„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„MORFOLOGIA KRWI

OB, HCT, HGB, RBC ”

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Morfologia

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Morfologia

– jest to nazwa podstawowego

badania hematologicznego, polegającego na
oznaczaniu we krwi wersenianowej,
cytrynianowej lub heparynowej:



HCT

– hematokrytu



HGB

– stężenia hemoglobiny



RBC

– liczby krwinek czerwonych



WBC

– liczby krwinek białych

Morfologia

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

W rozszerzonej morfologii:



wyliczamy wskaźniki czerwonokrwinkowe



obliczamy liczbę płytek i ich wskaźniki



wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek

czerwonych



wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek

białych

Morfologia

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Uwaga: w monitorowaniu

niektórych stanów

klinicznych wystarcza pojedyncze oznaczenie

np. WBC w procesie zapalnym;

HGB i RBC w

niedokrwistościach,

wzgl. HCT i RBC w zaburzeniach gospodarki

wodno-elektrolitowej

O

dczyn

B

iernackiego (1897r)

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wartości referencyjne:



Kobiety do 12mm/h

wzrost

do 20mm/h po 60 r.ż.



Mężczyźni do 8mm/h

wzrost

do 15mm/h po 60 r.ż.

O

dczyn

B

iernackiego (1897r)

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PRZYCZYNY WZROSTU OB:

A. Laboratoryjne

↑stężenia globulin
↑stężenia fibrynogenu
↓stężenia albuminy
↓liczby RBC we krwi

O

dczyn

B

iernackiego (1897r)

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PRZYCZYNY WZROSTU OB. (cd):

B

.

Kliniczne

1. stany zapalne

2. choroba reumatyczna
3. nowotwory (ziarnica złośliwa)
4. ciężkie niedokrwistości
5. martwica tkanek (zawał, uraz)

6. fizjologiczne

(ciąża, połóg, podeszły wiek)

O

dczyn

B

iernackiego (1897r)

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

WADY I ZALETY OB:

-

prawidłowe OB nie wyklucza nawet poważnych

chorób

-

zawsze należy ustalić przyczyny wzrostu OB

-

tania i czuła metoda monitorowania

skuteczności terapii

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Hematokryt (HCT)

– jest to stosunek objętości

elementów morfotycznych krwi do całkowitej
objętości krwi:

HCT=

obj . RBC

obj . krwi

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Hematokryt (HCT)

– wartości referencyjne:

Kobiety:

0,37-0,47 L/L

Mężczyźni:

0,40-0,54 L/L

W analizatorach:

37-54%

Noworodki:

0,44-0,64 L/L

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

-

40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%

-

w NORMOWOLEMII (III) i HIPOWOLEMII (VII)

↓HTC = ↓RBC = niedokrwistość

Zdrowi 40%
I

Krwotok 40%
II

Niedokr. 20%
III

Nadkrw. 70%
IV

Hiperhydr. 33%
V

Hipohydr. 60%
VI

Mix 20%
VII

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

1

2

3

4

5

6

7

8

O

bj

ęt

oś

ć

krw

i [

Li

try

]

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

-

-

40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%

-

w HIPOWOLEMII spowodowanej:

(VI) hipohydratacją:↑HCT,bez zmian RBC

(II) ostry krwotok: bz HCT

uwaga: (III) po komp. ↑osocza: ↓HCT= ↓ RBC

Zdrowi 40%
I

Krwotok 40%
II

Niedokr. 20%
III

Nadkrw. 70%
IV

Hiperhydr. 33%
V

Hipohydr. 60%
VI

Mix 20%
VII

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

1

2

3

4

5

6

7

8

O

bj

ęt

oś

ć

krw

i [

Li

try

]

HCT

Po ostrym krwotoku,

jako wyraz kompensacyjnego przenikania

do krążenia płynu pozakomórkowego

↓HCT

występuje dopiero po kilku, kilkunastu godzinach

lub 2-3 dniach.

