Zespół działań i

zdarzeń, które

weryfikując się

wzajemnie, prowadzą

do stworzenia systemu

prawa, mającego co

najmniej cechy

jedności, zupełności, i

niesprzeczności.

•ranga konstytucyjna procesu

prawotwórczego

•autonomia działalności prawodawczej

•zasada monizmu

•wiążąca moc prawodawstwa organów

organizacji międzynarodowych

•zamknięty system źródeł prawa

•„nieograniczony” zakres stosowania ustawy
•koncepcja prawa miejscowego

• Konstytucja RP z 1997 r.
• Uchwała Sejmu z dnia 30 lipca 1992 r. - Regulamin Sejmu RP (t. j.

Monitor Polski, Nr 5, poz. 47 ze zm.)

• Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej - Regulamin Senatu z

dnia 23 listopada 1990 r. (t.j. M. P. z 2002, Nr 54, poz. 741 ze zm.)

• USTAWA z dnia 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy

ustawodawczej przez obywateli (Dz. U. 1999, Nr 62, poz. 688)

• USTAWA z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach

międzynarodowych (Dz. U. 2000, Nr 39, poz. 443 ze zm.)

• USTAWA z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów

normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t. j. Dz. U.
2007, Nr 68, poz. 449 ze zm.)

• USTAWA z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w

procesie stanowienia prawa (Dz. U. 2005, Nr 169, poz. 1414)

• USTAWA z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz. U.

2003, Nr 24, poz. 199 ze zm.)

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002

r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej"

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 lutego 1998 r.

w sprawie zadań Rady Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i
trybu jej funkcjonowania (Dz. U. 1998, Nr 25, poz. 134 ze zm.)

2. Do projektu ustawy dołącza się uzasadnienie, które

powinno:

1) wyjaśniać potrzebę i cel wydania ustawy,

2) przedstawiać rzeczywisty stan w dziedzinie, która

ma być unormowana,

3) wykazywać różnicę pomiędzy dotychczasowym a

projektowanym stanem prawnym,

4) przedstawiać przewidywane skutki społeczne,

gospodarcze, finansowe i prawne,

5) wskazywać źródła finansowania, jeżeli projekt

ustawy pociąga za sobą obciążenie budżetu państwa

lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego,

6) przedstawiać założenia projektów podstawowych

aktów wykonawczych,

7) zawierać oświadczenie o zgodności projektu

ustawy z prawem Unii Europejskiej albo

oświadczenie, że przedmiot projektowanej regulacji

nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

3. Uzasadnienie powinno przedstawiać

również wyniki przeprowadzanych

konsultacji

oraz informować o przedstawionych

wariantach i opiniach, w szczególności jeżeli

obowiązek zasięgania takich opinii wynika z

przepisów ustawy. W wypadku komisyjnych i

poselskich projektów ustaw, w stosunku do

których nie przeprowadzono konsultacji,

Marszałek Sejmu przed skierowaniem do

pierwszego czytania kieruje projekt do

konsultacji w trybie i na zasadach

określonych w odrębnych ustawach.

§ 9

1. Organ wnioskujący dokonuje

oceny

przewidywanych skutków

(kosztów i

korzyści)

społeczno-gospodarczych

regulacji przed opracowaniem projektu

założeń projektu ustawy oraz projektu aktu

normatywnego. Zakres dokonywania tej

oceny określa się w zależności od

przedmiotu i zasięgu oddziaływania

projektowanego aktu normatywnego.

płaszczyzna

normatywna

praktyka

tworzenia

prawa

PODMIOTY

W PROCESIE TWORZENIA PRAWA

podmioty inicjujące prace nad projektem aktu prawnego

podmioty projektujące tekst

podmioty konsultacyjne i doradcze

podmioty uzgodnień projektu aktu

podmiot wydający akt prawny

podmioty ogłaszające akt prawny

podmioty kontrolujące wydany akt prawny

§ 10

UST

. 6

A

REGULAMINU

R

ADY

M

INISTRÓW

Do projektu aktu normatywnego

organ wnioskujący dołącza

zgłoszenia podmiotów, które zgłosiły

zainteresowanie pracami nad

projektem ustawy lub

rozporządzenia w trybie przepisów o

działalności lobbingowej w procesie

stanowienia prawa, a także

informację o kolejności wniesienia

tych zgłoszeń lub informację o ich

braku.

organie wnioskującym

- należy przez to

rozumieć odpowiednio: członka Rady
Ministrów, Szefa Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów, centralny organ administracji
rządowej (kierownika urzędu centralnego)
nadzorowany przez ministra, pełnomocnika
Rządu, wojewodę oraz inny podmiot,
obowiązany, na podstawie odrębnych
przepisów, do opracowania określonego
rodzaju projektu dokumentu rządowego.

§ 1

A PKT

2

REGULAMINU

RM

§ 7.

UST

. 1 R

EGULAMINU

RM

O zamiarze podjęcia inicjatywy
opracowania

indywidualnie

określonego projektu dokumentu
rządowego organ wnioskujący
zawiadamia, z zastrzeżeniem
ust. 1a,

Prezesa Rady Ministrów

za pośrednictwem Szefa
Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów.

§ 7.

UST

. 3 R

EGULAMINU

RM

Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1,
powinno zawierać określenie dokumentu
rządowego, zwięzłe informacje o

przyczynach

i potrzebie

podjęcia inicjatywy oraz

wskazanie jej istoty, a także

skutków

społecznych i ekonomicznych

, a w odniesieniu

do aktów normatywnych - także powołanie
podstawy prawnej, wstępną ocenę skutków
regulacji, o której mowa w § 10 ust. 6, oraz
wstępną

ocenę, z punktu widzenia

harmonizacji prawa polskiego z prawem Unii
Europejskiej

, dokonaną przez organ

wnioskujący.

§ 12. ust. 1 regulamin RM

Organ wnioskujący jest obowiązany

uzgodnić projekt

dokumentu rządowego

z

członkami Rady Ministrów

oraz Szefem

Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a pod
względem prawnym i formalnym - z
Rządowym Centrum Legislacji, z
zastrzeżeniem ust. 1a.

§ 6 ust. 1b regulaminu RM

Na podstawie przyjętych przez
Radę Ministrów założeń projektu
ustawy, o których mowa w ust. 1,

Rządowe Centrum Legislacji

opracowuje projekt ustawy (…).

ORGAN

WNIOSKUJĄCY

RZĄDOWE

CENTRUM

LEGISLACJI

niezgodność

projektu z

założeniami

nowy tekst

projektu RCL

STAŁY KOMITET

RADY MINISTRÓW

Rządowe Centrum Legislacji przekazuje projekt

ustawy, opracowany w trybie ust. 1b,

organowi wnioskującemu

, który:

1) zgłasza na piśmie Rządowemu Centrum

Legislacji

uwagi do projektu ustawy

, mając na

względzie konieczność zgodności projektu

ustawy z przyjętymi przez Radę Ministrów

założeniami projektu ustawy, o których mowa

w ust. 1, albo

2)

kieruje projekt

ustawy do rozpatrzenia

przez

stały komitet Rady Ministrów

- w

przypadku braku uwag, o których mowa w

pkt 1.

Art. 12
1. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub

na wniosek członka Rady Ministrów, może, w

drodze zarządzenia, tworzyć organy pomocnicze

Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, a w

szczególności:

1)

stały komitet lub komitety

Rady Ministrów w

celu inicjowania, przygotowania i uzgadniania

rozstrzygnięć albo stanowisk Rady Ministrów lub

Prezesa Rady Ministrów w sprawach należących

do zadań i kompetencji tych organów;

§ 12 ust. 2 regulaminu RM

Organ wnioskujący, kierujący do uzgodnień projekt

ustawy lub projekt innego aktu normatywnego o

szczególnej doniosłości społecznej, ekonomicznej

lub prawnej, jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust.

