Kadrowanie i kompozycja: Kompozycja zaczyna si

ę od pomysłu.

Wybranie tematu zdj

ęcia jest jedynie pierwszym krokiem. Myślenie nad tym, co

chcemy osi

ągnąć zaowocuje lepszymi zdjęciami.

Dlaczego chcemy zrobi

ć właśnie to

zdj

ęcie?

Jeszcze przed naci

śnięciem spustu

migawki mo

żemy poprawić jakość

wykonywanego zdj

ęcia, zadając sobie

jedno proste pytanie: dlaczego to robi

ę, co

chc

ę osiągnąć? Nasuwającą się

natychmiast odpowiedzi

ą jest, że chcemy

utrwali

ć pewne wydarzenie lub scenę, które

uwa

żamy za ciekawe. Posuńmy się nieco

dalej. Co tak naprawd

ę chcemy w tej

scenie utrwali

ć? Dlaczego właśnie ją

uwa

żamy za atrakcyjną? Odpowiadając na takie pytania można wyrobić sobie lepszy

pogl

ąd co do oczekiwanych rezultatów. Jeśli naszym celem jest utrwalenie zabawy

naszego ukochanego szczeniaka, trzeba dobra

ć sytuację i ustawienia aparatu w taki

sposób, aby jak najlepiej odpowiada

ły one tego typu fotografii. Jeśli z kolei

zamierzamy na zdj

ęciu oddać delikatne piękno górskiego krajobrazu, wszystkie

ustalenia b

ędą wyglądały inaczej. Cała tajemnica polega na docenianiu znaczenia

tych rzeczy i na wiedzy, jak si

ę do nich właściwie ustosunkować.

B

ądź gotów

Zanim zaczniemy utrwala

ć właściwe momenty, musimy nauczyć się je rozpoznawać.

Trzeba si

ę wykazać dobrym instynktem i refleksem. Powinniśmy się nauczyć takiej

obserwacji, by umie

ć przewidzieć, co się wydarzy za chwilę. Zrobienie świetnego

zdj

ęcia to nie tylko szczęście, tu się liczą umiejętności. Na dodatek umiejętności te

mo

żna udoskonalić przez praktykę.

Nietypowa perspektywa.
Humorystyczne zdj

ęcia wykorzystują także zestawienia elementów. Złudzenie kolizji

bawo

łu z pojazdem jest efektem zastosowania nietypowej perspektywy.

Kadrowanie i kompozycja: Kompozycje s

ą harmonijne.

Zrozumienie sposobu w jaki poszczególne elementy wspó

łistnieją w fotografii,

jest wa

żnym krokiem w kierunku tworzenia bardzo dobrych zdjęć.

Odkrycie i zrównowa

żenie elementów.

Temat, który fotografujemy i sposób w jaki
to robimy niekoniecznie musz

ą być ze sobą

powi

ązane. Dobry fotograf potrafi

poprawnie wykonywa

ć każdy rodzaj zdjęć.

Sport, krajobrazy, portrety - wszystkie one
wydaj

ą się przyjemne dla oka, jeśli są

w

łaściwie skomponowane. Większość

zaawansowanych fotografów
najprawdopodobniej intuicyjnie stosuje
dwuetapowy proces: najpierw odkrywaj

ą,

co jest w

łaściwym tematem zdjęcia,

nast

ępnie określają, w jaki sposób

zrównowa

żyć elementy na planie, aby dawały przyjemny dla oka efekt. W pewnych

sytuacjach lepiej jest, aby g

łówny motyw zdjęcia nie był położony centralnie. Nie

zawsze chcemy aby wszystkie obiekty na fotografii wy

ły wyraźne. Także czas i rodzaj

ekspozycji mog

ą na wiele sposobów różnić się od "poprawnego wzorca". Musimy

jednak pami

ętać, aby wszelkie nasze działania były uzasadnione.

Im mniej tym lepiej
My

śląc, że im więcej umieścimy na zdjęciu, tym lepsze

ono b

ędzie, jesteśmy w błędzie. Prawdę mówiąc, jest

zupe

łnie na odwrót. Pozostawiając zbędne elementy

poza kadrem, mo

żemy osiągnąć dużo lepsze rezultaty.

Musimy pami

ętać, że nie chcemy za jednym razem

sfotografowa

ć całego świata, a tylko jego konkretną

cz

ęść. Patrząc na dobrze wykonane zdjęcie sportowe

widzimy jak akcja na nim zostaje wyizolowana - i to do
tego stopnia,

że tło fotografii jest celowo rozmazane.