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

-

-

-

40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%

-

w HIPERWOLEMII spowodowanej:

(IV) nadkrwistość: ↑HCT = ↑RBC

(V) hiperhydratacją: ↓HTC, bez zmian RBC

Zdrowi 40%
I

Krwotok 40%
II

Niedokr. 20%
III

Nadkrw. 70%
IV

Hiperhydr. 33%
V

Hipohydr. 60%
VI

Mix 20%
VII

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

1

2

3

4

5

6

7

8

O

bj

ęt

oś

ć

krw

i [

Li

try

]

HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

↑HCT

↓HCT

1. nadkrwistości

1.

niedokrwistości

a/. pierwotna

b/. wtórne

2. utrata osocza

2.

przewodnienie

lub odwodnienie

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

1.

Spowodowany bezwzględnym wzrostem liczby

RBC

lub wzrostem ich wielkości (makrocytoza),

w przebiegu

nadkrwistości (poliglobulii):

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):

1a)

nadkrwistość pierwotna (czerwienica

prawdziwa);

1b)

nadkrwistości wtórne wywołane:

-

przewlekłym niedotlenowaniem (erytrocytoza

górska, rozedma płuc, choroby serca)

-

zwiększonym wytwarzaniem erytropoetyny

(nowotwory nerek, torbielowatość nerek)

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):

1c) autotransfuzja

jako forma dopingu w sporcie;

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):

2. Spowodowany

zmniejszeniem objętości

krążącego osocza:

2a) utrata osocza np. w chorobie oparzeniowej,

w zapaleniu otrzewnej;

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):

2b) zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej

o typie hipohydratacji (odwodnienia):

• obfite wymioty, biegunka, moczówka prosta;

• w nadmiernym poceniu-przegrzaniu (praca w

wysokich temperaturach, sport wyczynowy);

• w niedostatecznej podaży płynów (m.in. u osób

sztucznie odżywianych).

HCT

Spadek

wskaźnika hematokrytowego:

1.

Niedokrwistości spowodowane ↓ liczby RBC:

1a) ostre (po kompensacji)

lub przewlekłe

krwawienia

prowadzące do niedoboru żelaza;

1b)

niedokrwistości hemolityczne (sferocytoza,

deficyty enzymatyczne, toksyczne,

immunohemolityczne)

HCT

Spadek

wskaźnika hematokrytowego(cd):

1c)

upośledzona funkcja lub synteza HGB:

(

z niedoboru żelaza, talasemie, hemoglobinopatie)

1d)

upośledzone wytwarzanie RBC:

(megaloblastyczne, toksyczna lub popromienna

hipoplazja szpiku, zmniejszenie wytwarzania

erytropoetyny w patologii nerek)

HCT

Spadek

wskaźnika hematokrytowego(cd):

2. Zaburzenia wodno-elektrolitowe o typie

hiperhydratatacji (przewodnienia)

np. w trzecim trymestrze

ciąży

↑obj. osocza o

kilkadziesiąd procent:

d

latego wartości 3,5x10^12 RBC/L

należy jeszcze uznać za prawidłowe!

HGB

Stężenie HGB (jednostki) :

g/L x 0.06206 = mmol HGB(Fe)/L

g/dL

stężenie HGB zależy od wieku i płci;

metoda cyjanmethemoglobinowa metod

ą

referencyjn

ą w chemii klinicznej

HGB

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wartości referencyjne HGB:

Kobiety: 115-160 g/L = 7,2-10,0 mmol(Fe)/L

Kob.błog.: od 100 g/L = od 6.2 mmol(Fe)/L

Mężczyźni: 125-180 g/L = 7.8-11,3 mmol(Fe)/L

Noworodki: 142-196 g/L = 8,8-12,2 mmol(Fe)/L

W analizatorach: 12,0 - 18,0 g/dL

HGB

Po 10 dniach leczenia anemii

żelazem:

przy HGB ok. 75g/L

– ↑HGB o 20-30 g/L

Przetoczenie

500ml krwi → ↑ stęż. HGB

Obj

ętość krwi ok 5200ml + przetaczana masa

erytrocytarna

(zawierająca ok. 70 g HGB)

tzn. w

1000 ml krwi wzrosła HGB ok. 13,5 g/L

HGB

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wzrost

stężenia hemoglobiny:



w

nadkrwistościach pierwotnych i wtórnych;



w odwodnieniu.

Spadek

stężenia hemoglobiny:



w

niedokrwistościach;



w przewodnieniu.

