„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”
Księga Mądrości 7,15
„MORFOLOGIA KRWI
OB, HCT, HGB, RBC ”
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Morfologia
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Morfologia
– jest to nazwa podstawowego
badania hematologicznego, polegającego na
oznaczaniu we krwi wersenianowej,
cytrynianowej lub heparynowej:
HCT
– hematokrytu
HGB
– stężenia hemoglobiny
RBC
– liczby krwinek czerwonych
WBC
– liczby krwinek białych
Morfologia
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
W rozszerzonej morfologii:
wyliczamy wskaźniki czerwonokrwinkowe
obliczamy liczbę płytek i ich wskaźniki
wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek
czerwonych
wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek
białych
Morfologia
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Uwaga: w monitorowaniu
niektórych stanów
klinicznych wystarcza pojedyncze oznaczenie
np. WBC w procesie zapalnym;
HGB i RBC w
niedokrwistościach,
wzgl. HCT i RBC w zaburzeniach gospodarki
wodno-elektrolitowej
O
dczyn
B
iernackiego (1897r)
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wartości referencyjne:
Kobiety do 12mm/h
wzrost
do 20mm/h po 60 r.ż.
Mężczyźni do 8mm/h
wzrost
do 15mm/h po 60 r.ż.
O
dczyn
B
iernackiego (1897r)
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PRZYCZYNY WZROSTU OB:
A. Laboratoryjne
↑stężenia globulin
↑stężenia fibrynogenu
↓stężenia albuminy
↓liczby RBC we krwi
O
dczyn
B
iernackiego (1897r)
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PRZYCZYNY WZROSTU OB. (cd):
B
.
Kliniczne
1. stany zapalne
2. choroba reumatyczna
3. nowotwory (ziarnica złośliwa)
4. ciężkie niedokrwistości
5. martwica tkanek (zawał, uraz)
6. fizjologiczne
(ciąża, połóg, podeszły wiek)
O
dczyn
B
iernackiego (1897r)
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
WADY I ZALETY OB:
-
prawidłowe OB nie wyklucza nawet poważnych
chorób
-
zawsze należy ustalić przyczyny wzrostu OB
-
tania i czuła metoda monitorowania
skuteczności terapii
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Hematokryt (HCT)
– jest to stosunek objętości
elementów morfotycznych krwi do całkowitej
objętości krwi:
HCT=
obj . RBC
obj . krwi
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Hematokryt (HCT)
– wartości referencyjne:
Kobiety:
0,37-0,47 L/L
Mężczyźni:
0,40-0,54 L/L
W analizatorach:
37-54%
Noworodki:
0,44-0,64 L/L
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
-
40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%
-
w NORMOWOLEMII (III) i HIPOWOLEMII (VII)
↓HTC = ↓RBC = niedokrwistość
Zdrowi 40%
I
Krwotok 40%
II
Niedokr. 20%
III
Nadkrw. 70%
IV
Hiperhydr. 33%
V
Hipohydr. 60%
VI
Mix 20%
VII
0
1
2
3
4
5
6
7
8
0
1
2
3
4
5
6
7
8
O
bj
ęt
oś
ć
krw
i [
Li
try
]
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
-
-
40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%
-
w HIPOWOLEMII spowodowanej:
(VI) hipohydratacją:↑HCT,bez zmian RBC
(II) ostry krwotok: bz HCT
uwaga: (III) po komp. ↑osocza: ↓HCT= ↓ RBC
Zdrowi 40%
I
Krwotok 40%
II
Niedokr. 20%
III
Nadkrw. 70%
IV
Hiperhydr. 33%
V
Hipohydr. 60%
VI
Mix 20%
VII
0
1
2
3
4
5
6
7
8
0
1
2
3
4
5
6
7
8
O
bj
ęt
oś
ć
krw
i [
Li
try
]
HCT
Po ostrym krwotoku,
jako wyraz kompensacyjnego przenikania
do krążenia płynu pozakomórkowego
↓HCT
występuje dopiero po kilku, kilkunastu godzinach
lub 2-3 dniach.
