1
Bazy danych
Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Informatyka i technologie informacyjne w administracji
Informatyka i technologie informacyjne w administracji
Program 2009
Program 2009
Nota:
Niniejsza prezentacja stanowi uzupełnienie wykładu prezentowanego na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego w ramach przedmiotu
„Informatyka i technologie informacyjne w administracji”.
Prezentację można kopiować i wykorzystywać w całości lub w części tylko pod
warunkiem podania pełnej informacji o utworze
w poniższym brzmieniu:
W.R.Wiewiórowski, „Bazy danych. Informatyka w administracji”, WPiA
Uniwersytet Gdański 2009 (wersja z 25 lutego 2009 r.)
© W.R.Wiewiórowski
2
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.1.
Ró
ż
ne znaczenia poj
ę
cia „baza danych” (1)
a) Podstawowe s
ł
ownikowe znaczenie
- zbiór powi
ą
zanych ze sob
ą
informacji zorganizowanych w struktur
ę
pozwalaj
ą
c
ą
na
ł
atwe ich przeszukiwanie.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
b) art. 2 ustawy o ochronie baz danych z 9 listopada 2001 r.
- „zbiór danych lub jakichkolwiek innych materia
ł
ów i elementów zgromadzonych
wed
ł
ug okre
ś
lonej systematyki lub metody, indywidualnie dost
ę
pnych w jakikolwiek
sposób, w tym
ś
rodkami elektronicznymi, wymagaj
ą
cy istotnego, co do jako
ś
ci lub
ilo
ś
ci, nak
ł
adu inwestycyjnego w celu sporz
ą
dzenia, weryfikacji lub prezentacji jego
zawarto
ś
ci”
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.1.
Ró
ż
ne znaczenia poj
ę
cia „baza danych” (2)
c) Definicja informatyczna (przykład)
- wg J.Martina
[1]
- zbiór wzajemnie powi
ą
zanych danych pami
ę
tanych bez zb
ę
dnej redundancji
(czyli nadmiarowego powielania), s
ł
u
żą
cych jednemu lub wielu zastosowaniom
w sposób optymalny;
-do cech niezb
ę
dnych dla poj
ę
cia bazy danych nale
ż
y zaliczy
ć
równie
ż
oddzielenie
zbioru od oprogramowania tak by dane i struktura ich uporz
ą
dkowania pami
ę
tane
by
ł
y niezale
ż
nie od programów, które z danych korzystaj
ą
oraz by przy do
łą
czaniu
i modyfikacji oraz wyszukiwaniu danych stosowa
ć
wspólna metod
ę
umo
ż
liwiaj
ą
c
ą
sprawdzenie poprawno
ś
ci wykonywanych operacji.
[1]
J.Martim Organizacja baz danych, PWN Warszwa 1983, s.30
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.1.
Ró
ż
ne znaczenia poj
ę
cia „baza danych” (3)
d) Inne u
ż
ywane znaczenia
- wymiennie z poj
ę
ciem systemu informacyjnego (lub informacyjno-
wyszukiwawczego) i to tak w znaczeniu samego oprogramowania
wyszukiwawczego jak i ca
ł
o
ś
ci systemu wraz z danymi i oprogramowaniem
s
ł
u
żą
cym do wyszukiwania informacji
-oprogramowanie umo
ż
liwiaj
ą
ce dost
ę
p do bazy i edycj
ę
jej zawarto
ś
ci, rozumian
ą
jako wprowadzanie, modyfikowanie i usuwanie danych z bazy („oprogramowanie
edycyjne” lub „oprogramowanie twórców bazy”)
- systemy zarz
ą
dzania relacyjn
ą
baz
ą
danych (RDMS, relational database
management systems zwane równie
ż
„motorami baz danych”), czyli du
ż
e systemy
zarz
ą
dzania takie jak MS SQL, Sybase, Oracle czy Informix pozwalaj
ą
ce na
tworzenie, modyfikowanie i administrowanie relacyjnymi bazami danych.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.2.
