Jacek Bobowik „Od laika do astrofotografika” 

28 sierpnia 2012 

 

3 | 

S t r o n a

 

 

 

Część II  Warsztat astrofotografa  

 

 

Świadomość, z jakich elementów składa się amatorski 

zestaw  do  astrofotografii  i  za  co  odpowiadają  poszczególne 
jego części, pozwoli nam na optymalne dobranie rozwiązań w 
stosunku do naszych przyszłych wymagań i możliwości. 

Podejdźmy  do  tego  od  strony  funkcjonalnej.  Jak  w  klasycznej  fotografii  w  pierwszej  kolejności  do 
zrobienia  zdjęcia  odległego  obiektu  potrzebujemy  obiektywu.  W  astrofotografii  za  ogniskowanie 
obrazu na płaszczyźnie matrycy naszego detektora będzie odpowiadał głównie teleskop lub również 
niekiedy obiektyw używany w fotografii dziennej. 

Z  drugiej  strony  układu  niezbędne  będzie  urządzenie,  które  pozwoli  zarejestrować  wcześniej 
zogniskowany  obraz.  Będziemy  skupiać  się  z  oczywistych  względów  na  technologii  cyfrowej, 
uświadamiając sobie, jakie kamery czy aparaty musimy użyć, aby uzyskać obraz o pożądanych przez 
nas cechach, lub ile i jakiej  dodatkowej pracy z posiadanym już detektorem musimy  włożyć, aby te 
cechy osiągnąć lub się do nich przynajmniej zbliżyć. 

Ważną funkcjonalnością pozwalającą, iż obiektyw i detektor poprawnie ze sobą współpracują będzie 
odpowiednie i precyzyjne ustawienie odległości obiektywu od płaszczyzny matrycy tak, aby otrzymać 
ostry  obraz  fotografowanego  obiektu.  Zwykle  te  właściwości  zapewni  nam  już  sama  konstrukcja 
obiektywu  lub  teleskopu,  dając  nam  jednocześnie  różne  możliwości  automatyzacji  tego  procesu, 
który podniesie komfort pracy, a w niektórych przypadkach zapewni wymaganą dokładność. 

Astrofotografia,  szczególnie  obiektów  głębokiego  nieba,  której  tłem  są  gwiazdy  jest  bezlitosna  w 
obnażaniu  wszelkich  wad  układów  optycznych,  jakie  stosujemy  w  roli  obiektywu.  Decydując  się  na 
uprawianie  astrofotografii  artystycznej,  nasze  pragnienie  wyeliminowania  takich  wad  jak  aberracja 
chromatyczna czy aberracje niechromatyczne, spowoduje konieczność wybrania odpowiedniego dla 
możliwości,  akceptowalnych  odchyleń  i  wad  teleskopu  oraz  często  zastosowania  odpowiednich  i 
dostępnych dodatkowo korektorów. 

Będziemy  musieli  tak  złożonej  konstrukcji  jeszcze  zapewnić  stabilne  posadowienie,  które 
zagwarantuje nam utrzymanie fotografowanego obiektu w tym samym miejscu w całym czasie jego 
naświetlania.  Tu w  zależności od wybranych przez nas obiektów,  potrzeby mobilności,  parametrów 
technicznych i optycznych obiektywu lub teleskopu oraz wynikających z tego konsekwencji w postaci 
wymaganego  czasu  naświetlania  będziemy  mogli  dobrać  odpowiednie  rozwiązanie.  Będzie  nim 
klasyczny  statyw  fotograficzny  lub  montaż  azymutalny  pozwalający  obracać  teleskop  wokół  osi 
pionowej  lub  poziomej,  albo  będzie  to  montaż  paralaktyczny  zapewniający  obrót  wokół  dwóch 
prostopadłych do siebie osi, z których jedna wskazuje na biegun niebieski, co pozwoli na wygodne i 
dokładne podążanie za ruchem obrotowym ziemi przy długoczasowej fotografii nieba. 