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
-
-
-
40% 40% 20% 70% 33% 60% 20%
-
w HIPERWOLEMII spowodowanej:
(IV) nadkrwistość: ↑HCT = ↑RBC
(V) hiperhydratacją: ↓HTC, bez zmian RBC
Zdrowi 40%
I
Krwotok 40%
II
Niedokr. 20%
III
Nadkrw. 70%
IV
Hiperhydr. 33%
V
Hipohydr. 60%
VI
Mix 20%
VII
0
1
2
3
4
5
6
7
8
0
1
2
3
4
5
6
7
8
O
bj
ęt
oś
ć
krw
i [
Li
try
]
HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
↑HCT
↓HCT
1. nadkrwistości
1.
niedokrwistości
a/. pierwotna
b/. wtórne
2. utrata osocza
2.
przewodnienie
lub odwodnienie
HCT
Wzrost wskaźnika hematokrytowego
1.
Spowodowany bezwzględnym wzrostem liczby
RBC
lub wzrostem ich wielkości (makrocytoza),
w przebiegu
nadkrwistości (poliglobulii):
HCT
Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):
1a)
nadkrwistość pierwotna (czerwienica
prawdziwa);
1b)
nadkrwistości wtórne wywołane:
-
przewlekłym niedotlenowaniem (erytrocytoza
górska, rozedma płuc, choroby serca)
-
zwiększonym wytwarzaniem erytropoetyny
(nowotwory nerek, torbielowatość nerek)
HCT
Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):
1c) autotransfuzja
jako forma dopingu w sporcie;
HCT
Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):
2. Spowodowany
zmniejszeniem objętości
krążącego osocza:
2a) utrata osocza np. w chorobie oparzeniowej,
w zapaleniu otrzewnej;
HCT
Wzrost wskaźnika hematokrytowego(cd):
2b) zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
o typie hipohydratacji (odwodnienia):
• obfite wymioty, biegunka, moczówka prosta;
• w nadmiernym poceniu-przegrzaniu (praca w
wysokich temperaturach, sport wyczynowy);
• w niedostatecznej podaży płynów (m.in. u osób
sztucznie odżywianych).
HCT
Spadek
wskaźnika hematokrytowego:
1.
Niedokrwistości spowodowane ↓ liczby RBC:
1a) ostre (po kompensacji)
lub przewlekłe
krwawienia
prowadzące do niedoboru żelaza;
1b)
niedokrwistości hemolityczne (sferocytoza,
deficyty enzymatyczne, toksyczne,
immunohemolityczne)
HCT
Spadek
wskaźnika hematokrytowego(cd):
1c)
upośledzona funkcja lub synteza HGB:
(
z niedoboru żelaza, talasemie, hemoglobinopatie)
1d)
upośledzone wytwarzanie RBC:
(megaloblastyczne, toksyczna lub popromienna
hipoplazja szpiku, zmniejszenie wytwarzania
erytropoetyny w patologii nerek)
HCT
Spadek
wskaźnika hematokrytowego(cd):
2. Zaburzenia wodno-elektrolitowe o typie
hiperhydratatacji (przewodnienia)
np. w trzecim trymestrze
ciąży
↑obj. osocza o
kilkadziesiąd procent:
d
latego wartości 3,5x10^12 RBC/L
należy jeszcze uznać za prawidłowe!
HGB
Stężenie HGB (jednostki) :
g/L x 0.06206 = mmol HGB(Fe)/L
g/dL
stężenie HGB zależy od wieku i płci;
metoda cyjanmethemoglobinowa metod
ą
referencyjn
ą w chemii klinicznej
HGB
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wartości referencyjne HGB:
Kobiety: 115-160 g/L = 7,2-10,0 mmol(Fe)/L
Kob.błog.: od 100 g/L = od 6.2 mmol(Fe)/L
Mężczyźni: 125-180 g/L = 7.8-11,3 mmol(Fe)/L
Noworodki: 142-196 g/L = 8,8-12,2 mmol(Fe)/L
W analizatorach: 12,0 - 18,0 g/dL
HGB
Po 10 dniach leczenia anemii
żelazem:
przy HGB ok. 75g/L
– ↑HGB o 20-30 g/L
Przetoczenie
500ml krwi → ↑ stęż. HGB
Obj
ętość krwi ok 5200ml + przetaczana masa
erytrocytarna
(zawierająca ok. 70 g HGB)
tzn. w
1000 ml krwi wzrosła HGB ok. 13,5 g/L
HGB
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wzrost
stężenia hemoglobiny:
w
nadkrwistościach pierwotnych i wtórnych;
w odwodnieniu.
Spadek
stężenia hemoglobiny:
w
niedokrwistościach;
w przewodnieniu.
