„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Barbara Jasińska

Wytwarzanie półproduktów przędzalniczych
826[01].Z1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Marian Róg

mgr inż. Halina Włodarczyk

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Maria Michalak

Konsultacja:

mgr inż. Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 826[01].Z1.02
Wytwarzanie półproduktów przędzalniczych, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu operator maszyn w przemyśle włókienniczym.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

6

5.

Ć

wiczenia

10

5.1.

Wytwarzanie taśmy w procesach zgrzeblenia i rozciągania

10

5.1.1.

Ć

wiczenia

10

5.2.

Łączenie i czesanie taśmy

15

5.2.1.

Ć

wiczenia

15

5.3.

Wytwarzanie niedoprzędu

20

5.3.1.

Ć

wiczenia

20

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

25

7.

Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Operator maszyn w przemyśle
włókienniczym

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć ukształtowane, aby
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie,

−

metoda projektów,

−

metoda przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych w module

826[01].O1

Technologia przędzalnictwa

826[01].Z1.01

Wykonywanie wstępnej obróbki

surowców włókienniczych

826[01].Z1.02

Wytwarzanie półproduktów

przędzalniczych

826[01].Z1.03

Wytwarzanie przędzy

826[01].Z1.04

Modyfikowanie nitek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować surowce włókiennicze według określonych kryteriów,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozpoznawać elementy maszyn i mechanizmów,

−

identyfikować surowce i półprodukty włókiennicze,

−

obliczać grubość półproduktów włókienniczych,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie,

−

charakteryzować metody wstępnej obróbki surowców włókienniczych,

−

posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować rodzaje półproduktów przędzalniczych,

–

rozróżnić półprodukty przędzalnicze i ich przeznaczenie,

–

określić parametry jakościowe półproduktów przędzalniczych,

–

rozróżnić technologie przygotowania półproduktów przędzalniczych,

–

wyjaśnić budowę i zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych przy produkcji
półproduktów przędzalniczych,

–

rozpoznać części maszyn oraz podzespoły robocze,

–

odczytać szkice i rysunki części maszyn,

–

obliczyć wydajność maszyn,

–

obsłużyć maszyny stosowane w procesach wytwarzania półproduktów przędzalniczych,

–

posłużyć się terminologią z zakresu mechaniki technicznej i elektrotechniki,

–

objaśnić regulacje i nastawy podstawowych mechanizmów i podzespołów zgrzeblarek,
rozciągarek, czesarek i niedoprzędzarek,

–

odczytać technologiczne i kinematyczne schematy podstawowych mechanizmów
zgrzeblarek, rozciągarek, czesarek i niedoprzędzarek,

–

dobrać urządzenie do produkcji półproduktów przędzalniczych,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami procesu technologicznego,

–

wykonać czynności związane z przygotowaniem maszyn i urządzeń do wytwarzania
półproduktów przędzalniczych,

–

przygotować surowce do wykonania półproduktów przędzalniczych,

–

wykonać podstawowe czynności dotyczące obsługi zgrzeblarki, rozciągarki, czesarki,

–

rozpoznać nieprawidłowości działania mechanizmów maszyn,

–

skontrolować przebieg wytwarzania taśmy i niedoprzędu,

–

rozpoznać jakość wytworzonej taśmy i niedoprzędu,

–

zdiagnozować i usunąć przyczyny powstawania błędów w procesie wytwarzania
półproduktów przędzalniczych,

–

wykonać podstawowe czynności związane z oznaczaniem półproduktów,

–

skorzystać z dokumentacji technicznej, Polskich norm oraz katalogów,

–

przeprowadzić konserwację, regulację oraz proste naprawy maszyn i urządzeń
włókienniczych,

–

posortować odpady poprodukcyjne,

–

wykonać obliczenia dotyczące produkcji wyrobów włókienniczych,

–

uporządkować stanowisko pracy,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas pracy w oddziałach przędzalni,

–

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

............…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 826[01]

Moduł:

Technologia przędzalnictwa 826[01].Z1

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie

półproduktów

przędzalniczych

826[01].Z1.02

Temat: Kontrola i błędy procesu zgrzeblenia.

