asystent operatora dzwieku 313[06] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Fert

Rozpoznawanie trendów muzycznych 313[06].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Marian Maruszak
mgr inż. Jacek Szydłowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Fert

Konsultacja:
mgr. inż. Joanna Stępień

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 313[06].O1.03
,,Rozpoznawanie trendów muzycznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu asystent operatora dźwięku.

Wydawca:

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Podstawowe wiadomości o dźwięku i muzyce

5.1.1.

wiczenia

5.2.

Pismo nutowe

5.2.1.

wiczenia

5.3.

Rytm i metrum

5.3.1.

wiczenia

5.4.

Interwały – rodzaje i nazwy odległości

5.4.1.

wiczenia

5.5.

Skale, gamy i tonacje

5.5.1.

wiczenia

5.6.

Akordy

5.6.1.

wiczenia

5.7.

Partytura

5.7.1.

wiczenia

5.8.

Formy muzyczne

5.8.1.

wiczenia

5.9.

Historia muzyki poważnej – charakterystyka epoki, najważniejsi

przedstawiciele epoki

5.9.1.

wiczenia

5.10.

Współczesna muzyka poważna – od impresjonizmu do muzyki

początku XXI wieku

5.10.1.

Ćwiczenia

5.11.

Współczesna muzyka rozrywkowa

5.11.1.

wiczenia

5.12.

Najnowsze kierunki rozwoju muzyki rozrywkowej

5.12.1.

wiczenia

Ewaluacja osiągnięć ucznia

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat rozpoznawania trendów

muzycznych.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika dla ucznia,

–

cele kształcenia,

–

wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem dla ucznia,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, z których nauczyciel może skorzystać w całości lub
wybrać jego zdaniem najlepsze,

–

przykład narzędzi pomiaru dydaktycznego,

–

wykaz literatury.

Schemat układu jednostek modułowych

313[06].O1.03

Rozpoznawanie

trendów

muzycznych

313[06].O1.05

Rozpoznawanie tradycyjnych

i elektronicznych instrumentów

muzycznych

313[06].O1

Podstawy zawodu

313[06].O1.04

Okre

lanie wła

ciwo

akustycznych ró

nych

pomieszcze

313[06].O1.07

Stosowanie urz

dze

elektrycznych i sprz

kowego

313[06].O1.02

Analizowanie rynku mediów

w Polsce i na

wiecie

313[06].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy,

przepisów przeciwpo

arowych i

ochrony

rodowiska w pracy

asystenta operatora d

313[06].O1.06

Doskonalenie dykcji

i fonetyki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

współpracować w grupie,

–

sprawnie posługiwać się komputerem,

–

korzystać z różnorodnych źródeł informacji: biblioteki, Internetu,

–

czytać w stopniu podstawowym nuty,

–

obsługiwać magnetofon, MP3, odtwarza CD.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu nauczania uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się podstawową terminologią muzyczną,

−

scharakteryzować źródła i cechy dźwięku,

−

posłużyć się znakami muzycznymi,

−

odczytać muzyczny zapis nutowy,

−

rozróżnić skale, gamy i tonacje muzyczne,

−

określić rytm i metrum słuchanego utworu,

−

odnaleźć w partyturze słuchany fragment muzyczny,

−

rozróżnić rodzaje i funkcje akordów,

−

dokonać podziału instrumentów muzycznych na grupy,

−

rozróżnić najważniejsze skale dźwięku instrumentów,

−

określić kolejność umieszczania instrumentów w partyturze,

−

wyjaśnić zasady rozmieszczania zespołów na estradzie,

−

ocenić jakość wykonywanego utworu,

−

rozróżnić elementy składowe muzyki,

−

dokonać podziału muzyki ze względu na styl i okres powstawania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

....................................................................................

Modułowy program nauczania: Asystent operatora dźwięku 313[06]
Moduł:

Podstawy zawodu 313[06].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie trendów muzycznych 313[06].O1.03

Temat: Historia muzyki poważnej – charakterystyka epok, najważniejsi przedstawiciele epoki.

Cel ogólny: Zapoznanie z muzyką baroku na podstawie muzyki Jerzego Fryderyka Händla.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

wymienić najważniejsze utwory wybitnego kompozytora,

–

zaśpiewać początek z oratorium „Juda Machabeusz”,

–

opisać budowę oratorium i suity

–

orientować się w muzyce baroku,

–

zanalizować obraz z epoki nawiązujący do tematyki lekcji,

–

wykonać układ taneczny do muzyki.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w grupach

Czas: 5-6 godzin dydaktycznych

Środki dydaktyczne:
–

odtwarzacz CD,

–

nagrania utworów J. F. Händla: „Juda Machabeusz”,

–

suity „Muzyka sztucznych ogni” „Radość”,

–

suity „Muzyka na wodzie” i „Country dance”,

–

odtwarzacz DVD,

–

folie prezentujące zdjęcia z okresu baroku

–

rzutnik,

–

film z oratorium „Juda Machabeusz ”,

–

zeszyt,

–

przybory do pisania.

Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności i pracy domowej.

Podanie tematu zajęć i celu.

