3. SPOIWA HYDRAULICZNE
O przynale
ż
no
ś
ci do spoiw hydraulicznych decyduj
ą
nast
ę
puj
ą
ce moduły:
1. moduł hydrauliczny
M
H
=CaO / SiO
2
+ Al
2
O
3
+ Fe
2
O
3
< 4.5 w spoiwach
hydraulicznych ( w praktyce 1.7 – 2.3 ) ,M
H
> 4.5 w spoiwach
powietrznych.
2. moduł krzemianowy
M
K
= SiO
2
/ Al
2
O
3
+ Fe
2
O
3
2.4-2.7
3. moduł glinianowy
M
G
= Al
2
O
3
/ Fe
2
O
3
1 – 4 (w praktyce 1 – 2.8 )
Moduł hydrauliczny du
ż
y – du
ż
a zawarto
ść
CaO, szybki przyrost
wytrzymało
ś
ci, mała odporno
ść
na korozj
ę
.
Moduł krzemianowy du
ż
y – mała szybko
ść
wi
ą
zania.
Moduł glinianowy mały – mały skurcz.
Moduł glinianowy du
ż
y – wzrost szybko
ś
ci wi
ą
zania, mała
odporno
ść
na korozj
ę
siarczanow
ą
.
Wszystkie moduły okre
ś
la si
ę
dla klinkieru cementowego, a nie dla
cementu, które posiadaj
ą
ju
ż
dodatki.
Surowce do produkcji cementu:
-
podstawowe: - wapienie w ilo
ś
ci 80-85%
- glina m 10-20 %
- piasek kwarcowy <10%
-
korekcyjne <5%: - SiO
2
przy niedoborze krzemionki
- Fe
2
O
3
w postaci rudy lub
ż
u
ż
li hutniczych.
Istniej
ą
dwie metody otrzymywania cementów:
-
metoda sucha (du
ż
e pylenie)
-
metoda mokra (du
ż
a energochłonno
ść
na odparowanie wody )
2
Etapy produkcji cementów:
-
rozdrabnianie surowców skalnych;
-
odwa
ż
anie i powtórne mielenie;
-
mieszanie na sucho lub na mokro;
-
wypalanie w piecu (temp. Ok. 1400
O
C);
-
mielenie produktu wypalania (klinkieru) z domieszk
ą
gipsu do 5 %.
Podczas wypalania surowców w temperaturach od 20
O
C do 1450
O
C zachodzą skomplikowane
reakcje w różnych temperaturach, przy czym w max temperaturze zachodzi proces klinkieryzacji
(nadtapiania się )Po schłodzeniu klinkier jest mielony z dodatkiem gipsu (zawsze) i z innymi dodatkami
typu popiół, żużle, krzemionka –w przypadku cementów portlandzkich mieszanych.Strona: 2
Zu
ż
ycie energii w metodzie mokrej jest ok. 3-krotnie wy
ż
sze ni
ż
w
metodzie suchej.
W procesie wypalania powstaj
ą
minerały o wła
ś
ciwo
ś
ciach
hydraulicznych.
Skład cementu wyra
ż
ony w postaci zawarto
ś
ci % tlenków:
- CaO – 62 - 68 % C
- SiO
2
– 18 - 25 % S
- Al
2
O
3
– 4 - 8 % A
- Fe
2
O
3
– 2 - 4 % F
- SO
3
– 0,8 - 3 % Š
- H
2
O H
Skład
cementu
wyra
ż
ony
w
postaci
zawarto
ś
ci
%
podstawowych minerałów:
1. 3CaO
3
* SiO
2
50 - 65 % – alit
C
3
S
2. 2CaO * SiO
2
15 - 28 % – belit
C
2
S
3. 3CaO * Al
2
O
3
8 - 11 % (15 %) – glinian trójwapniowy
C
3
A
4. 4CaO * Al
2
O
3
* Fe
2
O
3
8 - 11 % (15 %) – brownmilleryt
C
4
AF
5. Gips jako dodatek zawsze do 5%
Poszczególne minerały decyduj
ą
o nast
ę
puj
ą
cych cechach
technicznych:
Ad.1. Zawarto
ść
alitu decyduje o czasie wi
ą
zania i wytrzymało
ś
ci.
Ad.2. Zawarto
ść
belitu decyduje o wytrzymało
ś
ci wi
ąż
e najwolniej.
3
Ad.3. Zawarto
ść
glinianu trójwapniowego w istotny sposób decyduje o
czasie wi
ą
zania, jego du
ż
a zawarto
ść
mo
ż
e powodowa
ć
wyst
ą
pienie
tzw. fałszywego wi
ą
zania.
Ad.4. Zawarto
ść
brownmillerytu decyduje o wszystkich cechach, a
przede wszystkim o barwie ze wzgl
ę
du na zawarto
ść
Fe
2
O
3
.
Cementy białe mog
ą
zawiera
ć
tylko mniej ni
ż
1% Fe
2
O
3
Do klinkieru cementowego zawieraj
ą
cego wy
ż
ej wymiwnione
minerały dodaje si
ę
od 2-5% CaSO
4
*2H
2
O,który jest regulatorem
wi
ą
zania(wydłu
ż
a czas wi
ą
zania)
Najbardziej aktywnym minerałem który wi
ąż
e najszybciej jest glinian
trójwapniowy,którego du
ż
a obecno
ść
mo
ż
e powodowa
ć
wyst
ą
pienie tzw.
fałszywego wi
ą
zania.
Gips dodany do klinkieru reaguje przede wszystkim z C
3
A w wyniku
nast
ę
puj
ą
cej reakcji:
3Ca*Al
2
O
3
+3CaSO
4
*2H
2
O+26H
2
O
→
3CaOAl
2
O
3
*3CaSO
4
*32H
2
O
ETRYNGIT
Gips jest stosowany jako regulator wi
ą
zania – opó
ź
nia wi
ą
zanie: C
3
A.
Minerały cementowe
3CaO
3
* SiO
2
50 - 65 %
2CaO * SiO
2
15 - 28 %
3CaO * Al
2
O
3
8 - 11 % (15 %)
4CaO * Al
2
O
3
* Fe
2
O
3
8 - 11 % (15 %)
–––––––––––––––––––––––––––––––––
+ gips 2 - 5 %
CaSO
4
* 2H
2
O lub CaSO
4
Procesy wi
ą
zania s
ą
procesami samorzutnymi i zachodz
ą
w
wydzieleniem ciepła.
Wi
ą
zania cementu:
1. 2 x 3CaO * SiO
2
+ 6H
2
O
3CaO * 2SiO
2
* 3H
2
O + 3Ca(OH)
2
+ Q
1
2. 2 x 2CaO * SiO
2
+ 4H
2
O
3CaO * 2SiO
2
* 3H
2
O + Ca(OH)
2
+ Q
2
3. 3CaO * Al
2
O
3
+ 6H
2
O
3CaO * Al
2
O
3
* 6H
2
O + Q
3
4. 4CaO*Al
2
O
3
*Fe
2
O
3
+ 7H
2
O
3CaO*Al
2
O
3
*6H
2
O + CaO*Fe
2
O
3
*H
2
O + Q
4
4
W trakcie wi
ą
zania 4 podstawowych minerałów cementu wydzielaj
ą
si
ę
ró
ż
ne
ilo
ś
ci ciepła przy czym:
Q
3
>
Q
1
> Q
4
>
Q
2
MINERAŁ
ILO
ŚĆ
WYDZIELONEGO CIEPŁA [J/g]
po 3 dniach
po 28 dniach
C
3
S
388
640
C
2
S
60
336
C
3
A
564
1016
C
4
AF
168
544
Minerały C
3
A i C
3
S oznaczaj
ą
si
ę
energicznym wydzielaniem ciepła w
pocz
ą
tkowym okresie wi
ą
zania i powolnym narastaniu w pó
ź
niejszym okresie.