2a, wystąpić z wnioskiem do

Szefa Kancelarii

Prezesa Rady Ministrów

,

Sekretarza Rady Ministrów

albo

Prezesa Rządowego Centrum Legislacji

o

skierowanie projektu do

zaopiniowania

przez

Radę

Legislacyjną

przy Prezesie Rady Ministrów. W

przypadku wyrażenia opinii przez Radę

Legislacyjną, organ wnioskujący ma obowiązek

odniesienia się do tej opinii oraz dołączenia jej do

projektu aktu normatywnego kierowanego do

rozpatrzenia przez stały komitet Rady Ministrów

oraz Radę Ministrów.

Organ

wnioskujący

• Szef Kancelarii

Prezesa RM

• Sekretarz RM
• Prezesa RCL

RADA

LEGISLACYJNA

STAŁY KOMITET

RADY MINISTRÓW

§ 12 ust. 3 regulaminu RM

Organ wnioskujący, kierujący do uzgodnień

projekt ustawy lub projekt innego aktu

normatywnego, którego

przepisy dotyczą

funkcjonowania samorządu terytorialnego

,

jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 3a,

przekazać go Komisji Wspólnej Rządu i

Samorządu Terytorialnego. Przepis ust. 2

zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Szczegółowy tryb opiniowania dokumentów

przekazanych Komisji Wspólnej Rządu i

Samorządu Terytorialnego określa regulamin

pracy tej Komisji.

Organ wnioskujący, biorąc pod uwagę treść

projektu dokumentu rządowego, a także

uwzględniając inne okoliczności, w tym

znaczenie oraz przewidywane skutki

społeczne i ekonomiczne dokumentu, stopień

jego złożoności oraz jego pilność, może

zdecydować o skierowaniu projektu

dokumentu do

zaopiniowania

przez inne

organy administracji państwowej, organizacje

społeczne

oraz

inne zainteresowane

podmioty i instytucje

.

Organ wnioskujący jest obowiązany

przedstawić projekt dokumentu rządowego

także właściwym instytucjom i organom Unii

Europejskiej lub Europejskiemu Bankowi

Centralnemu celem uzyskania opinii,

dokonania konsultacji albo uzgodnienia, w

przypadkach określonych w obowiązujących

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

przepisach Unii Europejskiej.

Jeżeli projekt ustawy był opracowany przez

Rządowe Centrum Legislacji w trybie

określonym w § 6 ust. 1b, organ wnioskujący

jest obowiązany, przed skierowaniem

projektu do rozpatrzenia przez stały komitet

Rady Ministrów, przekazać go

ministrowi

właściwemu do spraw członkostwa

Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej

,

w celu opracowania i przedstawienia opinii

tego ministra co do zgodności projektu z

prawem Unii Europejskiej, zwanej dalej

"opinią o zgodności projektu z prawem Unii

Europejskiej".

ORGAN WNIOSKUJĄCY

• MINISTER WŁAŚCIWY

DO SPRAW
CZŁONKOSTWA RP
W UNII EUROPEJSKIEJ

Opinia co do

zgodności projektu z

prawem UE

STAŁY KOMITET RADY

MINISTRÓW

§ 14 regulaminu RM
2. W celu właściwego przygotowania projektu

dokumentu rządowego, organ wnioskujący

może organizować międzyministerialne

konferencje uzgodnieniowe

, zwane dalej

"konferencjami", z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Przeprowadzenie konferencji jest

obowiązkowe

w przypadku zgłoszenia

licznych uwag o charakterze merytorycznym

przez organy administracji rządowej i inne

podmioty, o których mowa w § 12 ust. 2-5.

§ 19 ust. 1 regulaminu RM

Projekty dokumentów

rządowych podlegają, przed

ich wniesieniem pod obrady

Rady Ministrów, rozpatrzeniu

przez stały komitet Rady

Ministrów.

Stały komitet RM

KOMISJA

PRAWNICZA

Rządowego

Centrum

Legislacji

RADA

MINISTRÓW

SPORZĄDZENIE

TEKSTU

OSTATECZNEGO

Przed wniesieniem projektu aktu

normatywnego do rozpatrzenia przez

Radę Ministrów, po rozpatrzeniu

projektu w trybie określonym w § 19,

organ wnioskujący, z zastrzeżeniem

ust. 2a i 3, kieruje projekt do

Rządowego Centrum Legislacji

, w celu

rozpatrzenia przez

Komisję Prawniczą

.

Komisja Prawnicza bada i ocenia projekt

pod

względem prawnym i redakcyjnym

, w tym

ocenia

zgodność

przepisów projektu

z

obowiązującym systemem prawa

,

zasadami

techniki prawodawczej

,

opinią Rady

Legislacyjnej

oraz

poprawność językową

przepisów projektu. W wyniku prac Komisja

Prawnicza ustala brzmienie projektu pod

względem prawnym i redakcyjnym.

PROGRAMY LEGISLACYJNE

USTAWA

Z DNIA

7

LIPCA

2005

R

.

O DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA

PRAWA

(D

Z

. U. 2005, N

R

169,

POZ

. 1414

Z PÓŹN

.

ZM

.)

Art. 3

1. Rada Ministrów

przygotowuje, co najmniej raz

na 6 miesięcy,

program prac

legislacyjnych Rady

Ministrów

dotyczący

projektów ustaw.

USTAWA

Z DNIA

7

LIPCA

2005

R

.

O DZIAŁALNOŚCI LOBBINGOWEJ W PROCESIE STANOWIENIA

PRAWA

(D

Z

. U. 2005, N

R

169,

POZ

. 1414

Z PÓŹN

.

ZM

.)

Art. 3

2. Program, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:

1) zwięzłą informację o przyczynach i potrzebie wprowadzenia

rozwiązań, które planuje się zawrzeć w projekcie ustawy;

2) wskazanie istoty rozwiązań, które planuje się zawrzeć w

projekcie ustawy;

2a) wskazanie organu odpowiedzialnego za opracowanie projektu

założeń projektu ustawy;

2b) imię i nazwisko oraz stanowisko lub funkcję osoby

odpowiedzialnej za opracowanie projektu założeń projektu ustawy;

3) wskazanie organu odpowiedzialnego za opracowanie projektu

ustawy;

4) imię i nazwisko oraz stanowisko lub funkcję osoby

odpowiedzialnej za opracowanie projektu ustawy;

4a) wskazanie organu odpowiedzialnego za przedłożenie projektu

ustawy Radzie Ministrów;

5) adres strony urzędowego informatora teleinformatycznego -

Biuletynu Informacji Publicznej, zwanego dalej "Biuletynem

Informacji Publicznej", na której udostępnieniu podlegać będą

dokumenty, o których mowa w art. 5 i 6.

A

RT

. 7

1. Z chwilą udostępnienia w
Biuletynie Informacji Publicznej
programów prac legislacyjnych,
o których mowa w art. 3 i 4, albo w
przypadku, gdy projekt nie był
zawarty w programie prac
legislacyjnych, z chwilą
udostępnienia projektu w Biuletynie
Informacji Publicznej, każdy może
zgłosić zainteresowanie pracami nad
projektem ustawy lub

§ 5

REGULAMIN

RM

1. Rada Ministrów działa na podstawie planu pracy

Rządu, na który składają się

programy prac

legislacyjnych Rady Ministrów

dotyczące

projektów ustaw oraz projektów rozporządzeń

Rady Ministrów, opracowane w trybie przepisów

o działalności lobbingowej w procesie stanowienia

prawa, oraz program prac Rady Ministrów

dotyczący innych projektów dokumentów

rządowych.

2.

Projekt planu opracowuje Szef Kancelarii

Prezesa Rady Ministrów

, na podstawie wniosków

organów, o których mowa w § 6, oraz z

uwzględnieniem planów pracy organów Unii

Europejskiej.

1. Organ wnioskujący dokonuje oceny

przewidywanych skutków (

kosztów i

korzyści

) społeczno-gospodarczych

regulacji przed opracowaniem projektu
założeń projektu ustawy oraz projektu
aktu normatywnego. Zakres dokonywania
tej oceny określa się w zależności od
przedmiotu i zasięgu oddziaływania
projektowanego aktu normatywnego.