Kiedy zadajemy sobie pytanie co chcemy osi

ągnąć

wykonuj

ąc zdjęcie, musimy nauczyć się eliminować

elementy, które nie prowadz

ą bezpośrednio do

po

żądanego rezultatu. Oczywiście nie musimy się

ogranicza

ć do wykonania tylko jednego zdjęcia danej

sceny, lecz wst

ępna korekta przed naciśnięciem spustu

migawki sprawi,

że większość naszych fotografii będzie

pierwszorz

ędna.

Tajniki harmonii.
Kluczem do tworzenia dobrych kompozycji jest harmonia i zrównowa

żenie

elementów na planie. Je

śli właściwie dobierzemy pozycję, z której wykonamy zdjęcie,

silos b

ędzie wyglądał jak rzeźba. Nie powinniśmy unikać tematów, które tworzą

zadziwiaj

ące kształty geometryczne. Efektownie wyglądające czoło ciężarówki

symbolizuje mas

ę i moc.

Kadrowanie i kompozycja: Zmieniajmy pozycj

ę, z której wykonujemy zdjęcia;

poszukujmy dynamiki.

Chc

ąc sfotografować określoną scenę musimy zastanowić się nad miejscem, z

którego wykonujemy zdj

ęcie.

Ma

ły czy duży kąt?

Jednym ze sposobów planowania
kompozycji jest poruszanie si

ę aparatem.

Przesuwaj

ąc aparat w inną pozycję,

zmieniamy obszar, który kadrujemy. Ten
jeden z najbardziej wyrazistych sposobów
modyfikacji zdj

ęć jest jednocześnie jednym

z najrzadziej zg

łębianych przez

pocz

ątkujących fotoamatorów. Poprzez

przykucni

ęcie i sfotografowanie tematu od

do

łu, czy też wejście na coś i ujęcie go od

góry mo

żemy zobrazować skrajnie różne

nastroje. Nie musimy widzie

ć wszystkiego z typowej pozycji stojącej. Prawdą jest, że

robienie zdj

ęć z poziomu oczu daje bardzo naturalne efekty, zdarza się jednak, że

poprzez zmian

ę kąta fotografowania możemy dodać zdjęciom nieco ekspresji i

dramaturgii. Warto troch

ę poeksperymentować. Nawet niewielkie zmiany w tle lub na

pierwszym planie mog

ą dać imponujące rezultaty.

Kadrowanie i kompozycja: Elementy

Świat fotografii pełen jest poprawnych rozwiązań. Sztuka polega na tym, aby

wybra

ć najlepsze z nich.

Poziomo czy pionowo
Stosunek d

ługości boków klatki w aparatach 35 mm

wynosi 3:2. Podczas robienia zdj

ęć mamy tendencję do

stosowania uj

ęcia poziomego. Dzieje się tak, ponieważ

wi

ększość obrazów z jakimi się spotykamy w naszym

codziennym

życiu (takich jak np. telewizja, ekrany

kinowe itp.) jest w ten sposób u

łożona. Na dodatek,

obrazy, które s

ą szersze niż wyższe, sprawiają wrażenie

bardziej stabilnych. Je

śli fotografujemy np. krajobraz,

wydaje nam si

ę naturalne, że powinien być on ujęty

poziomo. Je

śli chcemy uzyskać lepszą fotografię,

musimy stale my

śleć nad tym co robimy. Jeśli

zamierzamy ukaza

ć pewną cechę przyrody, ujęcie

pionowe mo

że pomóc nam usunąć z kadru część

zb

ędnych obiektów. Nie istnieją żadne reguły określające

sposób, w jaki powinni

śmy ustawiać aparat. Trzeba

eksperymentowa

ć, stać się twórcą. Ostatecznie, to

przecie

ż tylko zabawa.

Kadruj

ąc tworzymy dynamikę zdjęcia.

Jak wspomniano wcze

śniej, naturalnym nawykiem przy fotografowaniu jest

umiejscawianie tematu zdj

ęcia w centrum kadru. Nie jest to oczywiście postępowanie

b

łędne, lecz znacznie ogranicza możliwości twórcze. Obraz będący wynikiem takiego

uj

ęcia może być zbyt statyczny. Centralnie umieszczony obiekt wydaje się trwały i

stabilny, lecz nie sprawia wra

żenia ruchu. Jeśli umiejscowimy go z boku, w obrębie

kadru wytworzy si

ę pewna dynamika, która często już sama w sobie jest interesująca

i mo

że się podobać. W sztuce jaką jest fotografika, podejmowana decyzja nie jest

wyborem pomi

ędzy rozwiązaniem dobrym a złym, lecz raczej służy badaniu

potencjalnych mo

żliwości. Poprzez świadome planowanie kompozycji w obrębie

kadru, mo

żemy tworzyć lepsze fotografie.

