46.

Piana Wheelera

Pojęcie na określenie przestrzeni rozpatrywanej w mikroskopijnej skali wprowadził 50 lat
temu jeden z najwybitniejszych fizyków amerykańskich, prof. John Wheeler. „Kiedy zająłem
się grawitacją i teorią względności, poczułem się zmuszony do wymyślenia idei »kwantowej
piany«, burzliwej, niespokojnej kipieli, z której nieustannie wyłaniają się na moment z
niebytu nowe cząstki i zaraz znów przestają istnieć. Gdybyśmy mogli zobaczyć fragment
czasoprzestrzeni, tak mały jak dziesięciomilionowa część miliardowej części metra,
widzielibyśmy szaleńczy taniec cząstek, kwantowe fluktuacje o zadziwiającej energii” –
tłumaczy w książce „Geons, Black Holes and Quantum Foam” (Geony, czarne dziury i piana
kwantowa). Aby zobaczyć kwantową pianę – wyjaśnia dalej prof. Wheeler – musielibyśmy
przenieść się w świat jeszcze mniejszych rozmiarów, przy których proton miałby wielkość
sporej posiadłości ziemskiej. Według niektórych badaczy taka pienista struktura
wszechświata mogłaby spowalniać fotony gamma, mające bardzo wysoką energię.

50.

Skale przestrzenne

Skala przestrzenna stanowi "skróconą" formę, względem której omawiane są długości,
powierzchnie, odległości i rozmiary. Na przykład mikroklimat to taki, który może zaistnieć w
górskiej dolinie lub w pobliży jeziora, natomiast Megatrend to taki, który obejmuje całą
planetę.

Ważne jest, aby uświadomić sobie, że te podziały są mniej lub bardziej arbitralne. W tej
tabeli mega-przypisano zasięgu globalnemu, jednak może ono być jedynie regionalne w
innych kontekstach. Interpretacja mezo- i makro- musi być więc odpowiednio dostosowana.

Skala Długość

Powierzchnia

Lokalność (?)

Micro 1 m - 1 km

1 m

2

- 1 km

2

lokalny

Mezo 1 km - 100 km

1 km

2

- 10 000 km

2

regionalny

Makro 100 km - 10 000 km 10 000 km

2

- 100 000 000 km

2

kontynentalny

Mega > 10 000 km

> 100 000 000 km

2

globalny