RBC
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
RBC w
artości referencyjne:
Kobiety: 4,0 - 5,5 x 10
12
/L krwi
Kob. błog.: od 3,5 x 10
12
/L krwi
Mężczyźni: 4,5 - 6,0 x10
12
/L krwi
Noworodki: 6,5 - 7,5 x 10
12
/L krwi
W analizatorach: 4,0 - 6,0 x10
6
/
μL krwi
RBC
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
↑RBC
↓RBC
-
nadkrwistości
-
niedokrwistości
- odwodnienia
- przewodnienia
RBC , HGB , HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
12-18 g/dl
HGB
MCHC MCH
31-37 g/dl RBC 27-34 pg
HDW
2.2-3.2g/dL RBC
HCT
RBC
37-54%
MCV 80-100 fl
4-6x10
6
/
μL
RDW 11,5-14,5%
HGB
HCT
=MCHC
HGB
RBC
=MCH
HCT
RBC
=MCV
RBC
Uwaga!
REGUŁA “TRZECH”:
3xRBC = HGB g/dl
3x HGB = HCT%
HCT% : 9 = RBC
10^12/L
RBC
Uwaga!
Nie
wolno
stosować orientacyjnej metody
wyliczania
RBC
z
wartości
HCT
w przypadku
nieprawidłowego HCT
,
gdy
ż zazwyczaj stwierdzamy wówczas
zmienioną objętość krwinek.
RBC
Uwaga!
Orientacyjnego sposobu oceny RBC za
pomocą
HCT nie wolno
stosować do obliczania:
bezwzglednej liczby
retikulocytów;
wskaźników czerwonokrwinkowych:
MCV, MCH
RBC
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Czy można
żyć bez powietrza?
RBC
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
„Miłość”
Maria Pawlikowska
– Jasnorzewska
(córka Wojciecha, wnuczka Juliusza Kossaka
Nie widziałam Cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może
bledsza
,
trochę
śpiąca
, trochę bardziej
milcząca
,
lecz widać
można żyć bez powietrza
!
Adaptacja do hipoksji
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Adaptacja do hipoksji
wysokogórskiej
(objawy: ból, zawroty głowy, nudności):
I. Przyspieszenie akcji serca i oddechu;
II. Skurcz
naczyń zatok śledzionowych (↑liczby RBC )
i ↑syntezy 2,3 BPG w erytrocytach
(↓powinowactwa HGB i ↑efektu Bohra);
III.
↑ syntezy erytropoetyny przez nerki (↑liczby RBC).
„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”
Księga Mądrości 7,15
„MORFOLOGIA KRWI:
MCV, MCH, MCHC
RDW HDW”
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3xRBC = HGB 3xHGB = HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
12-18 g/dl
HGB
MCHC MCH
31-37 g/dl RBC 27-34 pg
HDW
2.2-3.2g/dL RBC
HCT
RBC
37-54%
MCV 80-100 fl
4-6x10
6
/
μL
RDW 11,5-14,5%
HGB
HCT
=MCHC
HGB
RBC
=MCH
HCT
RBC
=MCV
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Średnia objętość krwinki czerwonej
Wyliczana na podstawie hematokrytu i liczby
erytrocytów wg. wzoru:
MCV=
HCT
RBC
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wartości referencyjne:
80-100 fl - normocyt
poniżej 80 fl - mikrocyt
powyżej 100 fl - makrocyt
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MCV
bardzo stabilne dla zdrowej osoby;
porównywać kolejne wyniki;
wczesny sygnał anemii niedoborowych;
spore różnice wartości pomiędzy osobami.
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MCV wyliczona
na podstawie wartości HCT i RBC:
-
w różnicowaniu niedokrwistości;
-
w ocenie gosp. wodno-mineralnej
↑ w zaburzeniach hipotonicznych
↓ w zaburzeniach hipertonicznych
•MCV mierzona w środowisku izoosmotycznym (H-1 technicon):
-
tylko w różnicowaniu niedokrwistości
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Ta sama nazwa mikro-, normo- i makrocyty obejmuje
dwa różne pojęcia: objętość krwinki oraz
jej
średnicę ocenianą mikroskopowo
np. SFEROCYT jest mikrocytem w ocenie
mikroskopowej (jego średnica jest mniejsza niż
prawidłowego erytrocytu), a zarazem jest
normocytem w ocenie MCV.
