieczeĔstwa, lecz
inaczej rozk
áadane są akcenty. Priorytetem polskiej polityki w zakresie bezpie-
cze
Ĕstwa jest przeciwdziaáanie zagroĪeniu bezpieczeĔstwa energetycznego paĔ-
stwa, przeciwdzia
áanie potencjalnemu osáabianiu wiĊzów áączących wspólnotĊ
europejsk
ą i transatlantycką, przeciwdziaáanie terroryzmowi miĊdzynarodowe-
23
A. Karkoszka, Ogólne przes
áanki polskiego bezpieczeĔstwa, [w:] BezpieczeĔstwo Polski w zmie-
niaj
ącej siĊ Europie, red. M. Kern-JĊdrychowska, Warszawa 1994, s. 31.
24
B. Osadnik, Polskie interesy bezpiecze
Ĕstwa i rozwoju w kontekĞcie konfliktu w Iraku. Refleksje
teoretyczne. [w:] Bezpiecze
Ĕstwo Polski i bezpieczeĔstwo europejskie na początku XXI wieku,
red. M. Stolarczyk, Katowice 2004, s. 155.
66
Marta MERCZY
ēSKA
mu oraz proliferacji broni masowego ra
Īenia
25
. W zakresie koncepcji obronno
Ğci
Rzeczpospolitej Polskiej cele strategiczne obejmuj
ą: „zgodnie ze Strategią Bez-
piecze
Ĕstwa Narodowego RP nadrzĊdnym celem strategicznym Rzeczypospoli-
tej Polskiej jest zapewnienie korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji in-
teresów narodowych poprzez eliminacj
Ċ zewnĊtrznych i wewnĊtrznych zagro-
ĪeĔ, redukowanie ryzyka oraz odpowiednie oszacowanie podejmowanych wy-
zwa
Ĕ i umiejĊtne wykorzystanie pojawiających siĊ szans. Do gáównych celów
strategicznych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie obronno
Ğci naleĪą:
— zapewnienie niepodleg
áoĞci i suwerennoĞci Rzeczypospolitej Polskiej, jej
integralno
Ğci i nienaruszalnoĞci granic;
— obrona i ochrona wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
— tworzenie warunków do zapewnienia ci
ągáoĞci realizacji zadaĔ przez organy
administracji publicznej oraz inne podmioty w
áaĞciwe w obszarze bezpie-
cze
Ĕstwa narodowego, w tym odpowiedzialne za funkcjonowanie gospodar-
ki i innych obszarów istotnych dla
Īycia i bezpieczeĔstwa obywateli;
— tworzenie warunków do podwy
Īszania zdolnoĞci obronnych paĔstwa, jak teĪ
zapewnienie gotowo
Ğci do realizacji obrony w ukáadzie narodowym i so-
juszniczym;
— rozwijanie partnerskiej wspó
ápracy wojskowej z innymi paĔstwami, zwáasz-
cza s
ąsiednimi;
— realizacja zobowi
ązaĔ wynikających z czáonkostwa Polski w NATO i Unii
Europejskiej;
— zaanga
Īowanie w miĊdzynarodowe operacje reagowania kryzysowego, pro-
wadzone w pierwszej kolejno
Ğci przez NATO i UE, a takĪe przez ONZ czy
w ramach dora
Ĩnych koalicji”
26
.
Uzupe
ánieniem dotychczasowych rozwaĪaĔ jest poniĪsza analiza zagroĪenia
bezpiecze
Ĕstwa narodowego, odwoáująca siĊ do kryterium przedmiotowego
dziel
ącego zagroĪenia na: polityczne, militarne, ekonomiczne, spoáeczne i eko-
logiczne. Analiza bezpiecze
Ĕstwa narodowego pod kątem zagroĪenia politycz-
nego pokazuje, i
Ī jest wiele aspektów, na które powinniĞmy zwróciü szczególną
uwag
Ċ. Zakres problematyki jest bardzo szeroki, poniewaĪ obejmuje zarówno
polityk
Ċ zagraniczną, jak i wewnĊtrzną paĔstwa. Proces globalizacji doprowa-
dzi
á do tego, Īe sytuacja konfliktowa nawet w duĪej odlegáoĞci od naszego paĔ-
stwa mo
Īe wpáywaü politycznie na nasz kraj, nie wyáączając interwencji zbroj-
nej wynikaj
ącej z naszych zobowiązaĔ sojuszniczych. Nieprzestrzeganie prawa
i umów mi
Ċdzynarodowych, niestosowanie siĊ do rezolucji ONZ, brak gotowo-
Ğci do pokojowego rozwiązywania konfliktów mogą potĊgowaü sytuacje zagro-
Īenia systemu bezpieczeĔstwa zbiorowego, w tym paĔstwa polskiego. ZagroĪe-
25
http://www.wp.mil.pl/pliki/File/strategia_obronnosci/strategia_obronnosci.doc, Strategia Obron-
no
Ğci Rzeczpospolitej Polskiej. Strategia Sektorowa do Strategii BezpieczeĔstwa Narodowego
Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2009, rozdzia
á I.
26
Ibidem, rozdzia
á II, 2.1., pkt. 30.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
67
nie polityczne mo
Īe byü generowane poprzez ksztaát systemów politycznych
i ich ewolucj
Ċ u naszych sąsiadów w kierunku autorytaryzmu czy dyktatury. Ob-
serwuj
ąc najbliĪsze otoczenie Polski, powinniĞmy skoncentrowaü siĊ na Rosji,
kraju, który w przesz
áoĞci niejednokrotnie wykazywaá zachowania agresywne
wobec naszego pa
Ĕstwa. Federacja Rosyjska systematycznie wzmacnia resorty
si
áowe i wáadzĊ prezydenta. System ten ewoluuje w kierunku autorytaryzmu.
Ch
Ċü odbudowania pozycji mocarstwowej moĪe skierowaü dziaáania Rosji na
rzecz przy
áączenia Biaáorusi czy uzaleĪnienia Ukrainy, co znacząco wpáynĊáoby
na nasze wzajemne relacje, stanowi
ąc zagroĪenie dla Polski.
