Bezpieczeństwo- to spokój ,poczucie
bezpieczeństwa, brak zagrożeń, ochrona przed
zagrożeniami
„Potrzeba bezpieczeństwa jest ważniejsza niż
potrzeba kochania i bycia kochanym” – dr
Abraham Maslow
Hierarchia potrzeb ludzkich:
1.poczucie fizycznego nasycenia (pokarm, seks,
sen)
2.poczucie bezpieczeństwa
3.poczucie przynależności, bycia członkiem grupy
4.poczucie że się kocha i że jest się kochanym
5.poczucie polegania na sobie, szacunku do siebie,
wiary w siebie
(Daniel Lerne)- W najbardziej dosłownym
znaczeniu bezpieczeństwo jest właściwie identyczne
z pewnością i oznacza brak zagrożenia fizycznego i
ochronę przed nim.
Bezpieczeństwo ma naturę dwojaką, nie ma
bezpieczeństwa absolutnego.
Zagrożenia bezpieczeństwa mogą mieć źródła
zewnętrzne i wewnętrzne:
a)
wewnętrzne-oznacza stabilność
funkcjonowania danego organizmu
b)
zewnętrzne-brak zagrożenia z innych
podmiotów
Model objaśnienia bezpieczeństwa wg Daniela
Frei:
1.stan braku bezpieczeństwa
2.stan obsesji(zagrożenie jest nieznaczne)
3.stan fałszywego bezpieczeństwa (oznacza sytuację
w której zagrożenie jest poważne a stwierdza się
jako nieważne
4.stsn bezpieczeństwa (zagrożenie jest nieznaczne a
postrzegamy prawidłowo).
Dwa typy, rodzaje bezpieczeństwa:
1.
wąskie-negatywne
2.
szerokie-pozytywne- traktuje
bezpieczeństwo jako brak zagrożeń i
koncentruje się na analizie działań
dotyczącej ochrony przed
zagrożeniami.
Są trzy wymiary bezpieczeństwa wg prof.
Kukułki:
1.wymiar procesualny- obejmujący zmienność w
czasie subiektywnych i obiektywnych aspektów
bezpieczeństwa
2. wymiar przedmiotowy- obejmujący pewność
stanu posiadania, w tym tożsamość i swobód
rozwojowych
3.wymiar podmiotowy- pewność istnienia i
przetrwania danego uczestnika życia społecznego.
Bezpieczeństwo jest kategorią niepodzielną
Ogólna typologia bezpieczeństwa:
Bezpieczeństwo dzielimy na :
A)
kryterium podmiotowe: są 3
kategorie:
1.bezp. międzynarodowe
2.bezp. narodowe (państwa)
3.bezp. jedności-
osobiste(personalne)
B) kryterium przedmiotowe:
1.bezp. polityczne
2.bezp. militarne
3.bezp.ekonomiczne:
a)surowcowe
b)finansowe
c)technologiczne
d)rolne
e)żywnościowe
f)socjalne
4.bezp.spoleczne
5.bezp.kulturowe
6.bezp.ideologiczne
7.bezp.ekologiczne
8.bezp.informacyjne
C)kryterium przestrzenne
1.bezp.lokalne
2.bezp. subregionalne
3.bezp.regionalne
4.bezp.ponadregionalne
5.bezp.globalne
D)kryterium sposobu organizacji
1.bezp.indywidualne
2.bezp.blokowe
3.bezp.kooperatywne
4.bezp.zbiorowe
5.równowaga sił
E)kryterium czasowe
1.stan bezpieczeństwa
2.proces bezpieczeństwa
DEFINICJE:
Bezp.międzynarodowe (służy do analizowania)-
stanowi wynik i sumę bezp. każdego i wszystkich
państw- członków wspólnoty międzynarodowej,
odpowiednio do tego międzynarodowe bezp., nie
może być zapewnione bez pełnej współpracy
międzynarodowej.
Bezp.międzynarodowe- termin oznaczający taki
układ stosunków międzynarodowych, który zapewni
wspólne bezpieczeństwo państw danego obszaru
Bezp.miedzynarodowe- miało by oznaczać, że
wszyscy członkowie wspólnoty międzynarodowej
jako całości czują się bezpieczni oraz że w
międzynarodowym systemie politycznym istnieją
takie stosunki , bądź takie mechanizmy, które
umożliwiają zagwarantowane i praktyczne
zapewnienie bezp. wszystkim państwom.
Struktura bezpieczeństwa międzynarodowego:
1)układ sił (w pojęciu globalnym)
2)położenie geograficzne
3)charakter powiązań politycznych
4)koalicja i sojusze
5)współpraca wojskowa
6)systemy zbiorowego bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo Narodowe:
1)Zdolność narodu do ochrony jego wewnętrznych
wartości przed zagrożeniami zewnętrznymi
2)Zabezpieczenie narodu przed grożbą, podboju
przez zewnętrzna potęgę- taki samo zabezpieczenie
życiowych praw i interesów kraju w stosunkach
międzynarodowych, jakimsię cieszą obywatele
każdej, dobrze zorganizowanej wspólnoty
narodowej w jej stosunkach interpersonalnych.
Fundamentalne wartości państwa: tzw. katalogi
1)
Przetrwanie- jest fundamentalną
wartością każdego państwa.
Rozumiane jako istnienie narodu.
2)
Integralność.