Wzrost temperatury o 10 °C powoduje pr zy
ś
pieszenie reakcji wi
ą
zania 2-4
krotnie
C
2
S decyduje przede wszystkim o wytrzymało
ś
ci ale w pó
ź
niejszym okresie
(po 28 dniach)
Charakterystyka cementu portlandzkiego
-uniwersalny
-stosunkowo szybko twardniej
ą
cy zarówno na powietrzu jak i w wodzie
-mo
ż
e by
ć
stosowany w warunkach naturalnych (w temperaturze otoczenia) oraz w
betonach naparzanych do temp. Ok. +80°C
W zale
ż
no
ś
ci od zawarto
ś
ci podstawowych składników istniej
ą
4 rodzaje tzw
cementów powszechnego u
ż
ytku, które posiadaj
ą
symbole:
CEM I, CEM II, CEM III, CEM IV
Cement portlandzki CEM I
Cementy portlandzkie mieszane
5
-Cement portlandzki
ż
u
ż
lowy CEM II/A-S
CEM II/B-S
-Cement portlandzki krzemionkowy CEM II/A-D
-Cement portlandzki pucolanowy CEM II/A-P
CEM II/B-P
CEM II/A-Q
CEM II/B-Q
-Cement portlandzki wapienny CEM II/A-L
CEM II/B-L
-Cement portlandzki popiołowy CEM II/A-V
CEM II/B-V
CEM II/A-W
CEM II/B-W
Cement Hutniczy CEM III/A
CEM III/B
Cement pucolanowy CEM IV/A
CEM IV/B
A-mniej dodatków
B-wi
ę
cej dodatków
W cementach CEM II poszczególne symbole oznaczaj
ą
rodzaj dodatku:
S-
ż
u
ż
el wielkopiecowy
D-pył krzemionkowy
P-pucolana naturalna
Q-pucolana przemysłowa
V-popiół lotny krzemionkowy
W-popiół lotny wapienny
L- wapie
ń
Nazwa
Symbol
Mak.ilo
ść
składnika nieklinkierowego %
Cement portlandzki
CEM I
5
Cement portlandzki
mieszany
CEM II/A
20
CEM II/B
35
Cement hutniczy
CEM III/A
65
CEM III/B
80
Cement pucolanowy
CEM IV/A
35
CEM IV/B
55
6
Cement Hutniczy
Do produkcji stosuje si
ę
klinkier ,
ż
u
ż
el wielkopiecowy oraz gips .O przydatno
ś
ci
ż
u
ż
la do produkcji cementu decyduje tzw. moduł zasadowy M
Z
.
M
Z
=CaO + MgO / SiO
2
+ Al
2
O
3
> 0.95
Cement hutniczy w skrajnym przypadku mo
ż
e zawiera
ć
około 20 % klinkieru.
Wła
ś
ciwo
ś
ci:
-wolniej wi
ąż
e i twardnieje w ci
ą
gu pierwszych tygodni
-ma stosunkowo wysok
ą
odporno
ść
na działanie wi
ę
kszo
ś
ci rozcie
ń
czonych kwasów
-nie mo
ż
na go jednak naparza
ć
, musi dojrzewa
ć
w naturalnych warunkach
-stosowany jest mi
ę
dzy innymi przy budowie oczyszczalni
ś
cieków ze wzgl
ę
du na
ograniczon
ą
zawarto
ść
C
3
A , który jest najbardziej wra
ż
liwy na działanie jonów
siarczanowych SO
4
.
Cement Glinowy
Podstawowymi składnikami cementu glinowego s
ą
gliniany wapnia .Oprócz C
3
A
zawiera: 3 CaO Al
2
O
3
- glinian trójwapniowy
CaO Al
2
O
3
- glinian wapniowy
CaO 2 Al
2
O
3
- dwuglinian wapniowy
5 CaO 3Al
2
O
3
- trójglinian pi
ę
ciowapniowy
Skład cementu glinowego i portlandzkiego
Cement glinowy
Cement portlandzki
Al
2
O
3
40%
6%
CaO
30%
60%
SiO
2
do 10%
ponad 20%
Cechy charakterystyczne:
-czas wi
ą
zania i twardnienia krótszy ani
ż
eli w cemencie portlandzkim
-ju
ż
po 24 godzinach uzyskuje około 80% swojej wytrzymało
ś
ci normowej 28 dniowej
-nie zawiera ani alitu ani belitu w zwi
ą
zku z tym w procesie wi
ą
zania nie wydziela si
ę
Ca(OH)
2
bardzo podatny na korozj
ę
-wyroby z cementu glinowego s
ą
odporne na działanie wi
ę
kszo
ś
ci rozcie
ń
czonych
kwasów
Do spoiw hydraulicznych nale
ż
y wapno hydrauliczne(odró
ż
ni
ć
od wapna
hydratyzowanego Ca(OH)
2
).Moduł hydrauliczny:
M
H
=3.5 – 4.5 < 4.5
W skład wapna hydraulicznego wchodz
ą
dwa minerały o wła
ś
ciwo
ś
ciach
hydraulicznych:
7
1. belit 2CaOSiO
2
2. glinian trójwapniowy 3CaOAl
2
O
3
oraz :
3 CaO
Wi
ą
zanie:
1. 2*2CaOSiO
2
+ 4H
2
O
→
3CaOSiO
2
*3H
2
O + Ca(OH)
2
2. 3CaOAl
2
O
3
+ 6H
2
O
→
3CaOAl
2
O
3
*6H
2
O
3. CaO + H
2
O
→
Ca(OH)
2
+ CO
2
+ 4H
2
O
→
CaCO
3
Z wapna hydraulicznego mo
ż
na uzyska
ć
materiały o wytrzymało
ś
ci do 12 MPa.