Od rozpadu ZSRR toczy si
Ċ swoista gra o UkrainĊ i wewnątrz Ukrainy,
gdzie
Ğcierają siĊ tendencje proeuropejskie i prorosyjskie. W tej grze uczestni-
czy tak
Īe Polska, speániając rolĊ „adwokata” Ukrainy na forum miĊdzynarodo-
wym i popieraj
ąc zbliĪenie tego paĔstwa do Europy Zachodniej
27
. Nasze zaan-
ga
Īowanie w ten proces spotyka siĊ z niezadowoleniem Federacji Rosyjskiej,
która ma wiele atutów, by utrudni
ü funkcjonowanie paĔstwa polskiego. Jednym
z nich jest uzale
Īnienie od rosyjskiego gazu. ĝcieranie siĊ tendencji proeuropej-
skich i prorosyjskich na Ukrainie samo w sobie stanowi zagro
Īenie mogące
prowadzi
ü do konfliktu o charakterze lokalnym, który moĪe doprowadziü do
szerszego kryzysu oddzia
áującego takĪe na PolskĊ. Na Biaáorusi rządzonej przez
Aleksandra
àukaszenkĊ áamane są prawa mniejszoĞci polskiej. Represje wobec
mniejszo
Ğci, aresztowania dziaáaczy Związku Polaków na Biaáorusi, utrudnianie
im podró
Īowania, zamykanie siedziby Związku, aresztowania obywateli pol-
skich przebywaj
ących na terenie Biaáorusi, te wszystkie dziaáania rodzą napiĊ-
cia, które mog
ą przybraü ostrzejszy charakter prowadzący do kryzysu we wza-
jemnych stosunkach polsko-bia
áoruskich
28
. U innego naszego wschodniego s
ą-
siada, na Litwie, nie s
ą przestrzegane prawa mniejszoĞci polskiej. Nie ma zgody
w
áadz litewskich na pisowniĊ polskich nazwisk w jĊzyku ojczystym czy na uĪy-
wanie j
Ċzyka polskiego w urzĊdach
29
. Rodzi to konflikt na linii Warszawa–Wilno,
który mo
Īe byü podsycany i wykorzystany przez FederacjĊ Rosyjską do osáabie-
nia pozycji Polski.
Historyczne do
Ğwiadczenie nakazuje nam zastanowiü siĊ nad potencjalnym
zagro
Īeniem ze strony Niemiec. Po odzyskaniu przez PolskĊ peánej suwerenno-
Ğci Niemcy staáy siĊ naszym najwiĊkszym sprzymierzeĔcem popierającym akce-
sj
Ċ Polski do NATO i Unii Europejskiej. Bardzo szybko zostaá podpisany traktat
potwierdzaj
ący granicĊ na Odrze i Nysie àuĪyckiej oraz traktat o dobrym są-
siedztwie i przyjaznej wspó
ápracy
30
. Nie mamy jednak pewno
Ğci, czy w przy-
sz
áoĞci nie odrodzą siĊ tendencje mocarstwowe, czy nie wzmocnią siĊ ugrupo-
27
M. Mienkiszak, M.A. Piotrowski, Polska polityka wschodnia, [w:] Polityka zagraniczna RP
1989–2002, s. 220–223.
28
R. Ku
Ĩniar, Droga do wolnoĞci, Warszawa 2008, s. 247–249, 314–316.
29
Ibidem, s. 84.
30
S. Micha
áowski, op. cit., s. 147–152.
68
Marta MERCZY
ēSKA
wania neonazistowskie w Niemczech. Jeste
Ğmy czáonkami tego samego paktu
obronnego zapewniaj
ącego nam bezpieczeĔstwo, ale nie mamy pewnoĞci, czy
b
Ċdzie on trwaá wiecznie. Interwencja w Iraku w 2003 roku spowodowaáa nie-
pokoj
ący rozdĨwiĊk wĞród czáonków NATO. W jego wyniku znaleĨliĞmy siĊ
z Niemcami po przeciwnych stronach zaistnia
áego konfliktu.
Obawy zwi
ązane z zagroĪeniem polskich interesów stają siĊ bardziej realne
w obliczu realizacji projektu niemiecko-rosyjskiego gazoci
ągu po dnie Baátyku
z pomini
Ċciem Polski. RównieĪ niekorzystnie na nasze bezpieczeĔstwo wpáywa
rozlu
Ĩnienie wiĊzi áączących paĔstwa Unii Europejskiej. Konflikty wewnątrz
Unii, problemy z uchwaleniem konstytucji, unijnego bud
Īetu, brak wspólnej po-
lityki zagranicznej czy wspólnej polityki w zakresie bezpiecze
Ĕstwa energetycz-
nego nie napawaj
ą optymizmem.
Zagro
Īenie wewnĊtrznego bezpieczeĔstwa politycznego Polski związane jest
z wszelk
ą dziaáalnoĞcią prowadzącą do utraty zaufania wobec organów paĔstwa.
Przyk
áadem moĪe byü korupcja czy nepotyzm na wszystkich szczeblach wáadzy
lokalnej i centralnej, przenikanie cz
áonków grup przestĊpczych do struktur
sprawowania w
áadzy. Brak precyzyjnych przepisów prawa regulujących kwestie
lobbingu, biurokracja oraz niekompetencja urz
Ċdników dają duĪe pole manewru
nieuczciwym obywatelom i skutecznie wywo
áują brak zaufania do organów paĔ-
stwa. Nieprzestrzeganie prawa i ci
ągnące siĊ w nieskoĔczonoĞü procesy sądowe
prowadz
ą do tego, iĪ Polacy odwoáują siĊ do trybunaáów miĊdzynarodowych,
zaskar
Īając wáasne paĔstwo. Partie polityczne zbrutalizowaáy jĊzyk debaty pu-
blicznej co mo
Īe prowadziü do eskalacji negatywnych wobec siebie postaw wy-
borców o ró
Īnych poglądach politycznych. Prezes i dziaáacze najwiĊkszej opo-
zycyjnej partii – Prawa i Sprawiedliwo
Ğci – podwaĪają wynik wyborów prezy-
denckich i bojkotuj
ą urzĊdującego prezydenta. Sytuacją bardzo niekorzystną dla
pa
Ĕstwa polskiego jest odwoáywanie siĊ przedstawicieli czĊĞci rodzin, które
straci
áy swoich bliskich w katastrofie lotniczej pod SmoleĔskiem, do przedsta-
wicieli Kongresu ameryka
Ĕskiego czy instytucji unijnych w sprawie powoáania
mi
Ċdzynarodowej komisji do wyjaĞnienia tej sprawy. Jest to podwaĪanie wiary-
godno
Ğci i skutecznoĞci polskich wáadz i wymiaru sprawiedliwoĞci, co w zna-
cz
ący sposób osáabia wizerunek kraju w oczach Ğwiata, a tym samym osáabia je-
go bezpiecze
Ĕstwo.