4. Odrębną część projektu założeń projektu ustawy

stanowi przedstawienie

oceny

, o której mowa w

ust. 1, zawierające:

1) analizę wpływu projektowanej ustawy, w

szczególności na:

a)

sektor finansów publicznych

, w tym budżet

państwa i budżety jednostek samorządu

terytorialnego,

b

) rynek pracy

,

c)

konkurencyjność gospodarki i

przedsiębiorczość

, w tym na funkcjonowanie

przedsiębiorstw,

d)

sytuację i rozwój regionalny

,

1

•przygotowanie projektu ustawy i

wykonanie inicjatywy ustawodawczej

2

•postępowanie z projektem ustawy w

Sejmie

3

•postępowanie w Senacie w sprawie

ustawy uchwalonej przez Sejm

4

•Faza ewentualna

•postępowanie w Sejmie

w sprawie rozpatrzenia poprawek Senatu lub decyzji
Senatu o odrzuceniu ustawy

5

•Fasa wyjątkowa

•postępowanie w Sejmie

w sprawie ponownego rozpatrzenia ustawy w wyniku wniosku Prezydenta

6

•podpisanie ustawy przez Prezydenta RP

i zarządzenie jej ogłoszenia

sekwencyjność

jawność

INICJATYWA

USTAWODAWCZA

prawo

wnoszenia do

parlamentu

projektu ustawy

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje

posłom, Senatowi, Prezydentowi

Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.

2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje

również grupie co najmniej 100.000

obywateli mających prawo wybierania

do Sejmu. Tryb postępowania w tej

sprawie określa ustawa.

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje

posłom, Senatowi, Prezydentowi i

Radzie Ministrów, a także grupie co

najmniej 100.000 obywateli mających

prawo wybierania do Sejmu.

2. Poselskie projekty ustaw mogą być

wnoszone przez

komisje sejmowe

lub

co najmniej

15 posłów

podpisujących

projekt.

Posłowie

(15)

Komisja

sejmowa

Rada

Ministrów

Senat

Prezydent RP

Grupa 100 tyś.

obywateli

•975 projekty

ustaw

wpłynęły

•527 ustaw

uchwalono

POSELSKA INICJATYWA

USTAWODAWCZA

3. Sejm powołuje

komisje

stałe

oraz może

powoływać

komisje

nadzwyczajne

.

1. Sejm może powołać

komisję śledczą

do

zbadania określonej

sprawy.

Komisji śledczej nie

przysługuje inicjatywa

ustawodawcza i

uchwałodawcza, w

rozumieniu przepisów art.

32 i 33.

UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 30 lipca 1992 r.

Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

(t.j. M.P. z 2009, Nr 5, poz. 47 z późn. zm.)

Art. 18
1. Ustanawia się następujące komisje stałe:

1) Administracji i Spraw Wewnętrznych,
2) do Spraw Służb Specjalnych,
3) do Spraw Kontroli Państwowej,
3a) do Spraw Unii Europejskiej,
4) Edukacji, Nauki i Młodzieży,
5) Etyki Poselskiej,
6) (uchylony),
7) Finansów Publicznych,
8) Gospodarki,
9) Infrastruktury,
10) Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki,
11) Kultury i Środków Przekazu,
12) Łączności z Polakami za Granicą,

13) Mniejszości Narodowych i Etnicznych,

14) Obrony Narodowej,
15) Ochrony Środowiska, Zasobów

Naturalnych i Leśnictwa,

16) Odpowiedzialności Konstytucyjnej,
17) Polityki Społecznej i Rodziny,
17a) (uchylony),
18) Regulaminową i Spraw Poselskich,
18a) (uchylony),
19) Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
19a) (uchylony),
20) Samorządu Terytorialnego i Polityki

Regionalnej,

21) Skarbu Państwa,
22) Spraw Zagranicznych,
23) Sprawiedliwości i Praw Człowieka,
24) Ustawodawczą,
25) Zdrowia.

Art. 19 Regulamin Sejmu

1. Sejm może powoływać i

odwoływać

komisje

nadzwyczajne

; powołując

takie komisje, Sejm określa
cel, zasady i tryb ich
działania.

KOMISJE NADZWYCZAJNE



Komisja Nadzwyczajna do spraw

zmian w

kodyfikacjach

(NKK)



Komisja Nadzwyczajna

„Przyjazne Państwo”

do

spraw związanych z ograniczaniem biurokracji

(NPP)



Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia

niektórych projektów ustaw

z zakresu prawa

wyborczego

(NOW)



Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia

poselskich projektów ustaw

o zmianie

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

(NZK)

(zakończyła działalność)

Art. 151 regulamin Sejmu

1. Komisje sejmowe na swych

posiedzeniach w szczególności:
3) rozpatrują i opiniują założenia
projektów ustaw i uchwał,

Art. 41 regulamin Sejmu

1. Do szczegółowego

rozpatrzenia projektu komisje
mogą powołać

podkomisję

.

1a. W skład podkomisji wchodzi

co najmniej

5 posłów

.

Art. 70 regulamin Sejmu

1. W postępowaniu dotyczącym projektów

ustaw i uchwał uczestniczy

przedstawiciel

służby prawnej

Kancelarii Sejmu,

przedstawiając wnioski lub uwagi w

zakresie problematyki prawno-

legislacyjnej, w tym w sprawie zgodności

projektów ustaw z prawem Unii

Europejskiej.

Wybór składu osobowego

KOMISJI

Art. 20 regulamin Sejmu

1. Sejm, na wniosek Prezydium

Sejmu po zasięgnięciu opinii

Konwentu Seniorów, w drodze

uchwały, wybiera skład osobowy

poszczególnych komisji.

U

CHWAŁA Z

20

GRUDNIA

2007

R

.

W SPRAWIE POWOŁANIA

K

OMISJI

N

ADZWYCZAJNEJ

„P

RZYJAZNE

P

AŃSTWO

"

DO

SPRAW ZWIĄZANYCH Z OGRANICZANIEM BIUROKRACJI

§ 2

Do zakresu działania Komisji, o której mowa w § 1,

należy:

1) przegląd i analiza przepisów regulujących kwestie

społeczne, ekonomiczne i gospodarcze w celu

wskazania przepisów niejasnych, niespójnych,

nieskutecznych, zbędnych lub nadmiernie

regulujących;

2) przygotowanie, na podstawie przeglądu i analizy

przepisów określonych w pkt 1, tez dotyczących

niezbędnych zmian w ustawodawstwie;

3) występowanie z inicjatywą ustawodawczą w celu

realizacji tez, o których mowa w pkt 2.

Art. 36 regulamin Sejmu

3. Projekt poselski uważa się również za

wycofany, jeżeli do czasu zakończenia

drugiego czytania, na skutek cofnięcia

poparcia, projekt popiera mniej niż 15

posłów spośród tych, którzy podpisali

projekt przed jego wniesieniem.

3. Uzasadnienie powinno przedstawiać

również wyniki przeprowadzanych konsultacji

oraz informować o przedstawionych

wariantach i opiniach, w szczególności jeżeli

obowiązek zasięgania takich opinii wynika z

przepisów ustawy.

W wypadku komisyjnych i

poselskich projektów ustaw, w stosunku do

których nie przeprowadzono konsultacji,

Marszałek Sejmu przed skierowaniem do

pierwszego czytania kieruje projekt do

konsultacji

w trybie i na zasadach

określonych w odrębnych ustawach.

INICJATYWA USTAWODAWCZA

SENATU

STATYSTYKA

wykonania inicjatywy ustawodawczej przez

SENAT

UCHWAŁA SENATU

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

z dnia 23 listopada 1990 r.

Regulamin Senatu

(M.P. z 2002 r., Nr 54, poz. 741

z późn. zm.)

Art. 76 regulamin Senatu

1. Senat podejmuje

postępowanie w sprawie

inicjatywy ustawodawczej

na wniosek

komisji

lub co

najmniej

10 senatorów

.