Zaprawy:
Zaprawy stosujemy do:
-ł
ą
czenia elementów budowlanych w jedn
ą
cało
ść
-wypełniania spoin co pozwala na równomierne przenoszenie obci
ąż
e
ń
-tynki ochronne zabezpieczaj
ą
ce przed wpływami atmosferycznymi i nadaj
ą
ce
odpowiedni wygl
ą
d estetyczny
W zale
ż
no
ś
ci od u
ż
ytego spoiwa zaprawy budowlane dziel
ą
si
ę
na:
1. Wapienne (w)
-długo twardniej
ą
-dobrze urabialne
-nie odporne na działanie wody
-twardniej
ą
w obecno
ś
ci CO
2
-słu
żą
do wznoszenia murów o małym obci
ąż
eniu
2.Cementowe ( c )
-słabo urabialne ,dlatego dodaje si
ę
wapno
-mo
ż
na uzyska
ć
zaprawy o stosunkowo du
ż
ej wytrzymało
ś
ci st
ą
d stosowane mi
ę
dzy
innymi do tynków wodoszczelnych ,robót murarskich , podkładów podłogowych
3.Cementowo-wapienne (cw)
-najcz
ęś
ciej stosowane
-
ś
rednia wytrzymało
ść
i urabialno
ść
-zu
ż
ycie w ci
ą
gu 5 godzin
-stosowane mi
ę
dzy innymi do robót murarskich , tynków , okładzin
4.Gipsowe (g)
-zu
ż
ycie w ci
ą
gu 15-60 minut
-p
ę
czniej
ą
-powoduj
ą
korozj
ę
stali
-nie odporne na działanie wody
8
-stosowane wewn
ą
trz pomieszcze
ń
Oprócz wymienionych rodzajów zapraw istniej
ą
jeszcze zaprawy gipsowo-
wapienne o wła
ś
ciwo
ś
ciach po
ś
rednich mi
ę
dzy zaprawami gipsowymi a wapiennymi
(gw) , zaprawy cementowo-gliniane (cgl) odporne na działanie wysokich temperatur.
W zale
ż
no
ś
ci od wytrzymało
ś
ci na
ś
ciskanie zaprawy mog
ą
posiada
ć
ró
ż
ne
marki:
-rozró
ż
nia si
ę
nast
ę
puj
ą
ce marki zapraw:
M03 , M06 , M1 , M2 , M4 , M7 , M12 , M15 , M20
Marka-symbol literowo-liczbowy okre
ś
laj
ą
cy
ś
redni
ą
wytrzymało
ść
na
ś
ciskanie
prostopadło
ś
ciennych beleczek 4*4*16 cm , na których bada si
ę
uprzednio
wytrzymało
ść
na zginanie gdzie liczba oznacza wytrzymało
ść
w MPa.
Oprócz wytrzymało
ś
ci na
ś
ciskanie zaprawy powinny charakteryzowa
ć
si
ę
okre
ś
lonymi wła
ś
ciwo
ś
ciami: nasi
ą
kliwo
ś
ci
ą
, wilgotno
ś
ci
ą
, g
ę
sto
ś
ci
ą
pozorn
ą
,
mrozoodporno
ś
ci
ą
, skurczem , przyczepno
ś
ci
ą
do podło
ż
a , podci
ą
ganiem
kapilarnym.
Marka zaprawy zale
ż
y od stosunku mas lub obj
ę
to
ś
ci spoiwa do kruszywa.
Orientacyjne składy zapraw cementowych w zale
ż
no
ś
ci od marki zaprawy i klasy
cementu:
Klasa
cementu
Proporcje obj
ę
to
ś
ciowe cement:piasek
M2
M4
M7
M12
M15
M20
32.5
1:6
1:5
1:4
1:3
1:2
1:1
42.5
-
-
-
1:3.5
1:3
1:1.5
Przybli
ż
one proporcje składników , które warunkuj
ą
uzyskanie odpowiednich
marek ni
ż
szych zapraw s
ą
podane w normie Zaprawy budowlane Zwykłe PN-90/B-
14501.Natomiast składy zapraw cementowych wy
ż
szych marek projektuje si
ę
w
oparciu o nast
ę
puj
ą
c
ą
zale
ż
no
ść
, która uwzgl
ę
dnia klas
ę
cementu i mark
ę
zaprawy:
R
Z
= R
C
*( 1/n –0.05) + 4 gdzie n=p/c (piasek/cement)
Przykład:
Nale
ż
y obliczy
ć
p/c dla zaprawy cementowej marki M15 z cementu klasy 42.5
15 = 42.5*(1/n-0.05) + 4
n=3.2
p/c=3.2
p=3.2 *c
W sprzeda
ż
y znajduj
ą
si
ę
suche zaprawy , które nale
ż
y tylko rozmiesza
ć
z
okre
ś
lon
ą
ilo
ś
ci
ą
wody (Atlas ,Ceresit)
9
Zaprawy specjalne-z siarki i mielonego piasku oraz dodatkiem sadzy ,przed
u
ż
yciem nale
ż
y je stopi
ć
.Stopiona masa nadaje si
ę
mi
ę
dzy innymi do zakotwienia
metalowych słupków,
Zaprawy szamotowe-ze zmielonego piasku szamotowego ,glin ogniotrwałych
uprzednio wypalonych.
Ceramika (kamienie sztuczne wypalane):
S
ą
to materiały , które po odpowiednim przerobieniu i uformowaniu glin lub mas
ceramicznych zostaj
ą
wypalone uzyskuj
ą
c odpowiedni
ą
wytrzymało
ść
.
Surowce ceramiczne dziel
ą
si
ę
na :
-plastyczne (gliny , kaolinit , łupki ilaste ), które po zarobieniu wod
ą
daj
ą
si
ę
formowa
ć
w dowolny kształt .Podstawowym składnikiem surowców plastycznych jest
kaolinit , który powstaje w wyniku rozpadu skaleni Al
2
O
3
SiO
2
2H
2
O.
-nieplastyczne –piasek kwarcytowy , łupki kwarcytowe , zwi
ą
zki wapnia i magnezu
plus
ż
u
ż
el wielkopiecowy w ilo
ś
ci od 20 do 30%masy.
Etapy produkcji:
-wydobycie surowca
-rozdrobnienie
-mieszanie (ujednorodnienie masy ceglarskiej)
-kształtowanie wyrobów ceramicznych
-proces suszenia (do temperatury około 80°C )
-wypalanie (do temperatury około 1400°C w przypadku glin ogniotrwałych a w
przypadku glin zwykłych do 1000°C )
W procesie wypalania w poszczególnych wzrastaj
ą
cych temperaturach
zachodz
ą
nast
ę
puj
ą
ce procesy :
Do 110°C-ostateczne wysuszenie
Około 200°-300C-rozkład zwi
ą
zków organicznych z wydzieleniem CO
2
(porowato
ść
)
Od 300-600°C-rozkład niektórych zwi
ą
zków
ż
elaza
600-ponad 900°C-rozkład w
ę
glanów CaCO
3
, MgCO
3
, FeCO
3
około 1000°C-proces nadtapiania (witryfikacji )
W wyniku wypalania uzyskuje si
ę
tzw. czerep
Zabarwienie wyrobów ceramicznych zale
ż
y od zawarto
ś
ci w nich tlenków
barwi
ą
cych Fe
2
O
3
(czerwono ) oraz białych Al
2
O
3
, CaO , MgO , SiO
2
-Je
ż
eli zawarto
ść
Fe
2
O
3
< 1 a du
ż
o Al
2
O
3
to wyroby białe
-Je
ż
eli Fe
2
O
3
< 2% to wyroby
ż
ółte
10
-Je
ż
eli Fe
2
O
3
>7% a mało CaO , Al
2
O
3
to wyroby czerwone
Ze wzgl
ę
du na temperatur
ę
topnienia glin , gliny dziel
ą
si
ę
na:
-łatwotopliwe -T
t
<1350°C
-
ś
redniotopliwe –T
t
–1350-1580°C
-trudnotopliwe –T
t
>1580°C
K
2
Oal
2
O
3
6SiO
2
+ CO
2
+ 2H2O
Al
2
O
3
2SiO
2
2H
2
O + 4SiO
2
+ K
2
CO
3
Ortoklaz wietrzenie
Podstawowy surowiec KAOLINIT
Al
2
O
3
2SiO
2
2H
2
O - główny składnik glin , iłów , łupków
Inne domieszki :piasek ,
ż
wir , CaCO
3
, MgCO
3
, tlenki
ż
elaza , glinu , wapnia itp.