3)
Jakość życia (decyduje stan
środowiska, standard życia,
perspektywa dalszego rozwoju
Bezpieczeństwo osobiste(personalne)- możemy
zdefiniować jako stan wolny od zagrożeń dla
istotnych dla każdego człowieka wartości takich jak:
życie, zdrowie, nietykalność osobista i mienia,
wolność, swoboda przekonań i głoszenia poglądów,
prawo do pracy.
Ewolucja pojmowania bezpieczeństwa:
Czynniki:
1)Skutki rewolucji naukowo-technicznej(np.
powstanie broni jądrowej, chemicznej, biologicznej).
2)Delegalizacja wojny napastniczej i
międzynarodowa kontrola zbrojna.
3)Wzrost współzależności międzynarodowej
4)Wzrost znaczenia podmiotów pozarządowych.
Polityka bezpieczeństwa-jest zasadniczą częścią
polityki wewnętrznej i zewnętrznej.
Def. Wg.Prof. Zięba – Polityka Bezpieczeństwa-
jest celowa i zorganizowana działalność
upoważnionych organów państwa zmierzająca do
stałego zapewnienia, optymalnego bezp.
narodowego, a także często równocześnie bezp.
międzynarodowego.
Polityka bezpieczeństwa państwa- to element
polityki państwa dotyczący przedsięwzięć
związanych z tworzeniem i wykorzystaniem
potencjału obronnego w celu zapobiegania i
przeciwdziałania różnego rodzaju zagrożenia(def.
Pod kątem militarnym).
Polityka bezpieczeństwa-element polityki państwa
w zakresie praktycznej działalności władzy
wykonawczej w sferze tworzenia i wykorzystania
potencjału obronnego dla realizacji celów i zadań
wynikających z założeń polityki bezpieczeństwa.
Polityka Bezpieczeństwa Narodowego państwa-
to celowa, planowana i zorganizowana w ramach
państwa oraz pod kierownictwem organów
państwowych działalność podmiotów państwowych
, społecznych i prywatnych ukierunkowana na
uzyskanie i utrzymanie optymalnego w danych
warunkach poziomu bezpieczeństwa narodowego
połączona z tworzeniem warunków do skutecznego
reagowania na występujące zagrożenia.
Uwarunkowania polityki bezpieczeństwa wg R.
Vukadinavica:
1.
Położenie geopolityczne.
2.
Potencjał społeczno-militrrny
(potrzebne są zasoby).
3.
Siła militarna (służby obronności i
suwerenności).
4.
Doświadczenie historyczne.
5.
Tradycja.
6.
Kultura polityczna (wiedza).
Kryteria siły lub słabości panstwa:
1.
Czynnik demograficzny (liczba
ludności i ich struktura).
2.
Czynnik geograficzny (położenie,
klimat, ukształtowanie terenu).
3.
Czynnik ekonomiczny (zasobność
państwa: surowce)
4.
Czynnik historyczno-psychologiczno-
socjologiczny
5.
Czynnik organizacyjno-
administracyjny (forma rządow)
6.
Czynnik militarny (organizacja i stan
sił zbrojnych)
Modele bezpieczeństwa:
1.Modele bezp. narodowego
2.Modele bezp. międzynarodowego
POJĘCIA;
System międzynarodowy-(niemiecki uczony), to
określony dynamiczny układ stosunków
międzynarodowych, który chroni w formie traktatów
lub porozumień politycznych, wartości i interesy
uznane przez jego twórców oraz określa reguły
postępowania w ich wzajemnych stosunkach i
mechanizmy samoregulacji umożliwiając
utrzymanie, rozwój, dostosowanie systemu do
zmieniających się uwarunkowań.
System bezp.międzynarodowego- to rodzaj
kompromisu w ramach oddziaływania na siebie
różnorodnych, często nawet bardzo odmiennych( w
skrajnych przypadkach przeciwstawnych) interesów.
Trwałość takiego kompromisu zależy od zdolności
adaptacyjnych wytworzonego systemu, związanych
z możliwością uzyskania i utrzymywania
konsensusu w zakresie realizacji przez państwa
(głównie mocarstwa) ich interesów.
Modele (z 1985) bezpieczeństwa
międzynarodowego wg raportu dla sekretarza
generalnego ONZ:
1.
równowaga sil
2.
odstraszanie
3.
równe bezpieczeństwo
4.
bezp. zbiorowe
5.
niezaangażowanie
6.
pokojowe wspólnienie
7.
wspólne bezp.
Modele bezp. wg Z. Berenta:
A)
Bezp. subordynacyjne:
1)
model supremacji
mocarstw
B)
Bezp. koordynacyjne:
1)
model równowagi sił
(niedopuszczenie do
potęgi któregoś z
państw)
2)
model odstraszania
3)
model bezp.
zbiorowego
4)
model rządu
światowego(koncepcja
teoretyczna, nakazują
wiedzieć)
5)
model KBWE/OBWE
6)
model izolacjonizmu
7)
model neutralności(
zawsze były państwa
które chciały uniknąć
wojny)
8)
model
niezaangażowania
9)
neutralność stała(
polityczna):-przyjmuje
na siebie katalog
zobowiązań
a)
neutralność wojenna-
nie obejmuje
neutralności
pokojowej
b)
neutralność wojskowa
c)
polityka neutralności-
polega na nie
uczestniczeniu w
wojnach i zakładania
baz wojskowych
ust. Bezp. 5 list. 2005r