Sprawdzian

na rozpoczęcie nauki

w trzeciej klasie szkoły

podstawowej

Część I

Instrukcja

dla nauczyciela oceniającego test

Cele badania

Celem badania jest sprawdzenie osiągnięć edukacyjnych uczniów oraz określenie stopnia

opanowania umiejętności potrzebnych do kontynuacji nauki w klasie trzeciej szkoły podstawo-
wej. Proponowany test sprawdza jak uczniowie klasy III szkoły podstawowej opanowali umiejęt-
ności kształtowane na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Jego wyniki pomogą nauczycielowi za-
planować działania dydaktyczno-wychowawcze tak, by w kolejnym roku edukacji szkolnej do-
skonalić te umiejętności, które są badane na sprawdzianie w klasie szóstej.

Przy konstruowaniu testu brano pod uwagę Podstawę Programową oraz standardy wy-

magań do sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej, czyli:

czytanie,
pisanie,
rozumowanie,
korzystanie z informacji,
wykorzystywanie wiedzy w praktyce.

Dzięki uwzględnieniu w proponowanych testach powyższych umiejętności, możliwe jest

monitorowanie przebiegu przygotowania uczniów do sprawdzianu w klasie szóstej począw-
szy od pierwszego poziomu edukacji.

Do przeprowadzenia badań na rozpoczęcie klasy trzeciej przygotowano dwa testy, jeden

badający umiejętności o charakterze humanistycznym ( część I), drugi badający umiejętności
o charakterze matematyczno-przyrodniczym (część II).

Celem I części badania jest sprawdzenie, jak uczniowie klas trzecich szkoły podsta-

wowej radzą sobie z cichym czytaniem ze zrozumieniem, pisaniem, korzystaniem z informa-
cji oraz wykorzystywaniem wiedzy w praktyce, a więc z tymi umiejętnościami, które są ba-
dane na sprawdzianie w klasie szóstej.

Test sprawdza umiejętności o charakterze humanistycznym z czterech obszarów stan-

dardów wymagań egzaminacyjnych na zakończenie szkoły podstawowej:

czytanie,
pisanie,
korzystanie z informacji,
wykorzystywanie wiedzy w praktyce.

Charakterystyka narzędzia pomiaru

Test U babci składa się z 15 zadań, z których 11 jest zamkniętych i 4 otwarte. Zadania

zbudowane są wokół tematu przewodniego poruszonego w tekście, czyli pobytu chłopca
u swojej babci, mieszkającej w Krakowie.

Za prawidłowe wykonanie jednego z zadań zamkniętych typu prawda – fałsz (P–F) uczeń

może otrzymać 2 punkty, a za pozostałe zadania zamknięte – zadania wielokrotnego wyboru
(WW) po 1 punkcie. Natomiast za zadania otwarte otrzymuje po 1, 2, 3, a także 7 punktów.

Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczeń może otrzymać 25 punktów

Czytanie sprawdzane jest 9 zadaniami, w tym 8 zamkniętymi i 1 otwartym. W zadaniach

zamkniętych (WW) uczeń wybiera spośród trzech odpowiedzi jedną – prawidłową. Jest też
jedno zadanie zamknięte (P–F), w którym uczeń ocenia poprawność zapisanych zdań.
W zadaniu otwartym (L) uczeń samodzielnie odczytuje potrzebne informacje i uzupełnia od-
powiedź. To zadanie bada dwie umiejętności – czytanie i pisanie, więc za prawidłowe jego
wykonanie uczeń otrzymuje 2 punkty.

Pisanie sprawdzane jest 3 zadaniami, które są zadaniami otwartymi (L, KO, RO).

W zadaniu rozszerzonej odpowiedzi badanych jest wiele umiejętności, dlatego za prawidłowo
wykonane zadanie uczeń otrzymuje 7 punktów.

Korzystanie z informacji sprawdzane jest 2 zadaniami, z których jedno jest zadaniem

zamkniętym (WW), a drugie otwartym (KO).

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce sprawdzane jest 2 zadaniami zamkniętymi (WW),

sprawdzającymi umiejętności z zakresu gramatyki.

Jakie umiejętności bada test?

W zakresie czytania sprawdzane są umiejętności:

 odczytywania tekstu użytkowego,
 odczytywania tekstu literackiego – legendy,
 rozpoznawania cech charakterystycznych legendy.

