10 Prowadzenie rachunkowości budżetowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Marianna Biernacik – Bartkiewicz

Prowadzenie rachunkowości budżetowej
412[01].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Leonia Jadzewicz
mgr Krystyna Kielan

Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska

Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska

Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 412[01].Z3.01.
Prowadzenie rachunkowości budżetowej zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik rachunkowości.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podmioty rachunkowości budżetowej

5.1.1. Ćwiczenia 11
5.1.2. Sprawdzian postępów

5.2. Klasyfikacja budżetowa

5.2.1 Ćwiczenia

5.2.2 Sprawdzian postępów

5.3. Rachunkowość jednostek samorządu terytorialnego

5.3.1.

Ćwiczenia

5.3.2 Sprawdzian postępów

5.4. Planowanie dochodów i wydatków budżetowych

5.4.1 Ćwiczenia

5.4.2 Sprawdzian postępów

5.5. Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów

w jednostkach sektora finansów publicznych

5.5.1 Ćwiczenia

5.5.2 Sprawdzian postępów

5.6. Rozliczenia z budżetem

5.6.1 Ćwiczenia

5.6.2 Sprawdzian postępów

5.7. Sprawozdawczość finansowa i budżetowa

5.7.1 Ćwiczenia

5.7.2 Sprawdzian postępów

5.8. Posługiwanie się programami finansowo-księgowymi

w rachunkowości budżetowej

5.8.1 Ćwiczenia

5.8.2 Sprawdzian postępów

5.9. Zamówienia publiczne

5.9.1 Ćwiczenia

5.9.2 Sprawdzian postępów

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rachunkowości.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, wykaz umiejętności jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane

przez przystąpieniem do zajęć,

− cele kształcenia, wykaz nabywanych przez ucznia umiejętności, zgodnych z programem

jednostki modułowej,

− przykładowe 2 scenariusze zajęć dydaktycznych,
− propozycje ćwiczeń kształtujących umiejętności praktyczne u uczniów i służące

utrwaleniu materiału nauczania, wraz z wskazówkami do realizacji,

− sprawdziany postępów, zestawy pytań, które pozwolą uczniowi sprawdzić, czy opanował

treści danego działu,

− ewaluację osiągnięć uczniów, przykładowy test osiągnięć, z kryteriami oceny i systemem

punktowania,

− wykaz literatury.

W poszczególnych rozdziałach przedstawiono wybrane zagadnienia finansów

publicznych
w zakresie:
− organizacji rachunkowości budżetowej /rozdział 4.1., 4.2 /,
− rachunkowości prowadzonej w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego /rozdział

4.3/,

− zasad gospodarki finansowej jednostek sektora finansów publicznych /rozdział 4.4 /,
− specyfiki rachunkowości jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw

pomocniczych /rozdział 4.5, 4.6 /

− sprawozdawczości budżetowej i finansowej /rozdział 4.7 /,
− prowadzenia rachunkowości budżetowej za pomocą komputera /rozdział 4.8 /,
− przepisów dotyczących zamówień publicznych /rozdział 4.9 /.

Istotne jest, aby zdobyte na zajęciach wiadomości teoretyczne znalazły swoje

odzwierciedlenie w działaniach praktycznych, szczególnie poprzez ćwiczenia. W Poradniku
dla nauczyciela zamieszczono propozycje ćwiczeń do każdego podrozdziału. Mogą one
zostać przeprowadzone zgodnie z proponowaną instrukcją, bądź stanowić inspiracje do
własnych opracowań nauczyciela. Wskazane byłoby przećwiczenie każdej specyficznej
ewidencji księgowej rachunkowości budżetowej w ćwiczeniach o różnym stopniu trudności.
Ćwiczenia mogą być przeprowadzane zarówno w formie samodzielnej pracy jednolitej lub
zróżnicowanej ( np. z innymi danymi), jak i grupowo.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń sprawdza poziom swoich umiejętności,

odpowiadając na pytania tzw. Pytania sprawdzające.

