Programy Terapeutyczne - 2007 

Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) imatinibem 

 

 

1

 

1. Nazwa programu:  

LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO 
(GIST) IMATINIBEM  

 

2. Dziedzina medycyny:  

Onkologia kliniczna  

•  3. Dane dotyczące substancji czynnych finansowanych w ramach programu:  

1) nazwa substancji czynnej  

 

imatinib  

2) postać farmaceutyczna, dawka:  

 kapsułki: 50mg, 100mg,  
 tabletki: 100mg, 400 mg 

3) 

dawkowanie: 

 

   400mg/dobę  

 

4. Opis problemu zdrowotnego  

ICD 10 (grupa rozpoznań obejmująca nowotwory podścieliska przewodu 

pokarmowego)  

Przebieg choroby.  

Nowotwory podścieliska przewodu pokarmowego – gastrointestinal stromal tumors 

(GIST) są nowotworami wywodzącymi się z tkanki mezenchymalnej. Komórki tych guzów 

wykazują na swojej powierzchni ekspresję receptorów Kit, które są produktem białkowym 

protoonkogenu c-Kit i posiadają aktywność kinazy tyrozynowej. W wyniku mutacji genu c-

Kit dochodzi do nadmiernej ekspresji receptora Kit (markerem, którego jest CD117), a co za 

tym idzie nasilonej aktywacji kinazy tyrozynowej będącej przyczyną niekontrolowanej 

proliferacji komórek i oporności na apoptozę. Przyjmuje się,  że właśnie aktywacja Kit ma 

istotne znaczenie w patogenezie, bowiem w większości złośliwych przypadków guzów 

podścieliska (95%) obserwuje się ekspresję białka zmutowanego genu c-Kit.  

Rokowanie.  

Jedynym skutecznym leczeniem jest zabieg operacyjny. Do 5% przypadków 

krótkotrwale odpowiada na chemioterapię. GIST nieoperacyjne lub z przerzutami są zwykle 

oporne na konwencjonalną chemioterapię cytotoksyczną (dla doksorubicyny poniżej 5%). 

Programy Terapeutyczne - 2007 

Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) imatinibem 

 

 

2

Czas przeżycia dla chorych z guzami z przerzutami wynosi 20 miesięcy, a dla chorych z 

miejscową wznową waha się od 9 do 12 miesięcy.  

Epidemiologia  

Z danych szacunkowych wiadomo, że guzy GIST występują z częstością 10-20 

zachorowań/10

6

/rok i stanowią około 0,2% wszystkich guzów przewodu pokarmowego. 

Występują pierwotnie (60-90%) w żołądku i jelicie cienkim z przerzutami do wątroby i 

otrzewnej. W ok. 10-30% są złośliwe. Najczęściej dotyczą chorych w 6-8 dekadzie życia. W 

Polsce w ciągu roku rejestruje się 400-700 nowych przypadków GIST, z tego 120-200 ma 

charakter złośliwy.  

 

5. Opis działania leku  

Imatinib uważany jest za przedstawiciela nowej grupy leków przeciwnowotworowych, 

korygujących zaburzenia na poziomie molekularnym, którym to zaburzeniom przypisuje się 

istotny udział w patogenezie nowotworu. Imatinib kompetycyjnie blokuje miejsce wiązania 

ATP kinaz tyrozynowych (głównie związanych z BCR-ABL, ale także z c-KIT i PDGF – 

platelet-derived growth factor), co w konsekwencji prowadzi do zahamowania fosforylacji 

białek biorących udział w przekazywaniu sygnałów komórkowych. Przyjmuje się, że imatinib 

może także blokować aktywność konstytutywnego receptora Kit, czyli aktywność kinazy 

tyrozynowej, w komórkach guzów podścieliska przewodu pokarmowego. W badaniach 

eksperymentalnych wykazano, że imatinib hamuje proliferację i prowadzi do apoptozy 

komórek wykazujących ekspresję Kit. W Polsce imatinib został zarejestrowany ze 

wskazaniem do leczenie chorych dorosłych ze złośliwymi, Kit (CD117) pozytywnymi guzami 

podścieliska przewodu pokarmowego nieoperacyjnymi lub z przerzutami.  

 

6. Zamierzony efekt terapeutyczny,  

 

• wydłużenie czasu do progresji choroby;  

 

• poprawa jakości życia chorych dorosłych ze złośliwymi guzami podścieliska przewodu 
pokarmowego.  

 

7. Kryteria włączenia do programu,  

Do leczenia imatinibem kwalifikują się chorzy spełniający następujące kryteria:  

Programy Terapeutyczne - 2007 

Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) imatinibem 

 

 

3

•  rozpoznanie: histologicznie potwierdzony guz przewodu pokarmowego (GIST):  

•  udokumentowana badaniem immunohistochemicznym ekspresja antygenu CD117;  

•  potwierdzone w badaniu tomografii komputerowej jamy brzusznej, nieoperacyjne 

nawroty guzów po leczeniu chirurgicznym w postaci mnogich przerzutów do wątroby 
lub rozsiew śródotrzewnowy;  

•  wiek: powyżej 18 roku życia;  

•  stan ogólny wg skali WHO 0-1;  

•  prawidłowe wyniki badań czynności wątroby i nerek.  