Podział wyrobów ceramicznych:
1.W zale
ż
no
ś
ci od stopnia wypalenia dziel
ą
si
ę
na dwie grupy:
a) o strukturze porowatej (czerep porowaty), najwi
ę
ksza nasi
ą
kliwo
ść
(20-
22%)
- wyroby ceglarskie (cegły pełne , dziurawki , dachówki,.....)
- wyroby szkliwione (kafle, płytki
ś
cienne , ....)
- wyroby ogniotrwałe (szamotowe, krzemionkowe, magnezytowe,)
b) o strukturze trwałej (czerep spieczony) , nasi
ą
kliwo
ść
mniejsza od 6%
- cegły klinkierowe, cegły kanalizacyjne, cegły kominówki, klinkier drogowy,
rury i kształtki kanalizacyjne
c) ceramika półszlachetna (barwa biała albo kremowa) , nasi
ą
kliwo
ść
nie
powinna by
ć
> 3%
- wyroby fajansowe, płytki
ś
cienne szkliwione, przybory sanitarne, itp.
d) ceramika szlachetna
- porcelana
- porcelity
2 Według zastosowania:
-wyroby
ś
cienne: cegła zwykła pełna, dziurawka, kratówka klinkierowa, pustaki
ś
cienne
-wyroby ceramiczne stropowe
-wyroby do budowy przewodów kominowych ( kominówki)
-wyroby do pokrycia dachowego (dachówki)]
-okładziny
ś
cian i posadzek (płytki klinkierowe i podłogowe)
-wyroby do budowy dróg (klinkier drogowy )
-wyroby kanalizacyjne (cegła pełna kanalizacyjna , rurki i kształtki
kanalizacyjne)
-wyroby melioracyjne (rurki drenarskie )
11
Klinkier-tworzywo spieczone (cz
ęś
ciowo nadtopione) z glin wapienno-
ż
elazistych z
dodatkiem surowców schudzaj
ą
cych .Jest nie nasi
ą
kliwy i o du
ż
ej wytrzymało
ś
ci.
Ceramik
ę
ogniotrwał
ą
produkuje si
ę
z glin ogniotrwałych z dodatkiem
zmielonego szamotu.
Fajans-wyrób szlachetny zawieraj
ą
cy 55%substancji ilastych , 35%kwarcu i 10%
skaleni .Wyroby fajansowe s
ą
szkliwione.
Porcelit-skład zbli
ż
ony do fajansu z wi
ę
ksz
ą
ilo
ś
ci
ą
skaleni z 5%dodatkiem CaCO
3
.
Porcelana-tworzywo szlachetne spieczone , prze
ś
wietlaj
ą
ce otrzymywane z
pławionego kaolitu. Jest wypalana dwukrotnie.
Polewy ceramiczne-szkliste warstewki o grubo
ś
ci do 0.3 mm , którymi pokrywa
si
ę
wyroby ceramiczne i utrwala poprzez powtórne wypalanie .Mog
ą
by
ć
przezroczyste (gdzie si
ę
zachowuje barw
ę
czerepu), nieprzezroczyste najcz
ęś
ciej
barwione zwi
ą
zkami
ż
elaza , manganu , niklu .Generalnie temperatura topnienia
polewy powinna by
ć
ni
ż
sza a co najwy
ż
ej równa temperaturze spiekania czerepu
.Temperatura topnienia obni
ż
a w polewach zawarto
ść
tlenków alkaicznych Na
2
O
,K
2
o –polewy niskotopliwe a SiO
2
podwy
ż
sza temperatur
ę
topnienia.
Wady wyrobów ceramicznych:
1.Margle w glinach , których głównym składnikiem jest CaCO
3
CaCO
3
CaO + CO
2
CaO + H
2
O
Ca(OH)
2
+ 2H
2
O
Ca(OH)
2
*2H
2
O
Zwi
ę
ksza obj
ę
to
ść
co powoduje p
ę
kanie
Wyrobów ceramicznych
Ca(OH)
2
+ CO
2
CaCO
3
+ H
2
O
Nadmierna ilo
ść
tlenku wapnia w glinach ( z margli ) w zetkni
ę
ciu z wilgoci
ą
powoduje p
ę
kanie gotowych wyrobów.
2.Wady suszenia i wady wypalania – powoduj
ą
powstawanie p
ę
kni
ęć
w materiale
3.Sole rozpuszczalne w surowcu i materiale finalnym a przede wszystkim sole
siarczanowe maj
ą
wła
ś
ciwo
ś
ci higroskopijne (pochłaniaj
ą
wod
ę
) oraz krystalizuj
ą
z
okre
ś
lon
ą
ilo
ś
ci
ą
cz
ą
steczek wody. S
ą
3 rodzaje:
Siarczany bez wodne:
Na
2
SO
4
+ 10H
2
O
Na
2
SO
4
*10H
2
O
CaSO
4
+ 2H
2
O
CaSO
4
*2H
2
O
MgSO
4
+ 7H
2
O
MgSO
4
*7H
2
O
Wszystkie produkcje reakcji z wod
ą
maj
ą
zwi
ę
kszon
ą
obj
ę
to
ść
, krystalizuj
ą
na powierzchni wyrobów tworz
ą
c białe wykwity.
12
Wła
ś
ciwo
ś
ci fizyczne ceramiki budowlanej:
-g
ę
sto
ść
około 2700 kg/m
3
-g
ę
sto
ść
pozorna 1600-1900 kg/m
3
-nasi
ą
kliwo
ść
wagowa do około 20%
-przewodno
ść
cieplna 0.7 W/mK
-R
Ś
ciskanie
=10R
Rozci
ą
ganie
=5R
Zginanie
Przemysł ceramiczny zmierza do uzyskania materiałów bardzo porowatych ale
o nasi
ą
kliwo
ś
ci nieprzekraczaj
ą
cej 22% poniewa
ż
materiał taki zapewnia lepsz
ą
izolacyjno
ść
.
Podstawowym wyrobem ceramicznym jest pełna cegła ceramiczna o
nast
ę
puj
ą
cych wymiarach: 25 * 12 * 6.5 cm
a) CEGŁA PEŁNA
wymiary 25x 12 x 6,5 cm
klasy 20, 15 ,10, 7,5, 5
powierzchnia otworu nie wi
ę
ksza ni
ż
2 cm
2
b) DZIURAWKA
Powierzchnia otworu nie wi
ę
ksza ni
ż
3 cm
2
c) KRATÓWKA
K-1 (25 x 12 x 6,5 )
K-2 ( 25 x 12 x 14)
Klasy 15, 10 7,5
d) PUSTAKI CERAMICZNE
Ś
CIENNE
Trzy typy wysoko
ś
ci: 13,8 , 18,8 , 22,0
Klasy 15, 10, 7,5 , 5
e) PUSTAKI STROPOWE
-Akermana wys. 15 , 18 , 20 , 22 cm
-Fert: dwie odmiany 2e
f) materiały do krycia dachów (dachówki)
g) cegła klinkierowa
h) kominówka
4. PROJEKTOWANIE BETONU
1. Dobranie odpowiednich składników;
2. Ustalenie proporcji mi
ę
dzy tymi składnikami.
