background image

Politechnika Krakowska 

Wydział Inżynierii 

Środowiska 

Imię i nazwisko: 

 

Mateusz Mróz 

Ocena: 

Grupa i kierunek: 

Budownictwo 

Temat sprawozdania: 

 

Twardość ogólna wody 

Data wykonania: 

 

13.11.2011 

 
 
 
 

1. Opis oznaczanego parametru 
 

Twardość  wody  jest  to  właściwość  polegająca  na  zużywaniu  pewnych  ilości  mydła 

bez  wytworzenia  piany  podczas  wytrząsania  próby  wody.  Właściwość  tę  nadają  naturalnej 
wodzie  m.in.  jony  Ca

2+

  oraz  Mg

2+

.  Głównie  od  tych  właśnie  jonów  zawartych  w  badanej 

wodzie  zależy  twardość  wody  naturalnej.  Jeżeli  jednak  któryś  ze  wspomnianych  jonów 
występuje  w  większych  ilościach,  to  należy  go  podczas  określania  twardości  uwzględnić. 
Twardość wody surowej nazywa się twardością ogólną (Tw

o

). 

Twardość  wywołana  przez  wodorowęglany,  węglany  i  wodorotlenki  wapnia                         

i magnezu nazywa się twardością węglanową (Tw

w

). Twardość wywołana przez inne związki 

wapnia i magnezu nazywa się twardością niewęglanową (Tw

N

). Twardość ogólna wody (Tw

o

jest sumą twardości węglanowej i niewęglanowej. 

 

 

2. Zasada oznaczania 

 
Twardość ogólna wody można oznaczyć na dwa sposoby. 
 
Oznaczanie objętościowe: 
 
Metoda ta polega na oddzielnym oznaczeniu zawartości wapnia i magnezu w badanej wodzie 
i suma tych składników daje ogólną twardość wody. Niestety jest ona zbyt czasochłonna i jest 
stosowana tylko w specjalnych przypadkach. 
 
Oznaczanie miareczkowe: 
 
Metoda  ta  jest  mniej  dokładna,  lecz  prostsza  i  szybsza  od  metody  objętościowej.  Według 
Polskich  Norm,  twardość  wody  oznacza  się  za  pomocą  wersenianu  sodowego  (metoda 
wersenianowa PN-71/C-04554). 
 
Metoda  wersenianowa  pozwala  na  szybkie  i  dokładne  oznaczenie  twardości  ogólnej  wody. 
Polega  ona  na  tworzeniu  się  związków  kompleksowych  soli  dwusodowej  kwasu 
wersenowego z jonami wapnia i magnezu. Jako wskaźnika używa się czerni eriochromowej, 
która  przy  pH  ok.  10  tworzy  z  jonami  magnezowymi  czerwono  zabarwiony  związek 
kompleksowy. Dany wskaźnik wiąże jony Mg

2+

 i posiada inna barwę niż sam barwnik. 

 
 
 

background image

3. Krótki opis doświadczenia 

 
 
Do kolby stożkowej odmierzono i dodano 100 cm

3

 badanej klarownej cieczy. 

Dodano  taką  objętość  0,1n  kwasu  solnego  z  biurety,  jaką  użyto  do  wcześniej  wykonanego 
oznaczenia zasadowości tej próbki. 
Następnie  dodano  1  cm

3

  buforu  amonowego,  oraz  bezpośrednio  przed  miareczkowaniem 

szczyptę czerni eriochromowej. 
Po  rozpuszczeniu  wskaźnika  (czerni  eriochromowej),  miareczkowano  dany  roztwór 
wersenianem sodu do chwili zmiany zabarwienia roztworu z fioletowej na niebieską. 
Stężenie wersenianu sodu jest takie, że: 1cm

3

 = 0,1 

o

tw. 

Odczytano objętość wersenianu zużytego do zmiareczkowania próbki i wynosiła ona 3,8 cm

3

 
 
 

4. Obliczenia 

 
Korzystamy ze wzoru: 
 

=

∙ 0,1 ∙ 1000

[

 
Przy czym: 
 
a – ilość cm

3

 roztworu wersenianu sodu zużytego do zmiareczkowania próbki, 

V – objętość badanej próbki, użytej do oznaczenia (cm

3

). 

 
Podstawiając dane z doświadczenia do wzoru otrzymujemy: 
 

=

3,8 ∙ 0,1 ∙ 1000

100

= 3,8 [