OCHRONA PRZECIWPO˚AROWA

•

2002

•

NR 1

14

mieszczeniu w skali naturalnej. W tabeli 2 przedsta-
wiona zosta∏a charakterystyka zachowania wyrobu
poddanego dzia∏aniu ognia podczas badania refe-
rencyjnego du˝ej skali, które wiernie odwzorowu-
je rzeczywisty przebieg po˝aru, oraz odpowiadajà-
ce mu zachowanie wyrobu podczas przeprowadza-
nia badaƒ klasyfikacyjnych.

RównoczeÊnie te same wyroby by∏y badane

wed∏ug metod ma∏ej i Êredniej skali, proponowa-
nych na testy klasyfikacyjne. Korelacje mi´dzy uzy-
skanymi wynikami sprawi∏y, ˝e z jednej strony uda-
∏o si´ przyjàç kryteria bazujàce na zachowaniu wy-
robu w warunkach maksymalnie odpowiadajàcych
rzeczywistym, a z drugiej - zapewniç przyj´cie ta-
kich badaƒ klasyfikacyjnych, które sà ∏atwiejsze
i taƒsze w wykonaniu ni˝ kosztowne, choç najbar-
dziej wiarygodne badania w skali naturalnej.

Rys. 1
Tak wyglàda moment
rozgorzenia, zarejestro-
wany podczas badania
referencyjnego RCT pal-
nej izolacji ze spienione-
go tworzywa sztucznego
(euroklasa D). Wyrób,
poddany

dzia∏aniu

ognia, zapali∏ si´ wybu-
chowo pomi´dzy 2. a 10.
minutà badania i ogieƒ
gwa∏townie rozprzestrze-
ni∏ si´ poza pomieszcze-
nie badawcze.

Rys. 2
Widok pomieszcze-
nia badawczego po
zakoƒczonym 20-mi-
nutowym badaniu
we∏ny mineralnej.
Jak widaç, wyrób
wcià˝ znajduje si´ w ca∏ym pomieszczeniu. Jedyny
Êlad po ogniu to okopcona smuga bezpoÊrednio
nad palnikiem.

Rys. 3
Tak wyglàda podstawo-
we badanie klasyfikacyj-
ne dla klas A2, B, C i D,
tzw. SBI, podczas którego
mierzy si´ iloÊç i szyb-
koÊç wydzielania ciep∏a,
zapalnoÊç, wytwarzanie
dymu oraz obserwuje
rozprzestrzenienie ognia
i p∏onàce krople/odpady.

SzybkoÊç przyrostu energii cieplnej, zapal-

noÊç, rozprzestrzenianie ognia to jednak jeszcze
nie wszystkie czynniki zagro˝enia podczas po˝aru.
Dlatego, aby umo˝liwiç pe∏nà ocen´, wprowadzo-
no dla wyrobów palnych uzupe∏niajàce klasyfikacje
z uwagi na iloÊç i szybkoÊç wytwarzania dymu (ta-
bela 3) oraz p∏onàcych kropli (tabela 4). O klasyfi-
kacji z uwagi na iloÊç dymu i p∏onàcych kropli de-

cydujà wyniki badania SBI, a wyjàtkowo - w przy-
padku wyrobów klasy E - zapalnoÊci ma∏ym p∏omie-
niem.

Podklasy z uwagi na wytwarzanie

dymu s1, s2, s3

Ta dodatkowa klasyfikacja wskazuje, jak du˝o

dymu i jak szybko wytwarza p∏onàcy wyrób. Ozna-
czenia: s1, s2 lub s3 pochodzà od angielskiego s∏o-
wa „smoke” (dym). Im wi´cej dymu, tym wy˝sza cy-
fra. Wyroby s1 wydzielajà ograniczonà iloÊç dymu,
d2 - Êrednià, d3 - du˝à.

Jakie znaczenie ma dym? Stra˝acy wiedzà najle-

piej. Ogranicza widocznoÊç, dezorientuje, wywo∏uje
panik´, utrudnia ewakuacj´ i akcj´ ratowniczà. Truje
- 80% Êmiertelnych ofiar po˝aru ginie nie z powodu
wysokiej temperatury, zabija je dym.
A wi´c: s1 - ma∏o dymu, s3 - uwaga, nic nie widaç!
Wyroby klasy A1 w ogóle nie wytwarzajà
dymu, dlatego oznaczeniu klasy A1 nie towarzyszy
symbol „s”.

Podklasy z uwagi na wytwarzanie

p∏onàcych kropli i czàstek/odpadów

d0, d1, d2.