Klasyfikacja „baz danych”
Przykłady typologii baz danych: podziały według
1) charakteru elementów sk
ł
adaj
ą
cych si
ę
na zbiór: a) bazy zawieraj
ą
ce same przedmioty
opracowania jak i ich opis oraz b) bazy stanowi
ą
ce jedynie zbiór informacji o istniej
ą
cych
w
ś
wiecie rzeczywistym elementach (zwane bazami adresowymi);
2) zakresu tematycznego zbioru: a) jednodziedzinowe, b) wielodziedzinowe oraz
c) horyzontalne;
3) sposobu zarz
ą
dzania: a) bazy operacyjne przechowuj
ą
ce dane dynamiczne, czyli takie,
które podlegaj
ą
ci
ą
g
ł
ym zmianom i odzwierciedlaj
ą
aktualny stan danego elementu, lub stan
danego elementu po ka
ż
dej dokonanej zmianie oraz b) analityczne przechowuj
ą
ce dane
statyczne, rzadko lub wcale nie podlegaj
ą
ce zmianom, maj
ą
ce charakter archiwum lub
kalendarza pewnych zdarze
ń
;
4) rodzaju bazy notacyjnej: a) numeryczne, b) tekstowo-numeryczne, c) ikonograficzne;
5) poziomu opisu organizacji danych na no
ś
niku informacji: a) logiczne tj. oparte o charakter
danych oraz b) fizyczne reprezentuj
ą
ce realizacj
ę
modelu na konkretnym no
ś
niku;
6) struktury danych: a) hierarchicznej, b) sieciowej, c) relacyjnej;
7) przeznaczenia - z ogó
ł
u baz danych wyró
ż
nia si
ę
bazy prawnicze, a spo
ś
ród nich cho
ć
by
bazy naukowe, s
ą
dowe, notarialne, komornicze itp.;
8) sposobu korzystania z danych: a) off-line, czyli bez dost
ę
pu do sieci, b) online, z dost
ę
pem
do danych poprzez sie
ć
.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
4
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.3.
Uporz
ą
dkowanie znacze
ń
na potrzeby baz prawniczych
Czytaj
ą
c rysunek od do
ł
u znajdziemy w nim baz
ę
danych rozumian
ą
jako:
a) zbiór elementów bazy (np. akty prawne, orzeczenia, wzory pism itp.) – ten zbiór
b
ę
dziemy nazywa
ć
w dalszych rozwa
ż
aniach po prostu zbiorem elementów, lub – ze
wzgl
ę
du na charakter elementów prawniczej bazy danych – zborem dokumentów;
b) zbiór danych opisuj
ą
cych elementy - czyli tzw. metadane – nazywa
ć
b
ę
dziemy opisem
dokumentów lub zbiorem metadanych;
c) oprogramowanie do obs
ł
ugi dost
ę
pu do bazy danych, czyli narz
ę
dzia edycyjne u
ż
ywane
przez twórców i administratorów bazy (w tym znaczeniu programy takie jak MS Access
nazywane bywaj
ą
b
łę
dnie bazami danych) – t
ą
grup
ę
oprogramowania nazywa
ć
b
ę
dziemy
narz
ę
dziami edycyjnymi twórców bazy danych;
d) oprogramowanie do obs
ł
ugi tworzenia i przygotowywania zapyta
ń
;
e)
s
ystem zarz
ą
dzania baz
ą
danych, obejmuj
ą
cy znaczenia przedstawione w punkcie c) i d);
f)
oprogramowanie wykorzystywane przez u
ż
ytkownika docelowego, które nazywa
ć
b
ę
dziemy programami prawniczymi
g) system informacji prawnej obejmuj
ą
cy wszystkie wy
ż
ej omówione znaczenia.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.4.
