216)sposoby lutowania

a) miękkie:

-lutowanie za pomocą lutownicy;

-lutowanie piecowe;

-lutowanie kąpielowe;

-lutowanie indukcyjne;

-lutowanie płomieniowe.

b) twarde:

-lutowanie gazowe;

-lutowanie elektryczne oporowe i indukcyjne;

-lutowanie piecowe;

-lutowanie kąpielowe;

217)rodzaje usuwania tlenków

Usuwanie tlenków pokrywających powierzchnie lutowane odbywa sie za pomocą lutowania:
ultradźwiękami, przez zacieranie, chemicznego przy użyciu topników reakcyjnych.

218)zgniot

Zgniotem określa się zmiany, jakie zachodzą w strukturze i właściwościach metali pod wpływem
odkształcenia plastycznego na zimno. Zgniot zachodzi poniżej temperatury rekrystalizacji, gdyż
szybkośd procesów dyfuzyjnych jest mała.

219)jak zmieniają się własności mech./fiz. metalu po zgniocie

Zmiany własności metalu po zgniocie to: wzrost jego twardości i wytrzymałości, spadek plastyczności
i odporności na korozję, zmniejszenie gęstości, zmniejszenie przewodnictwa elektronowego.
Poprawienie właściwości wytrzymałościowych w wyniku zgniotu jest zwane umocnieniem przez
zgniot.

220)jak zmieniają się własności mech./fiz. metalu po zgniocie (w różnych etapach procesu rekryst.)

Etapy rekrystalizacji: zdrowienie, rekrystalizacja, rozrost ziaren.

Podczas zdrowienia maleją naprężenia własne, grubośd ziarna nie ulega zmianie, maleje
wytrzymałośd na rozciąganie, rośnie przewężenie.

W czasie rekrystalizacji dalej maleją naprężenia własne, powstają nowe zarodki ziaren, dochodzi do
zrównania się wytrzymałości na rozciąganie z przewężeniem, a następnie dalszego wzrostu i spadku
przewężenia.

Podczas rozrostu ziaren z powstałych zarodków ziarna rozrastają się(powstaje struktura
drobnoziarnista) dalej maleje wytrzymałośd na rozciąganie i rośnie przewężenie.

221)jak zmieniają się własności mech. metali pod wpływem odkształceo plast.

Skutki odkształceo plastycznych to: wzrost twardości i wytrzymałości przy jednoczesnym spadku
własności plastycznych, obnizenie przewodności elektrycznej, wzrost gęstości dyslokacji.

222)poligonizacja

Poligonizacja-porządkowanie dyslokacji prowadzące do utworzenia wąskokątowych granic podziaren
(w miejscach granic struktury komórkowej).

223)zdrowienie

Zdrowienie - procesy prowadzące do zmieszenia gęstości defektów punktowych. Proces zdrowienia
polega na częściowym usunięciu skutków zgniotu zachodzące podczas wygrzewania zgniecionych
materiałów w temperaturze niższej od temperatury rekrystalizacji.

224)różnica zdrowienie/rekrystalizacja stopów odkształconych przez zgniot na zimno

Zdrowienie jest etapem przemian zachodzących w zakresie temp., polega na zaniku defektów
punktowych. W wyniku tego następuje spadek naprężeo. Zanik defektów punktowych powoduje
częściowe uwolnienie zmagazynowanej energii odkształcenia. Podczas rekrystalizacji powstają
zarodki nowych, nieodkształconych ziaren, które następnie się rozrastają. Proces ten zachodzi w
temp. wyższych niż zdrowienie. Następuje uwolnienie zmagazynowanej energii, większe niż w
procesie zdrowienia.

225)ulepszanie cieplne

Ulepszanie cieplne to obróbka cieplna polegająca na zahartowaniu i średnim lub wysokim
odpuszczaniu stali. Prowadzi to do uzyskania najlepszej kombinacji własności wytrzymałościowych i
plastycznych stali.

226)rodzaje ulepszania cieplnego

Hartowanie stopów żelaza to rodzaj obróbki cieplnej stopów żelaza (np. stali), składający się z dwóch
bezpośrednio po sobie następujących faz. Pierwsza faza to nagrzewanie materiału do temperatury
powyżej przemiany austenitycznej i wygrzewanie, tak długo jak to potrzebne, by nastąpiła ona w
całej objętości hartowanego obiektu. Drugą fazą jest szybkie schładzanie.