W zakresie pisania sprawdzane są umiejętności:

 przestrzegania norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych,
 formułowania pytań,
 redagowania pisemnej wypowiedzi,
 dbania o układ graficzny, czytelność i estetykę zapisu.

W zakresie korzystania z informacji sprawdzana jest umiejętność:

 wskazywania i posługiwania się źródłem informacji.

W zakresie wykorzystywania wiedzy w praktyce sprawdzana jest umiejętność:

 posługiwania się poznanymi terminami.

Czytanie sprawdzane jest poprzez dosłowne odczytywanie informacji z tekstu , przetwarzanie
informacji z tekstu, wnioskowanie oraz jego interpretację.

Pisanie sprawdzane jest w zakresie:

poprawności ortograficznej – stosowania wielkiej litery w zapisie imion, nazwisk, sto-
sowania wielkiej litery na początku zdania, poprawności zapisu wyrazów,

poprawności interpunkcyjnej – stosowania kropki lub znaku zapytania na końcu zda-
nia,

realizacji tematu z uwzględnieniem odpowiedniego słownictwa,

czytelności zapisu.

Korzystanie z informacji sprawdzane jest w zakresie posługiwania się źródłem informacji –
wskazania tytułu książki, w której znajdują się legendy oraz porządkowania wyrazów w ko-
lejności alfabetycznej.

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce sprawdzane jest w zakresie posługiwania się poznanymi
terminami – wyróżniania części mowy.

Zadania umieszczone w teście badają umiejętności opisane w Podstawie Programowej
Kształcenia Ogólnego z 23 sierpnia 2007 roku.

Treści z Podstawy Programowej

dotyczące umiejętności o charakterze humanistycznym

Nr

zadania

słuchanie baśni, opowiadań i legend, w tym z własnego regionu, jako inspiracji do słow-
nego i pozasłownego wyrażania treści i przeżyć,

9., 10., 11.

czytanie ciche ze zrozumieniem,

1–3., 12., 13.,

14.

różne źródła informacji i technologii informacyjnej, w tym korzystanie z czytelni
i biblioteki szkolnej,

4., 8.

pisanie liter, łączenie liter w sylaby, pisanie wyrazów, zdań,

5.

przepisywanie wyrazów, zdań, tekstów, powiązane z ich uzupełnianiem
i przekształcaniem,

6., 7., 12.

pisanie swobodnych tekstów, życzeń, zaproszeń, listów, opowiadań i opisów,

15.

pisanie z wykorzystaniem elementarnych zasad pisowni.

5., 12., 15.

Plan testu

Obszar standardów wymagań

Liczba

punktów

Waga

Numery zadań

Czytanie

10

40%

1., 2., 3., 9., 10., 11.,

12.I, 13., 14.

Pisanie

11

44%

5., 12.II, 15.

Korzystanie z informacji

2

8%

4., 8.

Wykorzystywanie wiedzy w praktyce

2

8%

6., 7.

RAZEM :

25

100%

Kartoteka testu

Nr

zad.

Obszar standar-

dów wymagań

egzaminacyjnych

Sprawdzana

umiejętność

( z numerem standardu)

Uczeń:

Sprawdzana czynność

Uczeń:

Maksymalna

liczba

punktów

Typ

zadania

1.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

czyta ze zrozumieniem
i wybiera właściwą
odpowiedź

1

WW

2.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

czyta ze zrozumieniem
i umie odpowiedzieć na
pytanie dotyczące tekstu

1

WW

3.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

czyta ze zrozumieniem
i umie odpowiedzieć na
pytanie dotyczące tekstu

1

WW

4.

Korzystanie
z

informacji

wskazuje źródła informa-
cji, posługuje się nimi
(4.1)

układa wyrazy w po-
rządku alfabetycznym

1

KO

5.

Pisanie

I. pisze na temat i zgodnie
z celem (2.1)

układa pytania do poda-
nych zdań

1

3

KO

II. przestrzega norm orto-
graficznych (2.3)

pisze bezbłędnie pod
względem ortograficz-
nym

1

III. przestrzega norm
interpunkcyjnych (2.3)

pisze bezbłędnie pod
względem interpunkcyj-
nym

1

6.