RBC

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

RBC w

artości referencyjne:

Kobiety: 4,0 - 5,5 x 10

12

/L krwi

Kob. błog.: od 3,5 x 10

12

/L krwi

Mężczyźni: 4,5 - 6,0 x10

12

/L krwi

Noworodki: 6,5 - 7,5 x 10

12

/L krwi

W analizatorach: 4,0 - 6,0 x10

6

/

μL krwi

RBC

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

↑RBC

↓RBC

-

nadkrwistości

-

niedokrwistości

- odwodnienia

- przewodnienia

RBC , HGB , HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

12-18 g/dl

HGB

MCHC MCH

31-37 g/dl RBC 27-34 pg

HDW
2.2-3.2g/dL RBC

HCT

RBC

37-54%

MCV 80-100 fl

4-6x10

6

/

μL

RDW 11,5-14,5%

HGB
HCT

=MCHC

HGB

RBC

=MCH

HCT

RBC

=MCV

RBC

Uwaga!

REGUŁA “TRZECH”:

3xRBC = HGB g/dl

3x HGB = HCT%

HCT% : 9 = RBC

10^12/L

RBC

Uwaga!

Nie

wolno

stosować orientacyjnej metody

wyliczania

RBC

z

wartości

HCT

w przypadku

nieprawidłowego HCT

,

gdy

ż zazwyczaj stwierdzamy wówczas

zmienioną objętość krwinek.

RBC

Uwaga!

Orientacyjnego sposobu oceny RBC za

pomocą

HCT nie wolno

stosować do obliczania:

bezwzglednej liczby

retikulocytów;

wskaźników czerwonokrwinkowych:

MCV, MCH

RBC

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Czy można

żyć bez powietrza?

RBC

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

„Miłość”

Maria Pawlikowska

– Jasnorzewska

(córka Wojciecha, wnuczka Juliusza Kossaka

Nie widziałam Cię już od miesiąca.

I nic. Jestem może

bledsza

,

trochę

śpiąca

, trochę bardziej

milcząca

,

lecz widać

można żyć bez powietrza

!

Adaptacja do hipoksji

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Adaptacja do hipoksji

wysokogórskiej

(objawy: ból, zawroty głowy, nudności):

I. Przyspieszenie akcji serca i oddechu;

II. Skurcz

naczyń zatok śledzionowych (↑liczby RBC )

i ↑syntezy 2,3 BPG w erytrocytach

(↓powinowactwa HGB i ↑efektu Bohra);

III.

↑ syntezy erytropoetyny przez nerki (↑liczby RBC).

„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„MORFOLOGIA KRWI:

MCV, MCH, MCHC

RDW HDW”

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

3xRBC = HGB 3xHGB = HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

12-18 g/dl

HGB

MCHC MCH

31-37 g/dl RBC 27-34 pg

HDW
2.2-3.2g/dL RBC

HCT

RBC

37-54%

MCV 80-100 fl

4-6x10

6

/

μL

RDW 11,5-14,5%

HGB
HCT

=MCHC

HGB

RBC

=MCH

HCT

RBC

=MCV

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Średnia objętość krwinki czerwonej

Wyliczana na podstawie hematokrytu i liczby

erytrocytów wg. wzoru:

MCV=

HCT

RBC

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wartości referencyjne:

80-100 fl - normocyt

poniżej 80 fl - mikrocyt

powyżej 100 fl - makrocyt

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MCV



bardzo stabilne dla zdrowej osoby;



porównywać kolejne wyniki;



wczesny sygnał anemii niedoborowych;



spore różnice wartości pomiędzy osobami.

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD



MCV wyliczona

na podstawie wartości HCT i RBC:

-

w różnicowaniu niedokrwistości;

-

w ocenie gosp. wodno-mineralnej

↑ w zaburzeniach hipotonicznych

↓ w zaburzeniach hipertonicznych

•MCV mierzona w środowisku izoosmotycznym (H-1 technicon):

-

tylko w różnicowaniu niedokrwistości

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Ta sama nazwa mikro-, normo- i makrocyty obejmuje

dwa różne pojęcia: objętość krwinki oraz

jej

średnicę ocenianą mikroskopowo

np. SFEROCYT jest mikrocytem w ocenie

mikroskopowej (jego średnica jest mniejsza niż

prawidłowego erytrocytu), a zarazem jest

normocytem w ocenie MCV.