Odpuszczanie – rodzaj obróbki cieplnej, której poddawana jest stal wcześniej zahartowana.

Odpuszczanie polega na rozgrzaniu zahartowanego wcześniej przedmiotu, przetrzymywaniu w tej
temperaturze przez pewien czas, a następnie schłodzeniu.

227)cel ulepszania cieplnego/ cel hartowania i odpuszczania

Celem hartowania jest podniesienie twardości i wytrzymałości stali.

Celem odpuszczania jest usunięcie naprężeo hartowniczych oraz zmiana własności fizycznych
zahartowanej stali, a przede wszystkim zmniejszenie twardości, a podniesienie udarności
zahartowanej stali.

228)po co stosuje się ulepszanie cieplne przed azotowaniem

Stale konstrukcyjne przed azotowaniem poddaje się ulepszaniu cieplnemu, w celu zapewnienia
odpowiedniej sztywności, przy czym temperatura odpuszczania powinna byd o 30°C wyższa od
temperatury azotowania.

229)obróbka cieplna

Obróbka cieplna- to proces technologiczny polegający na odpowiednim nagrzewaniu obrabianego
wyrobu do wymaganej temperatury, wytrzymywaniu w niej przez określony czas i chłodzeniu z
założoną prędkością.

230)zabiegi obróbki cieplnej

Zabiegi obróbki cieplnej to:

* hartowanie – stosowane tylko dla stali.

* starzenie

* przesycanie

* odpuszczanie

* ulepszanie

* wyżarzanie

231)czynniki wpływające na obróbkę cieplną

Czynniki wpływające na obróbkę cieplną to:

-szybkośd nagrzewania

-temperatura wygrzewania

-czas nagrzewania, wygrzewania i chłodzenia

-szybkośd chłodzenia

232)obróbka cieplna stali/staliwa

Obróbka cieplna stali ma na celu zmianę struktury stopów i jest procesem przeprowadzanym w
stanie stałym. Obróbka powoduje to zmianę własności mechanicznych, fizycznych i chemicznych stali

Do najważniejszych procesów obróbki cieplnej należą: przesycanie, odpuszczanie, hartowanie,
obróbka termomechaniczna, wyżarzanie.

Przesycanie to proces polegający na nagrzaniu stali do temperatury, w której jeden lub więcej
składników przechodzi do roztworu stałego (bez przemiany alotropowej), wygrzanie jej w tej
temperaturze, a następnie szybkim ochłodzeniu stali. Przesycanie poprawia właściwości
antykorozyjne stali.

Odpuszczanie polega na nagrzaniu stali do temperatury wyższej niż 600°C, wygrzaniu stali w tej
temperaturze, a następnie albo wolnym, albo szybkim jej ostudzeniu.

W procesie odpuszczania zmieniają się własności stali. Zmiany te to zmniejszenie twardości stali i
wytrzymałości stali na rozciąganie, natomiast zwiększa się wydłużalnośd i udarnośd stali.

Hartowanie polega na nagrzaniu stali do temperatury nieco wyższej niż 720°C *piec do hartowania
stali]

i wygrzewaniu jej aż do uzyskania struktury austenitycznej (a więc następuje przemiana alotropowa),
a następnie szybkim oziębieniu w wodzie lub oleju. W wyniku tego procesu uzyskuje się stal o
strukturze martenzytycznej, która zapewnia stali dużą twardośd, odpornośd na ścieranie i
wytrzymałośd.

Obróbka termomechaniczna polega na podwójnym walcowaniu stali: walcowanie wstępne tzw.
walcowanie normalizujące oraz walcowanie koocowe. Obróbka termomechaniczna powoduje
zmniejszenie zawartości węgla.

Wyżarzanie to proces polegający na podgrzaniu stali do określonej temperatury, wygrzanie jej w tej
temperaturze, a następnie powolne ostudzenie. W *piec do wyżarzania stali+ zależności

od temperatury wygrzewania, sposobu studzenia i celu wyżarzania interesujące jest wyżarzanie :
zupełne, normalizujące, rekrystalizujące i odprężające.

-Wyżarzanie zupełne ma za zadanie rozdrobnienie ziaren stali.

-Wyżarzanie rekrystalizujące ma na celu usunięcie skutków zgniotu

-Wyżarzanie odprężające (odprężanie) ma na celu zmniejszenie naprężeo własnych powstałych przy
obróbce technologicznej stali bez wyraźnych zmian strukturalnych stali.