Modele baz danych
a) Hierarchiczny model baz danych
- opiera si
ę
na konstrukcji podzia
ł
u logicznego
- baza jest odwzorowaniem klasyfikacji hierarchicznej, (nast
ę
puj
ą
cego po sobie
ci
ą
gu podzia
ł
ów logicznych tworz
ą
cych w ostateczno
ś
ci konstrukcj
ę
zbli
ż
on
ą
do
odwróconego drzewa, w którym z z tabeli g
ł
ównej czyli „korzenia” wyrastaj
ą
coraz bardziej rozcz
ł
onkowane „ga
łę
zie” prowadz
ą
c do najni
ż
szego nie
dzielonego dalej poziomu zwanego „li
ś
ciem”)
-relacje w modelu hierarchicznym maj
ą
charakter tzw. relacji ojciec/syn (jednemu
has
ł
u danego poziomu [korzeniowi lub ga
łę
zi] przyporz
ą
dkowano jedno lub wi
ę
cej
has
ł
o poziomu ni
ż
szego [ga
łąź
b
ą
d
ź
li
ść
], za
ś
ka
ż
de has
ł
o poziomu ni
ż
szego
przyporz
ą
dkowane jest jednemu i tylko jednemu has
ł
u poziomu wy
ż
szego
-ka
ż
da z tych relacji jest relacj
ą
wzajemnie jednoznaczn
ą
(jeden od jednego).
-zachowana powinna zosta
ć
zasada roz
łą
czno
ś
ci
Tak skonstruowany system niezdolny jest do oddania relacji wiele do wielu (czyli
relacji wzajemnie wieloznacznej) nie jest w stanie poradzi
ć
sobie równie
ż
z rekordem, którego nie mo
ż
emy przypisa
ć
konkretnemu rekordowi
o poziom wy
ż
ej.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
5
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.4.
Modele baz danych
b) Sieciowy model baz danych
-podobnie jak w modelu hierarchicznym struktura mia
ł
a posta
ć
drzewiast
ą
-jeden element podrz
ę
dny móg
ł
by
ć
przywi
ą
zany do jednego lub wi
ę
cej elementów
nadrz
ę
dnych
-relacje okre
ś
lane s
ą
jako kolekcje, w których dziedzin
ę
i przeciwdziedzin
ę
okre
ś
lamy jako w
ł
a
ś
cicieli i cz
ł
onków
-mo
ż
liwo
ść
wprowadzania
do struktury relacji jednoznacznej i odwrotnie
jednoznacznej
-wci
ąż
nie ma mo
ż
liwo
ś
ci oddania relacji wzajemnie wieloznacznej
-mi
ę
dzy dwoma tabelami w modelu sieciowym mo
ż
na zdefiniowa
ć
dowoln
ą
liczb
ę
kolekcji
-ka
ż
da tabela mo
ż
e te
ż
uczestniczy
ć
w dowolnej liczbie kolekcji
-w modelu tym nie trzeba za ka
ż
dym razem rozpoczyna
ć
przeszukiwania drzewa
od jego korzenia
-mo
ż
na w
łą
czy
ć
si
ę
do wyszukiwania w dowolnej tabeli i porusza
ć
si
ę
w niej wed
ł
ug
relacji tak w gór
ę
jaki i w dó
ł
.
-U
ż
ytkownik, prawid
ł
owo odró
ż
niaj
ą
cy poszczególne kolekcje, mo
ż
e w sieciowej
bazie danych stosunkowo szybko odnale
źć
poszukiwan
ą
przez siebie informacj
ę
,
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.4.
Modele baz danych
c) relacyjne bazy danych (1)
-prze
ł
om lat sze
ść
dziesi
ą
tych i siedemdziesi
ą
tych (IBM) - dr E.F.Codd
-model oparty na dwóch ga
łę
ziach matematyki: teorii mnogo
ś
ci i rachunku predykatów
pierwszego rz
ę
du
-z teorii mnogo
ś
ci zaczerpni
ę
to równie
ż
nazw
ę
modelu – „relacyjny model logiczny dla du
ż
ych
banków danych” - opartego o poj
ę
cie relacji z tej
ż
e teorii
-nie ka
ż
da wi
ę
c baza danych, w której wyst
ę
puj
ą
relacje, jest relacyjn
ą
baz
ą
danych
-Dane w relacyjnej bazie danych przechowywane s
ą
w tabelach (nazywanych równie
ż
domenami)
-ka
ż
da tabela sk
ł
ada si
ę
z rekordów (nazywanych równie
ż
krotkami) odpowiadaj
ą
cych
kolejnym elementom bazy oraz pól (atrybutów) opisuj
ą
cych kolejn
ą
cech
ę
elementu
-je
ś
li przyjmiemy,
ż
e obiektami (elementami) bazy danych s
ą
akty prawne publikowane
w Dzienniku Ustaw to:
-rekordy = kolejne akty
-pola = kolejne cechy aktu (tytu
ł
, autora, rodzaj, daty aktu itp.)