Wykorzystywanie
wiedzy w praktyce

posługuje się poznanymi
terminami do opisywania
zjawisk i sytuacji spoty-
kanych w środowisku
(5.1)

rozpoznaje czasowniki

1

WW

7.

Wykorzystywanie
wiedzy w praktyce

posługuje się poznanymi
terminami do opisywania
zjawisk i sytuacji spoty-
kanych w środowisku
(5.1)

wskazuje przymiotniki

1

WW

8.

Korzystanie
z informacji

wskazuje źródła informa-
cji, posługuje się nimi
(4.1)

wskazuje odpowiedni
tytuł książki

1

WW

9.

Czytanie

odczytuje tekst, rozpozna-
je ich cechy charaktery-
styczne (1.1)

wskazuje cechę charak-
terystyczną legendy

1

WW

10.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

wybiera spośród kilku
zdań te, które są zgodne
z wydarzeniami w le-
gendzie

2

P–F

11.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

wybiera właściwy tytuł
do przeczytanego frag-
mentu legendy

1

WW

12.

Czytanie

I. odczytuje tekst (1.1)

wybiera z adresu po-
trzebne informacje i
zapisuje odpowiedź

1

2

L

Pisanie

II. przestrzega norm orto-
graficznych i interpunk-
cyjnych (2.3)

pisze bezbłędnie pod
względem ortograficz-
nym

1

13.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

wskazuje kto jest
nadawcą listu

1

WW

14.

Czytanie

odczytuje tekst (1.1)

rozumie znaczenie po-
wiedzenia: „Gdyby
kózka nie skakała, to by
nóżki nie złamała”

1

WW

15.

Pisanie

I. pisze na temat i zgodnie
z celem (2.1)

pisze krótką wypowiedź
o swojej ulubionej ma-
skotce.

3

7

RO

II. przestrzega norm orto-
graficznych (2.3)

pisze poprawnie pod
względem ortograficz-
nym

2

III. buduje tekst popraw-
ny kompozycyjnie (2.3)

pisze logicznie upo-
rządkowaną wypowiedź

1

IV. przestrzega norm
interpunkcyjnych (2.3)

pisze poprawnie pod
względem interpunkcyj-
nym

1

Klucz odpowiedzi i schemat punktowania zadań

Nr

zad.

Poprawna odpowiedź

Punktacja

1.

B

0–1

2.

A

0–1

3

C

0–1

4.

I. Układanie wyrazów w porządku alfabetycznym.

kościół, Kraków, park, Sukiennice, Wawel

0–1

5.

I. Formułowanie pytań do podanych zdań.

Uczeń układa 2 pytania do podanych zdań – 1 punkt.
Np.:
Co babcia kupiła chłopcu?
Kiedy babcia opowiadała Krzysiowi legendy?

0–1

0–3

II. Poprawność zapisu.

Dopuszcza się 2 błędy, w tym 0 ortograficznych – 1 punkt.
Popełnienie 3 błędów lub 1 ortograficznego – 0 punktów.

Błędy ortograficzne: w wyrazach z rz/ż, ch/h, u/ó, źle zapisane zmiękczenie, nieza-
znaczona nosowość (ą, ę), błędny zapis wyrazów: „legendy” i „krakowskie”.

Błędy inne niż ortograficzne: przestawienie liter, brak lub zamiana litery, błędy fone-
tyczne.

0–1

III. Poprawność interpunkcyjna.

Uczeń kończy zdania pytajnikiem – 1 punkt.
Brak pytajnika na końcu zdania – 0 punktów.

0–1

Uwaga: Jeśli uczeń napisał tylko jedno pytanie – za wszystkie kryteria otrzymuje 0 punktów.

6.

C

0–1

7.

B

0–1

8.

A

0–1

9.

C

0–1

10.

Określanie zgodności zdań z przeczytanym tekstem.

Krakus strzelał do smoka z łuku.

NIE

Bohater postanowił zgładzić smoka podstępem.

TAK

By ugasić pragnienie, smok pił wodę z Wisły.

TAK

Skóry zwierzęce napełniono słomą.

NIE

Krakus pokonał smoka.

TAK

Prawidłowe zaznaczenie 5 zdań – 2 punkty.
Prawidłowe zaznaczenie 4–3 zdań – 1 punkt.
Prawidłowe zaznaczenie 2–1 zdania – 0 punktów.

0–2

11.

A

0–1

12.