233)zabiegi obróbki cieplnej stal/staliw

Zabiegi obróbki cieplnej stali:

1. wyżarzanie:

a) bez przemiany fazowej:

- ujednorodnianie

- rekrystalizowanie

- odprężanie

b) z przemianą fazową:

- wyżarzanie zupełne

- normalizowanie

- wyżarzanie izotermiczne

- zmiękczanie

- perlityzowanie

- przegrzewanie

2. ulepszanie cieplne:

a) hartowanie

b) odpuszczanie

c) wymrażanie

d) stabilizowanie

3. utwardzanie dyspersyjne:

a) przesycanie

b) starzenie

234)dobór parametrów obróbki cieplnej

Dobór właściwych parametrów obróbki cieplnej ułatwiają wykresy "czas- temperatura- przemiana dla
przemiany przechłodzonego austenitu przy chłodzeniu izotermicznym lub ciągłym", na których
podane są izotermy odpowiadające danym temperaturom. Na wykresach występują dodatkowo linie
reprezentujące różne szybkości chłodzenia i odpowiadające im twardości Brinella. Najważniejszymi
informacjami uzyskanymi z tych wykresów są trwałośd przechłodzonego austenitu i czas trwania
przemiany dla danej stali. Stal chłodzona z szybkością większą od krytycznej podlega tylko przemianie
martenzytycznej

235)obróbka cieplno-chem.

Obróbka cieplno-chemiczna to zabieg technologiczny mający na celu zmianę składu chemicznego i
mikrostruktury warstwy przypowierzchniowej metalu lub stopu dla uzyskania wymaganych własności
np. wysokiej twardości, wytrzymałości na ścieranie, odporności na zmęczenie

236)przyczyny stosowania złożonej obróbki cieplnej

Złożoną obróbkę cieplną stosuje się w celu uzyskania znacznych zmian własności w strefach
przypowierzchniowych

odpowiedzialnych elementów konstrukcyjnych i narzędziowych. Obróbki te

mają na celu zmianę składu chemicznego tych stref, co w połączeniu z zastosowaniem obróbki
cieplnej, powoduje istotne zmiany w strukturze, a tym samym we własnościach tak obrabianych
elementów.

237)zjawiska w metalu odkształconym plastycznie na zimno/ wyżarzonym

Obróbka plastyczna na zimno polega na odkształcaniu plastycznym materiału, co z kolei powoduje
wzrost defektów w sieci krystalograficznej. Są to defekty głównie punktowe i liniowe, co w
konsekwencji powoduje nagromadzenie energii odkształcania, która jest tym większa, im niższa jest
temperatura tego procesu. Temperatura, w której przeprowadza się obróbkę plastyczną na zimno
jest niższa od temperatury rekrystalizacji, czyli 0,4 bezwzględnej temperatury topnienia.
Nagromadzenie się dużej liczby defektów w krysztale powoduje wzajemne blokowanie się ich.
Skutkiem tego zjawiska jest zmiana właściwości fizycznych i mechanicznych.

238)czy metal o temp. topnienia =.. K można umocnid przez zgniot na zimno

Przez zgniot na zimno można ulepszyd materiały o temp. rekrystalizacji powyżej temp. pokojowej-
ok.20stopni Celsjusza

<Kelviny przeliczamy na stop. Celsjusza i porównujemy>

239)różnice obróbka plastyczna na zimno/gorąco

Obróbkę plastyczną na zimno przprowadzamy w temp. niższej od temp. rekrystalizacji, w jej wyniku
następuje umocnienie materiału. Obróbkę plastyczną na gorąco przeprowadzamy w temp. wyższej
od temp. rekrystalizacji. Podczas niej następuje umocnienie i natychmiastowe osłabienie materiału
przez rekrystalizację.

240)granica plastyczności

Granica plastyczności to wartośd naprężenia przy której zaczynają powstawad nieodwracalne
odkształcenia plastyczne.

241)jak zwiększyd granicę plastyczności

Granicę plastyczności możemy zwiększyd poprzez zwiększenie zawartości węgla w stali.

242)nadplastycznośd

Nadplastycznośd - zdolnośd metali i ich stopów do dużych odkształceo plastycznych.

Główne czynniki warunkujące zaistnienie zjawiska nadplastyczności:

* Temperatura - nadplastycznośd zachodzi dla temperatury 0,4Ttop.

* Wielkośd ziarna - ziarno musi wynosid co najwyżej 10 µm.