Microsoft Word - JM 10.doc

SPIS TREŚCI

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R I

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................

Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 11
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R II

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 13
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 17
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R III

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 19
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 23
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R IV

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 25
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 32
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R V

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 34
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 37
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R VI

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 39
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 51
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R VII

Przewodnik dla słuchacza ................................................................................................ 53
Materiały dla słuchacza ....................................................................................................

Literatura uzupełniająca ................................................................................................... 56
Sprawdzian postępów .......................................................................................................

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 01
Nazwa jednostki szkoleniowej: Rozpoznanie.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron:2
Opracował: T. Borzoł, J.Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS01MS01

Wskazówki dla słuchacza:

1. Wymagania wejściowe

Przystąpienie do kształcenia umiejętności praktycznych w tej JS wymaga od Ciebie
znajomości zasad ochrony informacji niejawnych określonych w ustawie. Wymagana jest
także wiedza i umiejętności z zakresu etyki zawodowej i praw człowieka.

2.  Cele szkolenia.
Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:
-  określić pojęcie pracy operacyjnej,
-  interpretować i stosować podstawy pracy operacyjnej,
-  wskazać cele pracy operacyjnej,
-  określić zasady pracy operacyjnej,
-  odróżnić i określić formy i metody pracy operacyjnej.
-  stosować podstawowe pojęcia z zakresu rozpoznania,
-  określić zakres rozpoznania,
-  interpretować cele rozpoznania,
-  określić zasady prowadzenia analizy materiałów stanowiących podstawę wszczęcia

rozpoznania,

-  sporządzić decyzję o wszczęciu (zakończeniu) rozpoznania,
-  sprawdzić i zarejestrować osoby.

3.  Metody nauczania i uczenia się:
Na początku zajęć prowadzący wyjaśni pojęcia: praca operacyjna i czynności operacyjno-
rozpoznawcze oraz Zapozna Cię z podstawami prawnymi pracy operacyjnej. Przedstawi
i omówi cele pracy operacyjnej. Następnie scharakteryzuje w drodze wykładu zasady pracy
operacyjnej, a także formy i metody pracy operacyjnej oraz wskaże występujące między nimi
różnice. Zostaną także zaprezentowane następujące metody pracy operacyjnej: wywiad,
penetracja terenu, zasadzka, obserwacja, analiza, współpraca z OZI, korzystanie ze zbiorów
ewidencji kryminalnej.
W dalszej części zajęć nauczyciel zinterpretuje pojęcie rozpoznania oraz wskaże cele
rozpoznania. Następnie, pod kierunkiem prowadzącego wypracujesz wspólnie z grupą zakres

przedmiotowy prowadzonego rozpoznania (rozpoznanie miejsca, obiektu, osobowe,
przedmiotu, zjawiska, zdarzenia). Zostaną określone podstawę prawną i faktyczną wszczęcia
rozpoznania oraz wskazane zostaną czynności związane ze wszczęciem i zakończeniem
rozpoznania. Na zakończenie tej części zajęć nauczyciel zaprezentuje i omówi podstawową
dokumentację, związaną z prowadzeniem rozpoznania, a następnie sporządzisz w ramach
ćwiczenia indywidualnego stosowaną dokumentację, która będzie oceniona i omówiona przez
prowadzącego zajęcia.
Twoim zadaniem jest zapoznać się z wskazaną przez wykładowcę literaturą i aktami
prawnymi. Od wykładowcy otrzymasz informacje, które treści będziesz musiał opanować
w ramach samokształcenia.

4.  Sposoby oceniania

-  Zaliczenie jednostki szkoleniowej jest oceną okresową.
-  Nabywane przez ciebie wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej ocenie według

obowiązującej skali ocen (skala 6 –1 lub zal – nzal).

- Sporządzone przez ciebie decyzje o wszczęciu rozpoznania oraz wypełnione formularze

Pkr 1 A, Pkr 2 osoba A, Pkr 3 podlegają ocenie poprzez zastosowanie zapisu
uogólnionego – zaliczono (zal) lub nie zaliczono (nzal)..

- Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkoleniowej musi być poprawiona

na ocenę pozytywną.

- Zaliczenie dokumentacji jest jednym z elementów warunkujących przystąpienie do

sprawdzianu pisemnego wiedzy, zaliczającego jednostkę szkoleniową.

- Zaliczenie następuje na podstawie oceny z pisemnego testu osiągnięć

Kryteria oceny dokumentu:

− poprawne określenie podstawy prawnej wszczęcia rozpoznania,
− poprawne określenie podstawy faktycznej wszczęcia rozpoznania,

− wskazanie poprawnej formy prowadzenia rozpoznania( TOS, TZ, TO),

− właściwe określenie przedmiotu i celu rozpoznania,
− prawidłowe określenie koncepcji prowadzenia rozpoznania,

− formalne wymogi sporządzenia decyzji o wszczęciu rozpoznania jako dokumentu

niejawnego.

Pojęcie pracy operacyjnej.

W granicach swoich zadań Policja w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania
przestępstw i wykroczeń wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-
śledcze i administracyjno-porządkowe.

Praca operacyjna to czynności operacyjno-rozpoznawcze wykonywane w celu:

• rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń, włącznie z

czynnościami, o których mowa w art., 19 (kontrola operacyjna), 19a (zakup
kontrolowany), 19b (przesyłka niejawnie nadzorowana), 20a ust. 1-3 (ochrona form i
metod realizacji zadań, informacji oraz własnych obiektów i danych identyfikujących
policjantów; posługiwanie się dokumentami maskującymi) oraz 22 ustawy (współpraca
z OZI);

• odnajdywania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiarem

sprawiedliwości oraz zaginionych, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ich
zaginięcie jest wynikiem przestępczego działania, a także rzeczy utraconych w wyniku
czynów karalnych lub mających związek z takimi czynami;

• ustalenia nieznanej tożsamości osób i zwłok ludzkich, jeżeli zachodzi uzasadnione

podejrzenie przestępczego działania.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze – całość działań podejmowanych w głównej mierze
przez policjantów wyspecjalizowanych komórek (ogniw) organizacyjnych Policji, na które
składają się określone w ustawie o Policji oraz w przepisach wydanych na jej podstawie
metody, formy i środki pracy operacyjnej.

2. Podstawy prawne pracy operacyjnej.

a. Ustawa o Policji z dnia 06.04. 1990 r. Dz. U. Nr 7, poz. 58, z późn. zmianami;
b. Zarządzenie nr 16 pf KGP z dnia 04 września 2002r. w sprawie metod prowadzenia

przez Policję współpracy z osobowymi źródłami informacji, obserwacji i
wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych;

c. Zarządzenie nr 422 pf /03 KGP z dnia 22.08.2003 r. zmieniające zarządzenie w

sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z osobowymi źródłami

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 01
Nazwa jednostki szkoleniowej: Rozpoznanie.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 9
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS01MS01

informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form
wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych;

d. Zarządzenie nr 1399/pf KGP z dnia 14.12.2004 r. zmieniające zarządzenie w

sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z osobowymi źródłami
informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form
wykonywania czynności operacyjno- rozpoznawczych;

3. Cele pracy operacyjnej.

Cele pracy operacyjnej zawarte są w pojęciu pracy operacyjnej

Konflikt moralny

Konflikty moralne w swojej istocie polegają na sprzeczności zachodzącej pomiędzy
zadaniami wynikającymi z taktyki prowadzenia działań operacyjno-rozpoznawczych a
określonymi normami moralnymi. Sytuacje takie występują często w służbie policjanta pionu
kryminalnego. Ma to miejsce w odniesieniu do zachowania norm prawnych, obyczajowych
jak też zasad zachowania obiektywizmu. W toku wykonywania obowiązków służbowych
policjant spotyka się z szeregiem sytuacji wymagających rozwiązania dylematów moralnych.
Do takich należą sposoby pozyskiwania informacji, aspekty współpracy z osobowymi
źródłami informacji, stosowanie metod pracy operacyjnej wymagających często ingerencji w
życie prywatne innych osób. Wykonując czynności operacyjno – rozpoznawcze należy
bezwzględnie przestrzegać przepisów obowiązującego prawa oraz przepisów i umów o
charakterze międzynarodowym.
Wiedza obejmująca powyższe zagadnienie zawarta jest w wykazie literatury, poz. 17.

5.

Pojęcie formy pracy operacyjnej i rodzaje

Formą pracy operacyjnej jest ujednolicona i ustalona procedura postępowania obejmująca
jednorodne lub zróżnicowane problemy, lecz dotyczące tego samego zagadnienia albo osoby
lub grupy osób, będących w zainteresowaniu operacyjnym Policji. Forma pracy operacyjnej
to rodzaj (poziom, płaszczyzna) prowadzenia pracy operacyjnej wymagająca odrębnego
dokumentowania.
Wyróżnia się trzy formy pracy operacyjnej wyodrębnione ze względu na cel, zakres i rodzaj
prowadzonych czynności:
• rozpracowanie,

•  rozpoznanie,
•  poszukiwanie.

Rozpracowanie jest to zespół zaplanowanych i systematycznie realizowanych czynności
operacyjno – rozpoznawczych wobec osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób w
związku z przypuszczeniem lub stwierdzeniem przygotowania przestępstwa, usiłowania lub
dokonania określonego przestępstwa lub nieustalonego rodzaju działalności przestępczej.

Rozpoznanie  to zespół czynności operacyjno rozpoznawczych mających na celu uzyskanie,
gromadzenie i sprawdzenie niezbędnych do wykonywania zadań Policji informacji o osobach,
przedsiębiorstwach, instytucjach, środowiskach, zdarzeniach, zjawiskach oraz przedmiotach,
obiektach lub miejscach.

Poszukiwanie stanowi zespół czynności operacyjno- rozpoznawczych, dochodzeniowo-
śledczych lub administracyjno-porządkowych, którego celem jest zatrzymanie albo ustalenie
miejsca pobytu osoby objętej zainteresowaniem procesowym lub operacyjnym uprawnionych
organów względnie odnalezienie rzeczy utraconej w wyniku przestępstwa lub mającej z nim
związek.

6.

Pojęcie metody pracy operacyjnej i rodzaje.

Metodą pracy operacyjnej nazywamy zespół czynności i środków stosowanych w określony
sposób, możliwy do wielokrotnego powtarzania w zbliżonych układach sytuacyjnych,
podejmowanych w celu osiągnięcia zakładanych celów operacyjnych.

W pracy operacyjnej wyróżnia się następujące metody:

- wywiad – zbieranie informacji poprzez prowadzenie planowanych, odpowiednio

ukierunkowanych rozmów;

- penetracja terenu – planowe i systematyczne sprawdzanie wyznaczonych miejsc w celu

odnalezienia osób, rzeczy, zwłok, lub śladów;

- obserwacja – śledzenie osób, miejsc, rzeczy lub sytuacji w celu uzyskania informacji

istotnych w pracy operacyjnej;

- zasadzka – skryte rozmieszczenie sił i środków w miejscu, do którego mogą przybyć osoby

podejrzane lub mające z nimi związek albo osoby poszukiwane w celu ich zatrzymania
lub odzyskania przedmiotów mogących mieć związek z przestępstwem;

- pułapka- wykorzystanie specjalnie skonstruowanego urządzenia albo środka do oznaczania

osób lub rzeczy, utrwalania cech identyfikacyjnych albo zatrzymania osoby;

- wykorzystanie zbiorów ewidencyjnych i archiwalnych - uzyskiwanie określonych

informacji i danych przechowywanych w zbiorach ewidencyjnych i archiwalnych oraz
ich przetwarzanie;

- eksperyment - przeprowadzanie w ściśle określonych warunkach doświadczeń lub

odtwarzanie zdarzeń bądź ich fragmentów w celu sprawdzenia, weryfikacji lub
uzupełnienia posiadanej wiedzy;

- analiza kryminalna - poszukiwanie i identyfikacja powiązań między informacjami

dotyczącymi przestępstwa lub przestępcy oraz wszelkimi innymi danymi uzyskanymi z
różnych źródeł i wykorzystanie ich do celów operacyjnych i procesowych;

- współdziałanie z organami kontroli - inspirowanie i ukierunkowywanie działań kontrolnych

przez przekazywanie organom kontroli informacji wskazujących na działalność
przestępczą oraz wykorzystywanie rezultatów tych działań w celu ujawniania przestępstw
i ich sprawców oraz pozbawiania sprawców korzyści pochodzących z popełniania
przestępstw;

kontrola operacyjna - zespół czynności określony w art. 19 ustawy polegający na

niejawnym :

  kontrolowaniu treści korespondencji,
  kontrolowaniu zawartości przesyłek,
  stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny

informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów
telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci
telekomunikacyjnych.