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
6
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.4.
Modele baz danych
c) relacyjne bazy danych (2)
-dla samej bazy nie ma znaczenia kolejno
ść
w jakiej u
ł
o
ż
one s
ą
kolejne pola i kolejne rekordy
-istotne jest,
ż
e ka
ż
dy rekord wyró
ż
nia co najmniej jedno pole o unikalnej warto
ś
ci
-dla aktu prawnego publikowanego w Dzienniku Ustaw takim naturalnym unikalnym atrybutem
b
ę
dzie adres publikacyjny (sk
ł
adaj
ą
cy si
ę
z roku publikacji, numeru Dziennika Ustaw
i pozycji w ramach danego roku)
-poprzez takie pole mo
ż
na zidentyfikowa
ć
konkretny rekord bez konieczno
ś
ci cho
ć
by
domy
ś
lania si
ę
jego po
ł
o
ż
enia
-relacyjna baza danych wykorzystuje trzy rodzaje relacji:
a)
wzajemnie jednoznaczn
ą
(jeden do jednego)
b)
jednoznaczn
ą
(jeden do wielu) oraz
c)
wzajemnie wieloznaczn
ą
(wiele do wielu)
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.4.
Modele baz danych
c) relacyjne bazy danych (3)
-ka
ż
dy z rodzajów relacji mo
ż
na przedstawi
ć
dzi
ę
ki mo
ż
liwo
ś
ci powi
ą
zania w jednej tabeli
unikalnych danych wyst
ę
puj
ą
cych w dwóch lub wi
ę
cej innych tabel
-Najpopularniejszym obecnie sposobem uzyskiwania dost
ę
pu do danych jest zastosowanie
j
ę
zyka SQL (Structured Query Language), w którym okre
ś
lamy jedynie rodzaj danych
żą
danych od bazy i sposób ich uporz
ą
dkowania na li
ś
cie rezultatów. W najprostszym
zapytaniu sformu
ł
owanym w j
ę
zyku SQL okre
ś
lamy:
a) rodzaj pytania np. „SELECT” (wybierz) uzupe
ł
niony nazwami pól, których
żą
damy
np. „tytu
ł
aktu”, „rodzaj” i „data wydania”
b) klauzula „FROM” (z) uzupe
ł
niona nazwami tabeli, z których dokonujemy wyboru
np. „Akty powszechnie obowi
ą
zuj
ą
ce”
c) klauzula „WHERE” (gdzie), po której nast
ę
puje okre
ś
lenie
żą
danej warto
ś
ci pola
np. ‘autor=”Minister Sprawiedliwo
ś
ci”
d)
klauzula „ORDER BY” (porz
ą
dek wg)
-wielopoziomowa integralno
ść
danych (tak na poziomie pól, jak na poziomie tabel i w ko
ń
cu
na poziomie relacji).
-baza jest w zasadzie niezale
ż
na od aplikacji, w której zosta
ł
a stworzona, a jednocze
ś
nie
niezale
ż
na od aplikacji dla której zosta
ł
a stworzona.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
7
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.5.
Dane a informacja
- Bł
ę
dem jest zamienne stosowanie poj
ęć
„danych” i „informacji”
Dane - warto
ś
ci przechowywane w bazie rozumiane jako warto
ś
ci danego pola
Informacja - dane, które zostały przetworzone w sposób, który uwidacznia ich znaczenie
i tym samy czyni je u
ż
ytecznymi.