Wszczęcie postępowania

w sprawie inicjatywy ustawodawczej

SENATU

KOMISJA

10

SENATORÓW

Art. 15 Regulamin Senatu

1. Ustanawia się następujące komisje stałe:

1) Budżetu i Finansów

Publicznych,

2) Gospodarki Narodowej,
3) Kultury i Środków Przekazu,
4) Nauki, Edukacji i Sportu,
5) Obrony Narodowej,
6) Praw Człowieka,

Praworządności i Petycji,

7) Regulaminową, Etyki i Spraw

Senatorskich,

8) Rodziny i Polityki Społecznej,

9) Rolnictwa i Rozwoju Wsi,

10) Samorządu Terytorialnego i

Administracji Państwowej,

11) Spraw Emigracji i Łączności

z Polakami za Granicą,

12) Spraw Unii Europejskiej,
13) Spraw Zagranicznych,
14) Środowiska,
15) Ustawodawczą,
16) Zdrowia.

Art. 16 ust. 3 regulamin Senatu

Konwent Seniorów

wykonuje swoje zadania

poprzez:

3) wskazywanie

potrzebnych inicjatyw

ustawodawczych,

Art. 77 regulamin Senatu

1.

Wniosek

o podjęcie inicjatywy

ustawodawczej wraz z projektem ustawy

składa się w

formie pisemnej

do

Marszałka Senatu

; wnosząc projekt

wnioskodawca wskazuje swego

przedstawiciela upoważnionego do

reprezentowania go w pracach nad tym

projektem.

2. Do projektu ustawy dołącza się uzasadnienie,

które powinno zawierać:

1) wyjaśnienie

celu

ustawy,

2) przedstawienie

rzeczywistego stanu

w

dziedzinie, która ma zostać uregulowana,

3) wykazanie

różnic

pomiędzy dotychczasowym

a przewidywanym stanem prawnym,

4) przedstawienie oczekiwanych

skutków

społecznych, gospodarczych, finansowych i

prawnych,

5) przedstawienie założeń podstawowych

aktów

wykonawczych

do ustawy,

6)

oświadczenie

o zgodności projektu ustawy z

prawem Unii Europejskiej albo oświadczenie, że

przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty

prawem Unii Europejskiej.

1. Marszałek Senatu kieruje

projekt ustawy do właściwych

komisji

, w tym do

Komisji

Ustawodawczej

.

ogólna problematyka legislacyjna i

spójności prawa, rozpatrywanie zmian

Konstytucji, regulacji kodeksowych,

inicjatyw ustawodawczych i

uchwałodawczych Senatu, analiza

orzecznictwa Trybunału

Konstytucyjnego i podejmowanie

działań ustawodawczych mających na

celu wykonanie wyroków Trybunału

Konstytucyjnego;

Art. 76 regulamin Senatu

2. O podjęciu postępowania w

sprawie inicjatywy ustawodawczej
Marszałek Senatu

zawiadamia

Marszałka Sejmu

i

Prezesa Rady

Ministrów

.

1. Uchwałę o wniesieniu inicjatywy

ustawodawczej

Marszałek Senatu przekazuje

Marszałkowi Sejmu

. Do uchwały załącza się:

1) uzasadnienie przedstawiające w

szczególności skutki finansowe wykonania

projektowanej ustawy,

2) informację o zgodności projektu ustawy z

prawem Unii Europejskiej albo o pozostawaniu

poza obszarem regulacji tego prawa,

3) wskazanie przedstawiciela Senatu

upoważnionego do reprezentowania go w

pracach nad projektem ustawy.

2. O wniesieniu do Sejmu inicjatywy

ustawodawczej Marszałek Senatu

zawiadamia

Prezesa Rady Ministrów.

Art. 85a regulamin Senatu

1. Marszałek Senatu kieruje

orzeczenie Trybunału

Konstytucyjnego:

1) o niezgodności ustawy lub jej części,
2) o zgodności ustawy lub jej części, z którego treści wynika

potrzeba dokonania zmian w ustawie,

3) sygnalizujące uchybienia i luki w prawie, których usunięcie jest

niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej

do Komisji Ustawodawczej

, zlecając jej zbadanie konieczności

podjęcia działań ustawodawczych w tym zakresie.

Art. 85a regulamin Senatu

3. Po rozpatrzeniu sprawy Komisja:

1) składa do Marszałka Senatu

wniosek o

podjęcie inicjatywy ustawodawczej

wraz z

projektem ustawy wykonującej orzeczenie
Trybunału Konstytucyjnego albo

2) informuje Marszałka Senatu o

przyczynach niezłożenia wniosku o podjęcie
inicjatywy ustawodawczej

.

2. Akty urzędowe Prezydenta

Rzeczypospolitej wymagają dla
swojej ważności podpisu Prezesa
Rady Ministrów, który przez
podpisanie aktu ponosi
odpowiedzialność przed Sejmem.

3. Przepis ust. 2 nie dotyczy:

4) inicjatywy ustawodawczej,

§ 5.

1. W skład Kancelarii wchodzą

następujące statutowe komórki

organizacyjne:

1) Gabinet Prezydenta;

2) Gabinet Szefa Kancelarii;

3) Biuro Prawa i Ustroju;

• 1,39% (16)
• uchwalonych (5)

III kadencja

Sejmu

• 1,66% (21)
• uchwalonych (15)

IV kadencja

Sejmu

• 3,25% (23 projekty)
• uchwalonych (17)

V kadencja Sejmu

• 1,91% (14)
• uchwalonych (4)

VI kadencja

Sejmu

Art. 1

Dzień 1 marca ustanawia się

Narodowym Dniem Pamięci

„Żołnierzy Wyklętych”.

2. Inicjatywa ustawodawcza

przysługuje również grupie
co najmniej 100.000
obywateli mających prawo
wybierania do Sejmu. Tryb
postępowania w tej sprawie
określa ustawa.

USTAWA

z dnia 24 czerwca 1999 r.

o wykonywaniu inicjatywy

ustawodawczej przez

obywateli

(Dz. U. 1999, Nr 62, poz. 688)

Inicjatywa ustawodawcza

w zakresie

ustawy budżetowej, ustawy o

prowizorium budżetowym, zmiany

ustawy budżetowej, ustawy o

zaciąganiu długu publicznego oraz

ustawy o udzielaniu gwarancji

finansowych przez państwo

przysługuje wyłącznie Radzie

Ministrów

.

1. Projekt ustawy wniesiony do

Marszałka Sejmu powinien

odpowiadać wymogom zawartym

w Konstytucji i Regulaminie Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej oraz w

niniejszej ustawie.

3. W imieniu i na rzecz komitetu

występuje

pełnomocnik komitetu

lub

jego zastępca, wskazani w pisemnym

oświadczeniu pierwszych 15 osób

tworzących komitet.

4. Komitet posiada

osobowość prawną

,

którą nabywa z chwilą przyjęcia przez

Marszałka Sejmu zawiadomienia, o

którym mowa w art. 6 ust. 2.

1. Po zebraniu, zgodnie z wymogami

zawartymi w art. 9 ust. 2, 1000

podpisów obywateli popierających

projekt,

pełnomocnik komitetu

zawiadamia Marszałka Sejmu

o

utworzeniu komitetu. Podpisy, o

których mowa w zdaniu pierwszym,

stanowią część wymaganej liczby

100.000 podpisów osób popierających

projekt.

A

RT

. 13

Pierwsze czytanie projektu ustawy na

posiedzeniu Sejmu

przeprowadza się w

terminie 3 miesięcy od daty wniesienia

projektu ustawy do Marszałka Sejmu lub

postanowienia Sądu Najwyższego

stwierdzającego prawidłowo złożoną liczbę

podpisów popierających projekt ustawy. W

wypadku określonym w art. 4 ust. 3 pierwsze

czytanie odbywa się nie później niż w terminie

6 miesięcy od daty pierwszego posiedzenia

Sejmu.

A

RT

. 14

1. W pracach nad projektem ustawy komitet

reprezentuje

przedstawiciel

lub osoba

uprawniona do jego zastępstwa, powołana
w trybie określonym w art. 5 ust. 3 i art. 6
ust. 2 pkt 3.

2. Przedstawiciel jest uprawniony do

udziału w pracach Sejmu i Senatu

w

trybie i na zasadach określonych
odpowiednio w regulaminach Sejmu i
Senatu.