Polska jest krajem, w którym wi
ĊkszoĞü stanowią katolicy, gdzie KoĞcióá ka-
tolicki cieszy si
Ċ duĪym szacunkiem, a jego siáa oddziaáywania na spoáeczeĔ-
stwo jest bardzo du
Īa. Wydaje siĊ, Īe rozwój agresywnych religii czy sekt w naj-
bli
Īszym czasie nie zagraĪa naszemu bezpieczeĔstwu. ZagroĪenia moĪna upa-
trywa
ü w dziaáalnoĞci niektórych ksiĊĪy katolickich. WĞród hierarchów koĞciel-
nych i „szeregowych” ksi
ĊĪy jest wiele osób angaĪujących siĊ w bieĪącą polity-
k
Ċ paĔstwa. To zaangaĪowanie przejawia siĊ miĊdzy innymi poprzez programy
i artyku
áy publikowane w mediach ojca Tadeusza Rydzyka, od którego KoĞcióá,
jak do tej pory, stanowczo si
Ċ nie odciąá, czy liczne przykáady wyborczej agitacji
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
69
z ambony „na kogo wierni powinni g
áosowaü”. Takie postĊpowanie káóci siĊ
z konstytucyjnym rozdzia
áem paĔstwa od KoĞcioáa. Zachowania i wypowiedzi
rasistowskie w
Ğród pseudokibiców na stadionach, niszczenie cmentarzy innych
ni
Ī katolickie wyznaĔ pokazują niebezpieczeĔstwo wystĊpowania w naszym
kraju nietolerancji religijnej i narodowo
Ğciowej. Te wszystkie zjawiska mogą
wp
áywaü na zachwianie stabilnoĞci politycznej kraju, a tym samym stanowią re-
alne zagro
Īenie bezpieczeĔstwa narodowego.
Ewolucja postrzegania bezpiecze
Ĕstwa spowodowaáa, Īe poza zagadnienia-
mi zwi
ązanymi z páaszczyzną polityczno-wojskową doszáo do poszerzenia defi-
nicji bezpiecze
Ĕstwa narodowego, rozciągniĊcia jej na inne czynniki, których
skutki s
ą porównywalne do skutków wojen. Nie znaczy to, iĪ moĪna bagateli-
zowa
ü koniecznoĞci rozbudowy potencjaáu militarnego paĔstwa polskiego. PaĔ-
stwo s
áabe prowokuje zachowania agresywne ze strony silniejszych sąsiadów
i staje si
Ċ áatwym celem. PoáoĪenie geostrategiczne Polski pomiĊdzy dwoma na-
stawionymi ekspansywnie krajami determinuje potrzeb
Ċ budowy silnej, nowo-
czesnej, dobrze wyposa
Īonej armii
31
. W celu poprawy obronno
Ğci kraju dokona-
no reorganizacji wojska w postaci likwidacji armii poborowej na rzecz armii
zawodowej, stawiaj
ąc na wyszkolenie i wyposaĪenie Īoánierzy, a nie na ich li-
czebno
Ğü. ZagroĪeniem dla systemu obronnoĞci kraju jest Ğmierü najwyĪszych
dowódców si
á zbrojnych. DuĪą wyrwĊ wĞród kadry dowódczej Wojska Polskie-
go spowodowa
áy katastrofa samolotu CASA i katastrofy samolotu rządowego
TU-154. Obie katastrofy unaoczni
áy báĊdy proceduralne zezwalające na podró-
Īowanie na pokáadzie tego samego samolotu najwyĪszym dowódcom siá zbrojnych.
Najwi
Ċkszym zagroĪeniem dla naszego paĔstwa moĪe byü ponowna wspóá-
praca Niemiec i Rosji w celu os
áabienia bądĨ likwidacji Polski. Oba kraje mają
wi
Ċkszy, w porównaniu z naszym krajem, potencjaá ekonomiczny i militarny.
Dodatkowo Federacja Rosyjska posiada potencja
á nuklearny. Istnieje duĪa kon-
centracja floty i si
á lądowych w graniczącym z Polską Obwodzie Kaliningradz-
kim. W ostatnich latach obserwujemy unowocze
Ğnianie potencjaáu bojowego
i modernizacj
Ċ armii Federacji Rosyjskiej. Republika Federalna Niemiec, jak na
razie, jest naszym sojusznikiem w ramach Paktu Pó
ánocnoatlantyckiego i nie
stanowi zagro
Īenia, przynajmniej dopóki istnieje NATO. Fakt, Īe jesteĞmy,
wraz z Niemcami, cz
áonkami UE równieĪ odsuwa zagroĪenie ze strony tego
pa
Ĕstwa. Nie moĪna jednak z peáną stanowczoĞcią wykluczyü w przyszáoĞci
konfliktu wewn
ątrz UE prowadzącego nawet do jej rozpadu.
Kolejnym zagro
Īeniem dla bezpieczeĔstwa Polski jest moĪliwoĞü ataku ter-
rorystycznego wymierzonego w nasze pa
Ĕstwo. Wydarzenia z 11 wrzeĞnia 2001
roku pokaza
áy, iĪ nikt w Stanach Zjednoczonych, a tym bardziej w Polsce i na
ca
áym Ğwiecie, nie moĪe czuü siĊ bezpiecznie. Atak terrorystyczny przy uĪyciu
samolotów pasa
Īerskich jako áadunków wybuchowych, przeprowadzony przez
31
Bezpiecze
Ĕstwo polityczne i wojskowe, s. 315–316.