Przykład 1- Numer CELEX
- nadana przez administratorów baz europejskich cecha unikalna ka
ż
dego aktu prawnego
nale
żą
cego do prawa europejskiego
- numer 32004R0460
rozpada si
ę
na odr
ę
bne dane 3 | 2004 | R | 0460
-akt prawa wtórnego UE - „3” oznacza sektor bazy CELEX zawieraj
ą
cy tego typu akty
-z 2004 roku
-rozporz
ą
dzenie, gdy
ż
litera „R” odpowiada rodzajowi „rozporz
ą
dzenie”
-numer 460
Przykład 1 numer 71061302190
- stanowi jedynie warto
ść
pola czyli jest dan
ą
- mo
ż
emy wydoby
ć
ze
ń
kolejne informacje: m
ęż
czyzna urodzony 13 czerwca 1971 r.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.5. T
abele, pola, rekordy, perspektywy, klucze, indeksy
a) Pole, zwane równie
ż
atrybutem
-najmniejsza struktura w modelu relacyjnym bazy danych
-przechowuje z zasady pojedyncz
ą
informacj
ę
o danym obiekcie
-mo
ż
na jednak w jednym polu przechowa
ć
wi
ę
cej ni
ż
jeden typ warto
ś
ci
(pole segmentowe), wiele warto
ś
ci tego samego typu (pole wielowarto
ś
ciowe),
lub stworzy
ć
pole, którego warto
ść
wynika z operacji matematycznej
lub konkatenacji na warto
ś
ciach innych pól.
Pole doskonałe
- reprezentuje cech
ę
tematu tabeli, w której wyst
ę
puje
- zawiera pojedyncz
ą
warto
ść
- nie mo
ż
na go roz
ł
o
ż
y
ć
na mniejsze elementy
- nie zawiera warto
ś
ci b
ę
d
ą
cej wynikiem jakiejkolwiek operacji na innych polach
- jest unikatowe w strukturze bazy,
- nie zmienia warto
ś
ci niezale
ż
nie od tego w jakiej tabeli wst
ę
puje.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
8
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.5. T
abele, pola, rekordy, perspektywy, klucze, indeksy
b) Rekord (krotka)
- struktura obejmuj
ą
ca wszystkie pola zawarte w danej tabeli a odnosz
ą
ce si
ę
do pojedynczego obiektu opisywanego
- dla aktu prawnego stanowi
ą
cego element bazy danych rekordem b
ę
dzie zestaw
cech formalnych lub materialnych aktu opisanych w poszczególnych polach
c) Tabela
- podstawowa struktura bazy danych skonstruowana z pól i rekordów
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
3.1. Bazy danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
3.1.6. R
elacje w bazach danych (poj
ę
cie informatyczne)
Powi
ą
zanie pomi
ę
dzy tabelami
Ustawa 2 opublikowana w Dz.U. 2002.153.1271
zmienia
Ustaw
ę
1 opublikowan
ą
w Dz.U. 2001.112.1198
z dniem X
Ustawa 2 - Dz.U. 2002.153.1271 – X – zm.cz. - Dz.U. 2001.112.1198
Ustaw
ę
1 - Dz.U. 2001.112.1198 – zm.b. - Dz.U. 2002.153.1271 – X
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
9
3.2. Relacje w prawie i w prawniczych
bazach danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
poprzednik
x
następnik
y
Relacja
R
dziedzina
(dominium)
D(R)
przeciwdziedzina
(condominium)
_
......
D (R)
pole
(campus)
P(R)
3.2. Relacje w prawie i w prawniczych
bazach danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Ustawa
zmieniająca
x
Ustawa zmieniana
y
zmienia
R
...
D(R)
Wszystkie akty
zmienione przez
ustawę X
_
......
D (R)
nowelizacja
P(R)
10
3.2. Relacje w prawie i w prawniczych
bazach danych
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Zm.
Wyk.
Wyk.
Uch.
Uch. pośr.
Uch. pośr.
Wyk.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Informatyka i technologie informacyjne w administracji
Informatyka i technologie informacyjne w administracji
Program 2008
Program 2008
11
Nota:
Niniejsza prezentacja stanowi uzupełnienie wykładu prezentowanego na Wydziale
Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego w ramach przedmiotu
„Informatyka i technologie informacyjne w administracji”.