UPRAWNIENIA PRZEDSTAWICIELA

KOMITETU OBYWATELSKIEGO

przedstawienie projektu ustawy podczas pierwszego czytania

udział w pracach komisji

wnoszenie poprawek w czasie rozpatrywania projektu ustawy przez Sejm

wycofanie projektu ustawy do czasu zakończenia drugiego czytania

A

RT

. 4

3. Projekt ustawy, w stosunku do którego

postępowanie ustawodawcze nie zostało

zakończone w trakcie kadencji Sejmu

, w

której został wniesiony, jest rozpatrywany

przez Sejm następnej kadencji bez

potrzeby ponownego wniesienia projektu

ustawy. W takim wypadku Marszałek

Sejmu zarządza ponowne drukowanie

projektu ustawy oraz jego doręczenie

posłom.

W

YKONANIE INICJATYWY OBYWATELSKIEJ

•data wpływu 15-01-2008
•Stanowisko rządu z dn. 03-04-

2008 r. - rząd postuluje o

odrzucenie projektu

•Sprawozdanie Komisji

Polityki Społecznej i Rodziny

Obywatelski projekt

ustawy o zmianie ustawy

o emeryturach i rentach z

Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych oraz

niektórych innych ustaw

•Data wpływu: 23-03-2009
•W dniu 24-06-2009

Skierowany przez Sejm do

Komisji Finansów

Publicznych oraz Komisji

Infrastruktury

Obywatelski projekt

ustawy o zmianie

ustawy o

uprawnieniach do

bezpłatnych i

ulgowych przejazdów

środkami publicznego

transportu zbiorowego

W

YKONANIE INICJATYWY OBYWATELSKIEJ

• Data wpływu: 31-12-2008
• 01-07-2009 Skierowany

przez Sejm do Komisji

Finansów Publicznych oraz

Komisji Polityki Społecznej i

Rodziny.

Obywatelski projekt ustawy o

zmianie ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych

• Data wpływu: 22-01-2010
• 18-02-2010 Skierowany przez

Sejm do Komisji

Nadzwyczajnej do

rozpatrzenia niektórych

projektów ustaw z zakresu

prawa wyborczego.

Obywatelski projekt ustawy o

zmianie ustawy - Ordynacja

wyborcza do Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej i

Senatu Rzeczypospolitej Polskiej,

ustawy - Ordynacja wyborcza do

rad gmin, rad powiatów i

sejmików województw oraz

ustawy - Ordynacja wyborcza do

Parlamentu Europejskiego, w

związku z wprowadzeniem

parytetu płci na listach

kandydatów

1. Sejm rozpatruje projekt

ustawy w trzech

czytaniach.

1. Projekty ustaw i uchwał składa

się w formie pisemnej na ręce

Marszałka Sejmu; wnosząc projekt

wnioskodawca wskazuje swego

przedstawiciela upoważnionego

do reprezentowania go w pracach

nad tym projektem.

3. Wnioskodawcy,

przedkładając Sejmowi

projekt ustawy,

przedstawiają skutki

finansowe jej wykonania.

2. Do projektu ustawy dołącza się uzasadnienie, które

powinno:

1) wyjaśniać potrzebę i cel wydania ustawy,

2) przedstawiać rzeczywisty stan w dziedzinie, która

ma być unormowana,

3) wykazywać różnicę pomiędzy dotychczasowym a

projektowanym stanem prawnym,

4) przedstawiać przewidywane skutki społeczne,

gospodarcze, finansowe i prawne,

5) wskazywać źródła finansowania, jeżeli projekt

ustawy pociąga za sobą obciążenie budżetu państwa

lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego,

6) przedstawiać

założenia projektów podstawowych

aktów wykonawczych

,

7) zawierać

oświadczenie

o

zgodności projektu ustawy

z prawem Unii Europejskiej albo oświadczenie, że

przedmiot projektowanej

regulacji nie jest objęty

prawem Unii Europejskiej.

3. Uzasadnienie powinno przedstawiać również

wyniki przeprowadzanych konsultacji oraz

informować o przedstawionych wariantach i

opiniach, w szczególności jeżeli obowiązek

zasięgania takich opinii wynika z przepisów

ustawy. W wypadku

komisyjnych i poselskich

projektów ustaw

, w stosunku do których nie

przeprowadzono konsultacji,

Marszałek Sejmu

przed skierowaniem do pierwszego czytania

kieruje projekt do konsultacji

w trybie i na

zasadach określonych w odrębnych ustawach.

4. Do uzasadnienia wniesionego przez Radę

Ministrów projektu ustawy dołącza się

projekty

podstawowych aktów wykonawczych.

4a. Do uzasadnienia projektu ustawy wykonującej

prawo Unii Europejskiej, o której mowa w art. 95a,

wniesionego przez Radę Ministrów, dołącza się

projekty aktów wykonawczych, których obowiązek

wydania przewiduje projekt ustawy.

4b. Rada Ministrów przesyła wraz z wniesionym

przez siebie projektem ustawy

zgłoszenia

podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami

nad projektem ustawy

w trybie ustawy z dnia 7

lipca 2005 r.

o działalności lobbingowej w procesie

stanowienia prawa

(Dz. U. Nr 169, poz. 1414),

dołączając jednocześnie informację o kolejności

wniesienia tych zgłoszeń.

Art. 3
1. Rada Ministrów przygotowuje,

co najmniej raz na 6 miesięcy,

program prac legislacyjnych Rady

Ministrów dotyczący projektów

ustaw.

Art. 7
1. Z chwilą udostępnienia w Biuletynie

Informacji Publicznej programów prac

legislacyjnych, o których mowa w art. 3 i 4,

albo w przypadku, gdy projekt nie był

zawarty w programie prac legislacyjnych, z

chwilą udostępnienia projektu w Biuletynie

Informacji Publicznej,

każdy może zgłosić

zainteresowanie pracami nad projektem

ustawy lub rozporządzenia.

7. Marszałek Sejmu

może zwrócić

wnioskodawcy projekt ustawy

lub

uchwały, jeżeli uzasadnienie

dołączone do projektu nie

odpowiada wymogom określonym

w ust. 2 i 3.

ZARZĄDZENIE PRZEZ MARSZAŁKA

SEJMU WYDRUKOWANIA PROJEKTU

USTAWY I DORĘCZENIE POSŁOM

1.Marszałek Sejmu

zarządza

drukowanie projektów ustaw

, uchwał,

kalendarza prac w Sejmie, o którym

mowa w art. 148b ust. 2, a także

opinii Komisji do Spraw Unii

Europejskiej, z zastrzeżeniem ust. 1a,

oraz

doręczenie ich posłom

.

2. Marszałek Sejmu przesyła

wniesione projekty ustaw i uchwał

Prezydentowi, Marszałkowi Senatu i

Prezesowi Rady Ministrów.

zarządzenie

drukowanie

projektu

doręczenie

posłowie

Prezydent

RP

Prezes RM

Marszałek

Senatu

• WYKONANIE

INICJATYWY
USTAWODAWCZEJ

• PRACE

MERYTORYCZNE
NAD PROJEKTEM

• WYDRUKOWANIE

PROJEKTU

4 CZERWCA

1992

• PIERWSZE

CZYTANIE
PROJEKTU

3 LUTY 1993

4. Pierwsze czytanie może się

odbyć nie wcześniej niż siódmego

dnia od doręczenia posłom druku

projektu, chyba że Sejm lub

komisja postanowią inaczej

1. Pierwsze czytanie

przeprowadza się na

posiedzeniu Sejmu lub

komisji.

zwraca projekt

wnioskodawcy

uzasadnienie

projektu nie

spełnia warunków

regulaminowych

kieruje projekt do

pierwszego

czytania

na posiedzeniu

Sejmu

na posiedzeniu

właściwych komisji

2. Pierwsze czytanie

na posiedzeniu Sejmu

przeprowadza się w odniesieniu do projektów

ustaw:

o zmianie Konstytucji, budżetowych,

podatkowych, dotyczących wyboru

Prezydenta, Sejmu i Senatu oraz organów

samorządu terytorialnego, regulujących

ustrój i właściwość władz publicznych, a

także kodeksów

.