Wprowadzenie do tematu:

–

nauczyciel przeprowadza krótki wykład informacyjny na temat epoki baroku oraz
dotyczący oper barokowych i znaczeniu twórczości operowej Händla w tym okresie,
przedstawia także krótką biografię Handla; uczniowie notują. Nauczyciel pokazuje
podczas objaśnień folie ze zdjęciami z okresu baroku, m.in. pokazuje portret Handla.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Następnie prowadzący prezentuje film przedstawiający oratorium „Juda Machabeusz”,
koncentruje się jednak głównie na fragmencie utworu. Uczniowie słuchają tego
fragmentu dwukrotnie, następnie przystępują do nauki śpiewania początkowych wersów
utworu. Kolejnym etapem lekcji jest wyjaśnienie i zapisanie pojęcia oratorium, jego
budowy i podanie przykładów. Nauczyciel wyjaśnia także kombinacje brzmieniowe
w oratorium,

–

nauczyciel omawia powstanie i budowę suity „Muzyka sztucznych ogni” zwracając
uwagę głównie na muzykę plenerową i wykorzystanie instrumentów dętych. Uczniowie
słuchają fragmentu suity, a potem zapisują definicje w zeszycie,

–

nauczyciel prosi aby dobrali się w pary trzymając się za prawe dłonie i przygotowali do
wykonania ćwiczenia.

4. Realizacja ćwiczenia:

–

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

–

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

–

uczniowie przypominają sobie przekazane informacje,

uczniowie przystępują do nauki układu tanecznego do „Country dance” z suity „Muzyka na
wodzie” według Batii Strauß
cz. A
Pary idą dokoła swej osi 15 kroków, zatrzymanie i zmiana kierunku, podane lewe dłonie 15
kroków dokoła swej osi, zatrzymanie naprzeciw siebie, dłonie puścić. 3 kroki od siebie,3 kroki
powrót i obrót z ukłonem za prawym łokciem-7 kroków. / 2x.
cz. B
Ustawienie naprzeciw siebie 7 kroków marszowych w miejscu, ręce poruszają się jak przy
marszu. Na 7x klasnąć „na cztery ręce”./ 4x.
Akcent – tupnięcie prawą nogą na „trzy” („raz” i „dwa” – odczekać), potem tak samo lewa nogą
i obrót za prawym łokciem – 7 kroków. / 2x (w oparciu: 53).
5. Nauczyciel obserwuje prace uczniów, udziela rad i wskazówek:

–

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenia.

Zakończenie zajęć:
–

uczniowie tańczą cały układ, wymieniają się wnioskami i spostrzeżeniami,

–

nauczyciel ocenia wykonanie układu, komentuje, które z par wyróżniają się, a które
popełniały błędy.

Praca domowa:
–

scharakteryzować w punktach do wyboru: dowolny rodzaj muzyki powstałej i rozwijającej
się w okresie baroku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

....................................................................................

Modułowy program nauczania: Asystent operatora dźwięku 313[06]
Moduł:

Podstawy zawodu 313[06].O1

Jednostka modułowa:

Rozpoznawanie trendów muzycznych 313[06].O1.03

Temat: Interwały i nazwy odległości.

Cel ogólny: Utrwalenie interwałów sekundy, tercji, kwarty i kwinty na materiale znanych
piosenek.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
–

dokonać analizy budowy melodii, wyodrębniając skoki interwałowe i pochody diatoniczne,

–

rozpoznać brzmienie interwału sekundy, tercji, kwarty i kwinty i poprawnie go zaśpiewać,

–

odszukać interwał w zapisie na pięciolinii, zagrać na klawiaturze,

–

zaśpiewać wybrany interwał od podanego dźwięku,

–

transponować fragmenty melodii do znanych tonacji, śpiewając i grając na klawiaturze,

–

zapisać melodię dźwiękami na pięciolinii,

–

zagrać na instrumentach perkusyjnych rytm do piosenki.

Metody nauczania–uczenia się:
–

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w zespole.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne

Środki dydaktyczne:
–

fortepian,

–

instrumenty perkusyjne,

–

teksty i zapis nutowy piosenek Siedzi sobie zając pod miedzą; Bajka iskierki; Maryna;
Czerwone jabłuszko; Ojciec Wirgiliusz

Przebieg zajęć:
1.

Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności i pracy domowej

Podanie tematu zajęć i celu.

Wprowadzenie do tematu:
–

nauczyciel przypomina uczniom pojecie interwałów sekundy, tercji, kwarty i kwinty;
następnie prosi aby uczniowie otworzyli teksty piosenek, nauczyciel gra na fortepianie
a wszyscy śpiewają kolejno piosenki.

–

uczniowie odszukują w zapisie wybranych piosenek omawiane wcześniej odległości
i grają na wirtualnej lub prawdziwej klawiaturze fragmenty piosenek

–

Nauczyciel prosi uczniów o transponowanie wybranej piosenki do znanej tonacji.
Uczniowie śpiewają wybraną piosenkę trzy razy, za każdym razem w tonacji podanej
przez nauczyciela. Następnie próbują zagrać tak samo na klawiaturze.