Cel ogólny: Czynności związane z kontrolą procesu zgrzeblenia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić cechy, którymi powinna się charakteryzować taśma ze zgrzeblarek,

−

przeprowadzić kontrolę taśmy ze zgrzeblarki,

−

wymienić błędy występujące w taśmie ze zgrzeblarki i określić ich przyczyny.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pogadanka,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zgrzeblarka pokrywkowa,

−

waga techniczna,

−

bęben do odmierzania odcinków taśmy,

−

płytki szklane,

−

nożyczki,

−

kalkulator,

−

arkusz do zapisywania obliczeń,

−

poradnik dla ucznia,

−

taśma i runko ze zgrzeblarki.

Przebieg zajęć:
1.

Rozpoczęcie zajęć – sprawy organizacyjne.

2.

Wprowadzenie, nawiązanie do tematu i omówienie celów oraz organizacji zajęć,

3.

Pogadanka na temat5 kontroli i błędów procesu zgrzeblenia,

4.

Organizacja zajęć:
–

uczniowie otrzymują treść ćwiczenia,

–

organizują stanowisko pracy.

4.

Realizacja zajęć:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Uczniowie:

−

analizują treść ćwiczenia, czyli na czym polega kontrola i błędy procesu zgrzeblenia,

−

zapoznają się z odpowiednim fragmentem poradnika dla ucznia,

−

odmierzają przy pomocy bębna odcinek taśmy 10 m,

−

ważą na wadze technicznej,

−

obliczają masę liniową taśmy,

−

pobierają próbkę runa na czarną szklaną lub winidurową płytkę i liczą usterki,

−

przeliczają liczbę usterek na 1 g runka,

−

zapoznają się z rodzajami błędów, które mogą występować w taśmie ze zgrzeblarki,

−

analizują przyczyny powstawania błędów ze zgrzeblarki.

Nauczyciel:

−

obserwuje pracę uczniów,

−

konsultuje i udziela wyjaśnień.

5.

Sprawdzanie obliczeń z prezentacją prawidłowego rozwiązania.

6.

Samoocena wykonanych obliczeń.

7.

Podsumowanie zajęć.

8.

Dyskusja na temat trudności w wykonywanych obliczeniach.

Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów, na podstawie wykonanych ćwiczeń.

Praca domowa
Uzupełnić tabelę z rodzajami błędów taśmy ze zgrzeblarek określając przyczyny ich
powstawania.

Tabela. Błędy taśmy zgrzeblarkowej i ich przyczyny [opracowanie własne]

Błąd

Przyczyny

Nierównomierność grubości na odcinkach krótkich

Wahania grubości na odcinkach długich

Zwisanie taśmy przed zwijadłem

Nieprawidłowe układanie taśmy w garze

Zabrudzenia

Nieprawidłowy numer

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

rozmowa z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

............…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn w przemyśle włókienniczym 8 26[01]

Moduł:

Technologia przędzalnictwa 826[01].01.Z1

Jednostka modułowa:

Wytwarzanie półproduktów przędzalniczych
826[01].Z1.02

Temat: Budowa i działanie niedoprzędzarki.

Cel ogólny: Znajomość budowy i działania niedoprzędzarki.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić i wskazać zespoły robocze niedoprzędzarki,

−

scharakteryzować budowę i działanie poszczególnych mechanizmów niedoprzędzarki.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pogadanka,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem7 poradnika.

Przebieg zajęć:
1.

Rozpoczęcie zajęć – sprawy organizacyjne.

2.

Wprowadzenie, nawiązanie do tematu i omówienie celów oraz organizacji zajęć.

3.

Pogadanka na temat budowy i działania niedoprzędzarki.

3.

Organizacja zajęć:

−

uczniowie otrzymują treść ćwiczenia,

−

organizują stanowisko pracy.

4.

Realizacja zajęć:
Uczniowie:

−

analizują treść ćwiczenia,

−

zapoznają się z odpowiednim fragmentem poradnika dla ucznia,

−

uruchamiają niedoprzędzarkę,

−

obserwują pracę poszczególnych mechanizmów niedoprzędzarki,

−

zapoznają się z pracą poszczególnych zespołów roboczych niedoprzędzarki,

−

charakteryzują budowę i działanie zespołów roboczych niedoprzędzarki,

−

wykonują schemat technologiczny niedoprzędzarki z opisem poszczególnych
zespołów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Nauczyciel:

−

omawia budowę i działanie niedoprzędzarki,

−

obserwuje pracę uczniów,

−

konsultuje i udziela wyjaśnień.

5.

Sprawdzanie prawidłowości wykonanego schematu.

