Inspekcji nie można zaliczyd do IBW, zgodnie klasyfikacja dotycząca działao operacyjnych, jak

zbieraniu i przetwarzaniu informacji niejawnych.

Co jest fundamentem systemu demokratycznego paostwa?

Kontrola instytucji bezpieczeostwa wewnętrznego (IBW)

Sprawdzanie, opisanie stanu faktycznego, a następnie skonfrontowanie go ze stanem

wymagalnym, przedstawionym w normach prawnych, technicznych, ekonomicznych i innych,

a także na wyciagnięciu z tego procesu wniosków mających na celu zlikwidowanie

ewentualnych nieprawidłowości i zwiększenie efektywności działalności IBW.

Głównym organem kontrolnym IBW jest Sejm RP poprzez sejmowe komisje – powołane

uchwałą Sejmu RP

Posłowie i senatorowie – mogą kontrolowad instytucje poprzez uzyskiwanie od Prezesa

Rady Ministrów oraz szefów IBW informacji i wyjaśnieo w sprawach wynikających z

wykonywania obowiązków poselskich +senatorskich. Mogą kierowad do premiera

interpelacje oraz wnioski o przedstawienie informacji bieżących, zapytania poselskie oraz

pytania.

Parlamentarną kontrolę nad służbami specjalnymi sprawuje Sejmowa Komisja do Spraw

Służb Specjalnych (9poslow). Komisja opiniuje projekty ustaw i rozporządzeo dotyczące

służb specjalnych oraz opiniuje kierunki pracy służb specjalnych w oparciu o informacje

przedstawione przez szefów tych służb. Ponadto wydaje opinie w sprawie powołania

poszczególnych osób na stanowiska szefów i zastępców służb specjalnych

(ABW,AW,CA,SKW,SWW)

Następnym ważnym organem kontrolnym Sejmu jest Sejmowa Komisja Administracji i

Spraw Wewnętrznych. Do zakresu jej działania należą sprawy administracji paostwowej oraz

bezpieczeostwa, ładu i porządku publicznego. Jest ona również organem kontrolnym dla

Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, instytucji bezpieczeostwa wewnętrznego (w

tym) policji, straży granicznej oraz inspekcji oraz innych organów kontrolnych paostwa.

Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka – zajmuje się sprawami przestrzegania

prawa i praworządności, sadow, prokuratury, notariatu, adwokatury, i obsługi prawnej, w

tym również przestrzegania praw człowieka. Zakres jej działalności obejmuje nadzór nad

dzielnością prokuratury i jej urzędów oraz nad służbami więziennymi (Centralnym zarządem

służby więziennej ).

Sejmowa Komisja Obrony Narodowej – Należą do niej sprawy obrony paostwa, dotyczące

zwłaszcza działalności sił zbrojnych, systemu oraz funkcjonowania obrony terytorialnej kraju i

obrony cywilnej, wykonywanie obowiązków w dziedzinie umacnianiu obronności przez

organy paostwowe i przedsiębiorstwa paostwowe, organizacje spółdzielcze i społeczne oraz

przez obywateli a także sprawy zakładów systemu obronnego. Komisja kontroluje działania

Żandarmerii Wojskowej i jednostek wojskowych.

Sejmowa komisja finansów publicznych – zajmuje się kontrola instytucji związanych z

bezpieczeostwem wewnętrznym. Należą do niej sprawy systemu pieniężnego, kredytowego

i podatkowego, płac, dochodów, budżetu i planów finansowych paostwa oraz ubezpieczeo

majątkowych i ceł. Sprawuje nadzór nad dzielnością Ministra Finansów, w tym także Urzędu

Celnego oraz Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej (tzw. Wywiad skarbowy) oraz

innych organów i urzędów kontroli skarbowej.

Sejmowe komisje śledcze – powoływane są w celu wyjaśnienia określonych zdarzeo, maja

prawo do badania prawidłowości działao instytucji bezpieczeostwa wewnętrznego.

Kolejnym organem kontrolującym IBW jest Prezes Rady Ministrów wraz z podległymi mu

ministrami. Główną rolę odgrywa Kolegium ds. Służb Specjalnych.

Kolegium ds. służb specjalnych działa przy premierze jako organ opiniodawczo – doradczy w

sprawach programowania, nadzorowania i koordynowania działalności ABW,AW,SKW,CBA

oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeostwa paostwa działao policji, straży granicznej,

żandarmerii wojskowej, służby więziennej, BOR, służby celnej, urzędów skarbowych, izb

skarbowych, organów kontroli skarbowej, organów informacji finansowej oraz służb

rozpoznawania Sił Zbrojnych RP.