–

Nauczyciel pokazuje na folii poniższy zapis nutowy i prosi uczniów, aby zagrali
melodycznie w górę interwały i odsłuchali jak każdy z interwałów brzmi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

Nauczyciel poleca aby uczeń odwrócił się tyłem do instrumentu muzycznego, dobrał
sobie kogoś do pary kto zagra po kolei harmonicznie każdy interwał. Każdy zagrany
interwał, musi być zaśpiewany melodycznie Następnie nauczyciel prosi by uczeń sam
wybierał i grał interwały. Po każdym zagranym interwale zaśpiewał go melodycznie
i powiedział jaki to interwał. Druga osoba potwierdza czy rozpoznał interwał.

–

Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zadaje uczniom pytania i przydziela zadania.

Realizacja ćwiczenia
–

nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

–

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

–

uczniowie przypominają sobie przekazane informacje,

–

Nauczyciel zleca wykonanie wybranej piosenki z akompaniamentem prawdziwych
instrumentów perkusyjnych,

–

uczniowie dzielą się na trzy grupy: śpiewających, grających i tańczących,

–

Przy powtórnym wykonaniu następuje zamiana ról. (w oparciu 53),

–

Akompaniament perkusyjny zależy od inwencji nauczyciela, stopnia zaawansowania
i możliwości grupy oraz wyposażenia klasowego instrumentarium.

Nauczyciel obserwuje prace uczniów, udziela rad i wskazówek:
–

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenia.

Zakończenie zajęć:
–

uczeń, przedstawiciel grupy prezentuje wykonane zadanie przez swoją grupę, wymienia też
wnioski i spostrzeżenia,

–

uczniowie dyskutują na forum grupy na ten temat,

–

nauczyciel ocenia pracę każdej grupy.

Praca domowa:
Uczniowie w parach wybierają sobie z podanej przez nauczyciela listy piosenek jedną i w domu
wykonują te same ćwiczenia co na ćwiczeniach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1.

Podstawowe wiadomości o dźwięku i muzyce

5.1.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj dźwięk. Pomocne będą ci w tym poniżej zapisane zdania niedokończone.

Dźwięk muzyczny to zjawisko akustyczne, falowe zaburzenie w ośrodku sprężystym oraz
wywołane .................................................................................................................. Skala jest
.................................................................................................... Zakres dźwięków tradycyjnie
używanych w muzyce podzielony jest na.............. oktaw. Drgające cząstki powodują
......................................................................, czyli zmianę ciśnienia, wytwarzając tym samym
falę dźwiękową, którą można traktować też jako falę zmian ciśnienia. Po dotarciu do ucha fala
ciśnieniowa powoduje ................................................................ odbierane jako wrażenie
dźwiękowe. Drgania ciał sprężystych są................................... w przeciwieństwie do szmerów,
zgrzytów itp. odgłosów o nieustalonej wysokości, które wywołane są przez drgania nieregularne
(tak jest np. w przypadku bębna). Regularność drgań dźwięków polega na tym,
....................................................................................................................................... Im więcej
drgań regularnych w sekundzie tym wyższy dźwięk i odwrotnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania, np. omawiając odpowiedni fragment materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pojęcie i budowę
dźwięku. Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaplanować tok postępowania,

uzupełnić zdania w tekście ćwiczenia,

zapisać wnioski,

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne,

–

praca w grupach

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura,

–

arkusz papieru formatu A4,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj dźwięk lub cechy dźwięku.

Cechy dźwięków

Charakterystyka

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Podczas wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien
zwrócić na cechy i charakterystykę dźwięków. Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach
2- 3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać się w 2-3 osobowe grupy,

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaplanować tok postępowania,

uzupełnić tabelę na podstawie analizy ćwiczenia,

zapisać wnioski,

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

praca w grupach,

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A-4,

–

literatura z rozdziału 7,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Pismo nutowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij rolę kluczy muzycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Ćwiczenie powinno być wykonywane samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

opisać rolę kluczy muzycznych,

zaprezentować pracę na forum grupy

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A-4,

–

przybory do pisania,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opisz w 2-3 zdaniach co przedstawiają poniższe zapisy nutowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Podczas wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien
zwrócić na sposoby zapisu nutowego. Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3-4
osobowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać się w 3-4 osobowe grupy

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaplanować tok postępowania,

dokonać analizy ćwiczenia,

opisać przedstawiony zapis nutowy

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt nutowy,

−

arkusz papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Rytm i metrum

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zademonstruj taktowanie na dwa z uwzględnieniem akcentów: mocny i słaby najpierw

nogami, potem oburącz, śpiewając piosenkę „Poszła Karolinka”. To samo wykonaj przy
piosence „Pojedziemy na łów”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na sposoby taktowania
z uwzględnieniem akcentów. Ćwiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapoznać się z piosenkami,

zaprezentować taktowanie,

omówić wykonanie ćwiczenia na forum grupy

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

wiczenia praktyczne

rodki dydaktyczne:

–

nagranie lub tekst piosenek: „Poszła Karolinka”, „Pojedziemy na łów”,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wsłuchaj się w graną melodię, odgadnij takt i wypisz rytm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na takt i rytm. Ćwiczenie
powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

odgadnąć takt granej melodii,

zapisać rytm,

zaprezentować pracę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne

–

pianino lub fortepian.