posługiwanie się dokumentami maskującymi - używanie w toku pracy operacyjnej

dokumentów, o których mowa w art. 20a ust. 2 ustawy /dokumenty, które
uniemożliwiają ustalenie danych identyfikujących policjanta oraz środków, którymi
posługuje się przy wykonywaniu zadań służbowych/ , przez upoważnione osoby;

- działania maskujące - czynności, których celem jest stworzenie błędnego przeświadczenia co

do właściwego znaczenia zdarzeń, przeznaczenia obiektów lub tożsamości osób,
prowadzone zwykle z wykorzystaniem dokumentów maskujących;

- współpraca z osobowymi źródłami informacji - niejawne zbieranie informacji za

pośrednictwem osób dysponujących możliwościami dotarcia do objętych pracą operacyjną
innych osób, podmiotów gospodarczych, środowisk, obiektów lub miejsc, a także realizacja
czynności operacyjno-rozpoznawczych z udziałem osobowych źródeł informacji;

- wykorzystywanie obiektów specjalnych - użytkowanie w toku pracy operacyjnej obiektów

stanowiących nieruchomości zabudowane lub niezabudowane, budowle lub ich części, a
także pojazdów, szatni operacyjnych lub innych ruchomości, pozyskanych przez Policję w
drodze zakupu, wydzierżawienia, wynajmu lub w inny sposób, których rzeczywiste
przeznaczenie zostało zamaskowane;

- kombinacja operacyjna - przedsięwzięcie, realizowane przy użyciu pozostałych metod pracy

operacyjnej i wykorzystujące błędne przeświadczenie osób, których dotyczy, co do fak-
tycznego znaczenia zaaranżowanych zdarzeń lub tożsamości osób w nich występujących.

- operacja specjalna - szczególny rodzaj kombinacji operacyjnej charakteryzujący się

wykorzystaniem policjantów pod przykryciem

- przedsięwzięcie werbunkowe – zespół zaplanowanych i systematycznych czynności

prowadzonych przez komórki organizacyjne do spraw werbunków, mających na celu
pozyskanie wskazanej osoby do współpracy w charakterze osobowego źródła informacji
albo pozyskanie osobowego źródła informacji związanego z określonym środowiskiem lub
dysponującego innymi możliwościami uzyskiwania informacji określonego rodzaju

8. Pojęcie, cele i zakres rozpoznania.

Rozpoznanie stanowi zespół czynności operacyjno rozpoznawczych mających na celu
uzyskanie, gromadzenie i sprawdzenie niezbędnych do wykonywania zadań Policji informacji
o osobach, przedsiębiorstwach, instytucjach, środowiskach, zdarzeniach, zjawiskach oraz
przedmiotach, obiektach lub miejscach.

Zakres rozpoznania: .

a. Rozpoznanie terenowe, które ma dostarczyć maksymalnej wiedzy o terenie działania.

Chodzi tu o takie elementy, jak. np. topografia terenu, zabudowa, lokalizacja
mieszkań, ich typowe rozplanowanie, ogrody na tym terenie, wejścia do domów,
bramy przechodnie;

b. Rozpoznanie środowiskowe, które wymaga orientacji w składzie i strukturze danego

środowiska, jego więzów, wzajemnych układów i zależności jego członków, ich
zainteresowań oraz o sposobie i miejscach spędzania wolnego czasu, skłonnościach,
konfliktach z prawem, itp.;

c. Rozpoznanie problemowe, które oznacza możliwie dobrą orientację o problemie

objętym zainteresowaniem. Jeżeli problemem tym jest np. narkomania to rozpoznanie
problemowe wymaga wiedzy o środkach odurzających i lekach psychotropowych, o
mechanizmach ich działania, symptomach i konsekwencjach tego przyjmowania.

d. Rozpoznanie osobowe, które dotyczy konkretnych indywidualnie oznaczonych osób.

Zakłada konieczność znajomości ich wyglądu, miejsca zamieszkania, nawyków,
słabości, zainteresowań, postaw życiowych, karalności, stosunków rodzinnych oraz
środowiskowych, konfliktów i przyjaźni oraz kontaktów.

Rozpoznanie może być realizowane jako forma pracy operacyjnej bądź jako płaszczyzna
działań Policji.

Cele rozpoznania:

a. Bezpośrednie wzbogacenie stanu wiedzy o przedmiocie rozpoznania. W tym aspekcie

rozpoznawanie niejako „służy rozpoznawaniu” , albowiem w konkretny działaniu
rozpoznawczym chodzi o uzyskanie takich informacji, których zdobycie stanowi
szczebel czy etap na drodze do uzyskania pełnego rozpoznania na zamierzonym
odcinku. Celem jest tutaj poszerzenie lub pogłębienie istniejącego już rozpoznania
albo zdobycie wstępnych informacji otwierających drogę do uzyskania końcowego
efektu rozpoznawczego;

b. Dostarczenie informacji umożliwiających bądź ułatwiających proces wykrywczy.

c. Dostarczenie bądź zweryfikowanie materiału informacyjnego do wykorzystania

dowodowego w danej sprawie;

d. Dostarczenie materiału informacyjnego dla profilaktyki kryminalistycznej rozumianej

jako zespół przedsięwzięć, które mają zapobiec przestępczości lub prawnie
określonym zjawiskom ze sfery patologii społecznej np. narkomania;

e. Dostarczenie materiałów informacyjnych dla kryminologii;

9. Podstawy wszczęcia rozpoznania.

10. Czynności związane ze wszczęciem (zakończeniem) rozpoznania. (decyzja o

wszczęciu rozpoznania, sprawdzenie i rejestracja osób objętych zainteresowaniem,
decyzja o zakończeniu rozpoznania).

11.

Wykorzystanie wyników rozpoznania.

T. Hanusek: Zarys taktyki kryminalistycznej, Warszawa 1994.

T. Hanusek: op.cit., s. 80 i następne

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS01
Nazwa jednostki szkoleniowej: Rozpoznanie.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie, zapobieganie
oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach prowadzonej pracy
operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 4
Opracował: T. Borzoł, J.Kudła, S.Miszkiewicz.

JM 10JS01LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1.  Hanusek T., Kryminalistyka, zarys wykładu, Warszawa 2004.
2.  Hanusek T., Zarys taktyki kryminalistycznej, Warszawa 1994.
3.  Hołyst B.,(red.), Przestępczość zorganizowana w Niemczech i w Polsce, Łódź 1998.
4.  Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2004.
5.  Jasiński W., Potakowski D., Podsłuch i kontrola korespondencji, Rzeczpospolita Nr 22 z 1999 r.
6.  Jasiński W., Potakowski D., Tablice poglądowe do nauki przedmiotu: Taktyka zwalczania

przestępczości zorganizowanej, Wydawnictwo WSPol., Szczytno 2001 (pozycja niejawna).

7. Kudła J. Bielecki Z. Wybrane aspekty zakupu kontrolowanego w pracy Policji, w: Przegląd

Policyjny Nr 1 z 2005 r.

8. Kupis B., Potakowski D., Kontrola operacyjna. Nowelizacja ustawy o Policji, Przegląd Policyjny

Nr 1 z 2002 r.

9. Kurzępa B., Stosowanie podstępu w toku czynności operacyjno – rozpoznawczych, w.: Prokuratura

i Prawo Nr 12, 2003 r.

10. Marciniak W., Obserwacja, Wydawnictwo WSPol., Szczytno 1998 r. (pozycja niejawna).
11. Marciniak W., Praca operacyjna policji, Wydawnictwo WSPol., Szczytno 2001 r. (pozycja niejawna).
12. Rau Z., Przestępczość zorganizowana i jej zwalczanie w Polsce, Zakamycze 2002 r.
13. Szymanowski A., Jak ująć przestępczość zorganizowaną, (w:) „Policyjny Biuletyn Szkoleniowy”

Nr 1-2 z 1995 r.

14. Zajder M., Marciniak W., Praktyczne aspekty pracy operacyjnej, Wydawnictwo WSPol. Szczytno 2003 r.
15. Gorzałczyńska Mróz A. Psychologia i etyka w aspekcie służb kryminalnych, Wydawnictwo CSP Legionowo

2004r

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA –JS 01.

Nazwa jednostki szkoleniowej: Rozpoznanie.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował:. T. Borzoł, J.Kudła, S. Miszkiewicz

JM10JS01SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS01), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę
i umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „tak” lub „nie”.

1. Określę cele pracy operacyjnej.

2. Sporządzę decyzję o wszczęciu rozpoznania.

3. Umiem podać podstawę wszczęcia rozpoznania.

4. Potrafię sprawdzić i zarejestrować osobę objętą

rozpoznaniem.

5. Nabyłem umiejętność dokumentowania czynności

wykonywanych w ramach rozpoznania

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 02
Nazwa jednostki szkoleniowej: Obserwacja doraźna.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS02PS01

Wskazówki dla słuchacza:
1. Wymagania wejściowe.

a Wymagane są od Ciebie podstawowe umiejętności z zakresu:

- posługiwania się środkami łączności, prowadzenia korespondencji drogą radiową,
- prowadzenia rozpoznania terenowego i osobowego ( w rozumieniu zarządzenia nr 15

KGP z 1999 r., w sprawie metod i form wykonywania zadań przez dzielnicowego
i kierownika rewiru dzielnicowych),

-  stosowania zasad ochrony informacji niejawnych,
-  planowania.
2.  Cele szkolenia.

Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:

-  określić pojęcie i rodzaj obserwacji,
-  wymienić i zinterpretować cele obserwacji,
-  przygotować się do prowadzenia obserwacji,
-  prowadzić obserwację osoby, rzeczy, miejsca, sytuacji,
-  postępować w sytuacjach szczególnych,
-  sporządzić notatkę służbową z przeprowadzonej obserwacji,
-  określić sposoby wykorzystania wyników z obserwacji,
3. Metody nauczania i uczenia się.
Na początku zajęć zostaną wyjaśnione pojęcia „obserwacja”, „kontrobserwacja”,
„samokontrola” oraz omówione zagadnienia związane z przygotowaniem się do prowadzenia
obserwacji. Poznasz także zasady prowadzenia obserwacji.
Następnie zaprezentowane zostaną przykłady obserwacji, prowadzonej przez jednostki
terenowe oraz wzór notatki służbowej.
W dalszej części zajęcia przeprowadzone zostaną w warunkach symulacji, w zespołach
czteroosobowych z wyznaczonym koordynatorem i kierownikiem poszczególnych grup.
W ramach samokształcenia sporządzisz notatkę z prowadzonej obserwacji. Zajęcia odbędą się
na terenie miasta. Twoim zadaniem jest zapoznać się z wskazaną przez nauczycieli
policyjnych literaturą i aktami prawnymi.

4. Sposoby oceniania:
- Nabywane przez słuchaczy wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej ocenie według

obowiązującej skali ocen (skala 6 –1 lub zal – nzal).

- Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkoleniowej musi być poprawiona

na ocenę pozytywną.

- Sporządzone przez słuchaczy notatki z przeprowadzonej obserwacji podlegają ocenie

poprzez zastosowanie zapisu uogólnionego – zaliczono (zal) lub nie zaliczono (nzal).

-  Zaliczenie dokumentacji warunkuje przystąpienie do zaliczenia jednostki szkoleniowej.
-  Zaliczenie jednostki szkoleniowej nastąpi wspólnie z JS 05.
Obszary podlegające ocenie w ćwiczeniu praktycznym:

1. Taktyka prowadzenia obserwacji,
2. Dyscyplina prowadzenia czynności.

Obszary podlegające ocenie w ćwiczeniu pisemnym:

1.  Merytoryczna zawartość dokumentów.
2.  Poprawność dokumentów pod względem formalnym.
3.  Estetyka i przejrzystość dokumentów.
4.  Poprawność językowa.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 02
Nazwa jednostki szkoleniowej: Obserwacja doraźna.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS02PS01

1. Pojęcie i rodzaje obserwacji.

Obserwacja jako metoda pracy operacyjnej to śledzenie osób, miejsc, rzeczy lub sytuacji w celu

uzyskania informacji istotnych w pracy operacyjnej.

Celem obserwacji jest uzyskanie lub poszerzenie wiedzy o objętych pracą operacyjną :

-  osobach,
-  obiektach,
-  miejscach,
-  zjawiskach lub zdarzeniach.