70
Marta MERCZY
ēSKA
fundamentalistów islamskich skupionych w organizacji Al-Kaida, unaoczni
á
Ğwiatu, Īe potencjaá militarny i nuklearny nie stanowi czynnika odstraszającego.
Al-Kaida przyj
Ċáa taktykĊ charakterystyczną dla konfliktu asymetrycznego. Nie
mog
ąc przeciwstawiü siĊ potencjaáowi Stanów Zjednoczonych w bezpoĞredniej
walce, terrory
Ğci postanowili uderzyü w tzw. „miĊkkie podbrzusze”, czyli cele
strategiczne i symboliczne, maksymalizuj
ąc straty gospodarcze i ludzkie. Takie
dzia
áanie jest charakterystyczne dla tej organizacji wykorzystującej prawie zaw-
sze do przeprowadzenia akcji terrorystów samobójców. Ataki s
ą skrupulatnie
przygotowywane, a celem ka
Īdego z nich jest uzyskanie maksymalnych znisz-
cze
Ĕ oraz jak najwiĊksza liczba zabitych i rannych
32
. Po atakach 11 wrze
Ğnia
2001 roku Stany Zjednoczone og
áosiáy wojnĊ z terroryzmem. Rada BezpieczeĔ-
stwa Organizacji Narodów Zjednoczonych przyj
Ċáa rezolucjĊ dotyczącą walki
z terroryzmem, która dawa
áa moĪliwoĞü wkroczenia do Afganistanu i rozbicia
tam baz Al-Kaidy. Mi
Ċdzynarodowa operacja w Afganistanie pod dowództwem
ameryka
Ĕskim z udziaáem miĊdzy innymi polskich Īoánierzy, pomimo obalenia
tam re
Īimu sprzyjającego terrorystom, nie zakoĔczyáa siĊ sukcesem. Nie udaáo
si
Ċ zniszczyü baz terrorystów, misja w Afganistanie nadal trwa i choü nie widaü
szans na stabilizacj
Ċ w tym regionie, podaje siĊ datĊ jej zakoĔczenia w 2014 roku.
Kolejnym punktem ameryka
Ĕskiej polityki wymierzonej przeciwko terrory-
zmowi by
áo wkroczenie do Iraku i obalenie rządzącego tam dyktatora Saddama
Husajna, podejrzewanego o wspieranie terrorystów. Pretekstem do dokonania
inwazji na Irak by
áo oskarĪenie, jak siĊ póĨniej okazaáo bezpodstawne, o produ-
kowanie broni masowego ra
Īenia. Stany Zjednoczone bez zgody ONZ, wbrew
prawu mi
Ċdzynarodowemu, na czele koalicji, w której równieĪ uczestniczyáa
Polska
33
, wkroczy
áy do Iraku. PodkreĞliü naleĪy, Īe przeciwko wkroczeniu do
Iraku opowiedzieli si
Ċ miĊdzy innymi Niemcy i Francja, czáonkowie NATO.
Doprowadzi
áo to do rozdĨwiĊku wewnątrz Paktu Póánocnoatlantyckiego, wy-
twarzaj
ąc niebezpieczny precedens braku spójnoĞci politycznej kluczowych
cz
áonków tego sojuszu obronnego.
Presti
Ī Stanów Zjednoczonych jako gwaranta bezpieczeĔstwa miĊdzynaro-
dowego zosta
á znacząco osáabiony na skutek bezpoĞredniego ataku dokonanego
na terytorium USA i trudno
Ğci związanych z operacją w Iraku. Interwencje
w Afganistanie i w Iraku przyczyni
áy siĊ do wzrostu nienawiĞci muzuámanów
wymierzonej przeciwko Stanom Zjednoczonym i ca
áemu Ğwiatu zachodniemu,
w tym Polski. Wyrazem tej nienawi
Ğci byáy kolejne zamachy terrorystyczne,
tym razem na terytorium Europy, w Madrycie i w Londynie. Zasi
Ċg dziaáania
grup terrorystycznych, ich skuteczno
Ğü, iloĞü ofiar liczona w setkach, a nawet
tysi
ącach, spowodowaá, Īe to wáaĞnie terroryzm staá siĊ szczególnym, choü nie
jedynym, zagro
Īeniem we wspóáczesnym Ğwiecie. Polska, jako element cywili-
32
W. Dietl, K. Hirschmann, R. Tophoven, Terroryzm, Warszawa 2009, s. 147.
33
R. Ku
Ĩniar, op. cit., s. 229–231.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
71
zacji zachodniej, aktywny uczestnik operacji w Afganistanie i w Iraku, cz
áonek
NATO i UE, musi by
ü przygotowana na ewentualny atak terrorystyczny. Dla
terrorystów Polska jest celem zast
Ċpczym, rezerwowym, i jak dotąd nigdy nie
by
áa celem terrorystów. Nie moĪe to jednak uĞpiü czujnoĞci polskich sáuĪb.