–

tekst piosenki „ Przybyli ułani”

–

arkusz nutowy,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Na podstawie rytmu piosenki” Krakowiaczek ci ja” zaśpiewaj gamę:

taktując na 2/4

zaśpiewaj na dźwięku „sol” z klaskaniem

zaśpiewaj jako gamę bez powtórzenia górnego „do” z taktowaniem na 2\4

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaśpiewać gamę piosenki „Krakowiaczek ci ja” taktując na 2/4,

zaśpiewać piosenkę na dźwięku „sol” z klaskaniem,

zaśpiewać jako gamę bez powtórzenia górnego „ do” z taktowaniem na 2/4.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wykład informacyjny,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne

–

pianino lub fortepian,

–

tekst piosenki „ Krakowiaczek ci ja”,

–

arkusz nutowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Interwały – rodzaje i nazwy odległości

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wsłuchaj się w grane na fortepianie przez nauczyciela odległości, nazwij je i zapisz.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń powinien być skoncentrowany. Ćwiczenie powinno być
wykonywane w parach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wsłuchać się w grane przez nauczyciela odległości,

nazwać usłyszane odległości,

zapisać je w zeszycie nutowym,

zaprezentować wykonane ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

rodki dydaktyczne:

–

pianino lub fortepian,

–

zeszyt nutowy,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Utwórz łańcuch odległości (od dowolnego dźwięku):

sekund małych,

sekund wielkich,

kwart czystych,

kwint czystych,

tercji małych,

sekst wielkich,

septym małych i wielkich.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w parach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

utworzyć łańcuch odległości od dowolnego dźwięku z tekstu zawartego w ćwiczeniu,

zapisać ćwiczenie,

zaprezentować wykonane ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

praca w grupach

–

metoda eksponująca

rodki dydaktyczne:

–

zeszyt nutowy,

–

przybory do pisania

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Skale, gamy i tonacje

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opierając się na materiale nauczania objaśnij pokrewieństwo tonacji oraz podaj kilka

przykładów pokrewieństwa: kwintowego I stopnia, równoległości, jednoimienności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pokrewieństwo tonacji.
Ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać się w 2-3 osobowe grupy,

zapoznać się z materiałem nauczania,

objaśnić pokrewieństwo tonacji,

podać kilka przykładów pokrewieństwa kwintowego

I stopnia, równoległości,

jednoimienności,

dokonać analizy ćwiczenia,

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

zeszyt nutowy,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wylicz dźwięki gamy chromatycznej wg. gamy D, F, Es, A, H, B. Napisz je oraz zagraj na

pianinie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pokrewieństwo tonacji.
Ć

wiczenie powinno być wykonywane indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wyliczyć dźwięki gamy chromatycznej wg gamy D, F, Es, A, H, B,

zapisać powyższe dźwięki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zagrać na pianinie,

dokonać analizy ćwiczenia,

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

pianino,

–

zeszyt nutowy,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Akordy

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zagraj na pianinie trójdźwięki T, S, D w tonacji C major.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić akordy. Ćwiczenie powinno
być wykonywane w grupach 2 osobowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaplanować tok postępowania,

zagrać na pianinie wymagane trójdźwięki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

–

pianino,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

W oparciu o materiał nauczania napisz po trzy przykłady akordów: molowych, durowych,

zwiększonych, zmniejszonych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na akordy. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapisać po trzy przykłady akordów molowych, durowych, zwiększonych, zmniejszonych,

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz nutowy,

–

przybory do pisania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

W oparciu o materiał nauczania napisz po trzy akordy w pierwszym przewrocie, w drugim

przewrocie. Ćwiczenie wykonaj w grupie 2 osobowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać się w 2 osobowe grupy,

zapoznać się z materiałem nauczania,

napisać po trzy przykłady akordów w pierwszym i drugim przewrocie,

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz nutowy,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Partytura

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokończ zdania.

Partytura jest to .................................................................................................................................
Skala głosu to…………………………………………..………………. .........................................
...........................................................................................................................................................
Przeciętnie skala głosu wynosi około ............................oktawy. Odpowiednio wyszkolony głos
może osiągać do.........................oktaw.
W głosach męskich największą skale głosu posiadają ..........................., mniejszą tenory,
a najmniejszą barytony.
Wśród kobiet największą skalę głosową posiadają .........................................., mniejszą
............................., a najmniejszą alty.
Skala tenorowa sytuuje się pomiędzy skalą .........................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pojęcie, cechy partytury i
skal głosu. Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

uzupełnić brakujący tekst,

zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

arkusz papieru A-4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę.

