Teorie w politologii.
Teorie generalizują zdania, w których twierdzi się, że dwie lub więcej rzeczy(obiekty,
czynności, zdarzeń) wyst. w związkach między sobą w określonych warunkach. Związki te
ulegają zmianie w zależności od siebie.
Elementy teorii:
W teorii muszą pojawić się więc co najmniej dwa obiekty. Teorie odnoszą się do fragmentów
rzeczywistości(są warunki brzegowe, w jakich teoria obowiązuje). Ma też walory praktyczne
– za jej pomocą formułuje się tezy o zmianach w przyszłości, a więc teorie pozwalają
prognozować.
Cechy teorii naukowych:
o abstrakcyjność(odnosi się do zjawisk wyidealizowanych, ale nie jednorazowych)
o ogólność(teorie stosuje się w odniesieniu do dużej liczby przypadków)
o uniwersalność(zastosowanie jej nie zależy od czasu, okoliczności, kontekstu
kulturowego)
o ograniczoność(nie może się odnosić do wszystkiego – istnieją warunki brzegowe)
o specjalny język(nie ma słów wieloznacznych)
o odnosi się do rzeczywistości
o jest zmienna(twórca może zmienić sądy i opinie pod wpływem argumentów)
W języku potocznym teoria ma wydźwięk negatywny, często postrzegany jako odwrotność
praktyki, a więc abstrakcje oderwane od rzeczywistości, jako świat odległy od świata
empirycznego, bo niby powstają w wyniku spekulacji, bliskiej filozofii. Często też teoria to
brak konkretu.
W języku naukowym, teoria traktowana jest zamiennie z ideą. Postrzega się ją też jako sposób
patrzenia na społ. poprzez władzę i historię.
Teoria staje się naukowa, gdy:
1). Jest zmienna, jako, że teoria musi być oparta na badaniach naukowych a te z zasady są
zmienne.
2). Komunikuje się za pomocą języka naukowego.
Teoria naukowa to zbiór zdań naukowych, odnoszących się do elementów rzeczywistości
społecznej, która uporządkowane, powiązane w całość.
Teorie naukowe inaczej formułuje się w naukach formalnych(tam są dowolne zbiory
dedukcji, będące zbiorem zdań w konkretnym języku, udowadnianych(dedukowanych) za
pomocą środków logicznych) a inaczej w naukach empirycznych(zbiory zdań zaw. ogólne
prawdy, def., hipotezy, odnoszące się do danej dziedziny zjawisk, uporządkowane w spójną
całość, które wyjaśniają obserwowane zjawiska, bazując nie na środkach logicznych, tylko
spostrzeżeniach ontologicznych, bo odnosi się nie do języka, ale do rzeczywistości)
Teoria naukowa ma trzy warstwy:
1. Opisowa(zjawiska, prawidłowości)
2. Wyjaśniająca(zdania wyjaśniające te procesy)
3. Metateoretyczna(filozoficzna, w odniesieniu do ontologii i epistemologii)
Udowadnianie teorii zasadza się na czterech uzasadnieniach:
1. odwołanie się do spostrzeżeń(obserwacji)
2. odwołanie się do odpowiedniej konwencji terminologicznej(do pojęć, innych teorii)