Ze względu na podmiot realizujący, obserwacja może być prowadzona przez:

-  policjantów prewencji i ruchu drogowego,
-  policjantów służby kryminalnej,
-  policjantów WTO.

Uwzględniając miejsce i sposób prowadzenia obserwacji , wyróżnia się obserwację:

-  statyczną
-  dynamiczną,
-  kombinowaną.

Przyjmując za kryterium złożoność działań obserwacja może być:

- samodzielna,
- towarzysząca.

Mając na uwadze kryterium czasu trwania obserwację klasyfikuje się jako:

- krótkotrwałą,
- długotrwałą.

2. Cele i rola obserwacji.

Obserwacja zaliczana jest do metod przynoszących wymierne, niekiedy natychmiastowe
korzyści operacyjne a w konsekwencji procesowe. Warunkiem skuteczności podejmowanych
działań jest przeprowadzenie jej w odpowiednim czasie. Wybór momentu przystąpienia do
obserwacji winien być wypadkową dwóch zmiennych: wiedzy o przestępstwie i jego sprawcy
oraz informacji o bieżącej sytuacji operacyjnej. W związku z tym przed przystąpieniem do
działań należy przeprowadzić analizę materiałów zebranych w teczce sprawy operacyjnej.

Decyzję o przeprowadzeniu obserwacji należy podjąć po analizie materiałów operacyjnych i
wówczas określić jej cele.
Cele obserwacji :

ustalenie miejsca przechowywania mienia

wskazanie odbiorców i dostawców przedmiotów pochodzących z przestępstwa

uzyskanie informacji o mieniu należącym do sprawcy

ustalenie źródeł dowodowych

określenie miejsca prowadzenia działalności przestępczej

ujawnieniu dokumentów świadczących o popełnieniu przestępstwa

wykrycie przypadków naruszenia prawa

ustalenie sprawcy przestępstwa

zatrzymanie sprawcy

ustalenie miejsca pobytu osoby ukrywającej się

pogłębienie wiedzy z zakresu taktyki działań sprawców

zapobieżenie przestępstwu

sprawdzenie wiarygodności OZI

weryfikacja i uszczegółowienie informacji pochodzących z innych źródeł

3. Przygotowanie obserwacji.

Przygotowanie obserwacji wymaga przeprowadzania szeregu czynności wstępnych o
charakterze analityczno – organizacyjnym, do których należą:

-  analiza materiałów operacyjnych
-  określenie potrzeby przeprowadzenia obserwacji
-  określenie przedmiotu i celu przeprowadzenia obserwacji
-  uzupełnienie zebranych informacji
-  sprecyzowanie czasu i miejsca przeprowadzenia działań
-  uzyskanie wstępnej akceptacji przełożonego
-  przeprowadzenie rozpoznania terenu
-  sporządzenie szkiców sytuacyjnych
-  opracowanie planów obserwacji
-  zebranie i przygotowanie środków technicznych
-  przeprowadzenie odprawy z zespołem obserwacyjnym

4. Taktyka prowadzenia obserwacji.

W taktyce prowadzenia obserwacji należy wskazać zasady jej prowadzenia. Należą do nich:

- zasada kilkuosobowego obserwowania, wynikająca z potrzeby zachowania konspiracji

prowadzonej obserwacji i zachowania jej ciągłości,

- zasada właściwego usytuowania grupy obserwacyjnej, nakazująca przynajmniej jednemu z

obserwatorów stały kontakt wzrokowy z przedmiotem obserwacji,

- zasada dyskrecji wymagająca nie ujawniania działań dla osób postronnych ,
- zasada przewidywalności zmienności warunków wskazująca, że warunki w których

prowadzona jest obserwacja w każdej chwili mogą ulec zmianie np. zmienność terenu,
obiektu,

- zasada znajomości terenu wskazująca na konieczność znajomości topografii terenu.

Wiedza z zakresu taktyki prowadzenia obserwacji, z uwagi na jej niejawny charakter, będzie
przekazywana w trakcie wykładów i zajęć praktycznych.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 02.
Nazwa jednostki szkoleniowej: Obserwacja doraźna.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie, zapobieganie
oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach prowadzonej
pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS02LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1.Hanusek T., Kryminalistyka , zarys wykładu, Warszawa 2004,
2.Marciniak W., Obserwacja , Szczytno 1998 ( pf)
3.Zajder M, Marciniak W. (red),Praktyczne aspekty pracy operacyjnej, Szczytno 2003,
4.Ustawa z dnia 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. nr 11, poz. 95 z późn.

zmianami.

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 02
Nazwa jednostki szkoleniowej: Obserwacja doraźna.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował:. T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS02SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS02), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę
i umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „tak” lub „nie”.

1. Znam i rozumiem podstawowe pojęcia dotyczące

obserwacji.

2. Znam zasady przygotowywania się do

prowadzenia obserwacji.

3. Potrafię prowadzić obserwację osoby, miejsca,

rzeczy.

4. Znam formy dokumentowania wyników obserwacji .

5. Potrafię określić zasady prowadzenia obserwacji .

6. Znam sposób postępowania w sytuacjach szczególnych

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 03
Nazwa jednostki szkoleniowej: Wywiad policyjny.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J.Kudła, S. Miszkiewicz.

JM11JS03PS01

Wskazówki dla słuchacza:

5. Wymagania wejściowe.
Wymagane są podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu:
− komunikacji werbalnej i niewerbalnej,

− rodzajów wywiadów, metod pracy operacyjnej,
− przepisów kodeksu postępowania karnego,

−  sporządzania notatki służbowej.

6.  Cele szkolenia.
Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:
−  posługiwać się przepisami stanowiącymi podstawy prawne do prowadzenia wywiadu,

− przygotować się do przeprowadzenia wywiadu,
− przeprowadzić wywiad,

−  sporządzić notatkę służbową lub urzędową z przeprowadzonego wywiadu,
−  wskazać możliwości wykorzystania wyników wywiadu.

7.  Metody nauczania i uczenia się.

Od wykładowcy prowadzącego zajęcia otrzymasz pełny zakres materiału wymagany do
opanowania w ramach przedmiotowej jednostki szkoleniowej. Twoim zadaniem jest zapoznać
się z wskazaną przez wykładowcę literaturą i aktami prawnymi. Na początku zajęć nauczyciel
w formie podającej wyjaśni pojęcie wywiadu, a także omówi wywiady jako metody pracy
operacyjnej oraz wywiady, przeprowadzane zgodnie z przepisami kodeku postępowania
karnego. Przedstawione zostaną zakres i cele wywiadu, jak również zostaną wskazane źródła
wywiadu.
Następnie zajęcia będą się odbywały w warunkach symulacji, w trakcie których w
czteroosobowych zespołach będziesz prowadzić wywiady z wyznaczonymi wcześniej
pozorantami. Dodatkowym zadaniem będzie udokumentowanie wywiadu (sporządzenie
notatki służbowej, urzędowej). Sporządzona dokumentacja zostanie omówiona i oceniona.

8. Sposoby oceniania:

− Nabywane przez ciebie wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej ocenie według

obowiązującej skali ocen (skala 6 –1 lub zal – nzal).

− Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkoleniowej musi być

poprawiona na ocenę pozytywną.

− Sporządzone przez ciebie notatki z przeprowadzonego wywiadu podlegają ocenie

poprzez zastosowanie zapisu uogólnionego – zaliczono (zal) lub nie zaliczono (nzal).

− Zaliczenie dokumentacji warunkuje przystąpienie do zaliczenie jednostki

szkoleniowej.

− Zaliczenie jednostki szkoleniowej nastąpi wspólnie z JS 05.

Obszary podlegające ocenie przy sporządzaniu dokumentacji:

1.  Merytoryczna zawartość dokumentów.
2.  Poprawność dokumentów pod względem formalnym.
3.  Estetyka i przejrzystość dokumentów.
4.  Poprawność językowa

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 03
Nazwa jednostki szkoleniowej: Wywiad policyjny.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w
ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS03PN01

1. Pojęcie i zakres wywiadu.

Wywiad w znaczeniu metody pracy operacyjnej oznacza zbieranie informacji przez
prowadzenie odpowiednio ukierunkowanych, planowych rozmów.

2. Rodzaje i cele wywiadów.

W zależności od przyjętego kryterium wyróżnia się następujące rodzaje wywiadów:

a. Kryterium celu:

wywiad służący realizacji celów operacyjnych,

wywiad służący realizacji innych celów w tym procesowych (art. 214

k.p.k. )wywiad środowiskowy.

b. Kryterium przyjętej podstawy przeprowadzenia wywiadu:

-  wywiad do określonej sprawy operacyjnej,
-  wywiad na zlecenie innych pionów lub jednostek policji,
-  wywiad na zlecenie sądów lub prokuratury,
-  wywiad na zlecenie innych uprawnionych podmiotów.

c. Kryterium jawności:

- wywiad jawny,
- wywiad poufny,

Kryterium sposobu realizacji:

- wywiad samodzielny, tzw. bezpośredni,
- z udziałem innych podmiotów tzw. pośredni.

Kryterium zakresu prowadzonych czynności operacyjnych:

-  wywiad dotyczący określonych osób,
-  wywiad dotyczący przedsiębiorstw lub instytucji,
-  wywiad dotyczący określonych środowisk,
-  wywiad dotyczący określonych zdarzeń lub zjawisk,
-  wywiad dotyczący określonych obiektów lub miejsc,
-  wywiad dotyczący określonych rzeczy,

Istnieje szeroki wachlarz celów, dla których przeprowadza się wywiad. Celami wywiadu
może być :

- wyjaśnienie, sprawdzenie każdej informacji uzyskanej wcześniej przez policję z

innych źródeł,

- podjęcie każdej ważniejszej czynności policyjnej np. przesłuchania, zasadzki

zatrzymania osoby,

- potrzeba wyrobienia sobie opinii o określonej osobie,
- wyjaśnienie okoliczności i przebiegu określonego zdarzenia itp.

3.Źródła wywiadu

Źródła wywiadu mają charakter osobowy, można je podzielić na :

a) osobowe oficjalne – rozmowy prowadzone są w oparciu o przepisy artykułu 214 k.p.k., z

których wynika, że w sytuacji gdy niezbędne jest ustalenie danych co do właściwości i
warunków osobistych oraz dotychczasowego sposobu życia oskarżonego, sąd, a w
postępowaniu przygotowawczym prokurator zarządza w stosunku do oskarżonego
przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego lub inny podmiot
uprawniony na podstawie odrębnych przepisów w szczególnie uzasadnionych wypadkach
przez Policję. Dane o osobach, które dostarczyły informacji w ramach wywiadu
środowiskowego osoba przeprowadzająca wywiad ujawnia jedynie na żądanie sądu a w
postępowaniu przygotowawczym prokuratora. Osoby, które dostarczyły informacji w ramach
wywiadu środowiskowego, mogą być przesłuchane w charakterze świadków – jest to tzw.
wywiad środowiskowy.

b) osobowe nieoficjalne – rozmowy prowadzone są w sposób niejawny, dane osób

udzielających informacji nie mogą być wykorzystane w postępowaniach przygotowawczych.

4. Przygotowanie i taktyka przeprowadzenia wywiadu.

Wywiad jest czynnością, która powinna być starannie zaplanowana. Szczególną uwagę należy
zwrócić na przygotowanie się do jego przeprowadzenia. W trakcie wywiadu należy unikać
zbyt wielu pytań. Wywiad powinien być prowadzony w formie swobodnej rozmowy, w której
rozmówca ma możność szerokiego wypowiedzenia się i zaprezentowania swych ocen. Ocen
natomiast powinien unikać przeprowadzający wywiad. Powinien on umiejętnie kierować
rozmową, konfrontując jej przebieg z już posiadanymi informacjami i kierując tę rozmowę na
interesujące go tematy. Rozmowa może chwilami odbiegać od głównego wątku, gdyż musi
być całkowicie swobodna, niewymuszona.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 03.
Nazwa jednostki szkoleniowej: Wywiad policyjny.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS03SP01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Ustawa z dnia 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. nr 11, poz. 95 z

późn. zmianami,

2.  Misiuk A., Krzyna I., Cichosz T.: Komunikacja społeczna w Policji, Szczytno 2003,
3.  Hanusek T.: Kryminalistyka, zarys wykładu, Warszawa 2004,
4.  Ustawa Kodeks postępowania karnego z dnia 06.06.1997r., z komentarzem, z póź.zm.