Głosy żeńskie

Skala

Głosy męskie

Skala

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na typy głosów i ich skale.
Ć

wiczenie powinno być wykonywane w parach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

uzupełnić tabelę,

zapisać wyniki ćwiczenia,

zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia przedmiotowe

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A-4,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Formy muzyczne

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy form wokalnych jednej z niżej podanych pieśni

J.A. Matlakiewicz,D Kołysanka
T. Szeligowski, Pod okapem śniegu
S. Piechowicz Na glinianym wazoniku

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pieśni chóralne a capella.
Ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać się w 2 osobowe grupy
2) zapoznać się z podanymi pieśniami,
3) zaplanować tok postępowania,
4) dokonać analizy ćwiczenia,
5) zapisać wnioski,
6) zaprezentować pracę

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne

–

odtwarzacz muzyczny dowolnego typu

–

wybrana pieśń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zamień się dokonaną analizą przez siebie analizą pieśni z inną grupą uczniów. Przeczytaj

uważnie jego analizę i zapisz swoje uwagi na temat jego analizy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na pieśni chóralne a capella.
Ć

wiczenie powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać się w 2 osobowe grupy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z daną analizą,
3) dokonać analizy ćwiczenia,
4) zapisać wnioski,
5) zaprezentować pracę

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne

–

analiza pieśni innego ucznia,,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9.

Historia

muzyki

poważnej

–

charakterystyka

epoki,

najważniejsi przedstawiciele epoki

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj formy muzyczne powstałe w okresie baroku i scharakteryzuj dowolną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Podczas
wykonywania ćwiczenia uczeń szczególną uwagę powinien zwrócić na formy muzyczne
powstałe w okresie baroku. Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapisać formy muzyczne powstałe w baroku,

scharakteryzować wybraną formę muzyczną z okresu baroku,

zaprezentować pracę na forum grupy .

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A-4,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wysłuchaj poniższych utworów, zapisz tytuł, autora i epokę w której powstał: Dafne, bolero,

Tu es Petrus, Orlando, Sonata księżycowa , chorał gregoriański, Orfeo.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać się w 3-4 osobowe grupy,

zapoznać się z materiałem nauczania,

wysłuchaj fragmentów utworu,

przypisać tytuł, autora i epokę do danego fragmentu utworu,

zaprezentować pracę na forum

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

pianino, fortepian lub inny instrument muzyczny,

–

odtwarzacz CD,

–

płyty z nagraniami utworów: dafne, bolero, tu es petrus, orlando, sonata księżycowa , chorał
gregoriański, orfeo.

–

arkusz papieru a-4,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10.

Współczesna muzyka poważna – od impresjonizmu do

muzyki początku XXI wieku

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj muzykę poważną w okresie impresjonizmu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

scharakteryzować muzykę poważną w okresie impresjonizmu,

zapisać ćwiczenie,

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru A4,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wymień kierunki, jakie wykształciła muzyka współczesna mieszcząca się w nurcie

wyrosłym z muzyki poważnej i scharakteryzuj dowolny z nich.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapisać kierunki jakie wykształciła muzyka współczesna wyrosła n gruncie muzyki
poważnej,

scharakteryzować wybrany kierunek

zapisać ćwiczenie,

zaprezentować pracę na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru A4,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11.

Współczesna muzyka rozrywkowa

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz krótką charakterystykę musicalu, a następnie wskaż największych jego twórców i ich

dzieła.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

scharakteryzować musical,

wskazać twórców musicalu,

zapisać ćwiczenie,

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru A4,

–

literatura z rozdziału 7

Ćwiczenie 2

Wypisz w punktach fazy rozwoju jazzu (postaraj się podawać daty).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wypisz w punktach fazy rozwoju jazzu,

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A4,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.12.

Najnowsze kierunki rozwoju muzyki rozrywkowej

5.12.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przypisz twórcę do dzieła z poszczególnych epok.

Twórca

Dzieło

Styl \epoka

Louis Armstrong.

Wesoła wdówka

Johann Strauss (syn

Piękna Helena

Hot Butter

A. i M. Miklaszewscy i J.
Stokłosa.

„West Side Story"

James Brown

Hip hop

Franciszek Walicki

I Love to Love Me, Baby.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wypełnić tabelę,

zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj rozwój rocka uwzględniając najwybitniejszych twórców i ich dzieła.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania np. omawiając odpowiedni fragment Materiału nauczania. Ćwiczenie
powinno być wykonywane w grupach 2-3 osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania i literaturą bardziej szcegółową,

scharakteryzować rozwój rocka,

wypisać najwybitniejszych twórców rocka i przypisać im utwory,

zapisać pracę,

zaprezentować pracę na forum grupy

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

–

arkusz papieru A4

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie trendów
muzycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

–

zadania10, 15, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań, uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry - za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry - za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. a, 5. d, 6.a, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. d, 12. a,

13. c, 14. b, 15. a, 16. b, 17. c, 18. c, 19. a, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zidentyfikować sposób powstawania
fal dźwiękowych

Wskazać cechy dźwięku

Zdefiniować pojęcie notacji muzycznej

Zdefiniować pojęcie diatoniki

Zdefiniować pojęcie oktawy

Zdefiniować pojęcie meritum

Rozróżnić zapis metrum

Zidentyfikować

rodzaje

taktów

prostych

Zdefiniować pojęcie nony

Zastosować

sposób

zmniejszania

interwału

Zdefiniować pojęcie skali

Zdefiniować

pojęcie

znaków

przykluczowych

Scharakteryzować pojęcie kadencji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić wysokość skali głosu

Rozróżnić rodzaje głosów żeńskich i
męskich

Wskazać pochodzenie jazzu

Wskazać twórcę musicalu

Wskazać okres powstawania hip-hopu

Określić pojęcie big bandu

20.