Prezentację można kopiować i wykorzystywać w całości lub w części tylko pod
warunkiem podania pełnej informacji o utworze
w poniższym brzmieniu:
W.R.Wiewiórowski, „Systemy informacji o prawie”, WPiA Uniwersytet Gdański
2009 (wersja z 25 lutego 2009 r.)
© W.R.Wiewiórowski
2.3. Ogólna charakterystyka systemów
informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.3.1. T
ypologia systemów (1) wg rodzaju informacji
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Informacja o prawie
Informacja
normatywna
Wykładnia
- akty prawne
Informacja
faktograficzna
- orzecznictwo
- decyzje administracyjne
- opinie doktryny
piśmiennictwo
bibliografia
12
2.3. Ogólna charakterystyka systemów
informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.3.1. T
ypologia systemów (2) wg zawarto
ś
ci
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Bazy prawnicze
Horyzontalne
(Systemy Informacji
Prawnej)
Wertykalne
Informacja
faktograficzna
2.3. Ogólna charakterystyka systemów
informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.3.1. T
ypologia systemów (2) wg zawarto
ś
ci
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
Baza horyzontalna:
- wszystkie dziedziny prawa
- wszystkie gałęzie prawa
- wszyscy autorzy
Baza wertykalna:
- dokumenty z wybranego zakresu
interesującego dla adresata
13
2.3. Ogólna charakterystyka systemów
informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.3.1. T
ypologia systemów (3) - horyzontalne
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
- programy, których bazy mają ze swego założenia obejmować jak
najszerszy zakres tematyki prawnej, dążąc do objęcia swym zakresem
całości informacji prawnej i prawniczej w Polsce.
Jak dotąd żaden z istniejących programów nie osiągnął kompletności
w zakresie przedstawiania polskiej informacji prawnej.
Trudno podejrzewać, by kiedykolwiek taki postulat został przez
jakikolwiek software spełniony.
Cztery programy (lub raczej linie programów) mają ambicję zbliżyć się do
horyzontalnego spojrzenia na całe polskie prawo. Są to:
•
System Informacji Prawnej LEX
– Wolters Kluwer
•
Lex Polonica
- Wydawnictwo Lexis-Nexis oraz
•
Legalis
- Wydawnictwo C.H.Beck
•
Kwantum – Wydawnictwo Kwantum
2.4. Poj
ę
cie informacji o prawie
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.4.1.
Informacja o prawie
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
- Informacja o faktach mających lub mogących mieć znaczenie
prawne.
Informacja, która zawarta jest tekstach aktów prawnych,
tekstach wykładni i doktryny prawa
14
2.4. Poj
ę
cie informacji o prawie
2.4.2.
Kategorie dokumentów (1)
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
•
Metryki aktów prawnych i projektów ustaw
•
Teksty aktów prawnych z Dz.U i M.P. (również wersje historyczne)
•
Projekty ustaw
•
Teksty aktów opublikowanych w resortowych dziennikach urzędowych
•
Teksty aktów prawa miejscowego
•
Teksty aktów prawa Wspólnot Europejskich
•
Wzory pism i umów procesowych
•
Orzeczenia sądów i administracji
•
Uzasadnienia orzeczeń.
•
Bibliografia prawnicza - metryki
•
Tezy z piśmiennictwa prawniczego
•
Pełne wersje publikacji naukowych (komentarze, artykuły, książki)
•
Pisma urzędowe ministerstw oraz centralnych urzędów i innych podmiotów
adm. państwowej
•
Informacje adresowe instytucji (adreson)
•
Sprawozdania finansowe (oraz uzupełnienia i sprostowania) z MP B
2.4. Poj
ę
cie informacji o prawie
2.4.2.