MCV-wyliczany, CVM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Megalocyt jest makrocytem wg. obydwu kryteriów:
mikroskopowego i warto
ś
ci MCV.
RBC volume - Histogram
MCV,RDW
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
• RDW =11,5-14,5% MCV (miarą anizocytozy);
• Gdy MCV i RDW w normie, to wykluczamy
anemie niedoborowe
RBC volume - Histogram
MCV,RDW
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
-monitorowanie terapii anemii niedoborowych;
-
ocena czasu przeżycia subpopulacji RBC;
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny wzrostu MCV:
•niedokrwistości makrocytarne
z niedoboru wit. B12 i/lub kwasu foliowego;
hipotoniczna hiperhydratacja;
fizjologicznie u noworodków.
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):
50%
wszystkich
niedokrwistości
makrocytarnych
to niedokrwistości
z niedoboru wit. B12 i/lub kwasu foliowego:
MCV 150 fl , MCH 50 pg , MCHC (N ↓)
(Ref.80-100) (Ref.27-34) (Ref.310-370)
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Niedokrwistość makrocytarna z niedoboru wit. B12
i/lub kwasu foliowego
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):
25%
makrocytozy wywołana:
alkoholizmem (MCV 100-115 fl)
chorobami wątroby;
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny wzrostu MCV (cd):
25%
inne choroby np.:
terapia cytostatykami
(antagoniści kw. foliowego,
inhibitory syntezy DNA, cyklofosfamid);
rzekoma makrocytoza w chorobie zimnych aglutynin
– należy próbkę ogrzać do 37
°C :
(fałszywie
↓RBC, ↑MCV i ↑MCH)
↑ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wzrost MCV
Gdy makrocytoza:
ogladać rozmaz krwi!
makroowalocyty i hipersegmentacja jąder
ułatwia diagnozę anemii megaloblastycznej
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny spadku MCV:
niedokrwistość mikrocytarna
z niedoboru żelaza
hipertoniczna hipohydratacja
spowodowana nadmierną utratą wody lub
jej niewystarczającym dostarczaniem
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):
Zawsze
należy ustalić przyczynę mikrocytozy.
W Polsce najczęściej anemia mikrocytarna
hipochromiczna z niedoboru żelaza
MCV 55fl MCH 15pg MCHC220 g/l RBC
(Ref.80-100) (Ref.27-34) (Ref.310-370)
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Anemia mikrocytarna hipochromiczna:
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):
• Początki anemii mikrocytarnej hipochromicznej:
najwcześniej pojawia się anizocytoza
i wzrost odsetka mikrocytów, gdy jeszcze
HGB, żelazo, MCH, MCHC
są w normie;
UWAGA! gdy MCV i RDW w normie rezygnujemy
z oceny gospodarki żelazowej!!!
MCV i RDW
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Anemia mikrocytowa - anizocytoza (RDW):
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):
w późnym okresie anemii z niedoboru żelaza:
↓MCHC, HGB ↓ 90g/dl,
wysycenie transferyny żelazem ↓16%;
rzadkością jest anemia mikrocytarna angiopatyczna
spowodowana fragmentacją RBC we krwi obwodowej.
↓ MCV
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny spadku MCV (cd):
Rzadkością są:
anemia mikrocytarna w talasemiach (alfa, beta);
anemia mikrocytarna w chorobach przewlekłych;
anemia mikrocytarna angiopatyczna spowodowana
fragmentacją RBC we krwi obwodowej.
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Parametr ten określa średnią masę hemoglobiny
w krwince czerwonej, wyliczany jest ze stężenia
HGB i RBC wg wzoru:
MCH=
HGB
RBC
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MCH [pg] x 0,06206 = MCH [fmol(Fe)]
27 - 34 1.7
– 2.1
NORMOCHROMIA wartości referenc.
↓MCH (hipochromia)
↑MCH (hiperchromia)
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
↓MCH (hipochromia):
anemia niedobarwliwa
z niedoboru żelaza
np. w przebiegu choroby nowotworowej.
↑MCH (hiperchromia):
anemia megaloblastyczna;
marskość wątroby.
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Podział niedokrwistości w oparciu o MCH:
- anemie normobarwliwe
(ostre, hemolityczne, aplastyczne);
- anemie niedobarwliwe
tzw. „barwnikowe”;
- anemie nadbarwliwe
tzw. „komórkowe”,
makrocytowe.