Projektowanie przebiega w oparciu o zało
ż
enia:
13
a) wytrzymało
ść
na
ś
ciskanie; zwi
ą
zana z ni
ą
jest klasa betonu:
B – 7,5 gwarantowana wytrzymało
ść
: R
b
G
B – 10 betony chude
B – 15 betony konstrukcyjne
B – 17,5
B – 20
B – 25
B – 30
B – 35
B – 40
B – 50
Wytrzymało
ść
gwarantowana – wymagana przy danej klasie;
ograniczenie dolne wytrzymało
ś
ci betonu z uwzgl
ę
dnieniem liczby
próbek przy zało
ż
onej wadliwo
ś
ci 5% i poziomie ufno
ś
ci 0,5.
b) wykonawca: koszt, pocz
ą
tek i koniec czasu wi
ą
zania.
Konsystencja
–
podatno
ść
mieszanki
betonowej
do
przemieszczania si
ę
pod wpływem siły bez utraty jej jednorodno
ś
ci
(inaczej ciekło
ść
).
Pi
ęć
rodzajów konsystencji:
K – 1 konsystencja wilgotna
K – 2 konsystencja g
ę
stoplastyczna
K – 3 konsystencja plastyczna
K – 4 konsystencja półciekła
K – 5 konsystencja ciekła
Urabialno
ść
– zdatno
ść
mieszanki betonowej do wypełnienia
naczynia bez utraty jej jednorodno
ś
ci przy przyj
ę
tym sposobie
zag
ę
szczania.
Mrozoodporno
ść
:
F – 25 (ilo
ść
cykli jakie wytrzyma próbka do pierwszego zniszczenia)
F – 50
F – 75
14
Wodoszczelno
ść
:
W – 2
W – 4 (dziesi
ę
ciokrotna warto
ść
działania wody na próbki)
Metody projektowania betonu
1. Metody obliczeniowe (analityczne); metoda trzech równa
ń
:
równanie BOLOMEY’a:
Dla
C
< 2,5
Ř
= A
1
(
C
- 0,5 )
W
W
Dla
C
≥
2,5
Ř
= A
2
(
C
+ 0,5 )
W
W
Ř
– wytrzymało
ść
ś
rednia betonu na
ś
ciskanie
A
1,2
– współczynniki zale
ż
ne od klasy cementu i od rodzaju kruszywa
C – ilo
ść
cementu w [kg] w [m
3
]
W – ilo
ść
wody w [kg] w [m
3
]
Równanie szczelno
ś
ci – ilo
ść
składników mieszanki powinna da
ć
1 [m
3
].
V
C
+ V
K
+ V
W
= 1 [m
3
]
Równanie wodo
żą
dno
ś
ci –
W = W
K
*K + W
C
*C
Wodo
żą
dno
ść
– ilo
ść
wody potrzebna w mieszance betonowej
do uzyskania odpowiedniej konsystencji.
W – ilo
ść
wody w [kg] w [m
3
]
W
K
– wska
ź
nik wodo
żą
dno
ś
ci dla kruszywa
K – masa kruszywa w 1 [m
3
]
W
C
– wska
ź
nik wodo
żą
dno
ś
ci dla cementu
C – masa cementu w 1 [m
3
]
2. Metody analityczno-do
ś
wiadczalne:
Wyliczamy ilo
ść
składników w [m
3
]. Badamy cechy betonu.
Korygujemy receptur
ę
:
1. metoda pojedynczej otuliny;
2. metoda punktu piaskowego;
15
3. metoda podwójnej otuliny.
3. Metody do
ś
wiadczalne – wykonywane s
ą
w laboratorium na próbnych
zarobach. Ustalamy proporcje mi
ę
dzy kruszywem. Dobieramy wod
ę
i
cement do stosu okruchowego.
1. metoda Gruna
2. metoda Longinus”a
3. metoda Iteracji – kolejnych przybli
ż
e
ń
:
zało
ż
enia: - układ ziaren kruszywa na sucho jest
podobny do układu ziaren w mieszance betonowej;
- z dwóch betonów o jednakowej
wytrzymało
ś
ci ekonomiczniejszy jest ten, który
zawiera wi
ę
ksz
ą
ilo
ść
kruszywa (czyli jego stos
okruchowy jest bardziej szczelny).
Szczelno
ść
stosu okruchowego:
S
S
=
ρ
n
[%]
ρ
p
Wska
ź
nik uziarnienia - suma procentowych pozostało
ś
ci na
sitach normowych wyra
ż
ona w postaci ułamków w stosunku do cało
ś
ci
przesiewanego kruszywa:
i = k k = 10
U = 10 –
Σ
*
Σ
*
f
i k
k = 1 k = 1
f
ik
– procentowa zawarto
ść
poszczególnych frakcji dziesi
ę
ciu sit
normowych
Sito
Frakcja
Zawarto
ść
[%]
Przesiew
[%]
0
0 – 0,125
---
0
0,125
0,125 – 0,25
---
0
0,25
0,25 – 0,5
30
0
16
0,5
0,5 – 1
---
30
1
1 – 2
40
30
2
2 – 4
25
70
4
4 – 8
5
95
8
8 – 16
---
100
16
16 – 32
---
100
32
> 32
---
100
5,25
U = 10 – 5,25 = 4,75
PUNKT 6 – idealna proporcja
Szczelno
ść
stosu okruchowego powinna by
ć
:
72% S 78%
Wska
ź
nik uziarnienia powinien by
ć
:
5 U 7,5
Punkt piaskowy - proporcja, stosunek, mi
ę
dzy ilo
ś
ci
ą
piasku
(kruszywo: 32% P
p
48% drobnego) do całego kruszywa.
Etapy opracowania receptury mieszanki betonowej:
1. Ustalenie wst
ę
pnych zało
ż
e
ń
, czyli przeznaczenie i warunki
u
ż
ytkowania betonu, klasa betonu, stopie
ń
mrozoodporno
ś
ci i
wodoszczelno
ś
ci, warunki formowania i urabialno
ś
ci mieszanki
betonowej.
S
wska
ź
nik uziarnienia U
6
5
4
3
2
17
2. Dobór i ewentualne badanie składników betonu. Badanie klasy
cementu, obliczanie wska
ź
nika uziarnienia wykorzystuj
ą
c do tego
badanie składu ziarnowego, obliczanie wyj
ś
ciowe szczelno
ś
ci,
ustalenie g
ę
sto
ś
ci nasypowej w stanie zag
ę
szczonym i pozornej.
3. Ustalenie wst
ę
pne składu mieszanki betonowej.
4. Próby kontrolne – tworzenie próbnego zarobu, wytrzymało
ść
,
konsystencja.
5. Ewentualne korekty składu i ustalenie receptury laboratoryjnej w
[kg] w [m
3
].
6. Receptura robocza.
Cement – spoiwo hydrauliczne (główny składnik: klinkier
portlandzki + dodatki).
Kruszywo – (wypełniacz) – wypełnia obj
ę
to
ść
.
Beton – sztuczny kamie
ń
, kompozyt w skład którego wchodz
ą
kruszywa specjalnie komponowane tworz
ą
ce tzw. stos okruchowy, który
w wyniku reakcji fizyko-chemicznych spoiw (w wi
ę
kszo
ś
ci cementów) w
obecno
ś
ci dodatków i domieszek jest spajany w monolityczn
ą
cało
ść
.