Rozróżnić do jakiego stylu muzyki
należy trance

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zdań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Fale dźwiękowe, powstają w wyniku drgań wytwarzanych najczęściej przez
a)

zamknięte lub otwarte słupy powietrza, struny, pręty, sztabki.

fale mechaniczne.

falę zmian ciśnienia.

amplitudy drgań powietrza.

Cechy dźwięku to
a)

głośność, harmonia, moc, trwałość.

wysokość, czas trwania, głośność, barwa, prędkość.

czas trwania, siła, prędkość.

wysokość , częstotliwość, prędkość, natężenie.

Notacje muzyczną definiujemy jako
a)

metody zapisu dźwięku, wymagające najczęściej odrębnych objaśnień.

podstawowy element pisma nutowego dla zapisu dźwięków.

system znaków graficznych odzwierciedlających konstrukcję dzieła muzycznego,
umożliwiających jego zapisanie i interpretację.

systemu liniowego, określające bezwzględną wysokość linii, na której zostały
umiejscowione.

Diatonika jest to
a)

zasada posługiwania się wyłącznie dźwiękami składowymi określonej gamy.

zasada podwyższania i obniżania dźwięków skali diatonicznej za pomocą znaków
chromatycznych.

nazwa dźwięku muzycznego.

dźwięk, którego częstotliwość dla gis¹ wynosi około 415,3 Hz.

Oktawa to
a)

częstotliwości kolejnych dźwięków.

konieczność przestrzegania zasad połączeń harmonicznych.

stosunek dwóch kolejnych dźwięków.

interwał prosty zawarty między ośmioma kolejnymi stopniami skali muzycznej.

Metrum definiujemy jako
a)

element dzieła muzycznego, określający regularny rozkład akcentów.

element rytmu.

grupy metryczne związane w takty.

organizacja rytmu.

W notacji muzycznej metrum utworu zapisuje się za kluczem i znakami chromatycznymi
w postaci dwóch cyfr. Cyfra dolna oznacza
a)

wierćnutę i dwie ósemki.

metrum czteromiarowe.

nutę, która jest podstawową jednostką metryczną dla danego utworu.

ilość jednostek metrycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Takty regularne to takty, których górną liczbę oznaczenia taktowego da się podzielić przez
a)

2 lub trzy.

2 lub 4.

trzy lub 5.

Nona to odległość
a)

odległość oktawy i seksty.

odległość między pierwszym a szóstym stopniem gamy.

odległość oktawy i oktawy.

oktawy i sekundy.

10.

Zmniejszenie interwału osiągamy przez
a)

oznaczenie cyframi arabskimi.

stosowanie znaków chromatycznych.

przeniesienie dolnego dźwięku o oktawę wyżej.

przewrót decymy.

11.

Skalą nazywamy
a)

stosunek dwu dźwięków i wynikająca różnicę wysokości.

łuk łączący dwie nuty tej samej wysokości.

odległość między pierwszym a szóstym stopniem gamy.

układ interwałów ułożonych według stałego schematu w obrębie oktawy.

12.

Znaki przykluczowe to

to znaki chromatyczne umieszczane na pięciolinii po kluczu, które alterują dźwięki
szeregu podstawowego, a w efekcie przesuwają punkt ciążenia tonalnego.

nazwy tonacji durowych.

system tonalny opierający się na pokrewieństwie skalach durowych i molowych.

pierwszy tetrachord gamy F-dur.

13.

Kadencje tworzy
a)

czterogłosowy układ akordów.

następstwo kilku oktaw reprezentujących podstawowe funkcje harmoniczne (T S D),
kończące myśl muzyczną.

następstwo kilku akordów reprezentujących podstawowe funkcje harmoniczne (T S D),
kończące myśl muzyczną.

faktura harmoniczna.

14.

Przeciętnie skala głosu wynosi około
a)

2 oktawy.

1,5 oktawy.

2-3 oktawy.

oktawę.

15.

Głosem żeńskim nie jest
a)

baryton.

alt.

sopran.

mezzosopran.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Jazz ma swoje korzenie w

Hiszpanii.

Afryce.

USA.

Indiach.

17.

Twórcą musicalu jest
a)

Sigmund Romberg.

Col Porter.

George Edwardes.

Irving Berlin.

18.

Hip hop powstał w latach
a)

50 –tych.

60 –tych.

70 – tych.

80 –tych.

19.

Big band to

a) orkiestra jazzowa.
b) orkiestra symfoniczna.
c) kwartet smyczkowy.
d) orkiestra dęta.

20.