Kategorie dokumentów (2)
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
•
Wpisy do rejestru handlowego i Krajowego Rejestru Sądowego z MSiG
•
Ogłoszenia wymagane przez ksh, kpc i prawo upadłościowe oraz inne
obwieszczenia z MSiG
•
Sprawozdania finansowe spółdzielni z Monitora Spółdzielczego "B”
•
akty prawa kościelnego (takie jak Kodeks Prawa kanonicznego, dokumenty
•
Vaticanum II)
15
2.5. Systemy informacyjno-wyszukiwawcze
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
System przetwarzaj
ą
cy informacj
ę
, który z informacji wej
ś
ciowej
(najcz
ęś
ciej maj
ą
cej form
ę
dokumentów, tworz
ą
cych zbiór informacyjny)
tworzy odpowiednio ustrukturalizowany zbiór wyszukiwawczy.
Na tak stworzonym zbiorze SIW dokonuje kolejnych transformacji
polegaj
ą
cych na wyszukiwaniu informacji na podstawie okre
ś
lonej dla
danego systemu relacji relewancji technicznej.
Relewancj
ą
techniczna okre
ś
la podobie
ń
stwo elementów zbioru
wyszukiwawczego do instrukcji wyszukiwawczej.
Na podst. B.Bojar „Słownik encyklopedyczny informacji,
j
ę
zyków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych”,
Wyd. SBP 2002
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
2.6. Typologia systemów udost
ę
pniania informacji
prawnej
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
a) Systemy bezpośredniego udostępniania informacji.
b) Systemy pośredniego udostępniania informacji.
- Udzielają konkretnej
odpowiedzi na konkretne
pytanie - system Q&A
Zaawansowany przykład
Dr. Know z filmu „A.I.
Sztuczna Inteligencja”
- dostarczają listy dokumentów odpowiadające (w mniejszym
lub większym stopniu) zapytaniu
16
2.6. Typologia systemów udost
ę
pniania informacji
prawnej
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
- Systemy bezpośredniego udostępniania informacji.
- fałszywe - zawierają zestaw pytań i zestaw gotowych odpowiedzi
„Podatnik” (2p.pl),
FAQ
17
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.1. CZRAP -RAN
Centralny Zautomatyzowany Rejestr Aktów Prawnych -
- Biblioteka Sejmowa 1974
- wył
ą
cznie metryki aktów
- dystrybuowany komercyjnie w latach 1990-98
- obecnie przekształcony w ISIP-ISAP (Internetowy System Informacji
Prawnej - Internetowy System Aktów Prawnych)
Informacje o orzecznictwie przej
ę
te przez wydawnictwo Marka, a
nast
ę
pnie przez C.H.Beck
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.2. System Informacji Prawnej LEX
- 1987 r. Kancelaria Prawnicza Lex w Gda
ń
sku
- 1988 Skorowidz Obowi
ą
zuj
ą
cych Przepisów Prawnych
- 1990 - pierwszy produkt elektroniczny - Skorowidz Obowi
ą
zuj
ą
cych
Przepisów Prawnych
- 1991 Skorowidz Obowi
ą
zuj
ą
cych Przepisów z Tekstami
- 1993 „Ujednolicone teksty aktów prawnych” oraz Temida
- 1995 Polskie Prawo i Orzecznictwo
- 1997 Biblioteka Prawa i Biblioteka Prawa dla Studenta
- 1998 LEX Alfa (najubo
ż
sza), LEX Delta, LEX Omega (najobszerniejsza)
- stycze
ń
2005 r. dotychczasowe trzy wersje programu zast
ą
pione
bogatszymi wersjami: LEX Gamma, LEX Sigma i LEX Omega.
- LEX Prestige
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
18
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.3. System Informacji Prawnej LEX Polonica
LexPolonica
-
grupa programów stworzonych przez LEX MEDIA
Sp. z o.o. z Krakowa w roku 1995.
- koniec lat 90-ych – dwie serie: profesjonalna (LexPolonica Legislacja,
LexPolonica
Prima
i
LexPolonica
Maxima)
oraz
biznesowa
(LexPolonica Optima).