Końcowym etapem sprawdzenia wiedzy i umiejętności uczniów będą zamieszczone na

końcu poradnika przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego – 2 testy. Testy mają formę
dwuczęściową. Pierwsza część to: pytania jednokrotnego wyboru, z trzema możliwymi
odpowiedziami – test 1, zdania typu prawda-fałsz – test 2. Druga część przygotowana
zostawała w formie zdań z lukami do uzupełnienia. Proponowane testy mają za zadanie
sprawdzenie głównie wiedzy teoretycznej z zakresu rachunkowości budżetowej w zakresie
treści modułu. Umiejętności praktyczne można kontrolować podczas ćwiczeń wykonywanych
na zajęciach lub poprzez szersze zadanie praktyczne, wymagające przekroju wiedzy z tego
zakresu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do testów dołączono:

− klucz odpowiedzi,
− instrukcje dla nauczyciela przeprowadzającego test,
− instrukcje dla ucznia, rozwiązującego test,
− przykładową kartę odpowiedzi do testu,
− punktację oraz kryteria oceniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SCHEMAT UKŁADU JEDNOSTEK MODUŁOWYCH

412[01].Z3.01

Prowadzenie

Rachunkowości

budżetowej

412[01].Z3

Specyficzne i szczególne

zasady rachunkowości

412[01].Z3.03

Prowadzenie

rachunkowości

ubezpieczycieli

412[01].Z3.02

Prowadzenie

rachunkowości

bankowej

412[01].Z3.04

Prowadzenie

rachunkowości

jednostek

organizacyjnych

nie prowadzących

działalności

gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− stosować przepisy ustawy o rachunkowości,

− stosować zasady prowadzenia ewidencji w księgach rachunkowych,

− posługiwać się terminologią z zakresu rachunkowości, finansów oraz sprawozdawczości,

− organizować rachunkowość w jednostce gospodarującej,

− korzystać z zakładowego planu kont,

− sporządzać, dekretować, rejestrować i przechowywać dowody księgowe,

− prowadzić ewidencję księgową rozrachunków publicznoprawnych oraz rozrachunków

z pracownikami i kontrahentami,

− ewidencjonować na kontach księgowych operacje obsługi płatności z rachunku

bankowego i obrotu kasowego,

− nadzorować ściąganie należności i roszczeń,
− rozliczać się z Urzędem Skarbowym i z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,
− prowadzić w jednostce gospodarującej syntetyczną i analityczną ewidencję środków

trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz aktywów obrotowych,

− sporządzać dokumentację związaną z gospodarką magazynową,
− przeprowadzać kalkulację kosztów,
− przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację,
− wyceniać składniki aktywów i pasywów,
− sporządzać bilans oraz rachunek zysków i strat w jednostce gospodarującej,

− gromadzić informacje na potrzeby sprawozdawczości

− poruszać się w oknach systemu Windows,
− wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
− stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows,
− sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach.
− sporządzać dokumentację systemu przetwarzania i ochrony danych,
− rejestrować nową firmę produkcyjno-handlową w programie,
− ustawiać parametry pracy w programie dla firmy,
− modyfikować konta w programie na potrzeby firmy produkcyjno-handlowej,
− tworzyć kartoteki kontrahentów, pracowników, urzędów w programie,
− wprowadzać i zatwierdzić bilans otwarcia w programie,
− wprowadzać rozrachunki do bilansu otwarcia,
− wypełniać dokumenty proste, dokumenty zakupu, sprzedaży i raport kasowy

w programie,

− księgować dokumenty w programie,
− drukować zestawienia księgowań w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− scharakteryzować system budżetowy,
− określić przedmiot, funkcje i zasady rachunkowości budżetowej,
− wyjaśnić cel i zakres klasyfikacji budżetowej ,
− zastosować klasyfikacje budżetową podczas określania dochodów, wydatków i kosztów

w jednostkach sektora finansów publicznych ,

− wyjaśnić istotę środka specjalnego,
− zastosować przepisy o zamówieniach publicznych,
− sporządzić plan przychodów i wydatków,
− zaewidencjonować przychody, dochody, koszty i wydatki jednostek sektora finansów

publicznych,

− sporządzić dokumenty obrotu pieniężnego, materiałowego i rozrachunków

z pracownikami i kontrahentami w jednostkach organizacyjnych sektora finansów
publicznych,

