41/15

Archive s of Foundry,
Ye ar 2005, Volume 5, № 15
Archiwum O dle wnictwa,
Rok 2005, Rocz nik 5, Nr 15
PAN – Katowice PL ISSN 1642-5308

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI

STOPÓW ODLEWNICZYCH Z WYKORZYSTANIEM

METODY ATD

S. PIETROWSKI

1

, G. GUMIENNY

2

, B. PISAREK

3

, R. WŁADYSIAK

4

Katedra Systemów Produkcji, Politechnika Łódzka,

ul. Stefanowskiego 1/15, 90-924 Łódź

STRESZCZENIE

W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania metody ATD do budowy pro-

gramów komputerowych kontroli produkcji wysokojakościowych stopów odlewniczych
aluminium oraz żelaza.

Key words: crystallization, thermal derivative analysis, cast steel, cast iron, silumin

1. WSTĘP

Prowadzone od szeregu lat badania nad identyfikacją krystalizujących w ró żnych

stopach faz z wykorzystaniem metody analizy termicznej i derywacyjnej (ATD) wyka-
zały taką możliwość. Najprostszą identyfikacją z wykorzystaniem metody ATD jest
krystalizacja eutektyki



+ grafit lub



+ Fe

3

C w żeliwach niestopowych i Al-Si (



+



)

w siluminach. W przypadku krystalizacji innych eutektyk lub faz, np. w żeliwach sto-
powych, siluminach wieloskładnikowych oraz staliwach, identyfikacja poszczególnych
efektów cieplnych na krzywej krystalizacji [dt/d



= f’(



)] wymaga analizy odpowied-

nich wykresów równowagi fazowej, badań metalograficznych i dyfrakcji rentgenow-
skiej. W pracach [1



15] wykazano identyfikację faz, kolejność, temperaturę początku

oraz końca ich krystalizacji metodą ATD w: staliwie niestopowym i stopowym, żeliwie:
chromowym, Ni-resist z grafitem płatkowym, wermikularnym i sferoidalnym oraz s i-

1

prof. dr hab. inż., [e-mail]

2

dr inż., [e-mail]

3

dr inż., [e-mail]

4

dr inż., [e-mail]

311

luminach stopowych. Przedstawiono również, że zabiegi rafinacji oraz modyfikacji
stopów znajdują swoje odzwierciedlenie w charakterystyce przebiegu krzywej krystali-
zacji. Wynika stad, że kształt tej krzywej jest funkcją składu chemicznego i stanu fizy-
kochemicznego stopu, a więc i jego mikrostruktury. Ze względu na to, że własności
mechaniczne stopu zależą od jego mikrostruktury, można je opisać charakterystycznymi
wielkościami krzywych ATD, tzn. występują pomiędzy nimi określone zależności sta-
tystyczne. Opracowanie ich stanowi podstawę budowy algorytmów programów komp u-
terowych kontroli produkcji i jakości stopów. Ich istotną zaletą jest krótki, nie przekra-
czający 6 min czas kontroli mikrostruktury i wynikających z niej własności mechanicz-
nych: R

m

, R

p0,2

, A

5

, HB i KC stopów. Umożliwia to korektę ciekłego metalu przed wla-

niem go do form. Powala to na likwidację braków odlewów spowodowanych niewła-
ściwą jakością stopu. Autorskie programy komputerowe kontroli produkcji i jakości
stopów opracowane zostały dla różnych gatunków staliwa, żeliwa, siluminów i wdrożo-
ne w odlewniach tych stopów [2, 5



7, 9, 14, 15]. W niniejszej pracy przedstawiono

wybrane przykłady możliwości monitorowania produkcji i kontroli jakości różnych
stopów za pomocą autorskich programów komputerowych zbudowanych z wykorzysta-
niem metody ATD.

2. METODYKA BADAŃ

Reprezentatywne dla warunków laboratoryjnych i produkcyjnych stan owisko

kontroli stopów z wykorzystaniem metody ATD przedstawiono na rysunku 1.

