Prowadzenie doświadczeń na ludziach II

1 z 2

Ogłoszenia dla lekarzy

N O W O Ś Ć

KLARIN perfekt

wspomaga ochronę i

odżywia oko

- najbogatszy skład

- tylko 1 tabletka dziennie

- miesięczna kuracja - ok.

31 zł

Cykl konferencji "Nowe

możliwości terapii

nadciśnienia tętniczego w

2008 roku"

Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy

Prowadzenie doświadczeń na ludziach II

Data utworzenia: 06.12.2001
Ostatnia modyfikacja: 30.04.2007

43-letnia kobieta cierpi na nowotwór jajników z przerzutami do otrzewnej i opłucnej.
Chora zgadza się na podanie substancji (niewpływających na przebieg jej choroby) do
celów badania post mortem.

1. Prawo międzynarodowe

Odpowiedź twierdząca, w świetle art. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i
Politycznych cytowanego in extenso

w przypadku dotyczącym badań nad lekami

przeciwnowotworowymi z udziałem 72-letniego chorego w stanie terminalnym, pod
warunkiem że zgody udzielono swobodnie i świadomie, tzn. jeśli kobieta zna swój stan i
udzieliła zgody bez przymusu czy presji psychicznej.

Odnośnie do zgody na jakąkolwiek interwencję medyczną, co obejmuje także badania
naukowe, patrz art. 5 Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie (KB) oraz pkt.
34-40 raportu wyjaśniającego.

Bardziej szczegółowo w dziedzinie badań naukowych, patrz zasady 3 i 13 rekomendacji R (90) 3, cytowanej w przypadku
dotyczącym badań nad lekami przeciwnowotworowymi z udziałem 72-letniego chorego w stanie terminalnym: "Osób, na
których potencjalnie mogą być prowadzone badania medyczne, nie można w żaden sposób motywować do podjęcia
decyzji, gdyż wyklucza to możliwość uzyskania swobodnej zgody".
Patrz także cytowany powyżej art. 16 KB.

W zakresie warunków prowadzenia badań naukowych w art. 15 KB podaje się zasadę, zgodnie z którą "badania naukowe
w dziedzinie biologii i medycyny prowadzone są w sposób swobodny, z zastrzeżeniem postanowień niniejszej Konwencji i
innych przepisów zapewniających ochronę osoby ludzkiej"[1], a w pkt. 95-96 raportu wyjaśniającego dodano, że "swoboda
prowadzenia badań naukowych w zakresie biologii i medycyny jest uzasadniona nie tylko ze względu na prawo ludzkości do
wiedzy, ale także ze względu na możliwość przyniesienia przez nie znaczących postępów w dziedzinie zdrowia i dobra
pacjentów. Swoboda ta nie jest jednak absolutna. W zakresie badań medycznych ograniczona jest przez podstawowe
prawa jednostki zapisane szczegółowo w konwencji i innych aktach prawnych chroniących człowieka. Należy pokreślić, że
w art. 1 konwencji stwierdzono, iż jej celem jest ochrona godności i tożsamości jednostki i zagwarantowanie każdemu, bez
dyskryminacji, poszanowanie integralności oraz innych praw i podstawowych wolności. Prowadząc jakiekolwiek badania,
należy przestrzegać tych zasad".

Patrz także art. 1 KB, według którego "strony niniejszej Konwencji chronią godność i tożsamość osoby ludzkiej i gwarantują
każdej osobie, bez dyskryminacji, poszanowanie dla jej integralności oraz innych podstawowych praw i wolności wobec
zastosowań biologii i medycyny"[2]. Patrz również art. 2 KB: "Interes i dobro osoby ludzkiej przeważa nad wyłącznym
interesem społeczeństwa lub nauki"[3].

2. Etyka

W Deklaracji Helsińskiej (World Medical Association, 1964) dopuszczono prowadzenie eksperymentów na pacjentach,
których choroba nie jest związana z badaniem, pod warunkiem że stosowane są ogólne zasady dotyczące wyższości
interesu pacjenta i konieczności uzyskania świadomej zgody.

3. Moralność religijna

a. Moralność katolicka

Podanie leków w celach eksperymentalnych za zgodą pacjenta jest moralnie dopuszczalne, jeśli istnieje nadzieja, że
skutkiem takiego działania będzie wspólne dobro[4]; leki te oczywiście muszą posiadać certyfikat nieszkodliwości i być
dopuszczone do stosowania u ludzi.

b. Moralność protestancka

Należy dołożyć wszelkich starań, by zgody udzielono swobodnie - na podstawie szczegółowych informacji - a nie, aby
została ona wymuszona lub by pacjent ustąpił pod presją.

Prowadzenie doświadczeń na ludziach II

2 z 2

c. Moralność żydowska

Podanie substancji, które nie mają związku z chorobą, jest dopuszczalne pod następującymi warunkami:

pacjent udzielił swobodnej i świadomej zgody,
podanie substancji nie może wywołać negatywnych skutków u pacjenta.

d. Moralność muzułmańska

Prowadzenie badań leku, dla którego nie ma wskazań leczniczych w chorobie śmiertelnie chorej osoby, jest w islamie
zakazane. Ze względu na stan umysłu pacjenta w terminalnym stadium choroby, nie można oprzeć się na jego swobodnie i
świadomie wyrażonej zgodzie.

e. Moralność buddyjska

Jeśli stan psychiczny chorej pozwala na racjonalne podjęcie decyzji, należy ją uszanować. Altruistyczny wymiar decyzji
zwiększa jej wartość.

4. Moralność agnostyczna

Jeśli chorą poinformowano o celach planowanego zabiegu, jeśli jest ona przytomna i może udzielić świadomej zgody,
zabieg jest dopuszczalny m.in. pod warunkiem, że nie spowoduje on bólu, którego lekarze nie będą w stanie kontrolować, i
nie przyspieszy zgonu.

Komentarz

Piśmiennictwo

1. Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, tłum. Marek Antoni Nowicki.

2. Ibid.

3. Ibid.

4. Pius XII, AAS 44 (1952), p.784ff.

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie http://www.mp.pl

Copyright © 1996 - 2007 Medycyna Praktyczna