- 1998 r. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.4. Prawo na CD oraz Legalis
Wydawnictwo C.H. Beck istnieje na rynku polskim od 1993 roku
- za
ł
o
ż
one w 1763 roku w Monachium
- 1998 - Prawo na CD (oparte o bazy firmy Marka)
- 2003 Legalis (baza zawieraj
ą
ca akty prawne, orzecznictwo i pisma
Ministerstwa Finansów oraz modu
ł
ów tematycznych, których osi
ą
s
ą
komentarze do najwa
ż
niejszych aktów z danej dziedziny prawa
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
19
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.5. ProfInfo
Dom Wydawniczy ABC powsta
ł
w 1989 r.
- 1995 - produkty elektroniczne: orzecznictwo (Podatki w orzecznictwie, Ochrona
konkurencji w orzecznictwie), przepisy (Prawo w
ł
asno
ś
ci intelektualnej
z orzecznictwem, Prawo karne i post
ę
powanie karne z orzecznictwem, Prawo
celne
z
orzecznictwem,
Prawo
pracy
i
ubezpiecze
ń
spo
ł
ecznych
z orzecznictwem, Prawo budowlane, mieszkaniowe i ochrony
ś
rodowiska
z orzecznictwem, Prawo ochrony zdrowia i sanitarne, Dzia
ł
alno
ść
gospodarcza
- zbiór przepisów, Polskie prawodawstwo 1990-95, 1996-97, 1998).
- serwisy prawnicze: Profesjonalny Serwis Podatkowy, Serwis HR, Vademecum
G
ł
ównego Ksi
ę
gowego
- 2000 - wszystkie publikacje elektroniczne zosta
ł
y zamieszczone na jednej
platformie elektronicznej o nazwie profinfo.pl
- wraz z Instytutem Nauk Prawnych PAN wydaje program Polska Bibliografia
Prawnicza
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.6. Prawo Polskie - Skorowidz -
Kancelaria Bracia Strzelczyk i DW ABC
(nie istniej
ą
ce ju
ż
produkt wykupiony przez DW ABC)
Program opiera si
ę
na definicjach i relacjach zawartych w stworzonej przez
mec. Ryszarda Strzelczyka “Teorii interakcyjnych baz prawa”.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
20
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.7. ArsLexum - DW ABC i Rodan System
(nie jest rozpowszechniany ju
ż
)
Dom Wydawniczy ABC i Rodan System
Wyró
ż
nia
ł
go zawarty w tym programie s
ł
ownik form fleksyjnych oparty na
systemie Topic ameryka
ń
skiej firmy Verity
Zawiera
ł
ogólne regu
ł
y tworzenia form fleksyjnych i dzi
ę
ki temu jako jeden
z pierwszych umo
ż
liwia
ł
wyszukiwanie s
ł
ownikowe ró
ż
nych form
fleksyjnych nie poprzez maskowanie ko
ń
cówki.
-Mimo optymistycznych zapowiedzi, system ArsLexum nie zdo
ł
a
ł
si
ę
w
pe
ł
ni rozwin
ąć
i ju
ż
po dwóch latach zaprzestano jego rozpowszechniania.
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie
2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce
Rok akademicki 2008-09
Pracownia Informatyki Prawniczej
2.7.8. Prawnik i Europrawnik
- Polskie Centrum Informacji Prawnej
Polskie Centrum Informacji Prawnej powi
ą
zane z Techlandem (Wroc
ł
aw)
Firma ta specjalizuje si
ę
w produkcji gier komputerowych i programów t
ł
umacz
ą
cych
– translatorów
-
Polski System Informacji Prawnej Prawnik, Profesjonalny System Informacji o
Prawie Unijnym EuroPrawnik Pro, EUROTranslator.
Europrawnik
Wybór
ź
róde
ł
prawa pierwotnego Wspólnot Europejskich - wzbogacony o wybrane
ź
ród
ł
a prawa mi
ę
dzynarodowego,
-
O
rzeczenia ETS, S
ą
du Pierwszej Instancji oraz ETPCz
-
opracowanie programów pomocowych Unii Europejskiej
-
informator adresowy zawieraj
ą
cy adresy instytucji europejskich,
s
ł
ownik angielsko – polski
Systemy informacji o prawie
Systemy informacji o prawie