6.

Samoocena wykonanej pracy.

7.

Podsumowanie zajęć.

8.

Dyskusja na temat rozwiązań konstrukcyjnych niedoprzędzarki.

Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów, na podstawie wykonanych rysunków.

Praca domowa
Scharakteryzować zadania i budowę poszczególnych zespołów roboczych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

rozmowa z uczniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

5. ĆWICZENIA

5.1.Wytwarzanie taśmy w procesach zgrzeblenia i rozciągania

5.1.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Na podstawie obserwacji pracy zgrzeblarki pokrywkowej opisz proces technologiczny

zachodzący podczas zgrzeblenia włókien od zespołu zasilającego do zespołu formującego
taśmę.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy
zgrzeblarki pokrywkowej,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

3)

zapisać na kartce drogę jaką przechodzą włókna w zgrzeblarce pokrywkowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie laboratoryjne,

−

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zgrzeblarka pokrywkowa,

−

instrukcja obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 2

Oblicz wydajność zgrzeblarki pokrywkowej przy założeniu następujących danych:

prędkość wałków wydających zwijadła v

w

= 0,87 m/s, grubość taśmy Tt = 4000 tex,

współczynnik wydajności

η

= 0,90.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych wzór do obliczenia wydajności zgrzeblarki,

2)

sprawdzić w jakich jednostkach oblicza się wydajność zgrzeblarki,

3)

wykonać obliczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem dotyczącym obliczania wydajności zgrzeblarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 3

W tabeli podano warunki wpływające na przebieg procesu zgrzeblenia. Uzupełnij tabelę

wpisując jak dany czynnik wpływa na przebieg procesu.

Tabela do ćwiczenia 3. Czynniki wpływające na proces zgrzeblenia [opracowanie własne]

Czynnik

Znaczenie

Czystość obić bębna i pokrywek

Prędkość bębna

Jakość surowca

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy
zgrzeblarki pokrywkowej,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

3)

dokonać analizy wpływu poszczególnych czynników na przebieg procesu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcja obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 4

Oblicz Nr taśmy i jej Tt, jeżeli odcinek taśmy 10 m waży 50 g.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje o kontroli jakości taśmy,

2)

wykonać obliczenia numeru taśmy i masy liniowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem dotyczącym kontroli jakości taśmy,

−

poradnik dla ucznia.

Ć

wiczenie 5

Scharakteryzuj na podstawie obserwacji pracy zgrzeblarki oraz załączonej tabeli

przyczyny powstawania błędów taśmy ze zgrzeblarki.

Tabela do ćwiczenia 5. Błędy taśmy zgrzeblarkowej i ich przyczyny [opracowanie]

Błąd

Przyczyny

Zwisanie taśmy przed zwijadłem

Nieprawidłowe układanie taśmy w garze

Zabrudzenia

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy
zgrzeblarki pokrywkowej,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

3)

uzupełnić tabelę po analizie przyczyn błędów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zgrzeblarka pokrywkowa,

−

instrukcja obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 6

Wykonaj kontrolę czystości runka ze zgrzeblarki.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kontroli pracy zgrzeblarki,

2)

pobrać runko ze zgrzeblarki o odpowiednich wymiarach płytki szklanej lub winidurowej
o wymiarach 130 x 300 mm o równomiernie rozmieszczonych 38 otworach o średnicy
24 mm każdy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

3)

dokonać przeglądu runka pod katem usterek,

4)

policzyć ilość usterek.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie laboratoryjne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zgrzeblarka pokrywkowa,

−

instrukcja obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

−

przyrządy do pomiaru czystości runka,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 7

Na podstawie obserwacji pracy zgrzeblarki oraz osoby obsługującej zgrzeblarkę, zapisz

jakie zadania należą do pracownika obsługującego tę maszynę.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy
zgrzeblarki pokrywkowej,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

3)

zapisać na kartce czynności osoby obsługującej zgrzeblarkę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

zgrzeblarka pokrywkowa,

−

instrukcja obsługi zgrzeblarki pokrywkowej,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 8

Uruchom rozciągarkę. Odpowiedz na pytania:

1.

Jakie zespoły robocze występują w rozciągarce?

2.

Jaki rodzaj aparatu rozciągowego znajduje się w tej rozciągarce?

3.