8. Kryteria wykluczenia z programu,  

 

• wystąpienie objawów nadwrażliwości na imatinib;  

 

• toksyczność wg skali WHO ≥ 3 (zwłaszcza 3-krotny wzrost stężenia bilirubiny, 5-

krotny wzrost aktywności aminotransferaz wątrobowych, ciężka niedokrwistość, 

neutropenia lub małopłytkowość);  

 

• stan sprawności 2- 4 wg WHO;  

 

• brak skuteczności po 3 miesiącach stosowania leku;  

 

• progresja choroby w trakcie stosowania leku.  

 

9. Monitorowanie wyników leczenia,  

Obejmuje ocenę odpowiedzi na leczenie oraz nasilenia działań niepożądanych leku (ocena 

toksyczności wg skali WHO). Badanie należy przeprowadzać w trakcie każdej wizyty 

chorego - nie rzadziej niż raz na 4 tygodnie.  

Badanie podmiotowe i przedmiotowe.  

 

• badanie ogólne;  

 

• podstawowe badania biochemiczne (z uwzględnieniem aktywności transaminaz 
wątrobowych, stężenia bilirubiny, aktywności fosfatazy zasadowej);  

 

• morfologię krwi z rozmazem;  

 

• tomografia komputerowa.  

Programy Terapeutyczne - 2007 

Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) imatinibem 

 

 

4

 

Badanie przedmiotowe należy przeprowadzać w trakcie każdej wizyty chorego i 

rzadziej niż raz na 4 tygodnie, natomiast badanie tomografią komputerową należy 

wykonywać co 2 miesiące w ciągi pierwszych 6 miesięcy leczenia i następnie co 3 

miesiące 

 

10. Monitorowanie wyników programu  

W indywidualnej dokumentacji medycznej pacjenta należy umieścić następujące 

informacje dotyczące programu:  

 

• informację dotyczącą wyników monitorowania leczenia;  

 

• informację na temat zakończenia leczenia i osiągniętego efektu terapeutycznego.  

Monitorowanie wyników programu obejmuje zbieranie i przekazywanie do Oddziału 

Wojewódzkiego Funduszu następujących danych:  

 

• PESEL chorego;  

 

• rozpoznanie choroby podstawowej;  

 

• wskazania do leczenia imatinibem;  

 

• datę rozpoczęcia leczenia;  

 

• datę zakończenia leczenia;  

 

• informację o przyczynie zakończenia leczenia;  

 

• zastosowane dawkowanie imatinibu;  

 

• informację o sumarycznej dawce imatinibu wykorzystanej w leczeniu (ilość leku podana 
w rachunku narastającym od początku leczenia);  

 

• ocenę wyników leczenia (wg skali WHO dla zmian mierzalnych);  

 

• stopień nasilenia działań niepożądanych (toksyczność wg skali WHO);  

 

• ocenę osiągniętych punktów końcowych;  

 

• uzyskany czas przeżycia (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w 
programie);  

 

• uzyskany czas do progresji (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w 
programie);  

 

• ocenę poprawy jakości życia chorego  

Co 6 miesięcy prowadzonego leczenia Świadczeniodawca jest zobowiązany do przekazania 

powyższych danych do oddziału wojewódzkiego Funduszu.  

określenie czasu leczenia w programie.  

Programy Terapeutyczne - 2007 

Leczenie nowotworów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) imatinibem 

 

 

5

Kryteria wyłączenia pacjenta z programu wyznaczają czas leczenia.  

 

11. Warunki Realizacji Programu:  

Warunki lokalowe oraz wyposażenie:  

Oddział/pododdział onkologii klinicznej lub poradnia onkologiczna/chemioterapii

 

z 

możliwością stałego monitorowania skuteczności stosowanej terapii oraz diagnozowania i 

leczenia działań niepożądanych (z uwzględnieniem możliwości przeprowadzenia 

konsultacji kardiologicznej)  

 

• pracownia tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego – lub 

możliwość zlecania badania poza ośrodkiem;  

 

• pracownia USG, Rtg; EKG;  

 

• laboratorium z możliwością przeprowadzenia następujących badań:  

 

o 

badania biochemiczne krwi;  

 

o 

morfologia krwi z rozmazem;  

 

o 

badanie immunohistochemiczne na obecność antygenu CD117;  

Kwalifikacje personelu  

• 

co najmniej 2 lekarzy specjalistów z zakresu onkologii klinicznej;

 

•  co najmniej 2 pielęgniarki przeszkolone w zakresie podawania cytostatyków; 

•  Sugerowana współpraca z psychologiem klinicznym