Kadrowanie i kompozycja: Dese

ń i barwa

Pami

ętajmy o tym, że możemy wykorzystywać powtarzające się motywy oraz

że odpowiedni kolor może sprawić, że nasze zdjęcia będą doskonałe.

Kolory
Nowoczesne filmy kolorowe pozwalaj

ą tworzyć znakomite wielobarwne

fotografie. Zastosowanie b

łon kolorowych do tworzenia przezroczy daje

szczególnie dobre rezultaty, a same przezrocza cz

ęsto osiągają ponadprzeciętną

jako

ść. Właściwe postrzeganie barw jest proste. Trudniej jest rozpoznać, czy element

o danym kolorze jest w stanie skupi

ć w sobie ciężar fotografii. Oczywiście

przychodz

ą tu na myśl np. kwiaty. Jednak podobnie jak w naturze, w scenach

miejskich równie

ż znajdziemy subtelne piękno, której przykuje naszą uwagę.

Dese

ń.

Fotografie oparte na powtarzaj

ących się motywach wywierają bardzo subtelne

wra

żenie, które na obrazach olejnych raczej jest nieuchwytne. Soczewki aparatu

"widz

ą" powtarzające się konfiguracje w sposób przyjemny dla naszego oka.

Niezale

żnie od tego, czy za pomocą teleobiektywu przedstawimy zbiór elementów w

sp

łaszczonej perspektywie, czy uwypuklamy szczegóły stosując obiektyw

szerokok

ątny, umiejętność rozróżniania i obrazowania powtarzających się motywów

daje nam pe

łną satysfakcję.

Kadrowanie i kompozycja: Punkt ustawienia ostro

ści.

Nie zawsze chcemy, aby wszystko na zdj

ęciu było wyraźne, lecz wybór

w

łaściwych elementów wymaga przemyślenia.

Wie

ża czy most?

Kiedy uzyskamy lepsze rezultaty, czy wtedy gdy ostro

ść

ustawimy na wie

żę, czy na most? Nie powinniśmy unikać

rozmazywania niektórych cz

ęści zdjęcia.

Uwaga obserwatora zostaje wtedy
skupiona na tym, co pozosta

ło ostre.

Wybiórcze wyostrzanie elementów
Celowe rozmazanie niektórych cz

ęści

fotografii cz

ęsto daje dobry efekt.

Wykonuj

ąc portrety lub zdjęcia sportowe

powinni

śmy się starać, by tło było

rozmazane. Chc

ąc zrobić poprawne

zdj

ęcie zza okna lub ekranu, musimy

rozmy

ć pierwszy plan. Zdarza się czasem, że nie jesteśmy w stanie wykonać

wystarczaj

ąco ostrego zdjęcia (tak jest często przy fotografowaniu dzikiej przyrody),

a wtedy jedyn

ą rzeczą, którą możemy zrobić, jest celowe rozmazanie niektórych jego

cz

ęści.

Operuj

ąc ostrością możemy także zrealizować bardziej twórcze zamysły. Oko

obserwatora zawsze si

ę skupia na wyraźnych elementach na zdjęciu, co daje nam

mo

żliwość eksperymentowania. Dla wzmocnienia efektu, możemy celowo ograniczyć

ilo

ść ostrych obiektów. Używając aparatów z autofocusem musimy wiedzieć jak

korzysta

ć z technik blokowania ostrości. W aparatach serii EOS jest to bardzo proste.

Kadrowanie i kompozycja: Zdj

ęcia w dzień

W

łaściwości oświetlenia zmieniają się przez cały dzień, lecz nie warto

ogranicza

ć się do "magicznego"

popo

łudniowego słońca.

Wielu fotografów uwa

ża słońce za główne

źródło światła. Korzystanie wyłącznie z
o

świetlenia słonecznego nie jest złym

nawykiem, trzeba jednak bra

ć pod uwagę

ró

żnice w jego jakości. Szczególnie

istotnymi czynnikami s

ą: pora dnia i kąt

padania promieni s

łonecznych.