Ile wylotów posiada rozciągarka?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy
rozciągarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi rozciągarki,

3)

uruchomić rozciągarkę,

4)

zapisać na kartce odpowiedzi na pytania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie laboratoryjne,

−

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

rozciągarka taśm,

−

instrukcja obsługi rozciągarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Łączenie i czesanie taśmy

5.2.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Uruchom łączniarkę. Zaobserwuj pracę poszczególnych zespołów roboczych łączniarki.

Opisz działanie zespołu prasującego i zwijającego łączniarki

.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy łączniarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi łączniarki,

3)

uruchomić łączniarkę,

4)

zapisać na kartce działanie poszczególnych elementów zespołu prasującego i zwijającego
łączniarki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

łączniarka taśm,

−

instrukcja obsługi łączniarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 2

Na podstawie schematu opisz trzy okresy czesania włókien przy użyciu czesarki.

I okres czesania

Opis rysunku:

1.

pokład włókien,

2.

grzebień kolisty,

3.

wałki oddzielające,

4.

grzebień płaski,

5.

wałek zasilający.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

II okres czesania

III okres czesania

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące budowy czesarki,

2)

zapoznać się z instrukcją czesarki,

3)

opisać trzy okresy czesania włókien w czesarce.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

czesarka taśm,

−

schemat mechanizmu do czesania w czesarce,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 3

Wymień zadania należące do obsługi czesarki. Określ podstawowe warunki bezpiecznej

pracy podczas obsługi czesarki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy czesarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi czesarki i instrukcją bhp podczas obsługi czesarki,

3)

opisać zasady bezpiecznej pracy podczas obsługi czesarki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

czesarka,

−

instrukcja obsługi czesarki i instrukcja bhp,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 4

Uzupełnij tabelę, wpisując przyczyny powstawania błędów czesanki.

Tabela do ćwiczenia 4. Błędy czesanki i przyczyny ich powstawania [opracowanie własne]

Błąd

Przyczyny

Podłużne pasy w czesance

Nieczysta czesanka

Czesanka z poprzecznymi przecięciami

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy czesarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi czesarki,

3)

uzupełnić tabelę wpisując przyczyny powstawania błędów czesanki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

czesarka,

−

instrukcja obsługi czesarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ć

wiczenie 5

Dokonaj kontroli pracy czesarki. Oblicz % wyczesków z czesarki. Zaklasyfikuj na

podstawie ilości wyczesków rodzaj czesania na czesarce.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy czesarki
i kontroli procesu,

2)

poddać maszynę dokładnemu czyszczeniu,

3)

uruchomić maszynę na czas 20-30 s i ze wszystkich wylotów wybrać powstałe wyczeski
i je zważyć,

4)

pobrać wyprodukowaną taśmę i zwaąyć ją,

5)

obliczyć wg wzoru procent wyczesków,

6)

sprawdzić, czy rodzaj procesu czesania przy obliczonej ilości wyczesków należy do
półczesania, czesania normalnego, czesania wysokiego czy doskonałego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

czesarka,

−

instrukcja obsługi czesarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

waga techniczna,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 6

Uruchom czesarkę. Zaobserwuj, ile zwojów przerabia jednocześnie czesarka. Ile taśm jest

łączonych na stole zbiorczym w celu utworzenia pokładu włókien. Naszkicuj schemat
i porównaj go ze schematem łączenia taśm na czesarce.

Rysunek do ćwiczenia 6

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przebiegu pracy czesarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi czesarki,

3)

uruchomić czesarkę,

4)

policzyć zwoje przerabiane jednocześnie,

5)

policzyć łączone taśmy,

6)

narysować schemat łączenia taśm.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

czesarka,

−

instrukcja obsługi czesarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.3. Wytwarzanie niedoprzędu

5.3.1. Ćwiczenia

Ć

wiczenie 1

Opisz, na czym polega przędzenia wstępne i na jakich maszynach jest wykonywane?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przędzenia wstępnego,

2)

opisać, jakie są maszyny stosowane do przędzenia wstępnego, jakie operacje wykonują te
maszyny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 2

Wymień zadania i istotę procesu skręcania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przędzenia wstępnego,

2)

zapoznać się ze schematem technologicznym procesu przędzenia wstępnego,

3)

zanalizować zależność między prędkością obrotową wrzeciona a prędkością wydawania
i liczbą skrętu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ć

wiczenie 3

Na rysunku poniżej przedstawione są elementy do skręcania niedoprzędu. Opisz ich rolę

w procesie skręcania niedoprzędu.

Rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przędzenia wstępnego,

2)

przeanalizować schemat skręcania niedoprzędu,

3)

zaznaczyć na rysunku poszczególne elementy,

4)

zastanowić się jaką rolę pełnią poszczególne elementy pokazane na rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 4

Oblicz wydajność niedoprzędzarki o 96 wrzecionach, pracującej w następujących

warunkach produkcyjnych:

Tt niedoprzędu

Tt

= 500 tex,

liczba skrętów

T

= 35/1 m,

prędkość wrzecion

n

w

= 14,1 obr/s,

współczynnik wydajności

η

= 0,88.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przędzenia wstępnego,

2)

odszukać wzór na obliczenie wydajności w kg/h,

3)

sprawdzić, czy podane są wszystkie niezbędne wielkości,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

4)

sprawdzić jednostki parametrów,

5)

obliczyć ile może wyprodukować maszyna w ciągu 8 godzin.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 5

Uruchom niedoprzędzarkę. Wymień obowiązki pracownika obsługującego maszynę.

Obserwuj pracę maszyny w ciągu 10 minut. Zanotuj obserwacje dotyczące pracy urządzenia
zasilającego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przędzenia wstępnego,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi niedoprzędzarki,

3)

uruchomić maszynę,

4)

obserwować pracę maszyny przez 10 minut,

5)

rozpoznać poszczególne elementy maszyny,

6)

rozpoznać rodzaj urządzenia zasilającego niedoprzędzarki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pogadanka.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

schemat technologiczny niedoprzędzarki,

−

instrukcja obsługi niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 6

Uruchom niedoprzędzarkę. Po obserwacji pracy maszyny w ciągu 15 minut w razie

zrywów wykonaj czynności związane z usuwaniem zrywów z przodu i z tyłu aparatu
rozciągowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pracy niedoprzędzarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny i sposobem likwidowania zrywów,

3)

odwinąć z cewki odcinek niedoprzędu (w przypadku wystąpienia zrywu po wyjściu

z aparatu rozciągowego) o długości wystarczającej do przeprowadzenia jego końca do
wałków rozciągowych,

4)

odwinięty odcinek przeprowadzić przez łapkę, ramię oraz szyjkę skrzydełka,

5)

przykręcić koniec do bródki włókien wystających z przedniej pary wałków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

instrukcja obsługi niedoprzędzarki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

Ć

wiczenie 7

Uruchom niedoprzędzarkę. Po obserwacji pracy maszyny i cewek z niedoprzędem

wymień błędy niedoprzędu i scharakteryzuj ich przyczyny.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące pracy niedoprzędzarki,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi niedoprzędzarki,

3)

wymienić rodzaje błędów niedoprzędu,

4)

przyjrzeć się dokładnie utworzonym cewkom z niedoprzędem i w razie zauważenia
błędów dokonać ich opisu,

5)

zastanowić się jakie mogą być przyczyny ich powstawania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

instrukcja obsługi niedoprzędzarki,

−

katalog błędów niedoprzędu,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Ć

wiczenie 8

Wykonaj kontrolę numeru niedoprzędu z niedoprzędzarki.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kontroli pracy
niedoprzędzarki,

2)

pobrać odcinek niedoprzędu o określonej długości odmierzając jego wielkość przy
pomocy bębna,

3)

określić przy pomocy wagi kątowej numer niedoprzędu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

niedoprzędzarka,

−

waga kątowa,

−

bęben do odmierzania odcinków niedoprzędu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

6.

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wytwarzanie półproduktów

przędzalniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 13, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 14, 15, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. b, 5. b, 6. c, 7. b, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a,

12. c, 13. b, 14. b, 15. b, 16. d, 17. a, 18. c, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Scharakteryzować zadania procesu zgrzeblenia