JM10JS03SP01

Sprawdzian postępów:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS03), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę
i umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź
„tak” lub „nie”.

1. Znam przepisy stanowiące podstawy prawne do

prowadzenia wywiadu.

2. Rozróżniam rodzaje wywiadów i znam cele ich

przeprowadzania.

3. Znam i potrafię stosować zasady prowadzenia wywiadów.

4. Potrafię sporządzić notatkę z przeprowadzonego

wywiadu.

5. Znam sposoby wykorzystania wyników wywiadów.

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 04
Nazwa jednostki szkoleniowej: Zasadzka.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie, zapobieganie
oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach prowadzonej pracy
operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS04PS01

Wskazówki dla słuchacza:
1. Wymagania wejściowe.
Wymagana jest podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu:
-  posługiwania się środkami łączności radiowej,
-  zatrzymania, przeszukania i doprowadzenia osoby,
-  kontroli osobistej, przeglądaniu zawartości bagażu, sprawdzania ładunku,
-  przeszukania rzeczy, przeszukania pomieszczeń,
-  pościgu,
-  sprawdzania osób i przedmiotów w ewidencji i ich rejestrowania prowadzenia rozpoznania oraz

sprawdzania i rejestrowania miejsc w ewidencji kryminalnej.

2. Cele szkolenia.
Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:
- stosować zasady obowiązujące podczas realizacji zasadzki,
- postępować w poszczególnych etapach zasadzki (legitymować osoby, zatrzymywać,

przeprowadzać przeszukanie i doprowadzać osoby do jednostki),

- dokumentować czynności związane z uczestnictwem w realizacji zasadzki ( notatnik służbowy,

notatka, protokół zatrzymania i przeszukania osoby).

3. Metody nauczania i uczenia się.
Twoim zadaniem jest zapoznać się ze wskazaną przez nauczyciela literaturą i aktami prawnymi. Na
początku zajęć nauczyciel wyjaśni pojęcie „zasadzka” oraz określi okoliczności, w jakich można
stosować  tę metodę pracy operacyjnej.  Omówione zostaną także zasady, obowiązujące podczas
realizacji zasadzki. Przy omawianiu taktyki prowadzenia zasadzki, prowadzący będzie się odwoływał
do treści zrealizowanych wcześniej w innych jednostkach modułowych (legitymowanie,
przeszukanie, zatrzymanie, idt.).
W dalszej części zajęć  w grupach 4-osobowych, pod nadzorem prowadzącego, w oparciu
o przygotowane założenia, weźmiesz udział w symulacji na terenie szkoły, w ramach której będziesz
ćwiczył przeprowadzenie zasadzki. Po zrealizowaniu zleconych przez nauczyciela zadań, zostaną
wskazane i omówione ewentualne błędy.  Na zakończenie prowadzący  zaprezentuje i omówi
dokumentację, występującą w związku z realizacją zasadzki,
a następnie w trakcie ćwiczenia pisemnego udokumentujesz przeprowadzone w warunkach symulacji
czynności.
4. Sposoby oceniania

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 04
Nazwa jednostki szkoleniowej: Zasadzka.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 5
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS04PN01

1. Pojęcie, cele i okoliczności stosowania zasadzki.

Wykrycie i ujęcie sprawcy przestępstwa oraz zebranie dostatecznych dowodów jego winy
należy do zadań postępowania przygotowawczego (art. 297 § 1 i 2 k.p.k.). Kodeks nie określa
jednak w jaki sposób ma to nastąpić, z pomocą jakich metod zadania te mają być wykonane.
Nie precyzuje więc rodzaju czynności, jakie trzeba w konkretnej sytuacji przedsięwziąć w
celu zapewnienia pomyślnego rezultatu w ściganiu przestępcy. W praktyce zadania te
realizuje się w formie czynności procesowych i pozaprocesowych. Jedną z czynności
podejmowanych w celu realizacji zadań postępowania przygotowawczego jest zasadzka.
Kodeks nie zna tego rodzaju czynności i nie wyjaśnia tego pojęcia.

Słownikowe pojęcie terminu zasadzka to

-  ukrycie się w celu zaatakowania kogoś znienacka i schwytania lub zabicia go;
-  zaczajenie się na kogoś;
-  miejsce, w którym się ktoś na kogoś zaczaił się;
-  sytuacja zmuszająca kogoś do postępowania wbrew woli, spowodowana czyimś

postępowaniem, działaniem lub zbiegiem okoliczności.

Natomiast według Leksykonu Policyjnego

zasadzka to:

- skryte rozmieszczenie funkcjonariuszy Policji w miejscu, do którego może przybyć osoba

ścigana. Powinna być zorganizowana szybko i ma charakter działań doraźnych.

Definicja ta ma ogólnikowy charakter, skupia się na skrytym rozmieszczeniu policjantów w
określonym miejscu i nie precyzuje celów operacyjnych stosowania zasadzki.

Zgodnie z §2 Zarządzenia nr 16/pf Komendanta Głównego Policji z dnia 4 września 2002 r. w
sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z OZI, obserwacji i wykorzystywania
obiektów specjalnych oraz form wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych
zasadzka to jedna z metod pracy operacyjnej polegająca na:

- skrytym rozmieszczeniu sił i środków w miejscu, do którego mogą przybyć osoby

podejrzane lub mające z nimi związek albo poszukiwane w celu ich zatrzymania lub
odzyskania przedmiotów mających związek z przestępstwem.

Zasadzka wyszczególniona jest w przepisach jako samodzielna metoda pracy operacyjnej.
Najczęściej jednak przy jej organizacji i realizacji konieczne jest zastosowanie również
innych równorzędnych metod, takich jak: penetracja terenu, obserwacja, wykorzystanie
zbiorów ewidencyjnych i archiwalnych, analiza kryminalna, współdziałanie z organami
kontroli, kontrola operacyjna, działania maskujące, pułapka, kombinacja operacyjna itp.

B.Hołyst: Kryminalistyka, 2004

Wielki Słownik Języka Polskiego PWN ,Warszawa 2003

Leksykon Policyjn, Szczytno 2001

Praca operacyjno-rozpoznawcza stosowana w ramach określonej formy pracy Policji
kryminalnej często stanowi kompleksowe zastosowanie wielu metod, które w rezultacie
pozwalają na uzyskanie pozytywnych rezultatów. W tym przypadku będzie to zatrzymanie
figuranta lub odzyskanie przedmiotów mających związek z przestępstwem.

Rozróżnia się zasadzki w zależności od przyjętych kryteriów podziału. Kryteriami tymi są:

− podmiotu, którego zatrzymanie stanowi cel zasadzki;

− ilości punktów zasadzkowych;

− miejsca organizacji zasadzki;
− rodzaju sił użytych do realizacji zasadzki;

− planowy charakter działań.

Z e względu na podmiot, którego zatrzymanie stanowi cel zasadzki, możemy wyróżnić :

a. zasadzki, których celem jest zatrzymanie osoby o znanych personaliach;
b. zasadzki, których celem jest zatrzymanie osoby o nieustalonych personaliach, gdy znany

jest jej modus operandi jako sprawcy serii przestępstw kryminalnych, np. nieznani sprawcy
serii kradzieży z włamaniem do samochodów, piwnic itp.

Z przyjętego kryterium ilości zasadzek wynika, że możemy wyróżnić:

a.  zasadzki, jednopunktowe;
b.  zasadzki wielopunktowe.

Zasadzka jednopunktowa jest zorganizowana w jednym miejscu, jej celem jest ujęcie jednego
lub wielu figurantów. Zasadzka wielopunktowa jest realizowana jednocześnie w kilku
miejscach w celu ujęcia tego samego figuranta lub grupy figurantów. Potrzeba takiej
organizacji zasadzki wynika z aktualnej sytuacji operacyjnej wspartej bieżącymi
możliwościami realizacyjnymi danej komórki organizacyjnej Policji.

Przyjmując za kryterium miejsce organizacji zasadzki, możemy wyróżnić:

a.  zasadzki zorganizowane w pomieszczeniach:

− prywatnych o charakterze zamkniętym;

− publicznych o charakterze otwartym.

b. zasadzki zorganizowane na wolnym powietrzu, w terenie:

− zurbanizowanym (miejskim);

− nie zurbanizowanym.

c. zasadzki kombinowane

Zasadzkami w pomieszczeniach prywatnych są takie, które zlokalizowano w domach,
lokalach mieszkalnych lub gospodarczych o charakterze zamkniętym, dostęp do nich ma
ograniczona ilość osób. Zasadzki w pomieszczeniach publicznych organizuje się w
lokalach gastronomicznych, handlowych lub rozrywkowych, do których dostęp ma w
zasadzie nieograniczona ilość osób.
Zasadzki zorganizowane w otwartym terenie zurbanizowanym lokalizowane są na ulicach
miast, parkingach, targowiskach, bazarach, kompleksach handlowo-gastronomicznych,
osiedlach mieszkaniowych i w innych punktach, do których dostęp ma nieograniczona

ilość osób. Zasadzki zorganizowane w terenie otwartym niezurbanizowanym to te, które
są umiejscowione na obszarach leśnych, rolniczych, z dala od terenów zaludnionych.
Zasadzki kombinowane są sytuowane w terenie o niejednoznacznej, mieszanej
charakterystyce urbanizacyjnej, np. w parku miejskim, na przedmieściach miast.
Planując i realizując zasadzkę należy zwrócić szczególną uwagę na miejsce jej lokalizacji.
Każde z nich posiada swoją własną, indywidualną specyfikę i wynikające z niej
ograniczenia, do jakich należy dopasować plan zasadzki sporządzony w oparciu o
określone założenia taktyczne adekwatne do obszaru, na którym planujemy przeprowadzić
nasze działania.
Ograniczenia techniczno-taktyczne wynikające ze specyfiki miejsca lokalizacji zasadzki,
związane z jej realizacją, muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w całym procesie
planowania, organizacji i realizacji zasadzki.

Ze względu na kryterium rodzaju sił użytych do organizacji zasadzki, wyróżnimy:

a.  zasadzki tworzone siłami policjantów nie umundurowanych;
b.  zasadzki tworzone siłami policjantów umundurowanych;
c.  zasadzki tworzone siłami policjantów umundurowanych i nie umundurowanych.

Pod względem elementu planowania działań zasadzki dzielimy na:

a. zasadzki planowe, wynikające ze zgromadzonych w sprawie operacyjnej materiałów,

będącej integralną częścią całości działań operacyjnych prowadzonych w ramach
określonej formy pracy;

b. zasadzki doraźne, wynikające z potrzeby chwili, bieżącego zdarzenia przestępczego, a nie

z toku prowadzonej aktualnie formy pracy operacyjnej.

Cele zasadzki

Zasadniczym warunkiem organizacji zasadzki jest wystąpienie możliwości zatrzymania
figuranta lub osób z nim związanych, ewentualnie odnalezienie i zabezpieczenie przedmiotów
mających związek z przestępstwem. Dlatego zasadzki są organizowane w celu:

a) zatrzymania osoby poszukiwanej na podstawie określonych podstaw prawnych wydanych

przez uprawnione do tego organy;

b) zatrzymania podejrzewanego o dokonanie przestępstwa, jeżeli sytuacja operacyjno

procesowa tego wymaga;

c) podjęcia działań mających zapobiec przestępstwu planowanemu przez figuranta;
d) niedopuszczenia do zniszczenia i zabezpieczenie dowodów przestępstwa lub mienia

pochodzącego z przestępstwa.

Okoliczności organizacji działań zasadzkowych

W działaniach poszukiwawczych dotyczących osób ukrywających się przed organami

ścigania i wymiaru sprawiedliwości zasadzka jest jedną z najczęściej stosowanych metod
pracy operacyjnej. Większość czynności wykonywanych w ramach tych spraw zmierza do
wykreowania sytuacji operacyjnej, która umożliwi ustalenie czasu i miejsca zorganizowania
zasadzki, mającej na celu zatrzymanie osoby poszukiwanej.

2. Czynności poprzedzające przeprowadzenie zasadzki.

Przygotowując zasadzkę należy:

a. poddać szczegółowej analizie materiały stanowiące podstawy faktyczne zorganizowanie

zasadzki,

b.  dokonać wyboru i rozpoznania miejsca zasadzki,
c.  określić czas rozpoczęcia, przebiegu i zakończenia zasadzki,
d.  wyznaczyć i przygotować sprzęt oraz kryminalistyczne środki techniczne przewidziane do

użycia w zasadzce,

e. dobrać uczestników zasadzki,
f. określić kryminalistyczną taktykę oraz sposoby postępowania funkcjonariuszy podczas

zasadzki,

g. opracować plan zasadzki i przeprowadzić instruktaż.