Odpowiednia pora?

W

śród fotografów zwykło się mówić o świetle późnego popołudnia. Istotnie, w

promieniach s

łońca znajdującego się nisko nad horyzontem fotografowane obiekty

wygl

ądają najładniej. Podobne wrażenie można odnieść wczesnym rankiem, kiedy to

światło jest bardziej różowe, w odróżnieniu od złocistego światła popołudniowego.
Nie bez znaczenia s

ą inne czynniki, np. położenie geograficzne, pogoda,

przejrzysto

ść powietrza, itp. Robienie zdjęć w południe często nie przynosi dobrych

efektów.

Światło padające bezpośrednio z

góry jest przyczyn

ą powstawania brzydkich

kontrastów pomi

ędzy elementami jasnymi a

ciemnymi. Ludzie nie wygl

ądają atrakcyjnie

z powodu cieni na ich twarzach. Nie znaczy
to,

że robienie zdjęć w środku dnia jest

niedopuszczalne. Powinni

śmy sobie jednak

zdawa

ć sprawę z problemów, które mogą

przy tym wyst

ąpić.

Niebo.
Ka

żdemu chyba zdarzyło się fotografować

pi

ękne, błękitne niebo i następnie

rozczarowa

ć widokiem zdjęć przedstawiających bladą, rozmytą płaszczyznę.

Fotografowanie z obiektywem skierowanym w stron

ę słońca lub ze słońcem z boku

sprawia,

że rezultatem pomiaru światła jest nadmierna ekspozycja nieba. Zdjęcia,

przy których s

łońce znajduje się za naszymi plecami pozwalają uzyskać głębszy

odcie

ń błękitu. Jeśli tylko niebo stanowi istotny element kompozycji zdjęcia,

koniecznie trzeba zmierzy

ć intensywność oświetlenia.

Kadrowanie i kompozycja: Zdj

ęcia wieczorem i w nocy

Robienie zdj

ęć wieczorem i nocą stwarza szczególne problemy, lecz dostarcza

tak

że wielu niezwykłych możliwości.

Wieczorne

światło

Czasami po zachodzie s

łońca mamy do

czynienia z wyj

ątkowo korzystnymi

warunkami o

świetleniowymi. Robienie

zdj

ęć o tej porze jest prawdziwym

wyzwaniem.

Świat nabiera mrocznego i

tajemniczego wygl

ądu, który chciałoby się

utrwali

ć na zdjęciu, jednak wymagane o tej

porze bardzo d

ługie czasy naświetlania

mog

ą znacznie utrudnić fotografowanie z

aparatem trzymanym w r

ęku. W takich

sytuacjach bardzo pomocny mo

że okazać

si

ę statyw. Nie mniej problemów możemy napotkać przy ustawianiu ostrości. Wtedy

wyj

ściem z sytuacji może okazać się zrobienie kilku zdjęć przy różnych ustawieniach,

a nast

ępnie wybranie najlepszego.

Nocne pejza

że

Fotografowanie

świateł w nocy wymaga bardzo długiego czasu ekspozycji.

Oczywi

ście niezbędny jest statyw. Konieczne może okazać się przybliżone

okre

ślenie czasu ekspozycji i naświetlenie kilku klatek przy różnych jego wartościach.

Gdy fotografujemy bardzo odleg

ły obiekt w ciemności, mogą wystąpić problemy w

dzia

łaniu autofocusu. Dobrym wyjściem jest wówczas włączenie trybu ręcznego

ustawiania ostro

ści. Podczas długiej ekspozycji kolorowe filmy uzyskują zielonkawe

zabarwienie. Zjawisko to nazywamy rozbalansowaniem barw i nie mo

żna podać dla

niego

żadnego środka zaradczego. Zapoznanie się z szerszą gamą filmów pozwala

stwierdzi

ć, że niektóre z nich lepiej nadają się do długiego czasu ekspozycji niż inne.

Wykonanie kilku prób pozwoli wybra

ć ten najlepszy.

Kadrowanie i kompozycja: Z

łudzenie ruchu

Jak odda

ć ruch? Czasami rozmazane sceny daje lepsze efekty niż utrzymanie

ostro

ści.