C

P

b

2

Rozpoznać elementy budowy zgrzeblarki

B

P

c

3

Obliczyć Nm taśmy

C

P

c

4

Dobrać zadanie do elementu budowy zgrzeblarki

B

P

b

5

Dobrać rodzaj odpadków do maszyny, na której
powstały

B

P

b

6

Nazwać produkt końcowy zgrzeblarki

A

P

c

7

Dobrać wielkość rozciągu do rozciągarki

B

P

b

8

Nazwać produkt zasilający rozciągarki

A

P

b

9

Nazwać produkt zasilający zgrzeblarki

A

P

b

10 Rozpoznać element budowy rozciągarki

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

11 Przeanalizować przyczyny błędów taśmy

z rozciągarki

D

P

a

12 Rozpoznać maszynę o pracy okresowej

B

P

c

13 Określić rodzaj przędzy przerabianej w czesarkach

C

P

b

14 Określić procent wyczesków powstających

podczas czesania

C

PP

b

15 Określić szerokość warstwy włókien zasilających

czesarkę

C

PP

b

16 Określić zasadniczy cel przędzenia wstępnego

C

P

d

17 Nazwać produkt zasilający niedoprzędzarkę

A

P

a

18 Rozpoznać element skręcający niedoprzędzarki

B

PP

c

19 Przeanalizować zależność wydajności

niedoprzędzarki od różnych czynników

D

PP

b

20 Określić wielkość rozciągu stosowanego

w łączniarce

C

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

10 minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić prawidłową odpowiedź.

6.

Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem
poprawnego wyniku.

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9.

Na rozwiązanie masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zadania polegające na rozdzieleniu, wymieszaniu, usunięciu zanieczyszczeń, utworzeniu

taśmy wykonywane są w procesie
a)

skręcania.

b)

zgrzeblenia.

c)

rozciągania.

d)

łączenia.

2.

Ż

eliwna listwa w przekroju poprzecznym w kształcie litery

T

to element budowy

zgrzeblarki, który nosi nazwę
a)

zbieracza.

b)

szarpacza.

c)

pokrywki.

d)

stolika zasilającego.

3.

Jeżeli 1 km taśmy waży 500 g to jej masa liniowa wynosi
a)

10.

b)

500.

c)

2.

d)

0,5.

4.

Zadaniem szarpacza w zgrzeblarce jest
a)

rozwinięcie zwoju.

b)

rozluźnienie materiału.

c)

przejęcie włókien z bębna głównego.

d)

zdjęcie runka ze zbieracza.

5.

Zgrzebliny to odpadki powstałe podczas pracy
a)

rozciągarki.

b)

zgrzeblarki.

c)

łączniarki.

d)

niedoprzędzarki.

6.

Produktem końcowym zgrzeblarki jest
a)

runko.

b)

niedoprzęd.

c)

taśma.

d)

zwój.

7.

Rozciąg taśm na rozciągarce wynosi
a)

2–4.

b)

6–8.

c)

8–10.

d)

10–12.

8.

9.

Produktem zasilającym rozciągarki jest
a)

zwój.

b)

taśma.

c)

niedoprzęd.

d)

przędza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9.

Produktem zasilającym zgrzeblarkę pokrywkową jest
a)

taśma.

b)

zwój.

c)

runko.

d)

niedoprzęd.

10.

Na rysunku pokazany jest
a)

aparat rozciągowy.

b)

sposób łączenia taśmy w czesarce.

c)

urządzenie zbierające zgrzeblarki.

d)

urządzenie formujące taśmę.

11.

Zbyt cienka taśma wychodzi z rozciągarki na skutek
a)

braku jednej lub kilku taśm zasilających.

b)

pokaleczonych wałków.

c)

uszkodzenia górnych wałków.

d)

za dużej wilgotności powietrza.

12.

Maszynami o działaniu okresowym są
a)

zgrzeblarki.

b)

rozciągarki.

c)

czesarki.

d)

trzeparki.

13.

Proces czesania włókien stosowany jest przy wytwarzaniu przędzy
a)

grubej.

b)

cienkiej.

c)

zanieczyszczonej.

d)

nierównomiernej.

14.

Podczas czesania normalnego na czesarce wydzielane są wyczeski w ilości
a)

8–10%.

b)

12–18%

c)

20–24%.

d)

24–30%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

15.

Taśma ze zgrzeblarki do przerobu na czesarce powinna być w postaci warstwy włókien
o szerokości
a)

100 mm.

b)

250 mm.

c)

10 mm.

d)

50 mm.

16.

Zasadniczą czynnością niedoprzędzarek jest
a)

ś

cienianie przędzy.

b)

ś

cienianie runka.

c)

ś

cienianie niedoprzędu.

d)

ś

cienianie taśmy.

17.

Produktem zasilającym niedoprzędzarkę jest
a)

taśma.

b)

runko.

c)

zwój.

d)

niedoprzęd.

