Dyspozytor transportu samochodowego

(432302)

Pracownicy biurowi

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Dyspozytor transportu samochodowego (432302)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-137-2 (137)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

4

2. Opis zawodu ................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie .............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Realizowanie zlece

ń

transportowych Kz1 ...................... 10

3.2. Sporz

ą

dzanie i kontrolowanie dokumentacji transporto-

wej Kz2 ............................................................................ 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

432302 Dyspozytor transportu samochodowego

Grupa wielka 4 – Pracownicy biurowi (w Mi

ę

dzynarodowej Klasyfika-

cji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 4).

Grupa elementarna 4323 – Pracownicy do spraw transportu (w Mi

ę

-

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada
grupie 4323 Transport clerks).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 52. Magazy-
nowanie i działalno

ść

usługowa wspomagaj

ą

ca transport, Grupa

52.2. Działalno

ść

usługowa wspomagaj

ą

ca transport.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: ana-
lizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz

głównie wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 7

przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 1,

ś

rednie – 3, małe − 2, mikro − 1, w tym

handlowe − 1, usługowe − 6), przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Piotr

Ż

akowski – KUHN Polska Sp. z o.o. w Łomiankach,

•

Tomasz Wojtasi

ń

ski – Global Cosmed Group w Radomiu,

•

Krzysztof Witos – Westdijk Polska Sp. z o.o. w Krakowie,

•

Krzysztof Witowski – Auto-Tech w Warszawie.

Ewaluatorzy:

•

Robert Madej – Miejskie Przedsi

ę

biorstwo Komunikacyjne w Cz

ę

-

stochowie,

•

Aleksandra Czajka – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

5

Recenzenci:

•

Joanna Michniak – Akademia Transportu i Przedsi

ę

biorczo

ś

ci

Sp. z o.o. w Warszawie,

•

Małgorzata Łukaszewska – Regionalny O

ś

rodek Doskonalenia

Nauczycieli „WOM” w Katowicach.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Bogusław Madej (przewodnicz

ą

cy) – Zrzeszenie Mi

ę

dzynarodo-

wych Przewo

ź

ników Drogowych w Polsce w Warszawie,

•

Janusz Hyjek – Zwi

ą

zek Zawodowy In

ż

ynierów i Techników w War-

szawie,

•

Roman Kantorski – Polska Izba Motoryzacji w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

15.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Dyspozytor transportu samochodowego planuje, nadzoruje, koordy-

nuje i rozlicza prac

ę

kierowców i pojazdów w przedsi

ę

biorstwie.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Dyspozytor transportu samochodowego organizuje i koordynuje

prac

ę

podległych kierowców oraz floty samochodowej. Przyjmuje zle-

cenia transportowe, ustala harmonogram przewozów zgodnie z obo-
wi

ą

zuj

ą

cymi przepisami a nast

ę

pnie przekazuje je kierowcom. Przed

wyjazdem pojazdu w tras

ę

nadzoruje jego stan techniczny oraz w uza-

sadnionych przypadkach sprawdza trze

ź

wo

ść

kierowcy. W przypadku

uszkodzenia pojazdu organizuje pomoc techniczn

ą

lub zamian

ę

pojaz-

du na inny, a w przypadku utrudnie

ń

drogowych organizuje trasy za-

st

ę

pcze na liniach komunikacyjnych. Do jego obowi

ą

zków nale

ż

y rozli-

czanie czasu pracy kierowców oraz powierzonych im zada

ń

. Kontroluje

zu

ż

ycie paliwa oraz płynów i

ś

rodków eksploatacyjnych pojazdu. Pro-

wadzi dokumentacj

ę

transportow

ą

. Mo

ż

e tak

ż

e by

ć

odpowiedzialny za

załatwianie interwencji i reklamacji dotycz

ą

cych usług przewozowych.