Wra

żenie ruchu

Aby sfotografowa

ć poruszające się obiekty,

mo

żemy zastosować krótki czas otwarcia

migawki. Mo

żemy także wodzić aparatem

za g

łównym obiektem w taki sposób, by

uzyska

ć rozmazane tło, które zdaje się

"p

łynąć". Często to właśnie ruch sprawia,

że zdjęcie staje się interesujące, jednak
ustawiczne stosowanie tej zasady mo

że

sta

ć się nudne. Przykładem niech będzie

wybór sposobu fotografowania wodospadu.
Pojawia si

ę pytanie: czy na zdjęciu ma być

widoczna dok

ładnie każda kropla wody, czy

chcemy raczej zobaczy

ć rwący potok? Jak zwykle w takich przypadkach, nie można

wskaza

ć dobrego lub złego rozwiązania -należy dokonać wyboru, kierując się własną

kreatywno

ścią.

Najazd
Podczas robienia zdj

ęć możemy

zastosowa

ć ciekawą technikę,

wykorzystuj

ącą własności obiektywów o

zmiennej ogniskowej. Polega ona na
zmianie ogniskowej w trakcie ekspozycji. W
tym celu niezb

ędne jest ustawienie bardzo

d

ługiego czasu naświetlania oraz

zamontowanie aparatu na statywie, co
spowoduje,

że linie przesunięcia będą

jednakowe. Wa

żną kwestią jest wybór

odpowiedniego tematu. Skierowanie na
plan wielu

źródeł światła daje zazwyczaj

najlepsze rezultaty, jako

że linie przesunięcia są wtedy bardzo wyraźne.

Zdj

ęcie z poruszonym tłem

Wykonywanie zdj

ęć z poruszonym tłem jest

szczególnie interesuj

ące, kiedy stosujemy

ró

żne czasy otwarcia migawki. Wykonując

tego typu fotografie musimy
zsynchronizowa

ć ruch aparatu z ruchem

fotografowanego obiektu (kamera potrafi
filmowa

ć scenę statyczną, lecz próba

wykonania tego przy pomocy lustrzanki
jednoobiektywowej zaowocuje niczym
innym jak rozmyciem ca

łego zdjęcia).

Dobieraj

ąc krótki czas otwarcia migawki,

uzyskujemy zdj

ęcie z rozmytym tłem i wyraźnym, ostrym tematem. Przy

zastosowaniu d

łuższego czasu główny obiekt będzie odpowiednio bardziej

rozmazany. W tej technice bardzo du

żo zależy od samego fotografa, toteż

stosowanie jej cz

ęsto prowadzi do uzyskania zdjęć jedynych w swoim rodzaju. Warto

poeksperymentowa

ć.

Kadrowanie i kompozycja: Korzystanie z filtrów

Stosowanie filtrów jest dobrym sposobem na rozwi

ązanie wielu problemów, a

przy tym znacznie poszerza nasze mo

żliwości.

Filtry polaryzacyjne
Filtry polaryzacyjne mog

ą być obracane, aby skutecznie likwidować wpływ światła

odbitego. S

ą one szczególnie użyteczne w sytuacjach, gdy robimy zdjęcia obiektów,

które silnie odbijaj

ą promienie słoneczne, np. wody, szkła, gładkich powierzchni

metalowych, itp. Dzi

ęki ich użyciu obraz staje się bardziej wyraźny. Drugą funkcją

filtrów polaryzacyjnych jest wysycanie barw nieba i innych elementów pejza

żu.

Wykonanie zamieszczonego tu zdj

ęcia wymagało użycia obrotowego filtra

polaryzacyjnego, np. takiego, jaki dostarczany jest prze firm

ę Canon. Działanie

efektu polaryzacji najlepiej jest oceni

ć przez obserwację zmian zachodzących w

o

świetlonych miejscach kadru podczas obracania filtra.

Filtry skylight i UV
Jednym z prostszych sposobów skorygowania wygl

ądu sceny jest umieszczenie na

obiektywie filtra. Zarówno filtry typu skylight, jak i UV zapobiegaj

ą powstawaniu na

zdj

ęciu mgiełki spowodowanej działaniem promieni słonecznych, ograniczając dostęp

promieni ultrafioletowych do filmu fotograficznego. Filtry UV s

ą zazwyczaj

przezroczyste, podczas gdy typ skylight charakteryzuje si

ę różowym zabarwieniem,

które powoduje wi

ększe nasycenie barw w warunkach zacienienia lub zachmurzenia.

Niektórzy fotografowanie na sta

łe zamocowują te filtry na obiektywach, zapobiegając

w ten sposób mechanicznym uszkodzeniom soczewek.