Podczas analizowania zebranych w sprawie materiałów pod kątem zasadności, celowości,
doboru miejsca i ewentualnego sposobu przeprowadzenia zasadzki należy posłużyć się
analizą kryminalną. Metodę tę należy stosować zwłaszcza w sprawach złożonych,
wielowątkowych, gdzie występuje wielość informacji jak też skomplikowana i rozbudowana
struktura powiązań przestępczych.

Głównym celem analizy materiałów operacyjnych i procesowych jest ustalenie:

a.  osobowości figuranta;
b.  przeszłości kryminalnej figuranta;
c.  adresów, gdzie figurant może przebywać na stałe lub ewentualnie schronić się tymczasowo;
d.  kontaktów osobowych figuranta mających charakter rodzinny, towarzyski, biznesowy i

przestępczy;

e. sposobów działania figuranta.

Zasadniczy wpływ na wybór czasu i miejsca zasadzki ma topografia terenu działania.
Najważniejsze jej elementy stanowią:

a.  rozmieszczenie ulic i placów;
b.  obiekty przyległe do miejsca planowanej zasadzki;
c.  plany budynku i poszczególnych pomieszczeń, w których ma być zorganizowana zasadzka;
d.  natężenie i organizacja ruchu kołowego i pieszego w miejscu zasadzki;
e.  imprezy okolicznościowe i cykliczne, które mogą występować w miejscu planowanej

zasadzki oraz ich charakter i częstotliwość;

f. zalesienie lub zadrzewienie miejsca zasadzki;
g. ukształtowanie terenu w miejscu zasadzki.

Przy realizacji zasadzek wykorzystuje się sprzęt techniczny wspomagający działania. Są to
urządzenia z zakresu łączności, techniki operacyjnej i wojskowej jak również innego rodzaju
wyposażenie. Mogą to być:

- przenośne jawne lub kamuflowane stacje radiowe, jak i też telefony komórkowe służące do

utrzymania łączności między policjantami biorącymi udział w zasadzce;

- różnego rodzaju środki transportu;
- noktowizory, urządzenia optyczne na podczerwień, których przeznaczeniem będzie

zapewnienie możliwości wzrokowej penetracji terenu, kiedy występują ograniczenia
widoczności;

- aparaty fotograficzne i kamery;

- środki pirotechniczne, których zadaniem może być oświetlające terenu lub zdezorientowanie

i unieszkodliwienie figurantów ;

- różnego typu i konstrukcji pułapki kryminalistyczne współpracujące z rejestratorami i

czujnikami ruchu;

- wyposażenie techniczne adekwatne do założeń taktycznych zasadzki, mające służyć

maskowaniu działań funkcjonariuszy w terenie, mogące być na wyposażeniu Policji i innych
służb, jak też stanowiące własność osób fizycznych lub prawnych;

-  dokumenty maskujące;
-  urządzenia elektroniczne współpracujące z systemami GPS ;
-  szczegółowe mapy terenu, plany miast i budynków.

Stosowanie zasadzki jako taktycznej metody ustalenia i ujęcia osoby może nastąpić:

- w każdej fazie postępowania przygotowawczego bez względu na rodzaj sprawy,
- przed wszczęciem postępowania przygotowawczego w ramach prowadzonej przez organy

ścigania pracy operacyjno – rozpoznawczej,

- jako końcowy moment innych przedsięwzięć np. pościgu
- podczas śledczego badania miejsca zdarzenia.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 04
Nazwa jednostki szkoleniowej: Zasadzka.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Prowadzenie podstawowej
pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS04LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1.  Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2004,
2.  Marciniak W., Obserwacja , Szczytno 1998 ( pf)
3.  Marciniak W., Praca operacyjna Policji, Szczytno 2001, (pf)
4.  Zajder M., Marciniak W, (red):Praktyczne aspekty pracy operacyjnej, Szczytno 2003,
5.  Ustawa z dnia 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. nr 11, poz. 95 z późn.

zmianami,

6.  Leksykon policyjny pod red. W. Pływaczewskiego, Szczytno 2001
7.  Wielki słownik języka polskiego, Warszawa 2003
8.  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 08.02.2005r w sprawie sposobu postępowania przy

wykonywaniu niektórych uprawnień Policji oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych
sprawach.

9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 grudnia 2002r w

sprawie kontroli ruchu drogowego.

10. Zarządzenie nr 833/04 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 lipca 2004r w sprawie

organizacji i prowadzenia przez Policję działań pościgowych.

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 04

Nazwa jednostki szkoleniowej: Zasadzka.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie, zapobieganie
oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S.Miszkiewicz.

JM10JS04SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS04), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę i
umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „tak” lub „nie”.

1. Znam czynności związane z przygotowaniem zasadzki.

2. Znam zasady obowiązujące podczas realizacji zasadzki.

3. Znam zasady sprawdzająco-rejestracyjne związane z organizacją

zasadzki.

4. Potrafię dokumentować czynności związane z zasadzką.

5. Umiem legitymować, zatrzymywać oraz doprowadzać osoby w

trakcie realizacji zasadzki.

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 05
Nazwa jednostki szkoleniowej: Penetracja terenu.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – JM 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS05PS05

Wskazówki dla słuchacza:
1.  Wymagania wejściowe.
Wymagana jest podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu:
-  zabezpieczenia miejsca zdarzenia,
-  postępowania z przedmiotami ujawnionymi przez policjantów,
-  orientacji w terenie i czytania map.
(Posiadasz również umiejętności wykształcone w JM 3).
2.  Cele szkolenia.
Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:
-  określić miejsca będące przedmiotem penetracji,
-  sprawdzić określony teren i miejsca w celu odnalezienia, osób, rzeczy, śladów i zwłok,
-  postępować z odnalezionymi przedmiotami,.
-  udokumentować wyniki penetracji terenu,
-  określić sposoby wykorzystania wyników penetracji.
3.  Metody nauczania i uczenia się.
W pierwszej części zajęć zapoznasz się z pojęciem „penetracja terenu” oraz wskazane zostaną
okoliczności, w jakich można stosować tę metodę pracy operacyjnej. Zostaną także omówione
zasady, obowiązujące podczas penetracji terenu.
W drugiej części zajęć weźmiesz udział w ćwiczeniu w terenie z całą grupą szkoleniową. Przed
rozpoczęciem działań, nauczyciel przeprowadzi odprawę, na której określone zostaną cele
i zadania prowadzonej penetracji, a także zostanie omówione dokumentowanie tej czynności.
Ocenie podlegać będzie poprawność wykonania zleconego zadania.
Twoim obowiązkiem jest zapoznać się z wskazaną przez nauczycieli policyjnychę literaturą
oraz aktami prawnymi. W ramach samokształcenia poszerzaj wiedzę z zakresu posługiwania się
i korzystania z map.
4.  Sposoby oceniania.
-  Nabywane przez ciebie wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej ocenie według

obowiązującej skali ocen (skala 6 –1 lub zal – nzal).

- Zaliczenie polega na ocenie wykonanych czynności oraz sporządzeniu dokumentacji,

na podstawie czytelnych, znanych ci kryteriów.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 05
Nazwa jednostki szkoleniowej: Penetracja terenu.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – JM 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS05PS05

1. Pojęcie penetracji terenu.

Penetracja terenu jest to planowe i systematyczne sprawdzanie wyznaczonych miejsc, w celu
odnalezienia osób, zwłok, rzeczy lub śladów.
Penetracja może być prowadzona w sposób jawny jak też niejawny. Jawna realizowana jest w
sposób otwarty, nie kamuflowany, najczęściej z wykorzystaniem sił mundurowych i osób
cywilnych.
Penetracja niejawna prowadzona jest w sposób zakamuflowany, skrywający jej cel ze
względu na operacyjny charakter przedsięwzięcia.
W trakcie stosowania tej metody mogą być użyte siły policyjne jak również pozapolicyjne
takie jak: straż pożarna, straż graniczna, służby leśne i inne.

2. Postępowanie z przedmiotami odnalezionymi podczas penetracji.

Przedmioty odnalezione w toku penetracji terenu należy zabezpieczyć zgodnie z regułami
kryminalistycznymi. W zależności od rodzaju zabezpieczonego przedmiotu stosujemy
właściwe techniki zabezpieczeń.
W przypadku ujawnienia zwłok ludzkich w miejscu ich odnalezienia konieczne jest
wykonanie szeregu czynności o charakterze kryminalistycznym, procesowym a także
operacyjnym.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 05
Nazwa jednostki szkoleniowej: Penetracja terenu.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS05LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1.  Marciniak W., Obserwacja , Szczytno 1998 ( pf)
2.  Marciniak W., Praca operacyjna Policji, Szczytno 2001, (pf)
3.  Hanausek T., Kryminalistyka, zarys wykładu, Warszawa 2004,
4.  Zajder M., Marciniak W. (red):Praktyczne aspekty pracy operacyjnej, Szczytno 2003,
5.  Ustawa z dnia 22.01.1999 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. nr 11, poz. 95 z późn.

zmianami.

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JM 05
Nazwa jednostki szkoleniowej: Penetracja terenu.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, M. Kupniewski, S. Miszkiewicz.

JM10JS05SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS05), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę
i umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „tak” lub „nie”.

1. Potrafię określić miejsca będące przedmiotem penetracji.

2. Potrafię sprawdzać określony teren i miejsca w celu

odnalezienia, osób, rzeczy, śladów i zwłok.

3. Umiem postępować z odnalezionymi przedmiotami.

4. Potrafię udokumentować wyniki penetracji terenu.

5. Potrafię określić sposoby wykorzystania wyników

penetracji.

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 06
Nazwa jednostki szkoleniowej: Osoba informująca.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności
operacyjno-rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS06MS01

Wskazówki dla słuchacza:
1.  Wymagania wejściowe.
Wymagana jest od Ciebie podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu:
-  posługiwania się aktami prawnymi,
-  technik komunikowania się, w tym m.in. tworzenia odpowiedniego nastroju podczas

relacji z rozmówcą i budowania atmosfery zaufania,

-  procedur postępowania z informacjami niejawnymi,
-  ochrony tajemnicy państwowej i służbowej.
2.  Cele szkolenia.
Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:
-  wskazać źródła informacji,
-  wymienić kategorie osobowych źródeł informacji,
-  określić zakres zlecanych zadań w ramach współpracy z osobowymi źródłami informacji,
-  rozróżniać osobę informującą spośród innych źródeł,
-  stosować podstawowe techniki komunikowania się,
-  oceniać wiarygodność informacji oraz źródła informacji,
-  dokonać kompleksowej oceny wiarygodności informacji w systemie 4x4,
-  uzyskać precyzyjną informację od osoby informującej,
-  postępować z informacjami niejawnymi,
-  rozróżniać informacje stanowiące tajemnicę państwową i tajemnicę służbową,
-  stosować zasady dokumentowania uzyskanych informacji,
-  sporządzać meldunek informacyjny.

3. Metody nauczania i uczenia się.

W pierwszej części zajęć zapoznasz się z pojęciem „informacji” i jej rodzajami. Wyjaśnione
zostaną także pojęcia „tajemnica państwowa”, „tajemnica służbowa”. Następnie poznasz
kategorie osobowych źródeł informacji (osoba informująca, informator, współpracownik,
agent, konsultant) oraz zapoznasz się z celami współpracy z osobowymi źródłami informacji.
Scharakteryzowany zostanie także sposób prowadzenia rozmowy z zastosowaniem
określonych technik komunikowania się i argumentacji.

W dalszej części zajęć poznasz zasady sporządzania meldunku informacyjnego oraz zasady
ochrony informacji niejawnych, w tym również sposoby ich klasyfikowania według klauzuli
niejawności. Od nauczyciela otrzymasz wzór druku meldunku informacyjnego.

Twoim zadaniem jest zapoznać się z wskazaną przez nauczycieli policyjnych literaturą i
aktami prawnymi. Nauczyciel przekaże Ci, które treści (z zakresu informacji niejawnych)
będziesz musiał opanować w ramach samokształcenia.
Następnie weźmiesz udział w symulacji, dotyczącej czynności przyjęcia informacji, uzyskanej
telefonicznie od osoby informującej. Po symulacji, na podstawie uzyskanej informacji
sporządzisz meldunek informacyjny.
W ramach kolejnej symulacji w zespole 2-osobowym, w oparciu o przygotowane założenie
wykonasz czynność przyjęcia informacji, uzyskanej od osoby informującej oraz
udokumentujesz ten fakt. W końcowej części zajęć sporządzona dokumentacja zostanie
omówiona oraz oceniona.

