RODZAJE BÓLU I LECZENIE

1. receptorowy – powstaje przez podrażnienie receptorów:

•

somatyczny- np. kostny (przerzuty do kości, złamania patologiczne, kompresyjne, guzy

kości)

NLPZ zawsze + opioid słaby lub silny

• trzewny –

rozciąganie trzewi: leki w/g drabiny analgetycznej, do rozważenia

spasmolityki (działają na mięśnie gładkie) (no-spa, buskolizyna) przy stosowaniu
spazmolityków uwaga na zaparcia (zwalniają perystaltykę) zaburzenia oddawania moczu

u mężczyzn, jaskrą

2. neuropatyczny – uszkodzenia nerwów – objawy: drętwienie, pieczenie, palenie, allodynia,

w leczeniu stosuje się:

•

leki przeciwpadaczkowe – karbamazepina (Amizepin, Tegretol)

•

leki przeciwdepresyjne głównie starej generacji – amitryptylina, imipramina, mianseryna

•

leki przeciwlękowe - klonazepam

•

miorelaksanty (działają na mięśnie szkieletowe) – baklofen, myolastan,

Bolesne parcie na mocz – rozważyć czy nie ma infekcji – odkażenie: Ginjal, Furaginum lub antybiotyk: gdy z

powodu np. nowotworu to podawać NLPZ + lek rozkurczowy (no-spa, buscopan) – ostrożnie jaskra, przerost
prostaty

Ból brzucha – kiedy wypróżnienie?-oczyczczenie; laktuloza , enema, Metoklopramid – pobudza
perystaltykę UWAGA – gdy ból nasili się po podaniu metoklopramidu zaprzestać podawania – podejrzenie

niedrożności !!!

OPIOIDY:

Slabe: tramadol, kodeina Silne : morfina, fentanyl

NIE MA DAWKI MAKSYMALNEJ MORFINY ANI FENTANYLU – brak efektu sufitowego

MORFINA

•

szybkodziałająca – podajemy co 4 godziny działa – okres półtrwania w surowicy to ok. 4 godziny

preparaty: ampułki a 10 mg/ml i 20 mg/ml, roztwór, tabletki o szybkim uwalnianiu SEVREDOL –

nadają się do przerywania bólu – te tabletki można dzielić

•

długodziałająca: tabletki o przedłużonym uwalnianiu początek dzialania po ok. 3 godzinach, czas

działania ok. 12 godzin – nie nadają się do przerywania bólu ostrego – DOLTARD, MST, - nie wolno

dzielić, łamać i rozgryzać tabletek - podajemy co 12 godzin regularnie nawet gdy pacjent nie

odczuwa bólu.

Nie należy łączyć ze sobą słabego i silnego opioidu np. (tramadolu czy kodeiny) z (morfiną lub fentanylem)

Można łączyć ze sobą morfinę z fentanylem

Przykład:

Pacjent wcześniej przyjmował Tramadol retard oraz w płynie na bóle przebijające. Ze względu na

nieskuteczność leczenia otrzymał morfinę w tabletkach retard – należy przypomnieć pacjentowi, że na bóle

przebijające już nie powinien przyjmować tarmadolu a morfinę w roztworze/ampułkach lub Sevredol

Na ból przebijający podczas terapii plastrem z fentanylem podajemy morfinę lub jeśli jest skuteczna to np.;

metamizol

FENTANYL - Durogesic
Obecnie są dostępne plastry matrycowe, które można przecinać, wcześniej były zbiorniczkowe i tych nie

wolno dzielić

Plastry należy zmieniać równo po 72 godzinach (3 dni) – przypominać o tym choremu.

Początek działania po pierwszym naklejeniu plastra jest po 16-18 godzinach dlatego przez ten czas należy

podawać stary lek przeciwbólowy

NLPZ (Niesterydowe Leki Przeciw Zapalne) : najczęściej używane w leczeniu bólów nowotworowych:

Diklofenak (Majami, Olfen), ketoprofen (Ketonal, Profenid) – uwaga na chorobę wrzodową – dodatkowo

osłona żołądka najlepiej omeprazolem (Polprazol, Omar, Gasec)