18.

Element niedoprzędzarki przedstawiony na rysunku to
a)

wrzeciono.

b)

łożysko.

c)

skrzydełko.

d)

cewkę.

19.

Wydajność niedoprzędzarki zależy odwrotnie proporcjonalnie od
a)

liczby skrętów.

b)

prędkości obrotowej wrzeciona.

c)

masy liniowej przędzy.

d)

współczynnika wydajności.

20.

Rozciąg stosowany na łączniarce nie przekracza
a)

1,5–2.

b)

2,5–3,5.

c)

3,5–4,5.

d)

4,5–5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wytwarzanie półproduktów przędzalniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test „próba pracy” do jednostki modułowej

„Wytwarzanie półproduktów

przędzalniczych”

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

Ocena

Normy wymagań

dopuszczający

40 punktów za spełnienie kryteriów z obszaru I, II, III

dostateczny

60 punktów za spełnienie kryteriów z obszaru I, II, III

dobry

80 punktów, tym co najmniej 2 z obszaru IV

bardzo dobry

100 punktów, w tym co najmniej 2 z obszaru IV

Kryteria oceny

Klucz punktowania

Obszar
wymagań

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania czynności

Punktacja

I.

P

la

n

o

w

an

ie

1

Zapisanie
w planie pracy
czynności
prowadzących do
wykonania
zadania

po 1 punkcie, jeżeli uczeń :
–

zapisał czynności związane z
wykonaniem taśmy, zgodnie z ich
kolejnością wykonywania,

–

zapisał parametry taśmy, rodzaj
surowca, masę liniową z załącznika
1

–

sporządził wykaz surowców,
materiałów i narzędzi niezbędnych
do przeprowadzenia procesu
zgrzeblenia,

–

obliczył ilość surowca potrzebnego
do przeprowadzenia zadania.

0-4

II

.

O

rg

an

iz

o

w

an

ie

2

Organizowanie
stanowiska pracy

po 1 punkcie, jeżeli uczeń :
–

zgromadził na stanowisku pracy
surowiec potrzebny do wykonania
taśmy,

–

sprawdził sprawność maszyny i stan
zabezpieczeń,

–

założył odzież ochronną niezbędną
do wykonania zadania,

–

sprawdzić, czy wybrane są odpadki
spod maszyny.

0–4

II

I.

W

y

k

o

n

an

ie

3

Uruchomienie
maszyny
i urządzeń
występujących
w procesie
wytwarzania
taśmy

po 10 punktów za:
–

włączenie przycisku
uruchamiającego silnik,

–

zasprzęglenie koła pasowego wałem
głównym,

–

włączenie mechanizmu
uruchamiającego maszynę.

0-30

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

4

Wykonywanie
czynności
związanych
z obsługą
maszyny zgodnie
zgodnie
z instrukcją
obsługi

po 10 punktów za:
–

sprawdzenie prawidłowości
założenia zwoju,

–

wymianę napełnionych garów
z taśmą na puste,

–

wyłączenie włącznika
uruchamiającego silnik.

0–30

5

Przeprowadzenie
kontroli
parametrów
jakościowych
taśmy

10 punkt za:
–

sprawdzenie masy liniowej taśmy
przez zważenie na wadze
technicznej odmierzonego jej
odcinka,

–

sprawdzenie czystości taśmy na
podstawie oględzin runka.

0–20

6

Likwidowanie
powstałych w
procesie przerobu
usterek i błędów
technologicznych

5 punkt za:
–

sprawdzenie prawidłowości
przebiegu procesu zgrzeblenia,

–

dokonywanie łączenia taśmy po
zrywie runka.

0–10

7

Reagowanie

na

niewłaściwą
pracę maszyny

1 punkt za:
–

nadzorowanie poprawności pracy
maszyny,

–

zgłaszanie nauczycielowi
nieprawidłowości w pracy maszyny.

0–2

8

Zapisanie
w dokumentacji
ilości wykonanej
produkcji

1 punkt za:
–

zapisanie w dokumentacji ilości
wykonanej taśmy.

0–1

9

Utrzymywanie
ładu i porządku
na

stanowisku

pracy

1 punkt za:
–

usuwanie odpadków z komór
wentylacyjnych

0–1

10 Uporządkowanie

stanowiska pracy

1 punkt za:
–

oczyszczenie maszyny,

–

rozliczenie surowca,

–

zagospodarowanie odpadów.