4. Sposoby oceniania.

- Nabywane przez Ciebie wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej ocenie według

obowiązującej skali ocen (skala 6 –1 lub zal – nzal).

- Sporządzony meldunek informacyjny podlega ocenie w skali zaliczono- nie zaliczono.
- Zaliczenie dokumentacji jest jednym z elementów warunkujących przystąpienia

do zaliczenia jednostki szkoleniowej.

- Zaliczenie jednostki szkoleniowej jest oceną okresową i następuje na podstawie

pozytywnych ocen bieżących, zaliczonej dokumentacji oraz oceny ze sprawdzianu wiedzy.

- Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkoleniowej musi być poprawiona

na ocenę pozytywną.

- Zaliczenie jednostki szkoleniowej następuje łącznie z jednostką szkoleniową JS07

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 06
Nazwa jednostki szkoleniowej: Osoba informująca.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 10
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS06MS01

1. Pojęcie informacji i jej rodzaje

Informacje operacyjne to wszelkie dane o świecie zewnętrznym niezależnie od źródeł ich
pochodzenia, które mogą ułatwić wykonywanie zadań przez ogniwa Policji zajmujące się
pracą operacyjną, bądź wiążące się z działalnością tych ogniw, to również wszelkie
wiadomości (dane) mające znaczenie w zwalczaniu czynów karalnych oraz zapobieganiu
zjawiskom patologicznym, uzyskiwane w sposób poufny lub oficjalny będące inspiracją do
podjęcia i rozwijania czynności operacyjnych, pośrednio-procesowych w konsekwencji
prowadzących do osiągnięcia zakładanych celów operacyjnych.

Podział informacji operacyjnych:

1.  Informacje tzw. Pierwsze (pierwiastkowe) i informacje dalsze (do sprawy);
2.  Informacje wyprzedzające (niezbędne do zapobiegania);
3.  Informacje opisowe i informacje uprzedmiotowione (znamionowe cechy identyfikacyjne);
4.  Informacje wyczerpujące i cząstkowe;
5.  Informacje wewnątrzpochodne i zewnątrzpochodne;
6.  Informacje ogólne i szczegółowe;
7.  Informacje wpływające i informacje celowo pozyskane;
8.  Informacje źródłowe i informacje wtórne;
9.  Informacje będące efektem indukcji i dedukcji.

Źródła informacji

Źródła informacji mogą charakter :

1. nieosobowy ( miejsce, rzecz, ciało człowieka i zwłoki, dokumenty zdarzenia i zjawiska)
2. osobowy, które dzielą się na :

a) osobowe oficjalne
b) osobowe nieoficjalne

Współpraca z osobowymi źródłami informacji o charakterze oficjalnym to zbieranie
informacji możliwych do wykorzystania bezpośrednio w postępowaniu przygotowawczym.
Zaliczyć do nich możemy między innymi świadków, biegłych, podejrzanych.
Współpraca z osobowymi źródłami informacji o charakterze nieoficjalnym to niejawne
zbieranie informacji za pośrednictwem osób dysponujących możliwościami dotarcia do
objętych pracą operacyjną innych osób, podmiotów gospodarczych, środowisk, obiektów lub

miejsc, a także realizacja czynności operacyjno rozpoznawczych z udziałem osobowych
źródeł informacji.

2. Kategorie osobowych źródeł informacji (osoba informująca, informator,

współpracownik, agent, konsultant).

3. Cele współpracy z osobowymi źródłami informacji.

4. Pojęcie osoby informującej.

5. Sposób prowadzenia rozmowy z zastosowaniem technik komunikowania się i

argumentacji.

Wiedza dotycząca punktów kluczowych od 2 do 5 zawarta jest w Zarządzeniu Nr 16/pf
Komendanta Głównego Policji z dnia 4 września 2002 r., w sprawie metod prowadzenia
przez Policję współpracy z osobowymi źródłami informacji, obserwacji i wykorzystywania
obiektów specjalnych oraz form wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, z późn.
zm. (pozycja niejawna)
Zarządzenie Nr 422 PF/03 Komendanta Głównego Policji z dnia 22 sierpnia 2003 r.,
zmieniające zarządzenie w sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z
osobowymi źródłami informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz
form wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych. (pozycja niejawna)
Zrządzenie 1399/pf Komendanta Głównego Policji z dnia 14 grudnia 2004 zmieniające
zarządzenie sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z osobowymi źródłami
informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form wykonywania
czynności operacyjno-rozpoznawczych (pozycja niejawna)

6. Istota meldunku informacyjnego i zasady jego sporządzania jako podstawowego

dokumentu w przypadku uzyskania informacji.

Informacje uzyskane w toku czynności operacyjno rozpoznawczych dokumentuje się w
meldunku informacyjnym i rejestruje w systemie informatycznym. Formularzowi Meldunku
Informacyjnego nadano postać tabeli. Taka forma dokumentu powoduje, że meldunek:
- jest standardowy, tzn. jednakowo jest on wypełniany i odczytywany przez każdego

policjanta, w każdej jednostce Policji;

- jest uporządkowany. Nawet niedoświadczony policjant podczas wypełniania M.I. będzie

pamiętał o podstawowych elementach koniecznych dla istnienia i prawidłowego
funkcjonowania dokumentu;

- jest zgodny z obowiązującymi przepisami

;

- jest czytelny. Odbiorca szybko potrafi znaleźć i wykorzystać potrzebne mu dane zawarte

w M.I.

W celu opisania prawidłowego sposobu wypełniania meldunku informacyjnego
poszczególnym rubrykom („komórkom”) przyporządkowano kolejne numery.

Rozporządzenie ministrów spraw wewnętrznych i administracji oraz obrony narodowej z 27 listopada 2003r. w

sprawie sposobu oznaczania materiałów, w tym klauzulami tajności, oraz sposobu umieszczania klauzul na tych
materiałach. Dz.U. nr 211, poz. 2071.

Poszczególne cyfry przypisane zostały w logiczny sposób, wskazując optymalną kolejność
wypełniania formularza. W ten sposób, że najpierw powinno się wypełniać komórki tzw.
porządkowe (u góry formularza), a następnie poniżej te „najistotniejsze” (zwłaszcza dot.
oceny wiarygodności informacji). Takie ponumerowanie nie narzuca przyjętej kolejności
wypełniania, lecz wskazuje na współzależność poszczególnych komórek.
Formularz MI składa się z dwóch stron.

PIERWSZA STRONA :

KOMÓRKA NR 1 .Numer HQMI. Jest to numer nadawany przez operatora SMI po
wprowadzeniu meldunku.

KOMÓRKA NR   2.  Nazwa jednostki i komórki organizacyjnej; np. Komenda
Wojewódzka Policji Wrocław - Wydział Kryminalny, Komenda Powiatowa Policji Oława
- Sekcja Prewencji, Komisariat Policji Wrocław Stare Miasto - Referat Kryminalny;

KOMÓRKA NR 3 . Kod jednostki. Nadawany jest przez systemu „TEMIDA”.

KOMÓRKA NR 4. Sygnatura dokumentu. Nadawana  dokumentowi sygnatura jest przez
komórkę, pracownika
sekretariatu lub kancelarii.

KOMÓRKA NR 5. Osoba
sporządzająca. Dane osoby
sporządzającej Meldunek
Informacyjny – np.  asp. Jan
Nowak. Odbiorca meldunku
znając dane twórcy oraz jego
przynależność

służbową

(komórka nr 2) zwracać się może
bezpośrednio do niego z
wnioskami o pogłębianie czy
sprecyzowanie informacji.

KOMÓRKA NR 6. Numer
identyfikacyjny policjanta.
Identyfikator kadrowy policjanta.

KOMÓRKA NR 7. Data
uzyskania informacji. Należy
podkreślić,  że bardzo często
mamy do czynienia z
informacjami, które szybko się
dezaktualizują, tracąc na
wartości – stąd też  słuszne
tendencje do maksymalnie
szybkiego obiegu informacji.
Uzyskana informacja powinna być natychmiast edytowana („puszczana w obieg”), aby
mogła być wykorzystywana. W wielu przypadkach jednak nie ma takiej możliwości.

Zawartość tej komórki daje odbiorcy – w kontekście  źródła, z jakiego pochodzi, oceny
wiarygodności informacji oraz samej merytorycznej treści - natychmiastową wiedzę
o aktualności danych zawartych w „treści” (komórka nr 15).
Z drugiej strony konieczność wypełnienia tej komórki - przynajmniej teoretycznie -
wyklucza działania polegające na „podkradaniu” informacji czy też pisaniu tzw.
„informacji wstecznych” i dzięki swej jednoznaczności staje się rzetelnym narzędziem
nadzoru.

Jeżeli z różnych powodów data (czasookres) uzyskania informacji ma znaczenie dla
„rozumienia” treści informacji, policjant powinien tę zależność opisać w rubryce „treść”
(komórka nr 15). Podobnie powinien uczynić policjant tworzący meldunek, w przypadku,
gdy sposób uzyskania informacji ma znaczenie dla jej wiarygodności i sposobu jej
postrzegania przez odbiorcę (analityka).

KOMÓRKA NR 8 . Kategoria/ rodzaj źródła. Należy wpisać nazwę  źródła, od którego
pochodzi informacja. Katalog źródeł informacji w bazie danych jest zamknięty: osobowe
źródła informacji (OZI), media, obserwacja, ustalenia własne.
Źródła informacji, ich ilość i rodzaj w zasadzie zależą od pomysłowości policjanta.
Ważnym jest aby określić  źródło informacji w sposób jak najprostszy i czytelny dla
odbiorcy. Kategorią /źródłem informacji jest, np. informator ( osobowe źródła informacji),
KSIP, policjant Jan Nowak, Jan Kowalski zam. ……, N.N. taksówkarz spod dworca PKS,
N.N. mężczyzna telefonujący na nr 997, „Gazeta Olsztyńska” z dnia 15.06.2005 r. ,
Wojewódzka Ewidencja Pojazdów, PESEL, itp.
Na jednym formularzu Meldunku Informacyjnego mogą znajdować się informacje
pochodzące tylko z jednego źródła.

KOMÓRKA NR 9.   Pseudonim, nazwa źródła lub identyfikator z SMI, jeżeli został
nadany.

KOMÓRKA NR 10. Temat. Wypełnia policjant tworzący meldunek. Temat powinien być
sformułowany w sposób przejrzysty dający ogólny pogląd na treść meldunku oraz
wskazywał ewentualny zakres czy dziedzinę przestępczości, której dotyczy. Przy
określaniu tematu należy korzystać z katalogu przestępstw używanym w systemie KSIP.
Jeżeli treść meldunku dotyczy działalności przestępczej ustalonego dealera narkotyków,
jako tytuł wystarczy wpisać „Dystrybucja narkotyków” (dodając ewentualnie – o ile osoba
ta jest ustalona – jej imię i nazwisko oraz PESEL). W przypadku gdy informacja dotyczy
znanego sprawcy kradzieży samochodów należy wpisać temat „Kradzież samochodów”
(ew. przez kogo) - bez względu na szczegóły całej informacji, gdyż te umieszczone być
powinny w komórce „Treść” (nr 15). Natomiast dane osobowe „figuranta” informacji
wpisane zostaną dokładnie w komórkach nr 17.
Jeżeli jest to sprawdzenie w KSIP, tytuł powinien brzmieć –„Sprawdzenie Jana Nowaka”
(czy też np. „Sprawdzenie samochodu nr rej.WWN 5751). W przypadku rozpytania
świadka zdarzenia (osoby informującej) – tytuł można sformułować jako „ Rozpytanie
Michała Kowalskiego”, itp.; Trudno jest przewidzieć wszystkie możliwe tematy
informacji. Temat powinien być krótki, podany w sposób przejrzysty, umożliwiający
odbiorcy określenie rodzaju informacji. Treści w nim zawarte powinny wskazywać
jakiego obszaru przestępczości informacja dotyczy, jak również  ułatwiać analitykowi
prawidłową klasyfikację w systemie MI.