Składa się ono z: Cristalldigraphu, próbnika ATD z termoelementem (PtRh10-Pt

lub NiCr-Ni), komputera i drukarki. Po przygotowaniu ciekłego stopu wlewany jest on
do próbnika ATD. Z termoelementu sygnał przekazywany jest do przetwornika,
a z niego do komputera, który rejestruje krzywe ATD i ich charakterystyczne wielkości.
W programie następuje obliczenie określonych właściwości stopu, które przedstawiane
są na ekranie monitora i drukowane. Po uzyskaniu informacji pozytywnej o stopie, na
ekranie pojawia się napis: „Stop zgodny z technologią. Można zalewać formy”. Jeżeli
stop jest niewłaściwy pojawia się napis: „Korekta” i podany jest jej rodzaj. Po jej doko-
naniu kontrolę stopu przeprowadza się ponownie.

Weryfikacja w warunkach produkcyjnych kontroli mikrostruktury i własności

mechanicznych stopów programem komputerowym z wykorzystaniem metody ATD
i badaniami metalograficznymi oraz wytrzymałościowymi próbek stopów aluminium
i żelaza wykazała prawie 100% zgodności wyników.

312

Rys. 1. Stanowisko kontroli stopów z wykorzystaniem metody ATD
Fig. 1. Control stand of alloys with make use of TDA method

3. WYNIKI BADAŃ

Na rysunkach 2



7 (a, b), 8 (a



c) oraz 9, 10 (a, b) przedstawiono krzywe ATD

i mikrostrukturę następujących stopów:

– staliwa niestopowego gatunku GC40 (L40) (0,48% C, 0,46% Si, 0,69% Mn,

rys. 2 a, b),

– staliwa stopowego gatunku GX20Cr56 (LH14) (0,24% C, 12,00% Cr,

rys. 3 a, b),

– staliwa stopowego gatunku GXCrNi72-36 (LH18N9) (0,17% C, 17,93% Cr,

9,81% Ni, rys. 4 a, b),

– żeliwa wermikularnego (3,61% C, 2,63% Si, 0,36% Mn, rys. 5 a, b),
– żeliwa sferoidalnego gatunku EN-GJS-400-15 (3,57% C, 2,56% Si,

0,14% Mn, rys. 6 a, b),

313

– żeliwa sferoidalnego gatunku EN-GJS-700-2 (3,14% C, 2,62% Si,

0,44% Mn, rys. 7 a, b),

– żeliwa chromowo-niklowo-molibdenowego (3,2% C, 2,1% Si, 10,8% Cr,

6,7% Ni, 2,8% Mo, rys. 8 a



c),

– żeliwa Ni-resist (2,55% C, 2,03% Si, 1,12% Mn, 1,27% Cr, 13,82% Ni,

5,27% Cu, rys. 9 a, b),

– siluminu wieloskładnikowego AlSi18Mg1,2Cu4Cr0,5Mo0,4 (rys. 10 a, b).

Na krzywych derywacyjnych zaznaczono minimum i maksimum efektów cieplnych

od krystalizacji faz lub ich mieszaniny. Szczegółową interpretację efektów cieplnych na
krzywych krystalizacji poszczególnych stopów opisano w pracach [1



15].

Z przedstawionych na rys. 2



10 (a) danych wynika, że każdy stop charakteryzuje

się określonym przebiegiem krzywych stygnięcia i krystalizacji wynikającym z jego
składu chemicznego i przeprowadzonych zabiegów metalurgicznych. Proces krystaliza-
cji stopów opisany jest wielkościami wyznaczonymi z charakterystycznych punktów
krzywej derywacyjnej, takimi jak: t – temperatura, [



C],



- czas od początku pomiaru,

[s], K – szybkość zmian temperatury, [



C/s], Z – intensywność zmian temperatury (tan-

gens kąta nachylenia efektu cieplnego), [



C/s

2

]. Pomiędzy tymi wielkościami, a własno-

ściami mechanicznymi stopu występują zależności statystyczne. Przykładowo, dla st a-
liwa stopowego gatunku GX20Cr56 (LH14) przedstawiają się one następująco:

KD

90

,

35

KA

45

,

18

tD

60335

,

0

tC

77701

,

0

tA

62485

,

0

9

,

1636

R

m

























(1)

parametry statystyczne:
R

m

s = 746,7MPa; dR

m

= 1,07%; R = 0,93; F = 10,75; W = 4,48

KD

87

,

150

KC

69

,

34

KA

88

,

37

tC

48994

,

1

tB

06702

,

3

tA

43857

,

2

7

,

1354

R

2

,

0

p





























(2)

parametry statystyczne:
R

p0,2

s = 511,1MPa; dR

p0,2

= 2,86%; R = 0,94; F = 9,96; W = 4,84

KD

10

,

1

KC

03

,

1

tD

0183088

,

0

tC

029968

,

0

tB

063388

,

0

tA

019094

,

0

45

,

13

A

5





























(3)

parametry statystyczne:
A

5

s = 14,0%; dA

5

= 1,54%; R = 0,95; F = 12,05; W = 5,73

314

KC

65

,

16

KA

58

,

12

tD

22453

,

0

tC

10488

,

0

tB

61898

,

0

tA

33543

,

0

6

,

214

HB





























(4)

parametry statystyczne:
HBs = 246,5; dHB = 1,01%; R = 0,94; F = 9,32; W = 4,57

KD

0324

,

0

KC

0643

,

0

KB

0811

,

0

KA

0773

,

0

tD

0016671

,

0

tC

0013901

,

0

tB

0026935

,

0

548

,

0

C

































(5)

parametry statystyczne:
Cs = 0,254%; dC = 5,30%; R = 0,95; F = 9,10; W = 5,05

KC

591

,

0

KB

580

,

1

KA

759

,

0

tA

003798

,

0

19

,

10

Cr





















(6)

parametry statystyczne:
Crs = 12,74%; dCr = 2,43%; R = 0,86; F = 6,84; W = 2,67

KD

1150

,

0

KB

1094

,

0

KA

1783

,

0

tC

0018264

,

0

tB

0096973

,

0

tA

0058280

,

0

966

,

2

Si





























(7)

parametry statystyczne:
Sis = 0,587%; dSi = 5,75%; R = 0,95; F = 13,67; W = 6,07

KD

1212

,

0

KC

0913

,

0

KB

3474

,

0

KA

3886

,

0

tD

0066445

,

0

tC

0063275

,

0

tB

0080853

,

0

tA

0189511

,

0

550

,

2

Mn







































(8)

parametry statystyczne:
Mns = 0,565%; dMn = 9,94%; R = 0,94; F = 5,31; W = 3,46

315

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1100

1150

1200

1250

1300

1350

1400

1450

1500

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A B E J

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:
AB - perytektyki
BEJ - austenitu
J - koniec krystalizacji

o

o

b)

40

m

m

mikrostruktura: ferryt, perlit, wtrącenia niemetalowe

Rys. 2. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) staliwa gatunku GC40 (L40)
Fig. 2. TDA curves (a) and the microstructure (b) of GC40 cast steel

316

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1100

1150

1200

1250

1300

1350

1400

1450

1500

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A B E J

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

AB - ferrytu
BEJ - austenitu
J - koniec krystalizacji

o

o

b)

40

m

m

mikrostruktura: martenzyt, austenit szczątkowy, węgliki,

wtrącenia niemetalowe

Rys. 3. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) staliwa gatunku GX20Cr56 (LH14)
Fig. 3. TDA curves (a) and the microstructure (b) of GX20Cr56 cast steel

317

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1100

1150

1200

1250

1300

1350

1400

1450

1500

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A BE J

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

AB - ferrytu
BEJ - austenitu
J - koniec krystalizacji

o

o

b)

40

m

m

mikrostruktura: austenit, węgliki, wtrącenia niemetalowe

Rys. 4. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) staliwa gatunku GXCrNi72-36 (LH18N9)
Fig. 4. TDA curves (a) and the microstructure (b) of GXCrNi72-36 cast steel