I. Uzupełnianie zdań.

Ulica, przy której mieszkał Krzyś, będąc u babci to Prosta.
Krzyś z rodzicami mieszka w Gdańsku.

0–1

0–2

II. Poprawność ortograficzna.

Nie dopuszcza się błędów.

0–1

Uwaga: Jeżeli uczeń uzupełni tylko jedno zdanie – za oba kryteria otrzymuje 0 punktów.

13

B

0–1

14

B

0–1

15

I. Zrozumienie polecenia, realizacja podanego tematu.

 Uczeń wskazuje swoją ulubioną maskotkę, zabawkę – 1punkt.
 Uczeń opisuje maskotkę – 1 punkt.



Uczeń uzasadnia dlaczego lubi maskotkę – 1 punkt.

0–3

0–7

II. Poprawność ortograficzna.

 Dopuszcza się 1 błąd ortograficzny – 2 punkty.
 Popełnienie 2 błędów ortograficznych – 1 punkt.



Popełnienie 3 i więcej błędów ortograficznych – 0 punktów.

0–2

III. Tworzenie logicznie uporządkowanej wypowiedzi.

Uczeń napisał wypowiedź logicznie uporządkowaną – 1 punkt.

0–1

IV. Poprawność interpunkcyjna.

Dopuszcza się 2 błędy interpunkcyjne.

0–1

Uwaga: Punkty za kryteria II, III, IV przyznaje się, jeżeli uczeń napisał 3 zdania.

Ocenianie zadań otwartych

Zadanie 4. (KO)

Zadanie sprawdza umiejętność porządkowania wyrazów w kolejności alfabetycznej. Za po-

prawnie wykonane zadanie uczeń otrzymuje 1 punkt. Za całkowicie poprawne uznaje się te
rozwiązania, w których uczeń prawidłowo ułożył wszystkie podane w zadaniu wyrazy. Może się
zdarzyć, że przepisując wyrazy uczeń popełnił błąd. Mimo to otrzymuje 1 punkt, ponieważ
w tym zadaniu nie sprawdza się poprawności ortograficznej. Jeśli uczeń nie napisał wszystkich
wyrazów lub choć jeden wyraz napisał w złej kolejności, otrzymuje 0 punktów.

Zadanie 5. (KO)

W tym zadaniu uczeń ma wykazać się umiejętnością układania pytań do podanych zdań

oraz umiejętnością poprawnego ich zapisywania. Za poprawne wykonanie zadania uczeń otrzy-
muje 3 punkty, po jednym punkcie za każde z trzech kryteriów. Zadanie wykonane całkowicie
poprawnie jest wtedy, gdy uczeń ułożył po jednym pytaniu do podanych dwóch zdań, bezbłędnie
je zapisał, nie zapominając o znaku zapytania.

W I kryterium uczeń otrzymuje 1 punkt, jeżeli ułożył dwa pytania do podanych w tekście

zdań. Jeżeli uczeń zapisze choć jedno pytanie nieadekwatne do podanego zdania, to traci punkt
i w tym kryterium otrzymuje 0 punktów. Również 0 punktów otrzymuje uczeń, który ułoży
tylko jedno pytanie.

W II kryterium przydziela się uczniowi 1 punkt, jeżeli pytania zapisane są bezbłędnie lub

najwyżej z 2 błędami nieortograficznymi. Jeżeli uczeń popełnił choć jeden błąd ortograficzny, za
to kryterium przyznaje mu się 0 punktów.

III kryterium dotyczy poprawności interpunkcyjnej. Może się zdarzyć, że uczeń ułożył py-

tania, ale nie zapisał znaku zapytania na końcu jednego lub dwóch zdań – wtedy otrzymuje za to
kryterium 0 punktów.