MCV-wyliczany, CVM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Megalocyt jest makrocytem wg. obydwu kryteriów:

mikroskopowego i warto

ś

ci MCV.

RBC volume - Histogram

MCV,RDW

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

• RDW =11,5-14,5% MCV (miarą anizocytozy);

• Gdy MCV i RDW w normie, to wykluczamy

anemie niedoborowe

RBC volume - Histogram

MCV,RDW

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

-monitorowanie terapii anemii niedoborowych;

-

ocena czasu przeżycia subpopulacji RBC;

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny wzrostu MCV:

•niedokrwistości makrocytarne

z niedoboru wit. B12 i/lub kwasu foliowego;



hipotoniczna hiperhydratacja;



fizjologicznie u noworodków.

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):

50%

wszystkich

niedokrwistości

makrocytarnych

to niedokrwistości

z niedoboru wit. B12 i/lub kwasu foliowego:

MCV 150 fl , MCH 50 pg , MCHC (N ↓)

(Ref.80-100) (Ref.27-34) (Ref.310-370)

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Niedokrwistość makrocytarna z niedoboru wit. B12

i/lub kwasu foliowego

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):

25%

makrocytozy wywołana:



alkoholizmem (MCV 100-115 fl)



chorobami wątroby;

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):

25%

inne choroby np.:



terapia cytostatykami

(antagoniści kw. foliowego,

inhibitory syntezy DNA, cyklofosfamid);



rzekoma makrocytoza w chorobie zimnych aglutynin

– należy próbkę ogrzać do 37

°C :

(fałszywie

↓RBC, ↑MCV i ↑MCH)

↑ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wzrost MCV

Gdy makrocytoza:



ogladać rozmaz krwi!



makroowalocyty i hipersegmentacja jąder

ułatwia diagnozę anemii megaloblastycznej

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny spadku MCV:



niedokrwistość mikrocytarna

z niedoboru żelaza



hipertoniczna hipohydratacja

spowodowana nadmierną utratą wody lub

jej niewystarczającym dostarczaniem

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):

Zawsze

należy ustalić przyczynę mikrocytozy.

W Polsce najczęściej anemia mikrocytarna

hipochromiczna z niedoboru żelaza

MCV 55fl MCH 15pg MCHC220 g/l RBC

(Ref.80-100) (Ref.27-34) (Ref.310-370)

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Anemia mikrocytarna hipochromiczna:

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):

• Początki anemii mikrocytarnej hipochromicznej:

najwcześniej pojawia się anizocytoza

i wzrost odsetka mikrocytów, gdy jeszcze

HGB, żelazo, MCH, MCHC

są w normie;

UWAGA! gdy MCV i RDW w normie rezygnujemy

z oceny gospodarki żelazowej!!!

MCV i RDW

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Anemia mikrocytowa - anizocytoza (RDW):

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):



w późnym okresie anemii z niedoboru żelaza:

↓MCHC, HGB ↓ 90g/dl,

wysycenie transferyny żelazem ↓16%;



rzadkością jest anemia mikrocytarna angiopatyczna

spowodowana fragmentacją RBC we krwi obwodowej.

↓ MCV

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):

Rzadkością są:



anemia mikrocytarna w talasemiach (alfa, beta);



anemia mikrocytarna w chorobach przewlekłych;



anemia mikrocytarna angiopatyczna spowodowana

fragmentacją RBC we krwi obwodowej.

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Parametr ten określa średnią masę hemoglobiny

w krwince czerwonej, wyliczany jest ze stężenia

HGB i RBC wg wzoru:

MCH=

HGB

RBC

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MCH [pg] x 0,06206 = MCH [fmol(Fe)]

27 - 34 1.7

– 2.1

NORMOCHROMIA wartości referenc.

↓MCH (hipochromia)

↑MCH (hiperchromia)

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

↓MCH (hipochromia):



anemia niedobarwliwa

z niedoboru żelaza

np. w przebiegu choroby nowotworowej.

↑MCH (hiperchromia):



anemia megaloblastyczna;



marskość wątroby.

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Podział niedokrwistości w oparciu o MCH:

- anemie normobarwliwe

(ostre, hemolityczne, aplastyczne);

- anemie niedobarwliwe

tzw. „barwnikowe”;

- anemie nadbarwliwe

tzw. „komórkowe”,

makrocytowe.