Czyli jest to sztuczny kamie
ń
wyrabiany z: kruszyw, spoiw, dodatków i
domieszek.
Mieszanka betonowa – beton przed stwardnieniem (mieszanka
składników wchodz
ą
cych w skład betonu ale przed stwardnieniem).
Beton jako kompozyt pi
ę
cioskładnikowy:
1. kruszywo:
-
grube;
-
drobne
2. spoiwo
3. woda
4. domieszki:
-
zmieniaj
ą
ce reakcje mieszanki betonowej;
-
reguluj
ą
ce wi
ą
zanie i twardnienie cementu;
-
napowietrzaj
ą
ce
5. dodatki
-
mineralne;
-
włókna
18
Klasyfikacja betonu
1. Ze wzgl
ę
du na g
ę
sto
ść
obj
ę
to
ś
ciow
ą
(na mas
ę
1 [m
3
]
stwardniałego betonu):
-
ci
ęż
ki: > 2800 [kg/m
3
]
-
zwykły: 2000 : 2800 [kg/m
3
]
-
lekki: < 2000 [kg/m
3
]
Betony ci
ęż
kie izoluj
ą
promieniowanie radioaktywne.
2. Ze wzgl
ę
du na przeznaczenie:
-
konstrukcyjny >15 [MPa]
-
konstrukcyjno-izolacyjny 4 – 10 [MPa]
-
izolacyjny < 4 [MPa]
-
architektoniczny
3. Ze wzgl
ę
du na technologiczne warunki pracy:
-
hydrotechniczny (masywne konstrukcje);
-
ż
aroodporny (tam gdzie wyst
ę
puj
ą
wy
ż
sze temperatury przez dłu
ż
szy
czas ni
ż
ognioodporny);
-
wodoszczelny;
-
mrozoodporny;
-
o podwy
ż
szonej odporno
ś
ci na
ś
cieranie;
-
o podwy
ż
szonej odporno
ś
ci na agresj
ę
chemiczn
ą
;
-
drogowy;
-
ochrony biologicznej.
4. Ze wzgl
ę
du na miejsce wykonania mieszanki:
-
na placu budowy;
-
towarowy.
5. Ze wzgl
ę
du na rodzaj spoiwa:
-
cementowy, cementowo-polimerowy, polimerowy;
-
bezcementowy (spoiwo mineralne bez klinkieru portlandzkiego);
-
gipsowy, cementowo-wapienny.
6. Ze wzgl
ę
du na sposób zag
ę
szczenia:
-
ubijany;
-
wibrowany;
-
pró
ż
niowany;
19
-
natryskiwany;
-
prasowany;
-
wibroprasowany;
-
pró
ż
nioprasowany;
-
samorozlewny (samozag
ę
szczaj
ą
cy si
ę
).
7. Ze wzgl
ę
du na wytrzymało
ść
:
-
klasa: B 7,5 do B 60 (zwykły);
-
klasa: B 60 i wy
ż
ej BWW (wysokowarto
ś
ciowy);
-
klasa: LB 2,5 do LB 40 (lekki).
Czynniki decyduj
ą
ce o jako
ś
ci betonu:
1. Projektowanie:
-
okre
ś
lenie wła
ś
ciwo
ś
ci cementu, kruszywa, dodatków i domieszek;
-
wybór składników;
-
dobór ilo
ś
ci składników.
2. Mieszanie i transport:
-
kolejno
ść
dozowania i czas mieszania;
-
rodzaj betoniarki (grawitacyjne, wymuszone);
-
ś
rodki i warunki transportu;
-
układ mieszanki (np.: pompy).
3. Formowanie:
-
zag
ę
szczenie
4. Piel
ę
gnacja:
-
okres letni;
-
okres zimowy.
20
Współzale
ż
no
ść
pomi
ę
dzy intensywno
ś
ci
ą
wydzielania ciepła
hydratacji (Q), a wzrostem wytrzymało
ś
ci:
I
– okres wst
ę
pnego wi
ą
zania
II
– okres wi
ą
zania
III
– okres t
ęż
enia o zmiennej intensywno
ś
ci
A
– okres przedindukcyjny
B
– okres indukcyjny
C
– okres poindukcyjny
C
o
– przyspieszona hydratacja
C
b
– zwolnienie szybko
ś
ci hydratacji
C
C
– wygasanie hydratacji
Konsystencja wpływa na:
III
IV
II
t
o
t 7 14 28 [dni]
R
C
[%]
C
A
B C
a
C
b
C
c
D
Q
[J]
10 [min] 8 [h] 7 14 28
[dni]
IIIa IIIb IIIc
21
1. wi
ą
zanie
→
reakcja chemiczna
→
wska
ź
nik (woda, cement)
2. ułatwianie mieszania i układania w szalunku
Bez wzgl
ę
du na konsystencj
ę
mieszanki betonowej w celu
uzyskania zało
ż
onej klasy betonu (R
C
), nale
ż
y zachowa
ć
odpowiednie
proporcje cementu do wody, czyli tzw. wska
ź
nika wodno-cementowego
lub cementowo-wodnego.
Metody pomiaru konsystencji:
1. metoda sto
ż
ka opadaj
ą
cego:
Forma w kształcie sto
ż
ka o wysoko
ś
ci 30 [cm]. Miar
ą
konsystencji
jest opad sto
ż
ka.
Metod
ę
t
ą
stosujemy dla mieszanek:
-
plastycznych;
-
ciekłych;
-
półciekłych.
2. metoda Ve – Be
Miar
ą
konsystencji jest czas od wł
ą
czenia wibratora do momentu
wyrównania powierzchni mieszanki.
Metod
ę
t
ą
stosujemy dla mieszanek:
-
plastycznej;
-
g
ę
stoplastycznej;
-
wilgotnej.
H
22
3. metoda rozpływu
Miar
ą
konsystencji jest
ś
rednica rozpływu.
Metod
ę
t
ą
stosujemy dla mieszanek:
-
o du
ż
ej ciekło
ś
ci
4. Podatno
ść
na zag
ę
szczanie (stopie
ń
zag
ę
szczenia)
Miar
ą
jest stopie
ń
zag
ę
szczenia: stosunek h
1
: h
2
Urabialno
ść
zale
ż
y od:
D
x 15 45 [mm]
luźno
ułożona
mieszanka
przed
wibracją
mieszanka
zagęszczona
po
wibracji
h
1
h
2
23
-
uziarnienia suchych składników mieszanki; aby poprawi
ć
urabialno
ść
dodaje si
ę
dodatków do 30% - popioły wielkopiecowe, mielony
ż
u
ż
el,
mikrokrzemionka (daje du
żą
lepko
ść
).
Urabialno
ść
bada si
ę
tymi samymi metodami co konsystencj
ę
, a
najlepiej metod
ą
stopnia zag
ę
szczenia.