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Do oceny niedobarwliwości (hipochromia)
i nadbarwliwości (hiperchromia) krwinek
czerwonych służą 2 odmienne kryteria tzn.:
MCH i ocena w mikroskopie świetlnym RBC (w
barwionych rozmazach krwi).
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Mikrocyt w niedokrwistości z niedoboru żelaza
jest niedobarwliwy
wg obu kryteriów
MCH-wyliczany, CHM-mierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Sferocyt :
jest nadbarwliwy wg. oceny mikroskopowej,
natomiast normobarwliwy wg. oceny MCH.
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Średnie stężenie hemoglobiny w krwinkach
czerwonych jest miarą wysycenia krwinek
czerwonych hemoglobiną i wyliczane jest wg
wzoru:
MCHC=
HGB
HCT
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wartości referencyjne :
g/L RBC x 0,06206 mmol(Fe)/L RBC
310-370 19-23
Stężenie HGB w RBC
jest ok.
dwukrotnie wyższe niż we krwi.
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny ↑MCHC:
1/.
wrodzona niedokrwistość sferocytowa (wartości
MCHC ok. górnej granicy);
2/. hipertonia
osocza z powodu niewystarczającego
dostarczenia wody
(np. u osób sztucznie
odżywianych) lub nadmiernej utraty wody
(obfite poty, moczówka prosta);
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny ↑MCHC (cd):
3/.↑MCHC z przyczyn hematologicznych następuje
bardzo rzadko
, gdyż granica rozpuszczalności HGB
w wodzie wynosi 380g/l
Uwaga!
Każdy wynik MCHC powyżej 380 g/L (24 mmol(Fe)/L)
jest
bezwzględnym wskazaniem
do kontroli i powtórzenia HGB i HCT!
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Kliniczne przyczyny ↓MCHC:
1/. znaczna retikulocytoza;
2/.
niedokrwistość z niedoboru żelaza;
3/. hipotonia osocza
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Jeżeli z trzech podstawowych oznaczeń
hematologicznych: HGB, HCT i RBC
wykonuje się tylko HGB i HCT,
to jedynym
wskaźnikiem czerwonokrwinkowym,
który można wyliczyć jest MCHC.
MCHCwyliczany,CHCMmierzony
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Pamietać należy, że MCHC jest prawie zawsze w
granicach wartości referencyjnych, nawet w
niedokrwistościach, niezależnie od wartości MCV,
z wyjątkiem:
wrodzonej sferocytozy
– ↑MCHC (górna granica)
znacznej retikulocytozy -
↓MCHC (retikulocyty
zawierają ↓HGB wzgl. objętości niż dojrzałe RBC)
HGB conc. - Histogram:
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MCHC
31-37
g/dL RBC
HDW
(ANIZOCHROMIA)
2.2-3.2
g/dL RBC
HGB CONC.
nRBC
↑
________↑
Λ
↑_____________
→
0
31
37
50 gHGB/dL RBC
PLT 130-400 x 10
9
/L krwi
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PCT 0.1
– 0.4 %
MPV 7.2
– 11.1 fL
PDW 25
– 65 % (lub fL)
PLT 130-400 x 10
3
/
μL krwi
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
MPV 7.2
– 11.1 fL
PLT Large
fL (przy ↑MPV)
P-LCR
% dużych „Large” płytek
„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”
Księga Mądrości 7,15
„PATOBIOCHEMIA ANEMII:
RETIKULOCYTY, ERYTROPOEZA”
Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej
Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
RBC , HGB , HCT
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
12-18 g/dl
HGB
MCHC MCH
31-37 g/dl RBC 27-34 pg
HDW
2.2-3.2g/dL RBC
HCT
RBC
37-54%
MCV 80-100 fl
4-6x10
6
/
μL
RDW 11,5-14,5%
HGB
HCT
=MCHC
HGB
RBC
=MCH
HCT
RBC
=MCV
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
RET = retikulocyty. Parametr ten odzwierciedla
aktywność erytropoetyczną szpiku kostnego
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Retikulocyt :
• to młoda krwinka czerwona, pozbawiona jądra.
• zawiera mRNA, aa-tRNA, mitochondria, enzymy.
• w RET syntetyzowana jest jeszcze hemoglobina.