Druga dodatkowa klasyfikacja, przedstawiona

oznaczeniem „d” - od angielskiego s∏owa „dro-
plets” (krople), wskazuje, czy wyrób, p∏onàc, wy-
twarza p∏onàce krople, czàstki i odpady, które mo-
gà b∏yskawicznie przenosiç po˝ar w miejsca odle-
g∏e od jego powstania.

Przyk∏adowo: po˝ar zaczyna si´ na 11. pi´trze,

ale p∏onàce krople b∏yskawicznie spowodujà roz-
niecenie nowego ogniska po˝aru na parterze,
a stàd mo˝e si´ on szybko przenieÊç przez okna
i fasady na kolejne pi´tra i zamiast gasiç jedno
êród∏o ognia, stra˝acy b´dà zmuszeni walczyç
z nim jednoczeÊnie w wielu miejscach, na wielu
kondygnacjach.

Oznaczenie d0 pokazuje, ˝e wyrób podczas

spalania nie wytwarza p∏onàcych kropli i czàstek;
d1 - ˝e wytwarza ich ograniczonà iloÊç; d2 - uwaga:
bardzo du˝o!

Je˝eli nie lubimy byç niemile zaskakiwani - wy-

bierajmy podklas´ d0.

Wyroby klasy A1 w ogóle nie wytwarzajà

p∏onàcych czàstek, dlatego oznaczeniu klasy A1
nie towarzyszy nigdy dodatkowe oznaczenie „d”.

Badania klasyfikacyjne

Do zakwalifikowania wyrobu do poszczegól-

nych klas wykorzystywane sà nast´pujàce badania:

• niepalnoÊç - sprawdzenie, czy wyrób spe∏nia

za∏o˝one kryteria w warunkach po˝aru; badanie
odbywa si´ w temperaturze 750

o

C w czasie 30 min,

• ciep∏o spalania - okreÊlenie Êredniej warto-

Êci ciep∏a spalania wyrobu i komponentów,

• SBI - okreÊlenie reakcji wyrobu na pojedyn-

czy p∏onàcy przedmiot. Jest to nowa metoda bada-
nia - Êredniej skali, opracowana specjalnie na po-
trzeby klasyfikacji. Pozwala na okreÊlenie tych sa-
mych charakterystyk, co badanie pe∏nej skali RCT
[2], ale taniej i proÊciej. Jednak czasem, dla wyro-
bów na granicy poszczególnych klas, w przypad-
kach niejednoznacznych wyników - niezb´dne mo-
˝e okazaç si´ odwo∏anie do testu referencyjnego
RCT,

• zapalnoÊç ma∏ym p∏omieniem pozwala na

ocen´ zapalenia si´, ˝arzenia lub rozprzestrzenia-
nia p∏omienia w czasie i na powierzchni wyrobu
pod wp∏ywem oddzia∏ywania ma∏ego p∏omienia.

Badania niepalnoÊci i ciep∏a spalania majà za-

stosowanie dla wyrobów klas A1 i A2; badanie SBI
- dla klas A2, B, C, D; badanie zapalnoÊci ma∏ym
p∏omieniem - dla klas B, C, D, E.

Aby uzyskaç klasyfikacj´ ogniowà, wyrób musi

spe∏niç kryteria co najmniej dwóch ró˝nych badaƒ

Podsumowanie

Nowa klasyfikacja ogniowa b´dzie systematycznie
obejmowaç kolejne grupy wyrobów budowlanych,
aby za kilka lat znaleêç si´ na etykietach wszystkich
wyrobów sprzedawanych i wbudowywanych
w konstrukcje budowlane we wszystkich krajach
europejskich. Dzi´ki temu, ˝e jest prosta i przejrzy-
sta, pozwoli na samodzielnà ocen´ w∏aÊciwoÊci

Dodatkowa klasyfikacja z uwagi

Wymagania, kryteria

na wytwarzanie p∏onàcych kropli

d0

brak p∏onàcych kropli i odpadów ciàgu 600 sek.

d1

brak p∏onàcych kropli i odpadów p∏onàcych

d∏u˝ej ni˝ 10 sek. w ciàgu 600 sek.

d2

nie spe∏nia kryteriów dla d0 lub d1

Tabela 4. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: p∏onàce krople

Dodatkowa klasyfikacja z uwagi

Wymagania, kryteria

na wytwarzanie dymu

s1

SMOGRA < 30 m

2

/s

2

i TSP < 50 m

2

s2

SMOGRA < 180 m

2

/s

2

i TSP < 200 m

2

s3

SMOGRA < 180 m

2

/s

2

lub TSP < 200 m

2

SMOGRA - SMoke GRowth RAte - szybkoÊç wytwarzania dymu
TSP - ca∏kowita iloÊç wytworzonego dymu w czasie 600 sek.

Tabela 3. Euroklasy - klasyfikacja dodatkowa: dym

t