Wzmo
Īenie kontroli Ğrodowisk związanych z fundamentalistami islamskimi po
atakach w Europie Zachodniej mo
Īe powodowaü, Īe Polska stanie siĊ dla terro-
rystów swoistego rodzaju baz
ą wypadową, zapleczem logistycznym, a w póĨ-
niejszym czasie równie
Ī miejscem aktywnoĞci, nie wyáączając zamachów. Real-
no
Ğü ataku terrorystycznego relatywnie wzrasta w obliczu przygotowywanych
w Polsce Mistrzostw Europy w pi
áce noĪnej EURO 2012
34
. Organizacja imprezy
masowej o zasi
Ċgu wielonarodowym powoduje, iĪ tracimy status celu zastĊp-
czego. Celem terrorystów jest maksymalizacja efektu medialnego, a EURO 2012
stwarza takie mo
ĪliwoĞci z uwagi na koncentracjĊ kilkunastu tysiĊcy ludzi na
stadionach pi
ákarskich. Po atakach w USA, w Londynie i w Madrycie lĊkiem
napawa my
Ğl o kolejnym zamachu, który miaáby „przebiü” swymi skutkami ma-
terialnymi czy liczb
ą ofiar te wymienione przed chwilą. Celem ataku mogą byü
zgromadzeni na stadionach kibice, g
áowy paĔstw i oficjele uczestniczący w spor-
towym
ĞwiĊcie. Celem mogą byü sami sportowcy, jak miaáo to miejsce w Mona-
chium w 1972 roku. Stawia to pa
Ĕstwo polskie i sáuĪby naszego kraju przed
ogromnym wyzwaniem zapewnienia bezpiecze
Ĕstwa wszystkim uczestnikom
EURO 2012. Zadanie to jest niezwykle trudne w dzisiejszych czasach, kiedy
zamachów terrorystycznych dokonuj
ą najczĊĞciej zamachowcy samobójcy wcho-
dz
ący w najwiĊkszy táum, którym niepotrzebna jest droga ucieczki. Maksymali-
zacja ofiar potencjalnego zamachu na stadionie mo
Īe wynikaü równieĪ z paniki
w
Ğród ludzi uciekających w chwili zagroĪenia. Sprawnie dziaáające sáuĪby kon-
troluj
ące wchodzących na stadion, przeüwiczenie ewakuacji ludnoĞci ze stadio-
nów, a tak
Īe uniemoĪliwienie dostĊpu do obiektów sportowych osobom nie-
upowa
Īnionym to tylko niektóre konieczne rozwiązania. Potrzebny jest w tym
wypadku ca
áy system sprawnie dziaáających sáuĪb antyterrorystycznych.
Na podstawie Zarz
ądzenia nr 162 Prezesa Rady Ministrów z 25 paĨdziernika
2006 roku powo
áano MiĊdzyresortowy Zespóá do spraw ZagroĪeĔ Terrorystycz-
nych. Jest to organ pomocniczy Rady Ministrów, który zapewnia wspó
ádziaáanie
w zakresie rozpoznawania, przeciwdzia
áania i zwalczania terroryzmu. Podsta-
wowe zadania Zespo
áu to: monitorowanie zagroĪeĔ o charakterze terrorystycz-
nym, przedstawianie opinii i wniosków dla Rady Ministrów, opracowywanie
projektów standardów i procedur w zakresie zwalczania terroryzmu, inicjowanie
i koordynowanie dzia
áaĔ podejmowanych przez wáaĞciwe organy administracji
rz
ądowej, organizowanie wspóápracy z innymi paĔstwami w zakresie zwalczania
terroryzmu
35
.
34
T. Aleksandrowicz, Terroryzm mi
Ċdzynarodowy, Warszawa 2008, s. 154 – 158.
35
http://www.antyterroryzm.gov.pl/portal/CAT/179/408/MIEDZYRESORTOWY_ZESPOL_
DS_ZAGROZEN_TERRORYSTYCZNYCH.html.
72
Marta MERCZY
ēSKA
W systemie ochrony antyterrorystycznej uczestniczy wiele s
áuĪb i instytucji;
s
ą to miĊdzy innymi: Ministerstwo Spraw WewnĊtrznych i Administracji, Mini-
sterstwo Spraw Zagranicznych, jednostka specjalna GROM, Agencja Bezpie-
cze
Ĕstwa WewnĊtrznego, Agencja Wywiadu, SáuĪba Wywiadu Wojskowego,
S
áuĪba Kontrwywiadu Wojskowego, Policja, PaĔstwowa StraĪ PoĪarna, StraĪ
Graniczna, Biuro Ochrony Rz
ądu, Generalny Inspektor Informacji Finansowej,
S
áuĪba Celna, Rządowe Centrum BezpieczeĔstwa, Biuro BezpieczeĔstwa Naro-
dowego
36
. Od sprawno
Ğci poszczególnych sáuĪb, a takĪe od umiejĊtnej koordy-
nacji ich dzia
áaĔ zaleĪy, czy bĊdziemy przygotowani na atak terrorystów. NaleĪy
zwróci
ü uwagĊ na przepáyw informacji pomiĊdzy poszczególnymi sáuĪbami i in-
stytucjami, a tak
Īe zintensyfikowaü wspóápracĊ z rządami paĔstw doĞwiadczo-
nych w zwalczaniu grup terrorystycznych. Konieczne jest przeprowadzanie
szkole
Ĕ i üwiczeĔ symulujących atak, tak aby wyeliminowaü ewentualne báĊdy
w procedurach post
Ċpowania. Brak doĞwiadczenia w zakresie przeciwdziaáania
i zwalczania terroryzmu pot
Ċguje zagroĪenie z tej strony. Niezwykle waĪne jest
informowanie spo
áeczeĔstwa o ewentualnym zagroĪeniu, lecz w adekwatny do
sytuacji sposób, tak aby strach przed terroryzmem nie doprowadzi
á do psychozy
i nie zdominowa
á naszego Īycia. To niewątpliwie byáby sukces terrorystów dą-
Īących przecieĪ do wywoáania u przeciwnika permanentnego strachu.
Zakres elementów sk
áadających siĊ na zagroĪenia ekonomiczne jest bardzo
szeroki. Polska odziedziczy
áa po poprzednim systemie ogromne zadáuĪenie, któ-
re powi
Ċksza siĊ i przechodzi z budĪetu na budĪet. ZadáuĪenie jest formą uza-
le
Īnienia ekonomicznego paĔstwa. Wierzyciele mogą wykorzystywaü to uzaleĪ-
nienie do wywierania presji na decyzje polityczne w naszym pa
Ĕstwie. Prze-
kszta
ácenie gospodarki nakazowo-rozdzielczej w gospodarkĊ wolnorynkową po-
stawi
áo przed paĔstwem kolejne dylematy związane z restrukturyzacją przedsiĊ-
biorstw, ich prywatyzacj
ą, koniecznoĞcią likwidacji nierentownych zakáadów
i pozyskiwaniem inwestorów zagranicznych. Skomplikowany system podatko-
wy, zawi
áe prawo i procedury sprawiają, Īe Polska nie jest atrakcyjnym miej-
scem dla inwestorów. Z drugiej strony zagro
Īeniem jest prywatyzacja strate-
gicznych ga
áĊzi gospodarki, takich jak przemysá wydobywczy, zbrojeniowy czy
sektor bankowy. Aby zagwarantowa
ü bezpieczeĔstwo ekonomiczne, konieczne
jest zachowanie wi
ĊkszoĞciowego pakietu akcji prywatyzowanych podmiotów.