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Do oceny niedobarwliwości (hipochromia)

i nadbarwliwości (hiperchromia) krwinek

czerwonych służą 2 odmienne kryteria tzn.:

MCH i ocena w mikroskopie świetlnym RBC (w

barwionych rozmazach krwi).

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Mikrocyt w niedokrwistości z niedoboru żelaza

jest niedobarwliwy

wg obu kryteriów

MCH-wyliczany, CHM-mierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Sferocyt :

jest nadbarwliwy wg. oceny mikroskopowej,

natomiast normobarwliwy wg. oceny MCH.

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Średnie stężenie hemoglobiny w krwinkach

czerwonych jest miarą wysycenia krwinek

czerwonych hemoglobiną i wyliczane jest wg

wzoru:

MCHC=

HGB
HCT

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wartości referencyjne :

g/L RBC x 0,06206 mmol(Fe)/L RBC

310-370 19-23

Stężenie HGB w RBC

jest ok.

dwukrotnie wyższe niż we krwi.

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny ↑MCHC:

1/.

wrodzona niedokrwistość sferocytowa (wartości

MCHC ok. górnej granicy);

2/. hipertonia

osocza z powodu niewystarczającego

dostarczenia wody

(np. u osób sztucznie

odżywianych) lub nadmiernej utraty wody

(obfite poty, moczówka prosta);

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny ↑MCHC (cd):

3/.↑MCHC z przyczyn hematologicznych następuje

bardzo rzadko

, gdyż granica rozpuszczalności HGB

w wodzie wynosi 380g/l

Uwaga!

Każdy wynik MCHC powyżej 380 g/L (24 mmol(Fe)/L)

jest

bezwzględnym wskazaniem

do kontroli i powtórzenia HGB i HCT!

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Kliniczne przyczyny ↓MCHC:



1/. znaczna retikulocytoza;



2/.

niedokrwistość z niedoboru żelaza;



3/. hipotonia osocza

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Jeżeli z trzech podstawowych oznaczeń

hematologicznych: HGB, HCT i RBC

wykonuje się tylko HGB i HCT,

to jedynym

wskaźnikiem czerwonokrwinkowym,

który można wyliczyć jest MCHC.

MCHCwyliczany,CHCMmierzony

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Pamietać należy, że MCHC jest prawie zawsze w

granicach wartości referencyjnych, nawet w

niedokrwistościach, niezależnie od wartości MCV,

z wyjątkiem:



wrodzonej sferocytozy

– ↑MCHC (górna granica)



znacznej retikulocytozy -

↓MCHC (retikulocyty

zawierają ↓HGB wzgl. objętości niż dojrzałe RBC)

HGB conc. - Histogram:

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MCHC

31-37

g/dL RBC

HDW

(ANIZOCHROMIA)

2.2-3.2

g/dL RBC

HGB CONC.

nRBC

↑

________↑

Λ

↑_____________

→

0

31

37

50 gHGB/dL RBC

PLT 130-400 x 10

9

/L krwi

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PCT 0.1

– 0.4 %

MPV 7.2

– 11.1 fL

PDW 25

– 65 % (lub fL)

PLT 130-400 x 10

3

/

μL krwi

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MPV 7.2

– 11.1 fL

PLT Large

fL (przy ↑MPV)

P-LCR

% dużych „Large” płytek

„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„PATOBIOCHEMIA ANEMII:

RETIKULOCYTY, ERYTROPOEZA”

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

RBC , HGB , HCT

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

12-18 g/dl

HGB

MCHC MCH

31-37 g/dl RBC 27-34 pg

HDW
2.2-3.2g/dL RBC

HCT

RBC

37-54%

MCV 80-100 fl

4-6x10

6

/

μL

RDW 11,5-14,5%

HGB
HCT

=MCHC

HGB

RBC

=MCH

HCT

RBC

=MCV

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

RET = retikulocyty. Parametr ten odzwierciedla

aktywność erytropoetyczną szpiku kostnego

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Retikulocyt :

• to młoda krwinka czerwona, pozbawiona jądra.

• zawiera mRNA, aa-tRNA, mitochondria, enzymy.

• w RET syntetyzowana jest jeszcze hemoglobina.