Dyspozytor pracuj

ą

cy w przedsi

ę

biorstwie zajmuj

ą

cym si

ę

przewozem

osób mo

ż

e udziela

ć

informacji podró

ż

nym o rozkładzie jazdy autobu-

sów. Dyspozytor transportu samochodowego mo

ż

e podj

ąć

prac

ę

w przedsi

ę

biorstwach komunikacji samochodowej, firmach przewozo-

wych, spedycyjnych.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy dyspozytora transportu samochodowego jest po-

mieszczenie biurowe dyspozytornia lub pomieszczenie dy

ż

urnego ru-

chu. Wykonuj

ą

c powierzone zadania zawodowe u

ż

ywa telefonu, kom-

putera z dost

ę

pem do Internetu, faksu, kserokopiarki, skanera oraz

wewn

ę

trznych sieci informacyjnych. Dyspozytor pracuje samodzielnie,

ale ze wzgl

ę

du na kontakty z lud

ź

mi (kierowcami, klientami, współpra-

cownikami) wykonywana przez niego praca ma charakter zespołowy.
Wielogodzinna praca w pozycji siedz

ą

cej z u

ż

yciem komputera mo

ż

e

prowadzi

ć

do powstania dolegliwo

ś

ci układu mi

ęś

niowo-szkieletowego:

np. bóle ramion, pleców, r

ą

k, nadgarstków oraz bóle głowy i dolegliwo

ś

ci

7

narz

ą

du wzroku. Du

ż

a odpowiedzialno

ść

, stres i praca pod presj

ą

czasu

powoduje obci

ąż

enia psychosomatyczne: uczucie napi

ę

cia psychiczne-

go, alergie, bezsenno

ść

, pobudzenie, nerwowo

ść

. Praca dyspozytora

mo

ż

e przebiega

ć

w systemie jedno-, dwu- lub trzyzmianowym, w zale

ż

-

no

ś

ci od charakteru przedsi

ę

biorstwa. Jest ona wykonywana równie

ż

w niedziele i

ś

wi

ę

ta oraz w nocy.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Ze wzgl

ę

du na obci

ąż

enia fizyczne prac

ę

dyspozytora zalicza si

ę

do

prac lekkich. Prowadzenie równocze

ś

nie kilku spraw wymaga zdolno

ś

ci

koncentracji, analitycznego my

ś

lenia, podejmowania szybkich decyzji,

odporno

ś

ci na stres, dobrej pami

ę

ci oraz ukierunkowania na rozwi

ą

zy-

wanie problemów. Dyspozytor powinien by

ć

dokładny, kreatywny, sys-

tematyczny i asertywny. Powinien równie

ż

mie

ć

łatwo

ść

nawi

ą

zywania

kontaktów interpersonalnych i rozwi

ą

zywania konfliktów. Przeciwwska-

zaniem do pracy w zawodzie dyspozytora s

ą

wady wzroku i słuchu,

niepodlegaj

ą

ce korekcji, oraz niesprawno

ść

ruchowa uniemo

ż

liwiaj

ą

ce

kontakt ze współpracownikami i klientami. Praca pod presj

ą

czasu,

odpowiedzialno

ść

, konieczno

ść

szybkiego podejmowania decyzji sta-

nowi du

ż

e obci

ąż

enie psychiczne i jest przeciwwskazaniem do wyko-

nywania zawodu przez osoby nerwowe, ze schorzeniami kardiologicz-
nymi.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Osoby podejmuj

ą

ce prac

ę

w zawodzie dyspozytora transportu samo-

chodowego powinny posiada

ć

wykształcenie

ś

rednie ogólne lub

ś

rednie

techniczne. Dyspozytor powinien mie

ć

prawo jazdy kat. B oraz obsługi-

wa

ć

komputerowe programy biurowe. Dyspozytor pracuj

ą

cy w firmie

zajmuj

ą

cej si

ę

transportem mi

ę

dzynarodowym powinien posługiwa

ć

si

ę

j

ę

zykiem obcym na poziomie

ś

redniozaawansowanym. Po

żą

danymi

pracownikami s

ą

osoby posiadaj

ą

ce do

ś

wiadczenie w pracy w działach

logistyki, spedycji i transportu. Niezb

ę

dna jest dobra znajomo

ść

zdolno-

ś

ci przewozowych i parametrów eksploatacyjnych pojazdów oraz przepi-

sów zwi

ą

zanych z prowadzeniem działalno

ś

ci transportowej i znajomo

ść

topografii obszaru, na którym realizowane s

ą

przewozy. Dodatkowym

atutem b

ę

dzie posiadanie zawodowego prawa jazdy kategorii C lub D.