3.

Marszałek Sejmu może skierować do

pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu

również inne niż określone w ust. 2 projekty

ustaw, a także projekty uchwał Sejmu, jeżeli

przemawiają za tym ważne względy.

8. Projekty ustaw i uchwał, co do

których

istnieje wątpliwość, czy nie są

sprzeczne z prawem, w tym z prawem

Unii Europejskiej

, Marszałek Sejmu, po

zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu,

może skierować celem wyrażenia

opinii do Komisji Ustawodawczej

,

która może większością 3/5 głosów

zaopiniować projekt jako

niedopuszczalny.

9. Marszałek Sejmu po otrzymaniu

projektu ustawy,

z wyjątkiem

projektów

wnoszonych przez

Prezydenta

oraz

Radę Ministrów

,

przed skierowaniem projektu do

pierwszego czytania zarządza

sporządzenie przez ekspertów

Kancelarii Sejmu opinii

w sprawie

zgodności wniesionego projektu z

prawem Unii Europejskiej.

1. Marszałek Sejmu zarządza drukowanie

projektów ustaw, uchwał, kalendarza prac w

Sejmie, o którym mowa w art. 148b ust. 2, a

także opinii Komisji do Spraw Unii

Europejskiej, z zastrzeżeniem ust. 1a, oraz

doręczenie ich posłom.

1a. Na wniosek Komisji do Spraw Unii

Europejskiej Marszałek Sejmu zarządza

drukowanie jej opinii uchwalonych na

posiedzeniu zamkniętym.

1

•uzasadnienie projektu przez

wnioskodawcę

2

•pytania posłów i odpowiedzi

wnioskodawcy

3

•debata w sprawie ogólnych zasad

projektu

1. Pierwsze czytanie projektu

ustawy (uchwały) obejmuje

uzasadnienie projektu przez

wnioskodawcę, debatę w

sprawie ogólnych zasad

projektu oraz pytania posłów i

odpowiedzi wnioskodawcy.

2. Pierwsze czytanie na

posiedzeniu Sejmu kończy się

skierowaniem projektu do

komisji

, chyba że Sejm w związku

ze zgłoszonym wnioskiem odrzuci

projekt w całości.

3. Sejm, kierując projekt do

komisji, może wyznaczyć im

również

termin przedstawienia

sprawozdania

.

Art. 17. 1. Komisje sejmowe są organami

powołanymi do:

1) rozpatrywania i przygotowywania spraw

stanowiących przedmiot prac Sejmu,

2) wyrażania opinii w sprawach

przekazanych pod ich obrady przez Sejm,

Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu.

2. Komisje sejmowe są organami kontroli

sejmowej w zakresie określonym Konstytucją

i ustawami.

Art. 18 Regulamin Sejmu

1. Ustanawia się następujące komisje stałe:

1) Administracji i Spraw

Wewnętrznych,

2) do Spraw Służb Specjalnych,
3) do Spraw Kontroli Państwowej,
3a) do Spraw Unii Europejskiej,
4) Edukacji, Nauki i Młodzieży,
5) Etyki Poselskiej,
7) Finansów Publicznych,
8) Gospodarki,
9) Infrastruktury,
10) Kultury Fizycznej i Sportu,
11) Kultury i Środków Przekazu,
12) Łączności z Polakami za

Granicą,

13) Mniejszości Narodowych i

Etnicznych,

14) Obrony Narodowej,
15) Ochrony Środowiska,

Zasobów Naturalnych i

Leśnictwa,

16) Odpowiedzialności

Konstytucyjnej,

17) Polityki Społecznej i Rodziny,
18) Regulaminową i Spraw

Poselskich,

19) Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
20) Samorządu Terytorialnego i

Polityki Regionalnej,

21) Skarbu Państwa,
22) Spraw Zagranicznych,
23) Sprawiedliwości i Praw

Człowieka,

24) Ustawodawczą,
25) Zdrowia.

Do zakresu działania Komisji:

24)

Ustawodawczej

należą sprawy problematyki

legislacyjnej i spójności prawa, współdziałania w

organizowaniu procesu ustawodawczego i

zapewnienia jego prawidłowości, rozpatrywania

projektów ustaw i uchwał o szczególnym

znaczeniu prawnym lub o znacznym stopniu

złożoności legislacyjnej, sprawy związane z

postępowaniem przed Trybunałem

Konstytucyjnym oraz wynikające z orzecznictwa

Trybunału Konstytucyjnego, a także współudział

w przeprowadzaniu kontroli wprowadzania w

życie i wykonywania ustaw i uchwał Sejmu oraz

koordynacja tych działań;

Do zakresu działania Komisji:

3a)

do Spraw Unii Europejskiej

należą sprawy

związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w

Unii Europejskiej, w szczególności zajmowanie

stanowisk i wyrażanie opinii na temat projektów

aktów prawnych Unii Europejskiej, projektów umów

międzynarodowych, których stroną mają być Unia

Europejska, Wspólnoty Europejskie lub ich państwa

członkowskie, oraz planów pracy Rady Unii

Europejskiej, rocznych planów legislacyjnych Komisji

Europejskiej, formułowanie zaleceń dla Rady

Ministrów dotyczących stanowiska, jakie Rada

Ministrów ma zająć podczas rozpatrywania projektu

w Radzie Unii Europejskiej, rozpatrywanie informacji i

innych dokumentów przedkładanych przez Radę

Ministrów, a także opiniowanie kandydatur na

stanowiska w organach Unii Europejskiej;

1. Projekty ustaw (uchwał) kieruje się do

właściwych komisji.

2. Komisje, do których skierowany został do

rozpatrzenia projekt,

obradują nad nim

wspólnie

; komisje te mogą zwrócić się do

innych komisji sejmowych o wyrażenie opinii

o projekcie lub jego części.

3. Komisje, na wniosek prezydiów, ustalają tok

prac nad projektem.

1. Do szczegółowego

rozpatrzenia projektu

komisje mogą powołać

podkomisję.

2. Podkomisja przedstawia

komisjom sprawozdanie o

rozpatrzonym projekcie.

Art. 19 RS
1. Sejm może powoływać i

odwoływać komisje

nadzwyczajne; powołując

takie komisje, Sejm określa

cel, zasady i tryb ich

działania.

1. Przy rozpatrywaniu projektów ustaw (uchwał)

komisje i podkomisja biorą pod uwagę

opinie

przedstawione przez inne

komisje sejmowe

i

posłów; komisje i podkomisja mogą wysłuchiwać

także opinii zaproszonych

ekspertów.

2.

W posiedzeniach komisji i podkomisji jest

obowiązany uczestniczyć upoważniony

przedstawiciel wnioskodawcy.

3. Komisje mogą przekazać sprawę

redakcyjnego

opracowania

przyjętych poprawek prezydiom lub

powołanemu w tym celu zespołowi poselskiemu,

które przedstawiają komisji do zatwierdzenia

wyniki swych prac.

5.

Marszałek Sejmu

, na wniosek

komisji, może zwrócić się do

wnioskodawcy o

przepracowanie

projektu

z rozważeniem zmian

postulowanych przez komisje oraz

przedstawienie skutków, zwłaszcza

finansowych, tych zmian; wniesiony

projekt Marszałek Sejmu kieruje

wprost do komisji.

1. Komisje, do których skierowany

został projekt ustawy (uchwały),

przedstawiają Sejmowi wspólne

sprawozdanie

o tym projekcie;

sprawozdanie określa stanowisko

komisji w odniesieniu do projektu. Do

sprawozdania dołącza się opinię, o

której mowa w art. 42 ust. 4.

przyjęcie projektu

bez poprawek

przyjęcie projektu z

poprawkami w formie

tekstu jednolitego

odrzucenie projektu

2. W sprawozdaniu komisje

przedstawiają wniosek o:

1) przyjęcie projektu bez

poprawek,

2) przyjęcie projektu z

określonymi poprawkami

w formie

tekstu jednolitego projektu

,

3) odrzucenie projektu.

3.