Negatywnie na rozwój gospodarki polskiej wp
áywają wahania kursów walut na
rynkach
Ğwiatowych, ujemny bilans w handlu zagranicznym, nieumiejĊtnoĞü po-
zyskiwania inwestorów zagranicznych. Przyst
ąpienie do Unii Europejskiej przy-
czyni
áo siĊ do wzrostu naszego bezpieczeĔstwa ekonomicznego ze wzglĊdu na
potencja
á, którego staliĞmy siĊ czĊĞcią, oraz dziĊki pomocy finansowej mającej
na celu przyspieszenie rozwoju Polski. Zagro
Īenie dla naszego bezpieczeĔstwa
ekonomicznego zwi
ązane jest ze zwolnieniem tempa integracji w ramach UE.
36
http://www.antyterroryzm.gov.pl/portal/CAT/206/525/Instytucje_i_sluzby.html.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
73
Zbyt wolne tempo tego procesu mo
Īe pogáĊbiaü róĪnice poziomu rozwoju go-
spodarki polskiej w stosunku do pozosta
áych wysoko rozwiniĊtych krajów Unii.
Najwi
Ċkszym zagroĪeniem naszego bezpieczeĔstwa ekonomicznego, a takĪe
politycznego, jest uzale
Īnienie energetyczne od dostaw gazu i ropy z Federacji
Rosyjskiej. Dodatkowym czynnikiem pot
Ċgującym niepokój naszego paĔstwa
jest niemiecko-rosyjski gazoci
ąg uáoĪony na dnie Baátyku w celu ominiĊcia kra-
jów tranzytowych – Polski i Ukrainy. Brak wspólnej polityki energetycznej kra-
jów Unii Europejskiej wp
áywa negatywnie na zaufanie Polaków do instytucji
unijnych i godzi bezpo
Ğrednio w bezpieczeĔstwo ekonomiczne Polski.
Zagro
Īenia spoáeczne obejmują caáy szereg zjawisk wpáywających negatyw-
nie na rozwój pa
Ĕstwa polskiego. Zaliczyü do nich moĪna: malejący przyrost na-
turalny i zwi
ązane z tym zjawisko starzenia siĊ spoáeczeĔstwa, migracje ludnoĞci
– odp
áyw máodych, wyksztaáconych Polaków do krajów zamoĪniejszych, na-
p
áyw emigrantów z terenów byáego ZSRR, Azji i Dalekiego Wschodu. WiĊk-
szo
Ğü z nich traktuje PolskĊ jako kraj tranzytowy na drodze do zamoĪniejszych
krajów Unii Europejskiej, ale wraz z rozwojem gospodarczym i wzrostem za-
mo
ĪnoĞci liczba pozostających w naszym kraju bĊdzie rosáa. Niestety z dziaáal-
no
Ğcią emigrantów związany jest wzrost róĪnego rodzaju patologii. Zorganizo-
wana przest
ĊpczoĞü, prostytucja, handel ludĨmi, bronią, narkotykami – to tylko
niektóre przyk
áady. Wzrost liczby muzuámanów wĞród napáywającej do Polski
ludno
Ğci moĪe w przyszáoĞci doprowadziü do podobnych zjawisk, jakie obser-
wujemy w Niemczech, we Francji czy innych krajach Europy Zachodniej, gdzie
dynamicznie wzrastaj
ąca liczba ludnoĞci wyznającej islam upomina siĊ o posze-
rzenie zakresu swoich praw i mo
ĪliwoĞü wpáywania na politykĊ paĔstwa. Jedno-
cze
Ğnie obecnoĞü muzuámanów w krajach Unii Europejskiej, w tym oczywiĞcie
równie
Ī w Polsce, uprawdopodabnia dziaáalnoĞü fundamentalistów i moĪliwoĞü
intensyfikacji aktywno
Ğci terrorystycznej wymierzonej przeciwko „niewier-
nym”, czyli ca
áemu spoáeczeĔstwu Zachodu.
Du
Īym zagroĪeniem jest rozwój przestĊpczoĞci zorganizowanej, przenikanie
cz
áonków tych grup do struktur wáadz lokalnych czy centralnych, korumpowanie
urz
Ċdników oraz zjawisko walki o wpáywy pomiĊdzy poszczególnymi grupami
przest
Ċpczymi niejednokrotnie przenoszące siĊ na ulicĊ w postaci zamachów
bombowych, wymiany ognia pomi
Ċdzy bandytami. Inne niebezpieczne zjawiska
wyst
Ċpujące na terenie Polski to narkomania i problem walki z tzw. dopalacza-
mi, b
Ċdącymi de facto narkotykami, alkoholizm, prostytucja, zwiĊkszanie siĊ
liczby ludzi zara
Īonych wirusem HIV, bezrobocie prowadzące do ubóstwa, po-
t
Ċgujące wystĊpowanie patologii spoáecznych, bezdomnoĞü. Zjawiska prowa-
dz
ące do wykluczenia spoáecznego są bardzo niebezpieczne, poniewaĪ niejed-
nokrotnie zamykaj
ą ludziom drogĊ powrotu do normalnego Īycia. Zwáaszcza
utrata pracy prowadzi do frustracji, obni
Īenia poczucia wáasnej wartoĞci, a brak
kontaktu z miejscem pracy, z zawodem, obni
Īa wartoĞü pracownika i utrudnia
74
Marta MERCZY
ēSKA
mu pozyskanie nowego zatrudnienia
37
. Patologie spo
áeczne są równieĪ bardzo
cz
Ċsto dziedziczone przez dzieci z dysfunkcyjnych rodzin.