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Kandydat do pracy w zawodzie zazwyczaj zaczyna prac

ę

jako asy-

stent dyspozytora, a nast

ę

pnie mo

ż

e awansowa

ć

na stanowisko dys-

pozytora. Mo

ż

e podwy

ż

sza

ć

swoje kwalifikacje zawodowe w systemie

formalnym – szkolnym zdobywaj

ą

c zawód 333107 Technik logistyk lub

333108 Technik spedytor. Mo

ż

e te

ż

kontynuowa

ć

nauk

ę

na wy

ż

szych

uczelniach na kierunkach zwi

ą

zanych z logistyk

ą

lub transportem. Mo

ż

-

liwe jest równie

ż

kształcenie pozaformalne, w systemie kursów i szko-

le

ń

w celu zdobycia zawodu 333104 Pracownik działu logistyki lub

432303 Ekspedytor. Dyspozytor transportu samochodowego powinien
uczestniczy

ć

w szkoleniach zarówno wewn

ę

trznych, w przedsi

ę

bior-

stwie, jak zewn

ę

trznych, organizowanych przez organizacje bran

ż

owe

i o

ś

rodki szkoleniowe – dotycz

ą

ce przepisów prawa w zakresie prze-

wozu ładunków i warunków pracy kierowców oraz u

ż

ytkowania

ś

rod-

ków transportu.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Przyjmowanie zlece

ń

transportowych (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, KzS).

Z2. Ustalanie harmonogramów przewozów (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, KzS).

Z3. Wydawanie dyspozycji przewozu kierowcom (niezb

ę

dne kompe-

tencje: Kz1, KzS).

Z4. Planowanie i rozliczanie pracy kierowców i pojazdów (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z5. Kontrolowanie kosztów jednostkowych poszczególnych kursów

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Prowadzenie ksi

ąż

ki dyspozycyjnej (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z7. Prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przewozowej (nie-

zb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z8. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP,

ochrony ppo

ż

., ochrony

ś

rodowiska oraz ergonomii (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Realizowanie zlece

ń

transportowych (potrzebne do wykonywania

zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4, Z8).

Kz2 – Sporz

ą

dzanie i kontrolowanie dokumentacji transportowej (po-

trzebne do wykonywania zada

ń

: Z4, Z5, Z6, Z7, Z8).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z8).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 4

wła

ś

ciwym dla wykształcenia

ś

redniego w Europejskiej i Polskiej Ramie

Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawo-
du w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 4 i jej odpo-

wiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód dyspozytora transportu samochodowego:

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie poszerzone fakty, zasady, procesy

i umiarkowanie zło

ż

one poj

ę

cia w zawodzie dyspozytora transportu

samochodowego; zna i rozumie poj

ę

cia i

zale

ż

no

ś

ci w zawodzie

oraz w szerokim zakresie podstawowe uwarunkowania prowadzenia
działalno

ś

ci w bran

ż

y transportowej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: posiada umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do reali-

zacji zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów poprzez wybieranie pod-

stawowych metod, narz

ę

dzi, materiałów i informacji zwi

ą

zanych

z transportem samochodowym; potrafi wykonywa

ć

proste zadania

według ogólnej instrukcji, najcz

ęś

ciej w typowych warunkach; umie

rozwi

ą

zywa

ć

proste typowe problemy najcz

ęś

ciej w standardowych

warunkach, odbiera

ć

i formułowa

ć

proste wypowiedzi, tak

ż

e naj-

prostsze wypowiedzi w j

ę

zyku obcym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z8 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Realizowanie zlece

ń

transportowych Kz1

Wiedza – zna i rozumie poszerzone
fakty, zasady, procesy i umiarko-
wanie zło

ż

one poj

ę

cia i zale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane z realizacj

ą

zlece

ń

trans-

portowych, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

rodowiska

w zakresie realiza-

cji zlece

ń

transportowych;

−

zasady planowania

przewozów;

−

procedury post

ę

powania w przy-

padku utrudnie

ń

w ruchu oraz

sytuacji awaryjnych;

−

przepisy ruchu drogowego;

−

przepisy dotycz

ą

ce czasu pracy

kierowców;

−

ustaw

ę

o transporcie drogo-

wym;