Operacje, procesy i czynniki decyduj
ą
ce o jako
ś
ci betonu:
Projektowanie
zakres czynno
ś
ci przy projektowaniu składu mieszanki betonowej
wybór składników dobór wła
ś
ciwo
ś
ci dobór stosu dobór proporcji sprawdzenie
mieszanki betonowej okruchowego pozostałych składników zgodno
ś
ci z
wymaganiami
rodzaj kruszywa
wielko
ść
ziaren
wła
ś
ciwo
ś
ci
rodzaj cementu
klasa
wła
ś
ciwo
ś
ci
urabialno
ść
ziarna drobne
domieszki
konsystencja
ilo
ść
wody
domieszki
uziarnienie
punkt piaskowy
krzywe
graniczne
wska
ź
nik
uziarnienia
szczelno
ść
W / C
warunek
konsystencji
warunek
szczelno
ś
ci
ilo
ść
cementu
ilo
ść
zaprawy
ilo
ść
ziaren
> 0,125 [mm]
zawarto
ść
powietrza
konsystencja
wytrzymało
ść
klasa betonu
24
Wła
ś
ciwo
ś
ci betonu
FIZYCZNE
-
g
ę
sto
ść
, g
ę
sto
ść
pozorna
-
porowato
ść
3 – 12% (mikropory, pory 0,01 – 2 [mm] – przez
odparowanie wody; makropory – od kilku do kilkunastu metrów – z
niedostatków technologii produkcji)
-
nasi
ą
kliwo
ść
≤
8%
-
wodoszczelno
ść
(co 24 [h] zwi
ę
kszamy o 0,2 MPa ci
ś
nienie wody)
-
mrozoodporno
ść
– mo
ż
na zwi
ę
kszy
ć
przez zmian
ę
struktury porów –
domieszki napowietrzaj
ą
ce
-
skurcz – koniec po ok. 3 latach, do 95% skurcz przez 4 tygodnie,
wielko
ść
skurczu 0,2 promila
MECHANICZNE
-
wytrzymało
ść
na
ś
ciskanie
-
wytrzymało
ść
na rozci
ą
ganie
-
wytrzymało
ść
na zginanie
-
wytrzymało
ść
na
ś
cinanie
-
odporno
ść
na
ś
cieranie – decyduje stos okruchowy
-
przyczepno
ść
stali do betonu – zale
ż
y od zaczynu
Wytrzymało
ść
krytyczna 0 – 5 [MPa].
Ochrona przed zamarzni
ę
ciem mieszanki betonowej:
-
ociepli
ć
matami (cieplaki)
-
zastosowa
ć
ciepł
ą
wod
ę
-
obni
ż
y
ć
temperatur
ę
zamarzania wody (przez zastosowanie
domieszek – sole)
Wytrzymało
ść
na
ś
ciskanie
1. na kostkach 15 x 15 x 15 [cm]
0,9* R
10
= R
15
= R
20
*1,05
2. badanie na co najmniej trzech próbkach
3. min 1 sztuka na 50 [m
3
]
4. 1 sztuka na zmian
ę
(produkcyjna)
25
Wytrzymało
ść
gwarantowana R
b
G
Z prawdopodobie
ń
stwem 95%
ż
e wytrzymało
ść
b
ę
dzie nie
mniejsza ni
ż
wytrzymało
ść
gwarantowana.
R
b
G
=
Ř
– t * s
R
b
G
=
Ř
– 1,64 * s
s – odchylenie standardowe
s =
√
Σ
(R – R
i
)
2
/ n – 1
≤
0,2
Ř
3
≤
n
≤
14
1. R
min
≥
R
b
G
*
α
2. R
min
≥
R
b
G
Ř
≥
1,2 * R
b
G
Przykład:
1. 20; 20; 20; R
min
= 20
Ř
= 20 R
min
/
α
= R
b
G
2. 15; 20; 25; R
min
= 15
Ř
= 20
1. R
min
≥
R
b
G
*
α
20
≥
17,39 * 1,15
R
b
G
= 17,39
B – 15
2. 15
≥
13,04 * 1,15
R
b
G
= 13,04
B – 12,5
Ř
= 1,2 * R
b
G
1. 20 / 1,2 = 16,67
2. 20 / 1,2 = 16,67
26
PODSTAWOWE WŁA
Ś
CIWO
Ś
CI BETONU
-
wytrzymało
ść
na
ś
ciskanie;
-
wytrzymało
ść
na rozci
ą
ganie (beton zwykły 8 – 10%);
-
krucho
ść
(stosunek wytrzymało
ś
ci na
ś
ciskanie do wytrzymało
ś
ci na
rozci
ą
ganie);
-
odporno
ść
na
ś
cieranie – tarcza Bohemego;
-
odporno
ść
na obci
ąż
enia dynamiczne;
-
nasi
ą
kliwo
ść
;
-
przesi
ą
kliwo
ść
;
-
mrozoodporno
ść
;
-
szczelno
ść
– porowato
ść
;
-
odporno
ść
na działanie czynników chemicznych;
-
odporno
ść
na działanie czynników biologicznych.
Mieszank
ę
betonow
ą
układa si
ę
warstwami – do 20 [cm] (wilgotna,
plastyczna, g
ę
stoplastyczna) z wysoko
ś
ci
≤
1,20.
Proces zag
ę
szczania mieszanki – aby pozby
ć
si
ę
powietrza przez
wibrowanie. Wibrowanie polega na wprowadzeniu mieszanki w drgania.
Wpierw s
ą
wprowadzane ziarna kruszywa grubego w ruch drgaj
ą
cy co
zmniejsza tarcie mi
ę
dzy ziarnami kruszywa. Kruszywo grube wypycha
powietrze. Kolejny etap – wchodz
ą
w drgania ziarna kruszywa drobnego
i w nast
ę
pnej kolejno
ś
ci ziarna cementu. Przestajemy wibrowa
ć
w
momencie osłabienia wydzielania si
ę
p
ę
cherzyków powietrza.
90 [sek] 3 [min] t – czas
zagęszczania
R
wytrzymałość
27
Rewibracja – dodatkowe wibrowanie mieszanki betonowej;
jednak proces ten nie mo
ż
e nast
ą
pi
ć
pó
ź
niej ni
ż
ok. 30 [min] od wibracji
wła
ś
ciwej i wcze
ś
niej ni
ż
rozpoczyna si
ę
proces wi
ą
zania oznaczony w
aparacie Vicatt’a.
Po zwi
ą
zaniu betonu mierzymy okres dojrzewania.
Wzrost wytrzymało
ś
ci jest wi
ę
kszy dla ni
ż
szych klas betonu, dla
klas wy
ż
szych wzrost jest mniejszy.
Rozró
ż
niamy cztery klasy wibratorów:
-
wgł
ę
bne
-
powierzchniowe
-
przyczepne
-
stoły wibracyjne – urz
ą
dzenie, przy u
ż
yciu którego nast
ę
puje
zag
ę
szczenie obj
ę
to
ś
ciowe, tzn. w ka
ż
dym
momencie zag
ę
szczenia mieszanka podlega
takim samym oddziaływaniom .
Aby nast
ą
piło zag
ę
szczenie w procesie wibracji, minimalna
cz
ę
stotliwo
ść
drga
ń
wynosi f
min
= 1500
drga
ń
/
min
. W Polsce produkowane
s
ą
wibratory f
min
= 3000 – 9000
drga
ń
/
min
. Amplituda drga
ń
A = 0,01 – 1,0
[mm].