Zagro
Īeniem godzącym w kulturĊ polską jest powszechnoĞü napáywu do
Polski tzw. pop kultury, kultury masowej o ma
áej wartoĞci. Poprzez szeroki za-
kres kontaktów mi
Ċdzyludzkich i dziĊki Ğrodkom masowego przekazu do nasze-
go kraju przenikaj
ą komercyjne wytwory kultury masowej, które są sprzeczne
z naszymi tradycjami i naszym charakterem narodowym. Cho
ü polityka Unii Eu-
ropejskiej zmierza do budowania wzajemnego poznania i akceptacji, to istniej
ą
zachowania kulturowe, których Polacy w wi
ĊkszoĞci nie akceptują. Zjawiska
wypierania polskich tradycji, obyczajów, kultury prowadz
ą do moĪliwoĞci osáa-
bienia polskiej to
ĪsamoĞci narodowej. Na tym tle mogą powstawaü konflikty,
które mog
ą prowadziü do zagroĪenia bezpieczeĔstwa wewnĊtrznego Polski. Po-
wszechna laicyzacja
Īycia publicznego równieĪ nie sprzyja ugruntowywaniu
polskiej to
ĪsamoĞci narodowej, tak mocno związanej z KoĞcioáem katolickim.
Gdy dodamy do tego ograniczenie wydatków na edukacj
Ċ, oĞwiatĊ, ochronĊ za-
bytków i dóbr kultury materialnej, widzimy wyra
Ĩnie, Īe dziaáania na rzecz rozwi-
jania i propagowania kultury polskiej w
Ğród naszego spoáeczeĔstwa są konieczne.
Ochrona
Ğrodowiska leĪy w interesie nie tylko Polski, ale takĪe caáego Ğwia-
ta. Rozwój naukowo-techniczny przyczyni
á siĊ do ogromnego skaĪenia Ğrodowi-
ska, zagra
Īającego bezpieczeĔstwu globu. Efekt cieplarniany i niszczenie po-
w
áoki ozonowej zagraĪa bezpieczeĔstwu ogólnemu. Na terytorium naszego kraju
wyst
Ċpuje masowe zanieczyszczenie wód, powietrza i gleby. Chaotyczna urba-
nizacja i wydawanie pozwole
Ĕ na budowĊ na terenach zalewowych potĊgują
straty materialne podczas, coraz cz
ĊĞciej wystĊpujących w Polsce, powodzi.
Wydawa
áo siĊ, Īe procedury wdroĪone po powodzi w 1997 roku poprawią sytu-
acj
Ċ, ale zjawiska wystĊpujące rokrocznie zdają siĊ temu przeczyü. Dodatkowym
efektem jest konieczno
Ğü wsparcia materialnego z budĪetu paĔstwa ofiar kata-
strof naturalnych, powodzi, lokalnych huraganów i tr
ąb powietrznych.
Poza naturalnymi katastrofami, które maj
ą duĪy procent przypadkowoĞci,
zagra
Īają Polsce ewentualne awarie w elektrowniach atomowych na terenie by-
áego ZSRR. Stan tych elektrowni jest katastrofalny. PowaĪne konsekwencje mo-
g
ą mieü takĪe awarie duĪych rurociągów przesyáających gaz lub ropĊ przez tery-
torium Polski. Zagro
Īenie dla paĔstwa polskiego stanowiü moĪe nieumiejĊtna
gospodarka odpadami komunalnymi i przemys
áowymi w naszym kraju, a takĪe
mo
ĪliwoĞü niewáaĞciwego obchodzenia siĊ z materiaáami toksycznymi. Nie moĪna
wykluczy
ü nielegalnego transportu bądĨ skáadowania na terytorium Polski mate-
ria
áów toksycznych. W obecnym wymiarze edukacja ekologiczna i kampania
spo
áeczna na rzecz ochrony Ğrodowiska nie jest dostatecznie skuteczna. RównieĪ
wysoko
Ğü kar i skutecznoĞü Ğcigania za zanieczyszczanie Ğrodowiska jest sta-
nowczo za niska, skoro w wi
ĊkszoĞci polskich lasów moĪemy znaleĨü dzikie
37
P. Sztompka, Socjologia, Kraków 2003, s. 339–355.
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego...
75
wysypiska
Ğmieci. Szlaki turystyczne w caáej Polsce zasypane są Ğmieciami po-
zostawianymi przez turystów pozbawionych kultury i b
Ċdących ekologicznymi
ignorantami. Ochrona bezpiecze
Ĕstwa w zakresie ekologii powinna byü w na-
szym kraju bardziej rozpowszechniona, a
ĞwiadomoĞü ludzi w tym zakresie stale
wzmacniana.
Istnieje ca
áy szereg zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego, realnych i poten-
cjalnych, na które pa
Ĕstwo musi byü przygotowane. ZagroĪenia bezpieczeĔstwa
pa
Ĕstwa polskiego związane są z tym, co aktualnie dzieje siĊ na Ğwiecie. Kon-
flikty o zasi
Ċgu regionalnym i ogólnoĞwiatowym mogą mieü bezpoĞredni wpáyw
na poziom bezpiecze
Ĕstwa naszego paĔstwa. Dla wzmocnienia bezpieczeĔstwa
Polska powinna aktywnie dzia
áaü w organizacjach miĊdzynarodowych i wspie-
ra
ü wszelkie inicjatywy prowadzące do pokojowego rozwiązywania konfliktów.
Kreowanie polskiego bezpiecze
Ĕstwa narodowego wymaga dziaáaĔ na rzecz
ci
ągáego wzmacniania wiĊzi áączących paĔstwa NATO i Unii Europejskiej, bu-
dowania silnej i dobrze wyposa
Īonej armii, dbania o ochronĊ i obronĊ obywateli
polskich, a tak
Īe dąĪenia do prĊĪnego, niezakáóconego rozwoju ekonomicznego,
ze szczególnym uwzgl
Ċdnieniem dywersyfikacji dostaw gazu i ropy naftowej.