Trance to styl muzyki
a) elektronicznej.
b) dance.
c) pop.
d) rock.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:…………………………………………………………

Rozpoznawanie trendów muzycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania

Odpowiedzi

Liczba

punktów

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie trendów
muzycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania 1, 2, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 3, 4, 9, 12, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań, uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny- za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry - za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. b, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. d, 10. b, 11. d, 12. c,

13. a, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. c, 19 a, 20 a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zidentyfikować

elementy

składowe

muzyki

Identyfikować sposób powstawania fal
dźwiękowych

Ustalić skład notacji muzycznej

Wskazać sposób numerowania linii
pięciolinii

Zidentyfikować znaki przykluczowe

Zdefiniować pojęcie enharmonii

Zdefiniować pojęcie stylu muzycznego

Określić cechy rytmu

Rozróżnić rodzaje taktów

Określić sposób oznaczania interwałów

Zdefiniować pojęcie gamy

Wyjaśnić sposób powstawania tonacji
utworu

Zdefiniować pojęcie skali góralskiej

Rozróżnić budowę trójdźwięków

Zdefiniować pojęcie partytury

Określić miejsce pochodzenia jazzu

Zdefiniować cechy operetki

Wskazać cechy disco

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić

pochodzenie

muzyki

konkretnej

Określić pochodzenie rapu

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zdań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Elementy składowe muzyki

głośność, harmonia, moc, trwałość.

wysokość, czas trwania, głośność, barwa, prędkość.

czas trwania, siła, prędkość, natężenie.

rytm, melodia, harmonia, dynamika, agogika, barwa metrum.

Drgania wywołane przez zamknięte lub otwarte słupy powietrza, a także struny powodują
powstawanie

fal dźwiękowych.

diatoniki.

oktawy.

metrum.

W skład notacji muzycznej wchodzą min.

pięciolinia, klucze, znaki chromatyczne, nuty i pauzy.

oznaczenia tempa, diatonika, fale dźwiękowe.

jednostka metryczna, cyfry, natężenie dźwięków.

struny, rytm, harmonia.

Linie pięciolinii numeruje się

kolejno w górę.

od pierwszej do piątej od dołu ku górze.

od środka.

kolejność nie ma znaczenia.

Krzyżyk podwójny – oznacza

podwyższenie dźwięku o półton do którego się odnosi.

obniżenie dźwięku o półton przy którym stoi.

podwyższenie o dwa półtony dźwięku przy którym stoi.

oznacza obniżenie dźwięku przy którym stoi o dwa półtony.

Enharmonia jest to

cecha systemu równotemperowanego polegająca na możliwości zapisania jednego
dźwięku na kilka sposobów.

znaki chromatyczne umieszczone przy kluczu i na każdej pięciolinii.

zniesienie działania krzyżyka lub bemola tak pojedynczego jak i podwójnego.

interwał prosty zawarty między ośmioma kolejnymi stopniami skali muzycznej.
W szeregu zasadniczym naturalnie występuje oktawa czysta.

System muzyczny, który polega na podziale oktawy na dwanaście równych półtonów to

system nierównomiernie temperowany.

rodzaj chromatyzmów.

system równomiernie temperowany.

temperacja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cechą rytmu jest

zróżnicowanie dźwięków pod względem długości.

zróżnicowanie dźwięków pod względem wysokości.

zróżnicowanie dźwięków pod względem brzmienia.

zróżnicowanie dźwięków pod względem barwy.

Takt 4/4. to takt

nieregularny.

prosty.

dwójkowy.

regularny.

10.

Interwały oznacza się

cyframi rzymskimi.

odpowiednimi cyframi arabskimi.

literami.

oktawami.

11.

Gama - jest to

inaczej tetrachord.

siedmiostopniowa skala z charakterystycznymi półtonem między stopniami.

to taka skala majorowa, w której sekunda mała zawarta jest pomiędzy stopniami III-IV.

skala molowa lub durowa zbudowana od dźwięku, który nadaje gamie nazwę.

12.

Tonację utworu określa się

biorąc pod uwagę związki między tonacjami.

biorąc pod uwagę odległość oktawy i seksty.

biorąc pod uwagę znaki przykluczowe oraz akordy lub dźwięki zaczynające i kończące
utwór.

biorąc pod uwagę łuk łączący dwie nuty tej samej wysokości.

13.

Skala góralska to

siedmiostopniowa skala muzyczna z półtonami między stopniami IV-V i VI-VII.

tetrachord gamy G-dur.

skala molowa harmoniczna z podwyższonym stopniem IV.

skala durowa harmoniczna z obniżonym stopniem II.

14.

Która budowa trójdźwięku jest błędna

tercja wielka i mała.

tercja mała i wielka.

dwie tercje wielkie.

trzy tercje wielkie.

15.

Kompletny zapis aranżacji utworu muzycznego, zawierający partie wszystkich
instrumentów, głosów wokalnych, określenia tempa, dynamiki, artykulacji to

pięciolinia.

partytura.

oktawa.

nona.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Nowy Orlean i Louis Armstrong kojarzą się z:

Rapem.

Jazzem.

Hip hopem.

Muzyką rozrywkową.

17.

Do charakterystycznych cech operetki zaliczyć można

lekki, żartobliwy temat, melodyjność, optymistyczne zakończenie i nieskomplikowane
libretto.

rytmiczność, dramatyczność, otwarte zakończenie.

skomplikowane libretto, żywość akcji, rytmika.

komediowy charakter akcji, dużo ewolucji tanecznych, muzyka poważna.

18.

Disco charakteryzuje się

wulgarnością tekstów.

brakiem rytmu.

przeznaczniem do tańca na dyskotekach.

wykorzystywaniem wielorakich instrumentów.

19.