318

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A E J

o

o

A - austenitu
E - eutektyki: austenit + grafit wermikularny
J - koniec krystalizacji

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

b)

mikrostruktura: grafit wermikularny, ferryt, perlit, wtrącenia niemetalowe

Rys. 5. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) żeliwa wermikularnego ferrytyczno-perlitycznego
Fig. 5. TDA curves (a) and the microstructure (b) of ferritic-paerlitic vermicular cast iron

20

m

m

319

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

1350

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A E J K M L

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

A - grafitu
E - eutektyki: austenit + grafit
J - koniec krystalizacji
KML - spowodowany zmniejszeniem
przewodnictwa cieplnego
przez grafit kulkowy

o

o

b)

40

m

m

mikrostruktura: grafit kulkowy, ferryt, wtrącenia niemetalowe

Rys. 6. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) żeliwa sferoidalnego gatunku EN-GJS-400-15
Fig. 6. TDA curves (a) and the microstructure (b) of EN-GJS-400-15 ductile cast iron

320

a)

o

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d =f '( )







A E JK M L

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

A - grafitu
E - eutektyki: austenit + grafit
J - koniec krystalizacji żeliwa
KML - spowodowany zmniejszeniem
przewodnictwa cieplnego
przez grafit kulkowy

o

b)

mikrostruktura: grafit kulkowy, perlit, wtrącenia niemetalowe

Rys. 7. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) żeliwa sferoidalnego gatunku EN-GJS-700-2
Fig. 7. TDA curves (a) and the microstructure (b) of EN-GJS-700-2 cast iron

20

m

m

321

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







E E' J

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

E - krystalizacja eutektyki
(Cr,Fe,Mo) C +austenit,
E' - krystalizacja eutektyki
(Cr,Fe,Mo) C +austenit,
J - koniec krzepnięcia żeliwa

7 3

23 6

o

o

b)

c)

mikrostruktura: perlit, węgliki

mikrostruktura: eutektyka: M

23

C

6

+ perlit,

M

7

C

3

, M

23

C

6

, eutektyka: M

23

C

6

+ perlit

(skaning)

Rys. 8. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b, c) żeliwa żeliwa chromowo-niklowo-

molibdenowego

Fig. 8. TDA curves (a) and the microstructure (b, c) of chromium-nickel-molybdenum cast iron

2,5

m

m

20

m

m

322

a)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

t ,

C

-4.0

-3.0

-2.0

-1.0

0.0

1.0

dt

/d

,

C

/s





t = f( )

dt/d = f '( )







A E R J

Oznaczenie efektów cieplnych
krystalizacji:

A - austenitu,
E - eutektyki: austenit + grafit,
R - węglików pierwotnych
(Fe,Cr,Mn) C
J - koniec krystalizacji,

3

o

o

b)

mikrostruktura: grafit płatkowy, węgliki pierwotne

(Fe,Cr,Mn)

3

C, austenit, wtrącenia niemetalowe

Rys. 9. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) żeliwa żeliwa Ni-resist
Fig. 9. TDA curves (a) and the microstructure (b) of Ni-resist cast iron

a)

20

m

m

323

0

50

100

150

200

250

300

350

400

, s

400

450

500

550

600

650

700

750

t

,

C

-4

-3

-2

-1

0

1

dt

/d

,

C

/s





A K D F G H J

dt/d = f '( )





t = f ( )



- fazy przedeutektycznej lub ;
w siluminach okołoeutektycznych nie występuje
- perytektycznej pojedynczo ewentualnie
synergicznie faz Al(Si,Fe,Co,Cr,Mo,W)
- eutektyki: podwójnej + lub potrójnej +Al(SiFeCoCrMoW)+
- eutektyki: +Mg Si+
- eutektyki: +Al Cu
- eutektyki: +Al (CuNi)+Al(SiMgNiCuCoCrMoW)+ Mg Si
- koniec krystalizacji

Oznaczenie efektów cieplnych krystalizacji:
A

K

D
F
G
H
J





 