Wnioski i propozycje poprawek odrzucone

przez komisje

, po ich zgłoszeniu w formie

pisemnej, na żądanie wnioskodawcy, zamieszcza

się w sprawozdaniu jako wnioski mniejszości;

wniosek mniejszości dotyczący konkretnego

przepisu lub jego części powinien zawierać

wynikające z tego wniosku konsekwencje dla

tekstu projektu ustawy; wnioski mniejszości są

traktowane w głosowaniu jak inne poprawki. Do

wniosków mniejszości stosuje się odpowiednio

art. 42 ust. 4.

5. Marszałek Sejmu

zarządza drukowanie

sprawozdań komisji

oraz doręczenie ich

posłom.

WYSŁUCHANIE

PUBLICZNE

1. W odniesieniu do

projektu ustawy może

zostać przeprowadzone

wysłuchanie publiczne.

2.

Uchwała w sprawie

przeprowadzenia

wysłuchania publicznego

podejmowana jest przez KOMISJĘ, DO

KTÓREJ PROJEKT ZOSTAŁ SKIEROWANY

DO ROZPATRZENIA.

3. Uchwała o przeprowadzeniu

wysłuchania publicznego

podejmowana jest na

pisemny

wniosek

złożony komisji przez

posła

.

4. Uchwała o przeprowadzeniu

wysłuchania publicznego

może zostać podjęta

po

zakończeniu pierwszego

czytania projektu, a przed

rozpoczęciem jego

szczegółowego rozpatrywania

.

5.

UCHWAŁA

o przeprowadzeniu wysłuchania

publicznego zawiera w szczególności

datę i

godzinę przeprowadzenia wysłuchania

publicznego

. Uchwała oraz informacja

dotycząca miejsca przeprowadzenia

wysłuchania publicznego podlegają

udostępnieniu w Systemie Informacyjnym

Sejmu, co najmniej na 14 dni przed dniem

wysłuchania publicznego, z zastrzeżeniem

ust. 6.

1. Prawo wzięcia udziału w

wysłuchaniu publicznym dotyczącym

projektu ustawy mają

podmioty

, które

po ogłoszeniu projektu w formie

druku

w trybie określonym w art. 35

ust. 1 zgłosiły do Sejmu, co najmniej

na 10 dni przed dniem wysłuchania

publicznego, zainteresowanie pracami

nad projektem ustawy, z

zastrzeżeniem ust. 2.

2. Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu

publicznym dotyczącym projektu

ustawy mają również podmioty, które

zgłosiły w trybie przewidzianym w

ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o

działalności lobbingowej w procesie

stanowienia prawa zainteresowanie

pracami nad projektem ustawy.

4b. Rada Ministrów przesyła wraz z

wniesionym przez siebie projektem ustawy

zgłoszenia podmiotów, które zgłosiły

zainteresowanie pracami nad projektem

ustawy

w trybie ustawy z dnia 7 lipca 2005

r.

o działalności lobbingowej w procesie

stanowienia prawa

(Dz. U. Nr 169, poz.

1414), dołączając jednocześnie informację

o kolejności wniesienia tych zgłoszeń.

1. Zgłoszenie, o którym mowa

w art. 70b ust. 1, wnosi się do

Marszałka Sejmu na

urzędowym formularzu.

1. Z przyczyn lokalowych lub

technicznych

prezydium komisji może

ograniczyć liczbę podmiotów

biorących udział w wysłuchaniu

publicznym

. Ograniczenie to powinno

zostać dokonane w oparciu o

uzasadnione kryterium zastosowane

jednolicie wobec wszystkich

podmiotów. Kryterium może stanowić

w szczególności kolejność zgłoszeń.

1. Wysłuchanie publiczne odbywa się przed

rozpoczęciem szczegółowego rozpatrywania

projektu.

2. Wysłuchanie publiczne odbywa się tylko na

jednym posiedzeniu komisji.

3. Porządek dzienny posiedzenia komisji, na

którym przeprowadza się wysłuchanie

publiczne, nie może obejmować innych

punktów porządku dziennego.

1. Przewodniczący komisji ustala kolejność

oraz czas wystąpień podmiotów, które biorą

udział w wysłuchaniu publicznym.

2. Na posiedzeniu, na którym przeprowadza

się wysłuchanie publiczne, podmiot, o którym

mowa w ust. 1, może wystąpić tylko raz.

3. Przewodniczący komisji może przedłużyć

czas wystąpienia podmiotu, o którym mowa

w ust. 1.

1. Podmiot, który zgłosił zainteresowanie pracami

nad projektem ustawy i bierze udział w

wysłuchaniu publicznym, może na posiedzeniu,

na którym przeprowadza się wysłuchanie

publiczne, złożyć do protokołu tekst

niewygłoszonego na posiedzeniu wystąpienia.

Teksty niewygłoszone są oznakowane w

protokole w sposób umożliwiający ich

odróżnienie od tekstów wygłoszonych. Teksty

niewygłoszone umieszczane są w biuletynie z

posiedzenia komisji, który podlega

udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu.

•przedstawienie Sejmowi

sprawozdania komisji

•przeprowadzenie debaty

•zgłaszanie poprawek i

wniosków

6.

Na posiedzeniu Sejmu

sprawozdanie

komisji przedstawia wybrany z ich składu

poseł sprawozdawca

, który w szczególności

informuje o proponowanych przez komisję i

przez poszczególnych posłów zmianach w

przedłożonym projekcie oraz o nieprzyjętych

przez komisję opiniach innych komisji i

posłów oraz motywach ich odrzucenia;

sprawozdawca informuje także o wnioskach

mniejszości.

3. Drugie czytanie może się

odbyć nie wcześniej niż

siódmego dnia od

doręczenia posłom

sprawozdania komisji,

chyba że Sejm postanowi

inaczej.

1. Drugie czytanie obejmuje:

1) przedstawienie Sejmowi sprawozdania

komisji o projekcie ustawy oraz w

przypadku, o którym mowa w art. 47 ust. 2

pkt 2, sprawozdania poprawionego,

2) przeprowadzenie debaty oraz

zgłaszanie poprawek i wniosków, z

zastrzeżeniem art. 46.

2. Komisje:

2) kierując się przeprowadzoną dotychczas

debatą, zgłoszonymi poprawkami i

wnioskami, wnioskami Komisji

Ustawodawczej, wnioskami mniejszości,

przedkładają Sejmowi poprawione

sprawozdanie w formie tekstu jednolitego

projektu. Do poprawionego sprawozdania

przepisy art. 43 ust. 1, 3 i 5-7 stosuje się

odpowiednio.

1.

Prawo wnoszenia poprawek

do projektów ustaw

w czasie

drugiego czytania

przysługuje

wnioskodawcy, grupie co najmniej 15 posłów,

przewodniczącemu klubu lub upoważnionemu

przez niego wiceprzewodniczącemu - w imieniu

klubu, przedstawicielowi porozumienia, o którym

mowa w art. 8 ust. 5, jeżeli reprezentuje ono co

najmniej 15 posłów, oraz Radzie Ministrów.

2. Do zgłoszenia w czasie drugiego czytania

wniosku o odrzucenie projektu ustawy stosuje się

odpowiednio ust. 1.

5. Kluby poselskie lub koła

poselskie mogą na zasadzie

wzajemnych porozumień

ustanawiać wspólną

reprezentację

w Konwencie

Seniorów.

1. Projekt kieruje się ponownie do

komisji, które go rozpatrywały, w razie

zgłoszenia w drugim czytaniu nowych

poprawek i wniosków, o ile Sejm nie

postanowi inaczej, lub w celu

sporządzenia poprawionego

sprawozdania, o którym mowa w ust.

2 pkt 2. Do poprawek i wniosków

stosuje się odpowiednio art. 42 ust. 4.

2. Komisje:

1) po rozpatrzeniu z udziałem

wnioskodawców zgłoszonych

poprawek i wniosków,

przedkładają Sejmowi

dodatkowe

sprawozdanie

, w którym

przedstawiają wniosek o ich

przyjęcie lub odrzucenie;

4. W razie nieobecności

wnioskodawcy komisja

może nie rozpatrywać

zgłoszonej przez niego

poprawki.