• w krążeniu do 4 dni → dojrzałą RBC
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
RC
– względna liczba retikulocytów:
Wartości refer.: 0,5-2,0% RBC tzn. 5-20 ‰
ARC
– bezwzględna liczba retikulocytów:
Wartości: 25-75 RET x10
9
/L
Mierzone: CVMr CHMr CHCMr
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
CRC
– Corrected Reticulocyte Count:
Przy ↓HCT, ↓RBC wartość RC% fałszywie ↑:
CRC = RC% x (anemia HCT% : HCT 45%).
RPI
– Reticulocyte Production Index:
RPI = CRC% : maturationtime
RPI = CRC% x (anemia HCT% : HCT 45%)
Adekwatna odpowiedź szpiku RPI > 3
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Pacjent I Pacjent II
HCT% 36 21
RBC x10^12/l 3.9 2.3
RC%
3.5
3.5
OCENA: ↑ ↑
ARCx10^9/l
136
98
OCENA: ↑ ↑
CRC%
2.8
1.6
wsp.korekcyjny do wartośći HCT45%:
36/45=0.8 21/45=0.46
OCENA: ↑ N
RPI
2.24
0.75
wsp.korek. do prawidł. czasu przeżycia:
36/45=0.8 21/45=0.46
OCENA: N↓ ↓↓
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
UWAGA
Precyzja manualnej metody oznaczania
retikulocytów (barwienie) jest bardzo mała,
zwłaszcza przy niskich wartościach RET.
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Wzrost wartości RET:
zespoły hemolityczne
ostre niedotlenowanie
pierwsze dni po ostrym krwotoku
5-9 dnia leczenia anemii
z niedoboru żelaza,
wit. B12 , kwasu foliowego
(przełom retikulocytarny do kilkuset ‰!!!)
RET
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
Spadek wartości RET:
niedokrwistość hipoplastyczna
brak leczenia niedoborowych anemii
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA
-
anemia hipoproliferacyjna;
-
anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku;
PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA
-
anemia hemolityczna;
-
anemia pokrwotoczna normocytowa,
normochromiczna.
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA
I. anemia hipoproliferacyjna:
a/. Anemia normocytowa normochromiczna
RBC mikroskopowo bez zmian
MCV i RDW bez zmian
hipoplazja szpiku
mała stymulacja erytropoetyną
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd)
I.- anemia hipoproliferacyjna (cd):
b/. Anemia
różnorodna:
RBC mikroskopowo nieprawidłowe i wzrost RDW
dysmielopoeza
przerzuty nowotworów do szpiku
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd)
II.- anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku:
a/.
MCV <80 fl i RDW ↑
Anemia mikrocytowa hipochromiczna z niedoboru żelaza;
b/. MCV <80 fl i RDW bez zmian
Talasemia, przewlekłe choroby;
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA (cd):
II. anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku (cd):
c/.
MCV >100 fl i RDW ↑
Choroba alkoholowa:
d/.
MCV >115 fl i RDW ↑
Niedobór wit. B12 i/lub kwasu foliowego:
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
ZBYT MAŁA ERYTROPOEZA
-anemia hipoproliferacyjna;
-anemia z zaburzonego dojrzewania RBC w szpiku;
PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA
-
anemia hemolityczna;
-
anemia pokrwotoczna normocytowa,
normochromiczna.
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA
III. anemia hemolityczna:
a/. wewnątrzkrwinkowe zaburzenia:
1. Defekty błonowe (↓oporność osmotyczna):
eliptocytoza, sferocytoza, akantocytoza;
2. Hemoglobinopatia ( elektroforeza HGB);
3. Enzymopatie: ↓PK , ↓G6PD.
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA (cd)
III. anemia hemolityczna (cd):
b/. zewnątrzkrwinkowe zaburzenia:
1. Anemia autoimmunohemolityczna
odczyn Coombsa dodatni
2. Fragmenty RBC ( mikroangiopatia, oparzenia).
Patobiochemia niedokrwistości
Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD
PRAWIDŁOWA ERYTROPOEZA (cd)
IV. anemia pokrwotoczna normocytowa, normochromiczna:
Izowolemia po ostrym krwotoku:
RBC, HGB, HCT zmniejszone
MCV oraz RDW bez zmian.
Brak leczenia
ostrej lub przewlekłej utraty krwi prowadzi do
powstania anemii mikrocytowej hipochromicznej z niedoboru żelaza
DZIĘKUJĘ