Muzyka konkretna to kierunek

w muzyce współczesnej.

w barokowej.

w muzyce renesansu.

muzyki elektronicznej.

20.

Rap wywodzi się z muzyki

a) funky i jazzu.
b) popu.
c) rocka.
d) trance.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………

Grupyfikowanie studyjnych urządzeń dźwiękowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedzi

Liczba

punktów

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Barok. Historia-Literatura-Sztuka nr 23, 2005, W kręgu kultury muzycznej baroku

Burowska Z, Wprowadzenie w kulturę muzyczną, Warszawa 1991

Chomiński J., Wilkowska – Chomińska K., Historia muzyki Cz.2, Polskie Wydawnictwo
Muzyczne, Kraków, 1990

Dzieje muzyki polskiej w zarysie, red. Olechowski T, Interpress, Warszawa 1983

Ekiert J., Bliżej muzyki, Warszawa 2006.

Encyklopedia muzyczna PWN : część biograficzna. [T.4], H-I-J / [kol. red. Andrzej
Chodkowski; kom red. Ludwik Bielawski et al.].Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne,
1993.

Encyklopedia muzyki, red. Chodkowski A., PWN, Warszawa 2006

Encyklopedia muzyki popularnej, . Rap, dance, techno, red. Świątkowska B., Pękala S.,
Wrona H., Oficyna Wydawnicza Atena, Poznań 1997.

Frączkiewicz, A., Skołyszewski A., Formy muzyczne. T.2, PWM, Kraków 1988.

10.

Habela J., Słowniczek muzyczny, Kraków 1972

11.

Helman Z., Neogrupycyzm w muzyce polskiej XX wieku, Kraków 1985

12.

Hip-hop : słownik ; red. Drabik L., PWN, Warszawa 2007

13.

Historia muzyki rozrywkowej.1001 albumów muzycznych, red. Dimery R., Warszawa 2005

14.

Jakubowski M., Mały leksykon bluesa, Comer i Fundacja Buchnera, Toruń- Warszawa 1992

15.

Lasocki, J. K., Podstawowe wiadomości z nauki o muzyce : popularny podręcznik dla
uczniów i samouków, Warszawa 2004

16.

Lissa Z, Zarys nauki o muzyce, Warszawa –Rzeszów 2007

17.

Mała Encyklopedia Muzyki, red. J. Rejss ., Warszawa 1960

18.

Marianowicz A., Sylwin J, Przetańczyć całą noc... Z dziejów musicalu, str. 5-8,
Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1979

19.

Miszczak R. Cała, A. "Beaty, Rymy, śycie. Leksykon Muzyki Hip-Hop". Wydawnictwo
KURPISZ S.A., 2005

20.

Muchenberg B., Pogadanki o muzyce. Cz. 2 /. Kraków : Polskie Wydawnictwo Muzyczne,
1991

21.

Muzyka : kompozytorzy i wykonawcy, prądy i kierunki, dzieła / [wyd., red. Sławomir
ś

urawski]., Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

22.

Olinkiewicz E. | Słownik TEATR I DRAMAT (str. 196) Wydawnictwo EUROPA, Wrocław,
2003

23.

Podhajski M., Formy muzyczne PWN , Warszawa 1991

24.

Poniatowska I, Słownik Szkolny Muzyka , Warszawa 1991

25.

Poniatowska I., Historia i interpretacja muzyki : z badań nad muzyką od XVII do XIX
wieku, Musica Iagellonica,Kraków :, 1995.

26.

Przewodnik operetkowy : wodewil, operetka, musical, red. L. Kydryński, PWM, Kraków
1986

27.

Reiss J, W, Mała historia muzyki, PWN 1979

28.

Rudziński W., Dźwięki i rozdźwięki, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1986.

29.

Rudziński W., Muzyka naszego stulecia, Warszawa 1995

30.

Schaeffer B., Dzieje muzyki / Bogusław Schaeffer Warszawa : Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne, 1985.

31.

Schaeffer B., Mały informator muzyki XX wieku, Kraków1987.

32.

Sikorski, K., Harmonia. Podręcznik dla szkół średnich muzycznych, Kraków 1977. PWM,
Kraków 1972.

33.

Słownik Szkolny Muzyka, WSIP, Warszawa 1991,

34.

Słownik Wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35.

Szmidt A., Historia jazzu, rodowód, Warszawa 1988

36.

miechowski Bogusław, Z muzyką przez wieki i kraje : historia muzyki, Delta W-Z",

Warszawa 1995

37.

wiat Wiedzy | nr 49, temat nr 85 z działu 'Sztuka' (str. 265-268) Wyd. Marshall Cavendish

Polska Spółka z o.o., Warszawa 1998

38.

Terminy i pojęcia w Programach i podręcznikach szkół ponadpodstawowych, red. Jaworski
M., Muzyka, Instytut Programów Szkolnych MEN, Warszawa 1990.

39.

Wesołowski F., Zasady muzyki. Podręcznik dla średnich szkół muzycznych, PWM,
Kraków 1977

40.

Wojnicz H., O muzyce prawie wszystko, Warszawa 1966

41.

Waholtz M, Repertuar i wiadomości o muzyce. Podręcznik dla klas I –III , Warszawa 1988.