W tytule nie umieszcza się odnośników dotyczących źródła pochodzenia informacji. Dane
te zawarte winny być w innych komórkach. Umieszcza się tu jedynie krótkie, zwięzłe
określenie czego dotyczy informacja.
W przypadku, gdy na formularzu Meldunku Informacyjnego policjant umieszcza więcej
niż jedną informację pochodzącą od jednego źródła ( sytuacja taka wystąpić może np. w
przypadku uzyskania kilku informacji w trakcie spotkania z informatorem), w komórkę
nr 10 wpisuje – jeden pod drugim – kolejne tematy uzyskanych informacji. Należy dążyć
do wpisywania na jednym meldunku jednej informacji. Dokument w ten sposób
sporządzony jest czytelny.

KOMÓRKA NR 11. Uzupełnieni MI, nr HQMI. Wypełnia się, jeżeli uzyskane informacje
są uzupełnieniem wcześniej uzyskanych informacji, opisanych w innym meldunku.

KOMÓRKA NR 12 . Miejsce, data wypełnienia. Wymaga się, aby prawidłowym zapisem
daty był format: dd-mm-rrrr , np. Wrocław -01-08-2005.

KOMÓRKA NR 13 .Klauzula tajności. Miejsce na wpisanie klauzuli tajności adekwatnej
do charakteru źródła, a zwłaszcza odpowiedniej dla treści informacji.
Wypełnienie tej rubryki musi być zgodne z procedurą określoną w ustawie o ochronie
informacji niejawnych. Zaleca się, by policjant nadający klauzulę tajności korzystał z
załącznika nr 1 do powyższej ustawy, który pozwoli wyodrębnić informacje będące
tajemnicą państwową i służbową według klauzul obowiązujących.
Powinno dążyć się do pisania informacji jawnych, bez nadawania jakiejkolwiek klauzuli,
dzięki czemu będą one bardziej dostępne. Często, bez racjonalnych przyczyn, nadawane
są najwyższe klauzule niejawności wytwarzanym dokumentom – w tym także
dokumentom będącym nośnikami informacji – („Tajne” lub nawet „Ściśle Tajne”), przez
co informacja staje się mało dostępna.
Prawidłowo wypełniony Meldunek Informacyjny nie może dekonspirować  źródła
osobowego (pseudonim i ocena źródła nie „mówią” nic odbiorcy), dostępu do bazy,
przebiegu, sposobu czy formy operacji policyjnej, itp. Odpowiedzialność za „bezpieczne”
dla  źródła (w świetle Instrukcji Pracy Operacyjnej Policji) przekazanie uzyskanych
informacji spoczywa na twórcy meldunku i jego przełożonym.

KOMÓRKA NR 14 . Kod oceny źródła informacji. Jest jednym z trudniejszych
elementów meldunku. Wypełnienie tej rubryki, czyli określenie kodu źródła, powinno być
efektem wszechstronnej jego oceny. Policjant nadaje kod według kryteriów
przewidzianych dla meldunku tj. : „A”, „B”, „C”, „X”.

KOMÓRKA NR 15. Treść. Policjant wpisuje treść uzyskanej informacji w sposób
wyraźny, zrozumiały i logiczny. Należy zwrócić uwagę, że policjant edytujący uzyskaną
informację przetwarza ją w taki sposób by była kompletna. Do informacji nie można nic
dodawać, aby jej nie zniekształcać. Każda niejasność musi zostać uwypuklona tak, aby
odbiorca informacji wiedział o niej i mógł  ją odpowiednio wykorzystać. Treść powinna
być wpisywana w rubrykę w formie bezosobowej, unikając, zwrotów typu „informator
Kazek widział”, „współpracownik Zielony słyszał”, „w bazie KSIP stwierdzono” itp. –
gdyż o tym, skąd pochodzi dana informacja wiadomo z komórki nr „8”i „9”. W tym
miejscu nie wpisuje się, kiedy otrzymaliśmy tę informację (za wyjątkiem przypadków,
kiedy to może mieć znaczenie dla odbiorcy), ocen kodu źródła (wiarygodności źródła) czy

kodu informacji (stosunek źródła do informacji) - gdyż te oceny wpisane zostały już w
komórki nr „14” i „16”. W komórce znajduje się miejsce wyłącznie na konkretną
informację bez zbędnych opisów, utrudniających odczytanie właściwej treści informacji.
Ze  względu na czytelność i ograniczoną ilość miejsca w rubrykach, należy dążyć do
wypełniania meldunków pismem maszynowym (komputerowym).

KOMÓRKA NR 16 . Kod oceny informacji. Jest to komórka priorytetowa dla całościowej
oceny wiarygodności informacji. Wypełnia ją policjant tworzący meldunek, nadając kod
oceny informacji przekazywanej przez określoną kategorię  źródła. Oceny informacji
dokonuje według kryteriów przewidzianych przepisami tj. w skali od 1 do 4.
Nadawanie kodu informacji jest ściśle związane zarówno z charakterystyką, jak i oceną
wiarygodności źródła.
Może się zdarzyć,  że na jednym Meldunku Informacyjnym policjant umieści kilka
informacji od tego samego źródła. Ma to miejsce tylko  w przypadku  informacji
uzyskanych od jednego źródła. Zalecane jest umieszczanie jednej informacji na jednym
MI.
Wówczas kod oceny źródła (oznaczający wiarygodność) jest jednakowy dla wszystkich
informacji, natomiast poszczególne informacje różnić się mogą kodem ich oceny .
Policjant wpisując poszczególne informacje w komórkę nr 10 o tytule „Treść” (bądź nr 21
będącej dalszym ciągiem – na stronie drugiej) każdą z nich oddziela od siebie poziomą
linią, nanosząc jednocześnie w komórce nr 16 (strona czołowa) lub 24 (strona tylna) na
„wysokości” wpisanej treści odpowiedni kod informacji, adekwatny do nadanej przez
siebie oceny.

KOMÓRKA NR 17 .Osoba, adres, obiekt. Wypełnia tworzący meldunek –wpisać należy
dane osób będących przedmiotem informacji, dane obiektu (obiektów) opisywanego w
meldunku lub charakterystykę interesującego policję adresu, wymienionego w treści
Meldunku Informacyjnego. Prawidłowe wypełnianie tej rubryki niejako „wymusza” od
tworzącego meldunek przekazywanie odbiorcy wiedzy o możliwie maksymalnym
zakresie. Tworzący meldunek ma obowiązek dokonania sprawdzeń w dostępnych bazach
danych.
Do komórki nr 17 należy wpisać pełne dane jednoznacznie identyfikujące osobę w tym
także ustalone pseudonimy . W przypadku obcokrajowców konieczne jest wpisanie
obywatelstwa i innych dostępnych danych (np. nr  paszportu czy karty stałego pobytu).
W przypadku wpisywania np. pojazdu jako najważniejsze uznać należy nr rejestracyjny,
markę, kolor, dane właściciela, a w przypadku adresu – wymienić należy ulicę i numer
mieszkania. Jednocześnie może się zdarzyć, że w treści edytowanej informacji nie ma ani
jednego nazwiska, pseudonimu, pojazdu czy adresu – w takim przypadku komórka nr 17
pozostanie nie wypełniona.

KOMÓRKA NR 18. Liczba egzemplarzy, adresaci, nr DEWD. Wypełnia policjant
tworzący meldunek korzystając z pomocy

pracownika sekretariatu lub kancelarii

określonej jednostki organizacyjnej wpisując nr dokumentu, pod którym został
zarejestrowany w dzienniku ewidencji wykonanych dokumentów. Nr DEWD należy
nadać gdy zawiera informacje niejawne.

KOMÓRKA NR 19. Uwagi. Może wypełniać zarówno twórca meldunku, jaki i jego
przełożony. Spełnia ona dwie funkcje:

jest miejscem na wpisanie dekretacji przez przełożonego, jego poleceń
związanych z obiegiem informacji, czyli gdzie go skierować oraz o jakie
informacje uzupełnić.

Umożliwia zapis dodatkowych informacji nie otrzymanych od źródła; nie
należy do niej wpisywać zbyt wielu danych, gdyż stanowiłyby one odrębną
informację.

Wymogiem jest umieszczanie wyłącznie zapisów, których treści są prawdziwe gdyż nie
ma możliwości ich „osobno” oceniać, np. policjant pisząc informację o handlu
narkotykami przez Jana Kowalskiego (dodatkowo podając jakieś szczegóły), w komórce
„UWAGI”, dopisuje, że Jan Kowalski w 1998 roku był zatrzymany podczas sprzedaży
środków odurzających. W tym przypadku źródło mogło nie wiedzieć o tym fakcie.
Policjant natomiast (dopisać to może także przełożony) posiadając taką wiedzę (np.
policjant sam go w 1998 roku zatrzymał, prowadził przeciwko niemu czynności albo
sprawdził w bazie danych itd.); nie może jej wpisać do komórki „treść” (nr 15), gdyż
wiadomo, że ta wiedza nie pochodzi od źródła z komórki nr 9, a jest osobiście znana
policjantowi.

KOMÓRKA NR 20. Podpis policjanta. Podpis przełożonego. Dotyczy podpisu policjanta
sporządzającego meldunek oraz podpisu bezpośredniego przełożonego.
Przełożony, w ramach nadzoru bezpośredni, każdorazowo zapoznaje się z treścią
Meldunków Informacyjnych sporządzanych przez podległych policjantów, dokonuje
ewentualnej korekty oraz wskazuje sposób wykorzystania dokumentu.

DRUGA STRONA

Wypełnianie wszystkich komórek
powinno korespondować z
komórkami umieszczonymi na
stronie pierwszej.

KOMÓRKA NR 21.Cd temat.
Należy tu wpisać temat określony
na stronie pierwszej.

KOMÓRKA NR 22. Klauzula
tajności, ilość egzemplarzy .Należy
wpisać klauzulę tajności
(jak w komórce 13 strony czołowej)

KOMÓRKA NR 23. Ciąg dalszy treści. Stanowi ciąg dalszy treści strony czołowej (
komórka nr 15).

KOMÓRKA NR 24. Kod oceny informacji. Miejsce na wpisanie kodu oceny informacji w
skali od „1” do „4” – (zbieżnie z wytycznymi umieszczonymi w opisie wypełnienia
komórki nr 16)

KOMÓRKA NR 25. Liczba egzemplarzy, adresaci, nr DEWD. Umieszcza się i liczbę
wykonanych egzemplarzy, adresatów dokumentu, nazwisko osoby sporządzającej i
wykonującej dokument

KOMÓRKA NR 26. Uwagi. Miejsce na uwagi przełożonego nadzorującego proces obiegu
informacji ( jak na stronie czołowej).

KOMÓRKA

NR 27. Podpis policjanta. Podpis przełożonego. Dotyczy podpisu

policjanta sporządzającego meldunek oraz podpisu bezpośredniego przełożonego ( jak na
stronie pierwszej)

2. Elementy charakteryzujące źródła informacji.

Dla potrzeb standaryzacji informacji ustalono następujące kody oceny wiarygodności źródła

informacji:

„A” – źródło informacji jest uznane za niewątpliwie autentyczne i
wiarygodne ;
„B” – wiarygodność źródła informacji została potwierdzona
w odniesieniu do większości wcześniejszych informacji ;
„C” – źródło informacji zostało uznane za niewiarygodne w odniesieniu
do większości wcześniejszych informacji ;
„X” – źródło informacji jest nowe albo jego autentyczność i
wiarygodność jest nieznana lub niemożliwa do sprawdzenia

Każde źródło informacji jest różne i w indywidualny sposób powinno być oceniane nawet,
jeżeli należy do tej samej grupy (osobowych źródeł informacji, internetu). Każda grupa źródeł
charakteryzuje się innymi cechami, każda w inny sposób narażona jest na subiektywizm,
przekłamania czy świadomą dezinformację. Dokonując oceny wiarygodności  źródła
informacji należy odpowiedzieć na pytania, do jakiej grupy należy dane źródło, jaki ma cel
przekazując informacje, dlaczego współpracuje (świadomie czy nieświadomie, dobrowolnie
czy też nie) itp. To najważniejszy element weryfikacji, zwłaszcza źródeł osobowych, gdyż
one najczęściej stanowić mogą zagrożenie  świadomego działania dezinformacyjnego. Poza
tym ocena wiarygodności  źródła osobowego obejmuje także określenie i modyfikowanie
wiedzy policjanta na temat możliwości  źródła, jego poziomu intelektualnego, cech
osobowościowych. Kończąc ocenę wiarygodności osobowego źródła informacji należało by
udzielić odpowiedzi na pytanie: „kim jest ten człowiek ?”
Policjant współpracując z osobowymi źródłami informacji lub korzystając z innych, musi
mieć świadomość, w jakim stopniu dane źródło jest wiarygodne. W niektórych przypadkach
może to być łatwe (np. baza danych KSIP, pomimo zdarzających się błędów jest programowo

wiarygodna na poziomie kodu „B”, podobnie jak wypis z księgi wieczystej czy karta karna,
przy czym procesowo potwierdzonym dowodom nadać można nawet kod „A”), natomiast w
większości przypadków ocena wiarygodności jest bardzo trudna, a zwłaszcza w zakresie
charakterystyki osobowych źródeł informacji

. Policjant powinien bardzo uważnie oceniać

wiarygodność, dokonując rzeczywistej jego oceny. Mając na uwadze charakterystykę źródła
systematycznie należy dążyć do jego weryfikacji. Poznać źródło, z którym współpracujemy.
Jednak prace poznawcze prowadzone być powinny nieustannie zwłaszcza w przypadku
osobowych źródeł informacji.