Zjawiskiem coraz bardziej rozpowszechnionym na
Ğwiecie staá siĊ terro-
ryzm. Przyst
ąpienie Polski do koalicji antyterrorystycznej oraz udziaá w opera-
cjach wojskowych w Iraku i Afganistanie przybli
Īyá zagroĪenie atakami terrory-
stycznymi wymierzonymi w nasz kraj. Wspó
áudziaá Polski w organizacji Mi-
strzostw Europy w pi
áce noĪnej, EURO 2012, potĊguje zagroĪenie ze strony or-
ganizacji terrorystycznych. Udzia
á w inicjatywach antyterrorystycznych, wspóá-
praca mi
Ċdzynarodowa w zwalczaniu grup terrorystycznych, wymiana doĞwiad-
cze
Ĕ w walce z terrorystami, a takĪe stworzenie skutecznego wewnĊtrznego sys-
temu antyterrorystycznego jest konieczne dla zagwarantowania bezpiecze
Ĕstwa
w Polsce. Wyzwaniem dla naszego pa
Ĕstwa, i caáego Ğwiata, jest ochrona Ğro-
dowiska w celu zapewnienia mo
ĪliwoĞci egzystencji przyszáych pokoleĔ. Celem
nadrz
Ċdnym paĔstwa polskiego powinno byü wypracowanie skutecznych metod
przeciwdzia
áania róĪnego rodzaju zagroĪeniom, poniewaĪ w przypadku warto-
Ğci, jaką jest bezpieczeĔstwo, nie moĪe byü mowy o improwizacji.
Streszczenie
Bezpiecze
Ĕstwo narodowe paĔstwa polskiego. Uwarunkowania i zagroĪenia
Artyku
á prezentuje w ukáadzie problemowym najwaĪniejsze zagadnienia dotyczące zagroĪe-
nia bezpiecze
Ĕstwa narodowego Rzeczpospolitej Polskiej. Po upadku systemu dwubiegunowego,
w obliczu transformacji ustrojowej, Polska stan
Ċáa przed wyzwaniem, jakim byáo zagwarantowa-
nie suwerenno
Ğci i bezpieczeĔstwa w nowej sytuacji. Biorąc pod uwagĊ doĞwiadczenia historycz-
ne naszej ojczyzny, budowa silnego pa
Ĕstwa i umacnianie bezpieczeĔstwa narodowego jest bez-
wzgl
Ċdnym priorytetem Polski, a analiza zagroĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego jest konieczna do
obrania w
áaĞciwego kierunku w kreowaniu bezpieczeĔstwa narodowego. Istnieje caáy szereg za-
76
Marta MERCZY
ēSKA
gro
ĪeĔ bezpieczeĔstwa narodowego, realnych i potencjalnych, na które paĔstwo musi byü przygo-
towane. Zagro
Īenia bezpieczeĔstwa paĔstwa polskiego nierozerwalnie związane są z sytuacją
mi
Ċdzynarodową i zagroĪeniami generowanymi w Ğrodowisku regionalnym i ogólnoĞwiatowym.
Dla wzmocnienia bezpiecze
Ĕstwa Polska powinna aktywnie dziaáaü w organizacjach miĊdzynaro-
dowych i wspiera
ü wszelkie inicjatywy prowadzące do pokojowego rozwiązywania konfliktów.
Kreowanie polskiego bezpiecze
Ĕstwa narodowego wymaga dziaáaĔ na rzecz ciągáego wzmacnia-
nia wi
Ċzi áączących paĔstwa NATO i Unii Europejskiej, budowania silnej i dobrze wyposaĪonej
armii, dbania o ochron
Ċ i obronĊ obywateli polskich, a takĪe dąĪenia do prĊĪnego, niezakáóconego
rozwoju ekonomicznego, ze szczególnym uwzgl
Ċdnieniem dywersyfikacji dostaw gazu i ropy naf-
towej. Zjawiskiem coraz bardziej rozpowszechnionym na
Ğwiecie staá siĊ terroryzm. Udziaá w ini-
cjatywach antyterrorystycznych, wspó
ápraca miĊdzynarodowa w zwalczaniu grup terrorystycz-
nych, wymiana do
ĞwiadczeĔ w walce z terrorystami, a takĪe stworzenie skutecznego wewnĊtrzne-
go systemu antyterrorystycznego jest konieczne dla zagwarantowania bezpiecze
Ĕstwa w Polsce.
Istotnym elementem kreowania bezpiecze
Ĕstwa narodowego jest ochrona Ğrodowiska w celu zapew-
nienia mo
ĪliwoĞci egzystencji przyszáych pokoleĔ. Celem nadrzĊdnym paĔstwa polskiego powinno
by
ü wypracowanie skutecznych metod przeciwdziaáania potencjalnym i realnym zagroĪeniom.
Summary
National safety of the Polish state. Conditions and risks
The article presents the most important issues of national safety threats of Polish Republic in
the system problematic. After the collapse of the bipolar system, in the face of systemic transfor-
mation, Poland faced the challenge which was to guarantee the sovereignty and security in the new
situation. Given the historical experience of our homeland, build a strong state and strengthening
national safety is an absolute priority for Polish, and analysis of the national safety threat is needed
to pursue a proper direction in shaping national safety. There are a number of threats to national
safety, actual and potential, to which the state must be prepared. Polish State Security risks are in-
herent in the international situation and the dangers generated in regional and global environment.
To strengthen the safety, Poland should work actively in international organizations and support
all initiatives leading to a peaceful resolution of conflicts. Creation of Polish national safety requ-
ires continuous efforts to strengthen ties between NATO countries and the European Union, buil-
ding a strong and well-equipped army, to care for the protection and defense of Polish citizens, and
strive for a vibrant, smooth economic development, with particular emphasis on diversification of
gas supplies and crude oil. Terrorism has become increasingly widespread phenomenon in the
world. Participation in anti-terrorist initiatives, international cooperation in combating terrorist
groups, exchange of experience in the fight against terrorists, and creating an effective system of
internal counter-terrorism, is necessary to guarantee safety in Poland. An important element of
creating national safety is the protection of the environment in order to ensure the existence of fu-
ture generations. The main goal of the Polish state should be to develop effective methods for co-
untering potential and real threats.