Kolegium ds. służb specjalnych

- organizuje projekty ustaw i rozporządzenia dotyczące służb specjalnych oraz kierunki pracy

służb

- wydaje opinie w sprawie powołania poszczególnych osób na stanowiska szefów i zastępców

służb specjalnych

- ustal kierunki i plany działania służb specjalnych

- koordynuje wspólne działanie służb

- analizuje i koordynuje działania związane z ochrona informacji niejawnych

Kontrole nad instytucjami bezpieczeostwa wewnętrznego sprawuje również Prezydent RP,

któremu IBW jako zwierzchnikowi sił zbrojnych, zobowiązane są do niezwłocznego

przekazywania informacji mogących mied istotne znaczenie dla bezpieczeostwa i

międzynarodowej pozycji paostwa polskiego.

W imieniu prezydenta RP bezpośrednią kontrole nad bezpieczeostwa sprawuje Biuro

Bezpieczeostwa Narodowego BBN

BBN realizuje:

- zadania powierzone przez Prezydenta RP z zakresu bezpieczeostwa narodowego, które

wynikają z roli najwyższego przedstawiciela paostwa

- czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji

- stanie na straży suwerenności i bezpieczeostwa wewnętrznego

- nienaruszalności i niepodzielnośd terytorium

- zwierzchnictwo nad Służbami Zbrojnymi

BBN jest zapleczem merytoryczno – organizacyjnym Prezydenta RP w zakresie

bezpieczeostwa paostwa, monitoruje wdrażanie dyspozycji, strategii, bezpieczeostwa

narodowego odnośnie bezpieczeostwa wewnętrznego.

Nadzór nad instytucjami bezpieczeostwa

Sad okręgowy w warszawie – sprawuje nadzór nad kontrolą operacyjną, która prowadzona

jest niejawnie i polega na kontrolowaniu treści i korespondencji oraz zawartości przesyłek,

stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny

informacji i dowodów oraz ich utrwalanie a w szczególności treści rozmów telefonicznych i

innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych.

NIK – kontroluje i bada w szczególności prawidłowe wykonywanie budżetu paostwa oraz

realizacje ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i

organizacyjno – administracyjnej instytucji bezpieczeostwa wewnętrznego.

Rzecznik praw obywatelskich (RPO) – podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli

poweźmie wiadomośd wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela, w

tym także wynikające z działania instytucji

Trybunał konstytucyjny – jako organ orzekający bada ,akty prawne pod względem ich

zgodności z konstytucja, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

wydawane przez centralne organy paostwowe.

Komisja nadzoru finansowego (KNF) – nadzoruje rynek finansowy w celu zapewnienia jego

prawidłowego funkcjonowania, jego stabilności, bezpieczeostwa oraz przejrzystości, zaufania

do rynku finansowego, a także zapewnienia ochrony interesów uczestników tego rynku.

Należy pamiętad także o istnieniu KONTROLI NAD INSTYTUCJAMI BEZPIECZENSTWA

PANSTWA WEWNETRZNEGO SPRAWOWANEH ORZEZ SPOLECZENSTWO I OBYWATELI ZA

POSREDNICTWEM MEDIOW (Tv ,RADIO,PRASA,INTERNET)

Występuje także klasyfikacja polskich służb specjalnych pod szczegółowym względem ich

uprawnieo.

Klasyfikacja ze względu na kryterium ich podległości centralnym organom paostwowym.

Instytucje bezpieczeostwa wewnętrznego podlegle bezpośrednio premierowi:

ABW agencja bezpieczeostwa wewnętrznego

AW agencja wywiadu

CBA centralne biuro antykorupcyjne

Instytucje bezpieczeostwa wewnętrznego podlegle MON:

SKW służba kontrwywiadu wojskowego

SWW służba wywiadu wojskowego

ŻW żandarmeria wojskowa

Instytucje bezpieczeostwa wewnętrznego podlegle MSWiA:

Policja

Straż graniczna

Biuro ochrony rządu

Instytucje bezpieczeostwa wewnętrznego podlegle MF:

Inspekcja kontroli skarbowej/generalny inspektor kontroli skarbowej

Służba celna

Instytucje bezpieczeostwa wewnętrznego podległe MS:

Prokuratura

Służba więzienna