Warunki wi
ą
zania i dojrzewania betonu
Najwa
ż
niejsze jest kilka do kilkunastu pierwszych dni. W
pierwszych dniach nast
ę
puje intensywne odprowadzanie wody, co
prowadzi do skurczu. Aby tego unikn
ąć
nale
ż
y prowadzi
ć
proces
piel
ę
gnacji. Beton do 30 [MPa] po zag
ę
szczeniu – piel
ę
gnacja po 2
dobach. Wy
ż
sze > 30 [MPa] bezpo
ś
rednio po uło
ż
eniu. Piel
ę
gnacja
polega na polewaniu wod
ą
za pomoc
ą
zraszacza.
Obecne technologie nie wymagaj
ą
polewania. Powierzchnie
pokrywa si
ę
membran
ą
(
ż
ywica), która nie przepuszcza wody i nie
pozwala jej odprowadzi
ć
.
W przypadku betonów szczelnych i wy
ż
szych klas – piel
ę
gnacja
do 14 dni. W przypadku betonów ni
ż
szych klas - piel
ę
gnacja do 7 dni.
W okresie zimowym – podnosimy temperatur
ę
kruszywa, wody
zarobowej, stosujemy domieszki obni
ż
aj
ą
ce temperatur
ę
krzepni
ę
cia
wody.
zag
ę
szczaj
ą
mieszank
ę
betonow
ą
miejscowo, w promieniu swego działania
28
KOROZJA ZAPRAW I BETONÓW
Podział korozji w zale
ż
no
ś
ci od czynników powoduj
ą
cych
degradacj
ę
zapraw i betonów na I, II i III rodzaju. Mo
ż
na równie
ż
podzieli
ć
korozj
ę
na zewn
ę
trzn
ą
i wewn
ę
trzn
ą
.
Poznane na
ć
wiczeniach rodzaje korozji: kwasowa, w
ę
glanowa,
chlorkowa, siarczanowa nale
żą
do korozji zewn
ę
trznych bo zachodzi
pod wpływem czynników zewn
ę
trznych.
Materiałem, który ulega przede wszystkim korozji zewn
ę
trznej jest
zaczyn cementowy znajduj
ą
cy si
ę
w betonach i zaprawach.
Cementy oprócz swoich czterech podstawowych składników: alit,
belit, glinian trójwapniowy i brownmilleryt zawieraj
ą
zawsze SO
3
(trójtlenek siarki) (ok. 3% gipsu oraz Na
2
O i K
2
O w ilo
ś
ci ok. 1%).
Na
2
O + H
2
O
→
2NaOH
K
2
O + H
2
O
→
2KOH
W wyniku reakcji cementu z wod
ą
alkalia z cementu tworz
ą
silne
zasady.
pH roztworu ............... ma odczyn silnie zasadowy; pH > 13. Ten
silnie alkaliczny roztwór działa (reaguje) z niektórymi formami krzemionki
z kruszywa.
Kwas jako forma krystaliczna jest odporna na działanie alkaliów
(halcedon i trymidyt s
ą
formami które wykazuj
ą
pewn
ą
reaktywno
ść
alkaliczn
ą
). Opal jest najbardziej wra
ż
liwy na działanie alkaliów.
Kruszywo do produkcji betonów i zapraw musi posiada
ć
okre
ś
lon
ą
odporno
ść
na działanie alkaliów. W wyniku reakcji alkaliów z niektórymi
formami krzemionki zachodz
ą
procesy:
Na
2
O + H
2
O
→
2NaOH
2NaOH + SiO
2
→
Na
2
SiO
3
najbardziej
szkodliwa
reakcja
zaliczana do korozji wewnętrznych
29
Na
2
SiO
3
– krzemian sodowy, zwi
ą
zek p
ę
czniej
ą
cy pod wpływem
du
ż
ej ilo
ś
ci wody na skutek czego na powierzchni zapraw i betonów
pojawiaj
ą
si
ę
zacieki.
Du
żą
reaktywno
ść
alkaliczn
ą
wykazuj
ą
równie
ż
kruszywa
dolomitowe:
CaCO
3
* MgCO
3
+ 2NaOH
→
CaCO
3
+ Mg(OH)
2
+ Na
2
CO
3
Na
2
CO
3
+ Ca(OH)
2
→
CaCO
3
+ 2NaOH
W wyniku tej reakcji odtwarzaj
ą
si
ę
zasady, które mog
ą
reagowa
ć
dalej.
Zapobieganie korozjom
S
ą
dwa rodzaje ochrony:
1. Ochrona materiałowo-strukturalna, tzw. pierwotna. Dotyczy przede
wszystkim prawidłowego projektu mieszanki betonowej, ł
ą
cznie z
wykonaniem i piel
ę
gnacj
ą
tego betonu (dobrze zaprojektowany beton
musi by
ć
szczelny), co ma doprowadzi
ć
do uzyskania betonu
szczelnego. Beton szczelny jest mało nasi
ą
kliwy, ma wi
ę
ksz
ą
mrozoodporno
ść
.
Je
ś
li chodzi o ochron
ę
materiałow
ą
, to cementy, które si
ę
stosuje
do produkcji betonów, które b
ę
d
ą
nara
ż
one na działanie czynników
agresywnych powinny posiada
ć
minimalne ilo
ś
ci C
3
A < 5%b (dotyczy
korozji siarczanowej) i
∑
Na
2
O + K
2
O < 0,6% (dotyczy korozji
wewn
ę
trznej alkalicznej). Musz
ą
mie
ć
ograniczon
ą
ilo
ść
tlenków
alkalicznych.
2.
Ochrona
powierzchniowa
wtórna
powierzchni
betonowych,
powlekanie powierzchni ró
ż
nymi substancjami organicznymi (
ż
ywice,
smoły, lepiki, woski) w wyniku czego nast
ę
puje odci
ę
cie powierzchni
betonu od szkodliwego
ś
rodowiska.
Drugi sposób polega na uszczelnianiu powierzchni betonu
poprzez powlekanie – kilkakrotne – roztworami, które zamieraj
ą
zwi
ą
zki
reaguj
ą
ce
ze
składnikami
betonu
z
wytworzeniem
trudno
30
rozpuszczalnych soli uszczelniaj
ą
cych beton. Dotychczas najcz
ęś
ciej
stosowana
była
tzw.
fluatyzacja,
fluaty
–
sole
kwasu
sze
ś
ciofluorokrzemowego: H
2
SiF
6
→
ZnSiF
5
.
ZnSiF
6
+ 2Ca(OH)
2
→
ZnF
2
↓
+ 2CaF
2
↓
+ SiO
2
ZnSiF
6
+ 2CaCO
3
→
ZnF
2
↓
+ 2CaF
2
↓
+ 2CO
2
↑
3. Silikatyzacja – polega na polewaniu powierzchni betonu szkłem
wodnym Na
2
SiO
3
, które z Ca(OH)
2
reaguje w nast
ę
puj
ą
cy sposób:
Na
2
SiO
3
+ Ca(OH)
2
→
CaSiO
3
↓
+ 2NaOH
4. Silikonowanie – silikony s
ą
to substancje hydrofobowe, polimery
krzemowe, tlenowe (organiczne), które s
ą
zawarte w wielu farbach do
powlekania:
– S – O – Si – O – Si – R (rudniki)
R
wytracają się w
postaci osadu
uszczelniając beton
uwodniona
→
przechodzi w formę
krystaliczną
nie pęcznieje