5. Marszałek Sejmu zarządza

drukowanie dodatkowego

sprawozdania komisji.

6. Rozpatrzenie przez Sejm

sprawozdania, o którym

mowa w ust. 2, odbywa się

po jego doręczeniu posłom.

Trzecie czytanie może się

odbyć niezwłocznie, jeżeli

w drugim czytaniu projekt

nie został skierowany

ponownie do komisji.

Trzecie czytanie projektu obejmuje:

1) przedstawienie dodatkowego

sprawozdania komisji lub - jeżeli projekt

nie został ponownie skierowany do komisji

- przedstawienie przez posła

sprawozdawcę poprawek i wniosków

zgłoszonych podczas drugiego czytania,

2) głosowanie.

1. Porządek głosowania jest następujący:

1) głosowanie wniosku o

odrzucenie projektu

w

całości, jeżeli wniosek taki został postawiony,

2) głosowanie do poszczególnych artykułów,

przy cz

poprawek

ym w pierwszej kolejności

głosuje się poprawki, których przyjęcie lub

odrzucenie rozstrzyga o innych poprawkach,

3)

głosowanie projektu w całości

w brzmieniu

zaproponowanym przez komisje, ze zmianami

wynikającymi z przegłosowanych poprawek.

2. Marszałek Sejmu ustala porządek

głosowania projektów uchwał i

poprawek do nich.

3. Marszałek Sejmu może z własnej

inicjatywy

odmówić poddania pod

głosowanie poprawki

, która uprzednio

nie była przedłożona komisji w formie

pisemnej.

4. Marszałek Sejmu może

odroczyć głosowanie

nad całością

projektu ustawy na czas

potrzebny do stwierdzenia, czy

wskutek przyjętych poprawek nie

zachodzą sprzeczności pomiędzy

poszczególnymi przepisami.

5. Marszałek Sejmu kieruje projekt, o którym

mowa w ust. 4, do komisji, które go

rozpatrywały, lub do Komisji Ustawodawczej

w celu przedstawienia

opinii

, czy wskutek

przyjętych poprawek

nie zachodzą

sprzeczności pomiędzy poszczególnymi

przepisami.

Opinia zawiera również

stanowisko komisji w sprawie przyjęcia albo

odrzucenia projektu ustawy przez Sejm.

6. Sejm może postanowić

poddanie projektu ustawy pod

głosowanie w całości, łącznie z

poprawkami, jeżeli

nie

zgłoszono w tym zakresie

sprzeciwu.

Art. 51. Sejm

w szczególnie uzasadnionych

wypadkach

może skrócić postępowanie z

projektami ustaw oraz uchwał przez:

1) przystąpienie do pierwszego czytania

niezwłocznie po otrzymaniu przez posłów

projektu,

2) przystąpienie do drugiego czytania

niezwłocznie po zakończeniu pierwszego bez

odsyłania projektu do komisji,

3) przystąpienie do drugiego czytania

niezwłocznie po otrzymaniu przez posłów druku

sprawozdania komisji.

Art. 52. 1. Marszałek Sejmu

przesyła niezwłocznie

Marszałkowi Senatu i

Prezydentowi potwierdzony

swoim podpisem tekst uchwalonej

przez Sejm ustawy.

2. Tekst ustawy, o którym mowa w

ust. 1, dostarcza się posłom.

Art. 53. 1. O powziętych przez

Sejm uchwałach Marszałek

Sejmu zawiadamia Prezydenta,

Marszałka Senatu i Prezesa

Rady Ministrów oraz przesyła

im podpisane przez siebie

teksty uchwał.

1. Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek

Sejmu przekazuje Senatowi.

2. Senat w ciągu

30 dni

od dnia przekazania

ustawy może ją

przyjąć bez zmian

,

uchwalić

poprawki

albo

uchwalić odrzucenie jej w

całości

. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia

przekazania ustawy nie podejmie stosownej

uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w

brzmieniu przyjętym przez Sejm.

1.

Uchwałę Senatu

zawierającą

poprawki do ustawy uchwalonej przez

Sejm albo odrzucającą ustawę w

całości Marszałek Sejmu kieruje do

rozpatrzenia przez

komisje

, które

projekt ustawy rozpatrywały. Do

poprawek Senatu stosuje się

odpowiednio art. 42 ust. 1 oraz 4.

8. Sejm, na wniosek

Marszałka Sejmu, może

rozpatrzyć poprawki

zawarte w uchwale Senatu

bez uprzedniego

skierowania jej do komisji.

3. Komisje po rozpatrzeniu uchwały Senatu

przedkładają Sejmowi sprawozdanie. W

sprawozdaniu tym komisje przedstawiają

wniosek o odrzucenie

lub

przyjęcie

wszystkich

albo

niektórych poprawek

zawartych w uchwale Senatu bądź o

odrzucenie

albo

przyjęcie uchwały

Senatu o

odrzuceniu ustawy w całości.

4. Marszałek Sejmu zarządza drukowanie

uchwały Senatu i sprawozdania komisji oraz

doręczenie ich posłom.

5. Rozpatrzenie sprawozdania komisji przez

Sejm może odbyć się nie wcześniej niż

trzeciego dnia od doręczenia posłom tego

sprawozdania, chyba że Sejm postanowi

inaczej.

3. Uchwałę Senatu odrzucającą

ustawę albo poprawkę

zaproponowaną w uchwale Senatu

uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm

nie odrzuci jej bezwzględną

większością głosów w obecności

co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów.

7. Uchwałę Senatu o odrzuceniu ustawy

lub poprawkę zaproponowaną w

uchwale Senatu uważa się za przyjętą,

jeżeli Sejm nie odrzuci jej

bezwzględną większością głosów w

obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów.

Art. 56. Niezwłocznie po ustaleniu

tekstu ustawy w wyniku rozpatrzenia

uchwały Senatu albo po uzyskaniu

informacji o przyjęciu ustawy przez

Senat bądź po bezskutecznym upływie

terminu do podjęcia uchwały Senatu

Marszałek Sejmu przesyła

Prezydentowi tekst ustawy,

potwierdzony swoim podpisem.

1. Po zakończeniu postępowania określonego

w art. 121 Marszałek Sejmu przedstawia

uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi

Rzeczypospolitej.

2. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje

ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia

i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Przed podpisaniem ustawy

Prezydent Rzeczypospolitej może

wystąpić do Trybunału

Konstytucyjnego z wnioskiem w

sprawie zgodności ustawy z

Konstytucją. Prezydent

Rzeczypospolitej nie może odmówić

podpisania ustawy, którą Trybunał

Konstytucyjny uznał za zgodną z

Konstytucją.

4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia

podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny

uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli jednak

niezgodność z Konstytucją dotyczy

poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał

Konstytucyjny nie orzeknie, że są one

nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent

Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii

Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z

pominięciem przepisów uznanych za niezgodne

z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu

usunięcia niezgodności.

1. Ustawę, której podpisania Prezydent

odmówił, przekazując ją wraz z

umotywowanym wnioskiem Sejmowi do

ponownego rozpatrzenia, Marszałek Sejmu

kieruje do komisji, które rozpatrywały projekt

ustawy przed uchwaleniem jej przez Sejm.

2. Marszałek Sejmu zarządza drukowanie

wniosku Prezydenta, o którym mowa w ust. 1,

i doręczenie go posłom.

3. Po rozpatrzeniu wniosku

Prezydenta komisje, do których

wniosek ten został skierowany,

przedkładają Sejmowi sprawozdanie.

W sprawozdaniu tym komisje

przedstawiają wniosek o ponowne

uchwalenie ustawy w brzmieniu

dotychczasowym bądź wniosek

przeciwny.

5. O ponownym uchwaleniu

przez Sejm ustawy w

brzmieniu dotychczasowym,

większością 3/5 głosów w

obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów,

Marszałek Sejmu powiadamia

niezwłocznie Prezydenta.

6. Jeżeli Sejm ponownie nie

uchwali ustawy w brzmieniu

dotychczasowym,

postępowanie

ustawodawcze ulega

zamknięciu.