3. Ocena wiarygodności informacji.

Przez wiarygodność informacji należy rozumieć stosunek źródła do informacji.
Podstawowymi kryteriami oceny są: okoliczności, w jakich źródło uzyskało przekazywane
policji informacje, czy było naocznym świadkiem zdarzenia (wiedza empiryczna tzw. wiedza
bezpośrednia), czy też przekazywaną wiedzę otrzymało pośrednio (a jeżeli tak to, w jaki
sposób, od kogo, w jakich okolicznościach), czy przekazywane informacje są wyczerpujące
czy też śladowe, znikome i dlaczego tak się dzieje, czy istnieje prawdopodobieństwo, że dane
źródło takie informacje w ogóle mogło uzyskać. Nadanie kodu wiarygodności informacji to
ustalenie stosunku źródła do informacji, określenie w jaki sposób stało się ono właścicielem,
posiadaczem informacji, którą przekazuje Policji. Dokonanie oceny informacji nie jest
możliwe bez uprzedniej oceny samego źródła i jest z nią ściśle związane. Osobowe źródło
informacji może próbować wykorzystać łatwowierność policjanta. Skłonne jest manipulować
informacją, zmieniać ją, ograniczać lub wyolbrzymiać dla swoich potrzeb.

Doświadczony policjant współpracujący z osobowym źródłem informacji uzyskując

informacje od tej samej osoby, często w zupełnie inny sposób ocenia (intuicyjnie i
nieświadomie) wiarygodność informacji. Otrzymując informację i przekazując ją innemu
policjantowi nie jest w stanie (nie mając wypracowanych narzędzi) opisać czy też określić
jednoznacznie poziomu swojej oceny, która byłaby zrozumiała dla odbiorcy. Policje państw
zachodnich, które wiele lat prowadzą badania nad problemem informacji doszły do wniosku,
że to właśnie informacja, sposób jej modyfikowania, oceniania i przekazywania jest
najważniejszym elementem w pracy całej policji.

System oceny wiarygodności informacji 4X4, używany podczas zapisu informacji na

formularzu meldunku informacyjnego, w wyniku kombinacji kodów daje możliwość
uzyskania 16 różnych ocen - od A l do X4. W świetle oceny wiarygodności informacji
przyjęto, że informacje, których wiarygodność oceniono na poziomie Al, A2, Bl, lub B2 są
wiarygodnymi - wobec czego nie ma konieczności ich potwierdzania. Pozostałe natomiast od
B3 do X4 należy traktować jako informacje niewiarygodne, które podczas czynności
analitycznych, (ale nie tylko) wymagają potwierdzenia i weryfikacji

. Na uwagę zasługuje

fakt zasadniczej różnicy pomiędzy określeniami „informacja niewiarygodna" i „informacja
nieprawdziwa". Nadając kody w systemie 4X4 policjant subiektywnie ocenia wiarygodność,
a nie prawdziwość uzyskanych informacji. Prawdziwość znajdzie swoje potwierdzenie u
odbiorcy, podczas użytkowania informacji w prowadzonym postępowaniu czy sprawie.

Ocena informacji wg. kryteriów przewidzianych we wzorze meldunku informacyjnego
dokonuje się w sposób następujący :

Zarządzenie nr 64 Komendanta Głównego Policji z dnia 17 marca 2003r., zmieniające zarządzenie w sprawie

uzyskiwania, przetwarzania i wykorzystania przez Policję informacji oraz sposobów zakładania i prowadzenia
zbiorów tych informacji, Dz.Urz. KGP z 2003r. Nr 9, poz. 47.

Komenda Główna Policji – Wyższa Szkoła Policji- Analiza Kryminalna część I ... , op. cit., s. 15.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 06
Nazwa jednostki szkoleniowej: Osoba informująca.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności
operacyjno-rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS06LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r., o ochronie danych osobowych, t.j. Dz.U. z 2002 r.,
Nr 101, późn. 926.
2. Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r., o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. Nr 11,
poz. 95, z późn. zm.
3. Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r., o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji
kryminalnych oraz o Krajowym Systemie Informatycznym, Dz.U. Nr 110, poz. 1189, z późn. zm.
4. Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony
Narodowej z 27 listopada 2003 r., w sprawie sposobu oznaczania materiałów, w tym
klauzulami tajności, oraz sposobu umieszczania klauzul na tych materiałach,
Dz.U. Nr 211, poz. 2071.
6. Zarządzenie Nr 366 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 kwietnia 2004 r.,
  w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji, załącznik numer 13 szczegółowe
zadania Zarządu Wywiadu Kryminalnego Komendy Głównej Policji, Dz. Urz. KGP
Nr 7 poz. 31.
7.  Zarządzenie nr 1399/Pf KGP z 14.12.2004 r. zmieniające zarządzenie w sprawie metod

prowadzenia przez Policje współpracy z osobowymi źródłami informacji, obserwacji i
wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych.

8. Marciniak W.,: Praca operacyjna Policji, Szczytno 2001, (pf)
9. Kudła J., Micek D. Meldunek informacyjny w czasach standaryzacji informacji,
Przegląd Policyjny, nr 4 z 2004 r.

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 06
Nazwa jednostki szkoleniowej: Przyjęcie informacji od osoby
informującej.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności
operacyjno-rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS06SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:

Pytania diagnozujące stan wiedzy słuchacza:

1. Potrafisz rozróżniać źródła informacji.

2. Znasz kategorie osobowych źródeł informacji.

3. Potrafisz ocenić wiarygodność informacji.

4. Potrafisz ocenić wiarygodność źródła informacji.

5. Potrafisz dokonać kompleksowej oceny wiarygodności

informacji w systemie 4x4.

6. Potrafisz uzyskać precyzyjną informację od osoby informującej.

7. Rozróżniasz informacje stanowiące tajemnicę służbową

i tajemnicę państwową.

8. Potrafisz sporządzić meldunek informacyjny w związku z uzyskaniem

informacji.

TAK NIE

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA– JS 07
Nazwa jednostki szkoleniowej: Informator.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 2
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS09MS01

Wskazówki dla słuchacza:
1. Wymagania wejściowe.
Wymagane są wiadomości z zakresu:
- procedury postępowania z informacjami niejawnymi.
- znajomości różnicowania tajemnicy służbowej i państwowej oraz nadawania im klauzul

niejawności.

- stosowania technik aktywnego słuchania .
- zasad sporządzania meldunku informacyjnego
2. Cele szkolenia.

Po zakończeniu jednostki szkoleniowej będziesz potrafił:

-  określić kryteria doboru kandydata na informatora,
-  stosować zasady współpracy z informatorem,
-  motywować do współpracy informatora wykorzystując odpowiednie argumenty,
-  spotkać się i przeprowadzić rozmowę z informatorem,
-  uzyskać precyzyjną informację od informatora,
-  zlecać zadania informatorowi i dokonywać instruktażu w zakresie ich wykonywania,
-  udokumentować uzyskaną informację.
-
1.  Metody nauczania i uczenia się.
Od nauczycieli policyjnych prowadzących zajęcia otrzymasz pełny zakres materiału
wymaganego do opanowania w ramach przedmiotowej jednostki szkoleniowej. Otrzymasz
wzór druku meldunku informacyjnego. Twoim zadaniem jest zapoznać się z wskazaną przez
nauczycieli policyjnych literaturą i aktami prawnymi. W trakcie zajęć korzystaj z pomocy
prowadzącego zajęcia. W przypadku niezrozumienia określonych treści masz prawo
skorzystać z konsultacji w terminie wyznaczonym przez nauczycieli policyjnych. Od
nauczycieli policyjnych otrzymasz wskazówki  w zakresie specyfiki prowadzenia rozmowy.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA– JS 07
Nazwa jednostki szkoleniowej: Informator.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców w ramach
prowadzonej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS09MS01

Pojęcie informatora.

Kryteria doboru informatora spośród osobowych źródeł informacji.

Czynniki wpływające na właściwy dobór informatorów.

Motywy, jakimi kierują się informatorzy podejmując współpracę.

Zasady współpracy z informatorem.

Sposoby sprawdzania i wykorzystywania informacji.

Wiedza zawarta w punktach kluczowych od 1 do 6 ma charakter wyłącznie poufny i znajduje
się w : Zarządzeniu Nr 16/pf Komendanta Głównego Policji z dnia 4 września 2002 r., w
sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z osobowymi źródłami informacji,
obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych, z późn. zm. (pozycja niejawna)
Zarządzenie Nr 422 PF/03 Komendanta Głównego Policji z dnia 22 sierpnia 2003 r.,
zmieniające zarządzenie w sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z
osobowymi źródłami informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz
form wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych. (pozycja niejawna)
Zrządzenie 1399/pf Komendanta Głównego Policji z dnia 14 grudnia 2004 zmieniające
zarządzenie sprawie metod prowadzenia przez Policję współpracy z osobowymi źródłami
informacji, obserwacji i wykorzystywania obiektów specjalnych oraz form wykonywania
czynności operacyjno-rozpoznawczych (pozycja niejawna)

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 07
Nazwa jednostki szkoleniowej: Informator.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny: Rozpoznawanie,
zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw i ich sprawców
w ramach prowadzonej pracy operacyjnej- SZP 01. JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS07LU01

Literatura uzupełniająca:

1. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r., o ochronie danych osobowych, Dz.U. z 2002 r., Nr 101,
późn. 926.
2. Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r., o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji
kryminalnych oraz o Krajowym Systemie Informatycznym, Dz.U. Nr 110, poz. 1189, z późn zm.
3. Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej
z 27 listopada 2003 r., w sprawie sposobu oznaczania materiałów, w tym klauzulami
tajności, oraz sposobu umieszczania klauzul na tych materiałach, Dz.U. Nr 211,
poz. 2071.
5. Zarządzenie Nr 366 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 kwietnia 2004 r., w sprawie
regulaminu Komendy Głównej Policji, załącznik numer 13 szczegółowe zadania Zarządu
Wywiadu Kryminalnego Komendy Głównej Policji, Dz. Urz. KGP Nr 7 poz. 31.
6. Marciniak W. Praca operacyjna Policji, Szczytno 2001, (pf)
7. Kudła J., Micek D., Meldunek informacyjny w czasie standaryzacji informacji, Przegląd
Policyjny, nr 4 z 2004 r.

JEDNOSTKA SZKOLENIOWA – JS 07
Nazwa jednostki szkoleniowej: Informator.
Nazwa jednostki modułowej – numer kolejny:. Prowadzenie
podstawowej pracy operacyjnej – SZP 01.JM 10.
Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant.
Zakres pracy: Wykonywanie podstawowych czynności operacyjno-
rozpoznawczych.
Stron: 1
Opracował: T. Borzoł, J. Kudła, S. Miszkiewicz.

JM10JS07SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Oceń, na podstawie przekazanych wiadomości oraz przeprowadzonych zajęć praktycznych
zrealizowanej jednostki szkoleniowej (JS07), czy nabyłeś w sposób wystarczający wiedzę
i umiejętności – zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „tak” lub „nie”.

Pytania diagnozujące stan wiedzy słuchacza:

1. Określisz kryteria doboru kandydata na informatora.

2. Znasz zasady współpracy z informatorem.

3. Potrafisz przeprowadzić rozmowę z informatorem.

4. Znasz sposoby dokumentowania informacji od informatora?

5. Znasz możliwości wykorzystania informacji uzyskanej od informatora?

TAK NIE