0–3

IV

.

P

re

ze

n

to

w

an

ie

9

Prezentacja
wykonanego
projektu

po 1 punkcie, jeżeli uczeń:
–

przedstawił sposób przeprowadzenia
zadania,

–

uzasadnił sposób wykonania taśmy,

–

wskazał trudności jakie napotkał
przy wykonywaniu zadania.

0–3

Razem ilość punktów możliwych do uzyskania

0-108

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu, z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.

2.

Rozdaj uczniom treść zadania praktycznego, by mogli zgromadzić potrzebne informacje.

3.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

4.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadania typu „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.

5.

Przeprowadź z uczniami próbę rozwiązywania zadań podobnych do zawartego w teście.

6.

Omów z uczniami sposób rozwiązywania zadania, zwróć uwagę na etapy, czyli
planowanie, organizowanie, wykonanie i prezentowanie.

7.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

8.

Zbierz przygotowane karty zadania i oceń zgodnie z kluczem punktowania.

9.

Przeprowadź prezentację rozwiązanych zadań.

10.

Ustal przyczyny ewentualnych trudności wynikłych przy wykonywaniu zadania.

11.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych uczniów.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę zadania.

3.

Zapoznaj się z treścią zadania.

4.

Test w formie zadania typu „próba pracy”, które będziesz rozwiązywać pozwoli Ci
sprawdzić swoje umiejętności z zakresu „Wytwarzania półproduktów przędzalniczych”.

5.

Dokonaj analizy treści zadania.

7.

Etapy wykonania zadania, to: planowanie, organizowanie, wykonanie, prezentowanie.
–

w etapie planowania, powinieneś zaplanować czynności, które wykonasz w celu
zrealizowania zadania,

–

organizowanie, to etap w którym przygotujesz się do rozwiązania zadania,

–

wykonanie to wyprodukowanie podanej w zadaniu ilości taśmy i obliczenie masy
liniowej wyprodukowanej taśmy i ocena czystości runka,

–

prezentowanie to przedstawienie wykonanego zadania, uzasadnienie, wskazanie
z czym miałeś trudności w wykonaniu zadania.

8.

Na rozwiązanie zadania masz 135 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

karta zadania,

–

kalkulator,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika,

–

zgrzeblarka pokrywkowa,

–

instrukcja obsługi zgrzeblarki,

–

załącznik nr 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

KARTA ZADANIA

Nazwisko i imię: …………………………………………………………………………..

Treść zadania:

Wykonaj 5 kg taśmy na zgrzeblarce pokrywkowej. Parametry taśmy, rodzaj surowca, masę
liniową odczytaj z załącznika nr 1.

Maszyna jest obłożona surowcem w postaci zwoju w ilości wystarczającej na wykonanie
określonej w zadaniu ilości taśmy. Przed przystąpieniem do pracy sprawdź zgodnie
z instrukcją obsługi prawidłowość działania zgrzeblarki.

Planowanie (czynności prowadzące do wykonania zadnia)
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Organizowanie (przygotowanie do wykonana zadania)
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Wykonanie zadania
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Załącznik nr 1

Rodzaj surowca

Bawełna

ś

redniowłóknista

Tt produktu zasilającego

370 000 tex

Masa liniowa taśmy

3300 tex

Przewidywany % odpadków

5%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1.

Chylewska B., Jackowski T., Kołaciński T., Malinowski M.: Technologia przędzy
i włóknin. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1979

2.

Jabłoński W., Jackowski T.: Technologia przędzalnictwa bawełny. Wydawnictwo
Naukowo-Techniczne, Warszawa 1982

3.

Jabłoński W., Jackowski T.: Bezwrzecionowe systemy przędzenia. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne, Warszawa 1983

4.

Kamieński R., Janke M.: Przędzalnictwo wełny. WSiP Warszawa1983

5.

Kupczyński Cz., Sikora B.: Przędzalnictwo czesankowe. WSiP, Wrocław 1986

6.

Malinowski M.: Przędzalnictwo bawełny dla ZSZ, WSiP, Wrocław 1975

7.

Stowarzyszenie Włókienników Polskich, Przegląd Włókienniczy. Łódź 1976

8.

Semek.P.: Materiałoznawstwo. Podręcznik dla szkół zasadniczych, WSiP Warszawa 1999

Literatura metodyczna

1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000