−

podstawy eksploatacji pojaz-
dów samochodowych;

−

typy pojazdów i naczep.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

zło

ż

one zadania zwi

ą

zane z reali-

zacj

ą

zlece

ń

transportowych,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

zasady i przepisy

BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii,

ochrony

ś

rodowiska w zakresie

realizacji zlece

ń

transportowych;

−

planowa

ć

przewozy z optymal-

nym wykorzystaniem dost

ę

p-

nego sprz

ę

tu i ludzi;

−

organizowa

ć

trasy zast

ę

pcze;

−

stosowa

ć

procedury post

ę

po-

wania w sytuacjach awaryjnych;

−

stosowa

ć

przepisy ruchu dro-

gowego;

−

stosowa

ć

przepisy o transpor-

cie drogowym;

−

stosowa

ć

przepisy prawa doty-

cz

ą

ce czasu pracy kierowców;

−

nadzorowa

ć

stan techniczny

pojazdów;

−

rozró

ż

nia

ć

typy i przeznacze-

nie pojazdów samochodowych
oraz naczep.

11

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z4, Z5, Z6, Z7, Z8 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Sporz

ą

dzanie i kontrolowanie dokumentacji

transportowej Kz2

Wiedza – zna i rozumie poszerzone
fakty, zasady, procesy i umiarko-
wanie zło

ż

one poj

ę

cia i zale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane ze sporz

ą

dzaniem i kon-

trol

ą

dokumentacji, w szczególno

ś

ci

zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony
ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

ro-

dowiska

w zakresie

pracy biu-

rowej;

−

obsług

ę

komputerowych pro-

gramów biurowych;

−

zasady prowadzenia ksi

ąż

ki

dyspozycyjnej;

−

zasady i normy zu

ż

ycia paliwa

oraz

ś

rodków

eksploatacyj-

nych;

−

przepisy prawa dotycz

ą

ce czasu

pracy kierowców;

−

zasady i metody obliczania,
planowania i optymalizacji kosz-
tów transportu;

−

podstawy analizy i statystyki;

−

zasady organizacji pracy i obie-
gu dokumentacji przedsi

ę

bior-

stwa transportowego.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

zło

ż

one zadania zwi

ą

zane ze spo-

rz

ą

dzaniem i kontrol

ą

dokumentacji,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

zasady i przepisy

BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii,

ochrony

ś

rodowiska w zakresie

pracy biurowej;

−

stosowa

ć

komputerowe progra-

my biurowe do sporz

ą

dzania

i ewidencjonowania

dokumen-

tów;

−

prowadzi

ć

ksi

ąż

k

ę

dyspozycyj-

n

ą

;

−

kontrolowa

ć

zu

ż

ycie

paliwa

oraz

ś

rodków eksploatacyjnych;

−

sporz

ą

dza

ć

dokumentacj

ę

do-

tycz

ą

ca czasu pracy kierow-

ców;

−

ewidencjonowa

ć

i przechowy-

wa

ć

dokumentacj

ę

transporto-

w

ą

;

−

sporz

ą

dza

ć

zestawienia kosz-

tów transportu;

−

stosowa

ć

podstawy

analizy

i statystyki do obliczania i utrzy-
mywania wska

ź

nika kosztów

transportu;

−

stosowa

ć

zasady organizacji

pracy i zasady obiegu dokumen-
tacji przedsi

ę

biorstwa transpor-

towego mi

ę

dzy poszczególnymi

komórkami organizacyjnymi;

−

współpracowa

ć

z innymi komór-

kami organizacyjnymi w przed-
si

ę

biorstwie transportowym.

12

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

w zakresie realizacji

zlece

ń

transportowych i sporz

ą

dzania oraz kontrolowania dokumen-

tacji,

−

dostosowuje zachowanie do zmiennych okoliczno

ś

ci pracy w przed-

si

ę

biorstwie transportowym,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

z innymi

pracownikami w zorganizowanych warunkach w celu realizacji zle-
ce

ń

transportowych,

−

ocenia swoje działania w ramach zespołu, w którym pracuje oraz

przyjmuje odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu dyspozytora

transportu samochodowego przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 432302 Dyspozytor

transportu samochodowego

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.