2

2

3

2

b)

20

m

m

mikrostruktura, fazy:



(Al),



(S i), Al

13

Cr

4

S i

4

, Cr(AlS i)

2

,

AlS iMo, Mg

2

S i, Al

2

Cu, Al(S iMgCuCrMo)

Rys. 10. Krzywe ATD (a) i mikrostruktura (b) siluminu AlSi18M g1,2Cu4Cr0,5M o0,4
Fig. 10. TDA curves (a) and the microstructure (b) of AlSi18M g1,2Cu4Cr0,5M o0,4 silumin

20

m

m

324

a)

b)

Rys. 11. Wydruk na monitorze krzywych ATD (a) oraz parametrów punktów charakterystycz-

nych i obliczonych przez algorytm własności określających poprawność przygotowania

ciekłego staliwa gatunku GX20Cr56 (LH14) (b)

Fig. 11. Computer screen display of TDA curves (a) and characteristic points parameters and

properties computed by algorithm, that determine correctness preparation of liquid
GX20Cr56 (LH14) cast steel (b)

325

a)

b)

Rys. 12. Wydruk na monitorze krzywych ATD (a) oraz parametrów punktów charakterystycz-

nych i obliczonych przez algorytm własności określających p oprawność przygotowania
ciekłego żeliwa gatunku EN-GJS 400-15 (b)

Fig. 12. Computer screen display of TDA curves (a) and characteristic points parameters and

properties computed by algorithm, that determine correctness preparation of liquid EN -
GJS 400-15 cast iron (b)

326

Zależności statystyczne stanowią podstawę budowy algorytmów autorskich progra-

mów komputerowych monitorowania produkcji i kontroli jakości stopów. Program
umożliwia wizualizację kreślenia krzywych ATD. Po zakończonym procesie krystaliza-
cji stopu przerywa się pomiar. Na ekranie monitora pokazują się wtedy wyznaczone
charakterystyczne temperatury np.: likwidus, solidus, końca krystalizacji; dla żeliwa:
stopień nasycenia eutektycznego S

c

, zawartość węgla w eutektyce C

eut

, eutektyczny

równoważnik węgla C

e

i współczynnik



rozszerzalności cieplnej; dla siluminów: za-

wartość wodoru H

2

[ppm] i gęstość



oraz własności mechaniczne: R

m

, R

p02

, A

5

, HB i

KCU. Pojawia się również konkluzja, czy stop przygotowany jest zgodnie z technolo-
gią, czy też niezgodnie. W tym ostatnim przypadku na monitorze wyświetlone są ko-
munikaty informujące o tym, jakie czynniki należy zmienić, aby uzyskać stop właściwy.
Na rysunkach 11 i 12 (a, b) przedstawiono przykładowe wydruki z monitora charaktery-
stycznych wielkości odpowiednio dla staliwa chromowego GX20Cr56 (LH14) oraz
żeliwa sferoidalnego EN-GJS-400-15. Uzyskane informacje z odlewni, w których
wdrożono przedstawiony system komputerowy monitorowania produkcji i kontroli
jakości stopów potwierdzają jego ciągłą stosowalność i pełną przydatność w warunkach
produkcyjnych. Okresowa kontrola doświadczalna wykonywana na próbkach kontro l-
nych potwierdza dane uzyskiwane z programów komputerowych.

4. WNIOSKI

Z przedstawionych w pracy danych wynikają następujące wnioski:
– metoda ATD jednoznacznie określa przebieg procesu krystalizacji stopów żela-

za i aluminium,

– stanowi ona podstawową bazę danych niezbędnych do budowy algorytmów

programów komputerowych kontroli produkcji i jakości stopów,

– zapewnia krótki czas kontroli stopu (około 6 min) co umożliwia jego korektę

przed zalaniem form,

– badania doświadczalne potwierdzają poprawność wyników obliczonych w pro-

gramie komputerowym.