• w krążeniu do 4 dni → dojrzałą RBC

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

RC

– względna liczba retikulocytów:

Wartości refer.: 0,5-2,0% RBC tzn. 5-20 ‰

ARC

– bezwzględna liczba retikulocytów:

Wartości: 25-75 RET x10

9

/L

Mierzone: CVMr CHMr CHCMr

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

CRC

– Corrected Reticulocyte Count:

Przy ↓HCT, ↓RBC wartość RC% fałszywie ↑:

CRC = RC% x (anemia HCT% : HCT 45%).

RPI

– Reticulocyte Production Index:

RPI = CRC% : maturationtime

RPI = CRC% x (anemia HCT% : HCT 45%)

Adekwatna odpowiedź szpiku RPI > 3

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Pacjent I Pacjent II

HCT% 36 21

RBC x10^12/l 3.9 2.3

RC%

3.5

3.5

OCENA: ↑ ↑

ARCx10^9/l

136

98

OCENA: ↑ ↑

CRC%

2.8

1.6

wsp.korekcyjny do wartośći HCT45%:

36/45=0.8 21/45=0.46

OCENA: ↑ N

RPI

2.24

0.75

wsp.korek. do prawidł. czasu przeżycia:

36/45=0.8 21/45=0.46

OCENA: N↓ ↓↓

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

UWAGA

Precyzja manualnej metody oznaczania

retikulocytów (barwienie) jest bardzo mała,

zwłaszcza przy niskich wartościach RET.

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Wzrost wartości RET:



zespoły hemolityczne



ostre niedotlenowanie



pierwsze dni po ostrym krwotoku



5-9 dnia leczenia anemii

z niedoboru żelaza,

wit. B12 , kwasu foliowego

(przełom retikulocytarny do kilkuset ‰!!!)

RET

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Spadek wartości RET:



niedokrwistość hipoplastyczna



brak leczenia niedoborowych anemii

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA

-

anemia hipoproliferacyjna;

-

anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku;

PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA

-

anemia hemolityczna;

-

anemia pokrwotoczna normocytowa,

normochromiczna.

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA

I. anemia hipoproliferacyjna:

a/. Anemia normocytowa normochromiczna



RBC mikroskopowo bez zmian



MCV i RDW bez zmian



hipoplazja szpiku



mała stymulacja erytropoetyną

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd)

I.- anemia hipoproliferacyjna (cd):

b/. Anemia

różnorodna:



RBC mikroskopowo nieprawidłowe i wzrost RDW



dysmielopoeza



przerzuty nowotworów do szpiku

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd)

II.- anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku:

a/.

MCV <80 fl i RDW ↑

Anemia mikrocytowa hipochromiczna z niedoboru żelaza;

b/. MCV <80 fl i RDW bez zmian

Talasemia, przewlekłe choroby;

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd):

II. anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku (cd):

c/.

MCV >100 fl i RDW ↑

Choroba alkoholowa:

d/.

MCV >115 fl i RDW ↑

Niedobór wit. B12 i/lub kwasu foliowego:

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA

-anemia hipoproliferacyjna;

-anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku;

PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA

-

anemia hemolityczna;

-

anemia pokrwotoczna normocytowa,

normochromiczna.

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA

III. anemia hemolityczna:

a/. wewnątrzkrwinkowe zaburzenia:

1. Defekty błonowe (↓oporność osmotyczna):

eliptocytoza, sferocytoza, akantocytoza;

2. Hemoglobinopatia ( elektroforeza HGB);

3. Enzymopatie: ↓PK , ↓G6PD.

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA (cd)

III. anemia hemolityczna (cd):

b/. zewnątrzkrwinkowe zaburzenia:

1. Anemia autoimmunohemolityczna

odczyn Coombsa dodatni

2. Fragmenty RBC ( mikroangiopatia, oparzenia).

Patobiochemia niedokrwistości

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA (cd)

IV. anemia pokrwotoczna normocytowa, normochromiczna:

Izowolemia po ostrym krwotoku:



RBC, HGB, HCT zmniejszone



MCV oraz RDW bez zmian.

Brak leczenia

ostrej lub przewlekłej utraty krwi prowadzi do

powstania anemii mikrocytowej hipochromicznej z niedoboru żelaza

DZIĘKUJĘ