 

 

Jacek Bobowik „Od laika do astrofotografika” 

28 sierpnia 2012 

 

4 | 

S t r o n a

 

 

Jak się okaże w wielu przypadkach precyzja utrzymania obiektu w dłuższych interwałach czasowych w 
wymaganym  położeniu  nie  jest  możliwa  do  zapewnienia  przez  samą  funkcjonalność  i  dokładność 
montażu, będziemy musieli, więc mu pomóc zwiększyć dokładność prowadzenia, o ile jest w stanie 
dać  sobie  pomóc.  Wsparcie  to  ogólnie  polega  na  zastosowaniu  osobnego  detektora  to  śledzenia 
gwiazdy  w  pobliżu  naszego  fotografowanego  celu  przez  oddzielny  układ  optyczny  odpowiednio 
ustawiony w stosunku do głównego obiektywu czy teleskopu. Będą także przypadki, że wykorzystamy 
do prowadzenia ten sam teleskop, którym fotografujemy. Stosuje się wówczas odpowiednie kamery 
zawierające  w  sobie  dwie  niezależne  matryce  lub  urządzenia  zwane  OFF-AXIS-GUIDER,  które 
pozwalają  na  podłączenie  detektora  za  pośrednictwem  odpowiednich  pryzmatów  to 
fotografowanego ogniska. Tak śledzona gwiazda jest następnie precyzyjnie analizowana w kontekście 
swojego  położenia  przez  dodatkowe  urządzenia  lub  programy  komputerowe,  co  pozwala  na 
wysyłanie  do  montażu  informacji  o  wymaganych  korektach  prowadzenia,  na  które  montaż  reaguje 
niezwłocznie o ile jest w stanie takie informacje przyjąć. 

Funkcjonalność  dość oczywista taka jak kadrowanie obiektów, w  przypadku astrofotografii wymaga 
już  zdecydowanie  większej  uwagi  i  przygotowania.  O  ile  kadrowanie  niewymagające  obrotu  kadru 
jest dość proste w praktycznie każdej konfiguracji, to rotacja pola widzenia naszego fotografowanego 
obiektu w niektórych konfiguracjach będzie wymagała już pewnych możliwości ze strony konstrukcji 
teleskopu  lub  zastosowania  odpowiednich  urządzeń  pozwalający  na  obrót  zamocowanego  sztywno 
detektora. 

Poruszając  się  w  obrębie  technologii  cyfrowej  musimy  zadbać  o  zarejestrowanie  na  odpowiednich 
nośnikach  efektów  naszej  pracy,  co  powoduje,  że  w  wielu  przypadkach  niezbędnym  i  stałym 
elementem  funkcjonalnym  stanie  się  komputer  i  wszelkie  aspekty  jego  podłączenia  z  pracującymi 
urządzeniami, który będzie służył nie tylko do odebrania i zapisania plików, ale będzie również często 
przejmował funkcje sterowania i koordynacji pracy całego naszego zestawu. 

Musimy  uświadomić  sobie,  że  większość  naszych  sesji  będzie  się  odbywać  w  warunkach 
powodujących roszenie, szronienie lub parowanie soczewek i luster naszych układów optycznych lub 
z  powodu  wiatru  poruszanie  najsłabszymi  elementami  naszego  zestawu,  co  w  efekcie  będzie 
zakłócało  nam  uzyskanie  pożądanych  efektów  w  większości  konfiguracji.  Na  takie  okazje  będziemy 
musieli  się  przygotować  stosując  odnośniki,  opaski  grzejne  czy  odpowiednio  spinając  wszelkie 
wiszące kable. 

Jednym  z  najważniejszych,  o  ile  nie  najważniejszym  elementem  zapewniającym  funkcjonowanie 
całości jest energia oraz bezpieczeństwo i ciągłość jej dostarczenia do wszystkich elementów zestawu 
podczas  całej,  często  kilkugodzinnej  sesji  w  niskich  temperaturach  przy  dużej  wilgotności.  Fakt  tak 
oczywisty,  że  często  bagatelizowany  w  całym  procesie  konstruowania  rozwiązania  a  istotny  w 
kontekście szczególnie wyboru miejsca fotografowania. 

Istotne  w  mojej  opinii  jest  także  zapewnienie  sobie  takiego  komfortu  pracy,  aby  hobby,  które 
uprawiamy sprawiało nam przyjemność, a nie powodowało frustracje z powodu odmrożeń, pogryzień 
komarów  lub  całkiem  chybionych  w  kontekście  pogody  sesji.  Przeanalizujemy  jak  możemy  sobie 
usprawnić  i  zautomatyzować  wiele  działań  i  jak  odpowiednio  planując  sesję  minimalizować  ryzyko 
niepowodzeń.