Zadanie 12. (L)

W zadaniu uczeń ma się wykazać umiejętnościami odczytywania informacji adresowych

z koperty oraz prawidłowego zapisywania nazw miast i ulic. Za poprawne wykonanie zadania
uczeń otrzymuje 2 punkty, po jednym punkcie za każde z dwóch kryteriów. Zadanie wykonane
całkowicie poprawnie jest wtedy, gdy uczeń prawidłowo odczyta potrzebne informacje z koperty
oraz bezbłędnie je zapisze. Może się zdarzyć, że uczeń dobrze odczyta informacje adresowe,
obydwie nazwy zapisze poprawnie pod względem ortograficznym, ale popełni inny błąd (opuści,
powtórzy literę lub sylabę). Mimo to przyznaje mu się 2 punkty, ponieważ w tym zadaniu
sprawdzana jest tylko poprawność ortograficzna. W sytuacji, gdy uczeń źle odczytał informacje
i błędnie uzupełnił jedno lub dwa zdania, ale obydwie nazwy zapisał prawidłowo pod względem
ortograficznym – za zadanie otrzymuje 1 punkt. Również 1 punkt otrzymuje uczeń, który do-
brze odczytał informacje, ale nazwy zapisał niezgodnie z zasadami ortografii. Może się zdarzyć,
że uczeń uzupełni tylko jedno zdanie. Wtedy za całe zadanie otrzymuje 0 punktów. Również 0
punktów otrzymuje też uczeń, który zarówno uzupełni zdania nieodpowiednimi nazwami, jak i
zapisze je niewłaściwie pod względem ortograficznym.

Zadanie 15. (RO)

W zadaniu uczeń ma wykazać się umiejętnością tworzenia krótkiej pisemnej wypowiedzi na

określony temat. Za poprawne wykonanie zadania uczeń otrzymuje 7 punktów, z czego 3 punk-
ty zyskuje za I kryterium, 2 punkty za II, a po 1 punkcie w pozostałych dwóch kryteriach.
Zadanie wykonane całkowicie poprawnie jest wtedy, gdy uczeń w swej wypowiedzi wskaże
ulubioną maskotkę lub zabawkę, krótko ją opisze i uzasadni, dlaczego ją lubi. Wypowiedź ta
powinna być logicznie uporządkowana, poprawna pod względem ortograficznym
i interpunkcyjnym i składać się z co najmniej trzech zdań. Jeżeli uczeń w swej pisemnej wypo-
wiedzi popełni drobne błędy nieortograficzne (opuści, zmieni, powtórzy literę lub sylabę), to nie
wpływa to na punktację, ponieważ tego typu błędy nie są brane pod uwagę. W tym przypadku
uczeń też otrzymuje 7 punktów za całe zadanie. Również na 7 punktów są prace, w których
uczeń popełnił 1 błąd ortograficzny i 2 błędy interpunkcyjne. Ponieważ w kryteriach dopuszcza
się taką liczbę błędów – uczeń nie traci punktów.

Jeżeli uczeń w swej wypowiedzi nie opisze wyglądu zabawki lub nie uzasadni dlaczego ją

lubi, to w takim przypadku za kryterium I otrzymuje nie 3 lecz 2, albo 1 punkt.

Kryterium II dotyczy poprawności ortograficznej. W przypadku, gdy uczeń popełni 1 błąd

ortograficzny nie wpływa to na punktację. Natomiast, jeżeli w wypowiedzi są 2 błędy ortogra-
ficzne uczeń otrzymuje 1 punkt. Może się zdarzyć, że uczeń popełni więcej niż 2 błędy ortogra-
ficzne. Traci wtedy punkt i za to kryterium otrzymuje 0 punktów. Nie należy brać pod uwagę
tylko typowych błędów ortograficznych, ale również źle pisane zmiękczenia lub błędy polegają-
ce na nieumiejętności różnicowania ę z en, ą z om.

W III kryterium ocenia się logiczność wypowiedzi. Jeżeli uczeń formułuje logicznie upo-

rządkowaną wypowiedź, w tym kryterium otrzymuje 1 punkt. Jeśli natomiast w wypowiedzi

brak jest spójności lub zdania są chaotyczne i nie są logicznie ze sobą powiązane – uczeń otrzy-
muje 0 punktów.

W IV kryterium sprawdzana jest poprawność interpunkcyjna. Uczeń może popełnić 2 błędy

interpunkcyjne i mimo to przyznaje mu się 1 punkt. Jeżeli zrobi ich więcej, otrzyma w tym kry-
terium 0 punktów. Należy zwrócić uwagę też na to, że w schemacie punktowania jest informa-
cja, iż jeżeli uczeń nie napisał 3 zdań – to nie otrzymuje punktów za kryterium II, III i IV. Może
się zdarzyć, że uczeń napisze jedno lub dwa zdania, ale w tej sytuacji wypowiedź ocenia się tyl-
ko w zakresie I kryterium.