LITERATURA

[1]

Pisarek B.: Ocena metodą analizy termiczno-derywacyjnej (ATD) procesu k ry-

stalizacji, struktury i twardości żeliwa chromowego z dodatkami Ni i Mo, Praca

doktorska, IIMiTB PŁ, 1996

[2]

Pietrowski S., Władysiak R., Pisarek B., „Wdrożenie w Wytwórni Sprzętu Komu-

nikacyjnego „PZL Gorzyce” systemu kontroli i sterowania jakością siluminów

tłokowych metodą analizy termiczno-derywacyjnej (ATD).” Projekt Celowy nr
77765 94C/2257, 1994-1996.

[3]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., Żeliwo stopowe z grafitem wermikular-
nym. Krzepnięcie Metali i Stopów, PAN, 1998, vol. 37, s. 105.

327

[4]

Pietrowski S., Władysiak R., Pisarek B., Crystallization, Structure and Proper-
ties of Silumins with Cobalt, Chromium, Molybdenum and Tungsten Admixtures .

Proceedings of Conference “Light Alloys and Composites” 1999, p. 77.

[5]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., Zbadanie krystalizacji żeliwa z grafitem
wermik ularnym oraz opisanie jej modelem analityczno – numerycznym. Projekt
Badawczy nr 7T08B 006 13, 1997-2000.

[6]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., „Wdrożenie systemu kontroli i sterowa-
nia jak ością żeliwa austenitycznego na wk ładk i tłok owe metodą ATD.” Projekt
Celowy nr 7T08B 164 99 C/4261, 1999-2000.

[7]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., Wdrożenie w przedsiębiorstwie
METALEXPORT – Odlewnia Koluszk i technologii wytapiania surówk i nisk o-

manganowej, żeliwa sferoidalnego, wermikularnego i szarego o różnej mikro-

strukturze i ich kontroli metodą ATD”. Projekt Celowy nr 7T08B 227
2000C/4877, 2000-2002.

[8]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., System komputerowy kontroli i stero-
wania jak ością żeliwa z wyk orzystaniem metody ATD. Archiwum Odlewnictwa,
PAN, 2002, vol. 4, s. 222.

[9]

Pietrowski S., Władysiak R., Pisarek B., “Wdrożenie w "Federal Mogul Gorzy-

ce" S.A. systemu kontroli i sterowania jakością siluminów na felgi samochod o-
we”. Projekt Celowy nr 10T08 080 2001C/5426, 2001-2002.

[10]

Pietrowski S., Pisarek B., Władysiak R., System komputerowy kontroli i stero-

wania jakością siluminów przeznaczonych na koła samochodowe. Archiwum
Odlewnictwa, PAN, 2003, vol. 10, s. 112.

[11]

Pietrowski S., Gumienny G., The Control of Ductile Iron Production. Inżynieria

Materiałowa AMT’2004, vol. 3, s. 422.

[12]

Pietrowski S., Gumienny G., Ocena staliwa niestopowego metodą ATD. Archi-
wum Odlewnictwa, PAN, 2004, vol. 12, s. 323.

[13]

Pietrowski S., Gumienny G., Ocena staliwa GX20Cr56 metodą ATD. Archiwum
Odlewnictwa, PAN, 2004, vol. 12, s. 315.

[14]

Pietrowski S., Gumienny G., Pisarek B., Władysiak R., “Wdrożenie systemu

kontroli i sterowania jakością staliwa gatunku: L20; 270 -480W; LH14;
LH18N9”. Projekt Celowy nr ROW-192-2003, 2003-2004.

[15]

Pietrowski S., Gumienny G., Pisarek B., Władysiak R., „Ocena jakości żeliwa

sferoidalnego metodą analizy termicznej i derywacyjnej”. Projekt Badawczy
nr 4T08B01322, 2002-2004.

PRODUCTION MONITORING AND QUALITY CONTROL OF CASTING

ALLOYS WITH TDA METHOD

SUMMARY

This paper presents potential of use of TDA method to create computer systems

of production control of advanced casting alloys of aluminium and iron.

Recenzował Prof. Józef Gawroński