− zaewidencjonować wynik finansowy i ustalić jego podział w zakładach budżetowych

i w gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych,

− dokonać rozliczenia z tytułu podatku od osób prawnych w gospodarstwach

pomocniczych,

− zaewidencjonować zmiany w funduszu własnym,
− określić zakres sprawozdawczości budżetowej i finansowej jednostek budżetowych,

zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych oraz jednostek samorządu
terytorialnego,

− sporządzić wybrane sprawozdania finansowe i budżetowe,
− dokonać ustawień parametrów pracy w programie dla jednostki budżetowej,
− przypisać konta syntetyczne do typu jednostki budżetowej,
− utworzyć nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej,
− zdefiniować nowe konta analityczne w programie dla jednostki budżetowej,
− dodać nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej,
− wprowadzić do programu bilans otwarcia dla jednostki budżetowej,
− sporządzić dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy jednostki,
− zadekretować w programie operacje gospodarcze dla jednostki budżetowej,
− wprowadzić operacje do ksiąg,
− sporządzić i wydrukować zestawienie księgowań w programie,
− sporządzić zestawienie obrazujące dochody i wydatki w odniesieniu do klasyfikacji,

budżetowej,

− sporządzić i wydrukować bilans na koniec roku obrachunkowego w jednostce

budżetowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Temat: Ustalenie i podział wyniku finansowego jednostki budżetowej

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
− zdefiniować pojęcie wynik finansowy jednostki budżetowej,
− obliczyć wynik finansowy jednostki budżetowej,
− dokonać ewidencji operacji związanych z ustaleniem i podziałem wyniku finansowego,
− zastosować wiedzę teoretyczną w konkretnych ćwiczeniach – księgowania operacji.

Metody nauczania–uczenia się:

− miniwykład,
− ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna,
− praca grupowa.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,
− ustawa o rachunkowości,
− ustawa o finansach publicznych,
− projektor multimedialny lub rzutnik,
− karty z zadaniami.

Czas trwania:
45 min.

Przebieg lekcji:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:
A. Wprowadzenie do tematu zajęć:
− wstęp – wspólne przypomnienie definicji pojęć; przychody i koszty, oraz dochody

i wydatki budżetowe w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości i ustawy
o finansach publicznych,

− uczniowie otrzymują ustawę o rachunkowości i ustawę o finansach publicznych

i pracując w grupach szukają informacji dotyczących pojęć, zapisując podobieństwa
i różnice w ich definiowaniu w obu ustawach,

− liderzy grup prezentują opracowane wnioski,
− nauczyciel prezentuje na ekranie lub foliogramie podsumowanie, definicje kosztów,

wydatków, przychodów i dochodów budżetowych w zakresie stosowanym

w rachunkowości budżetowej,

− uczniowie w grupach wypisują konta, które stosuje się do ewidencji przychodów,

dochodów, kosztów i wydatków,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− nauczyciel prezentuje zestawienie najczęściej używanych kont do ustalenia wyniku

finansowego jednostki budżetowej.

B. Wprowadzenie pojęcia wynik finansowy jednostki budżetowej:
− zdefiniowanie wyniku finansowego przez nauczyciela,
− przedstawienie i omówienie przez nauczyciela schematu przedstawiającego sposób

ustalania wyniku finansowego jednostki budżetowej.

C. Ewidencja wyniku finansowego w następnym roku budżetowym
− przedstawienie schematu księgowania wyniku finansowego pod datą przyjęcia

sprawozdania budżetowego - przez nauczyciela

D. Księgowe ustalanie wyniku finansowego
− nauczyciel rozdaje uczniom karty z zadaniami, zawierającymi salda na kontach

uwzględnianych przy ustalaniu wyniku finansowego. Karta powinna zawierać 2 zadania,
jedno typowe i drugie o szerszym zakresie np. ćwiczenie 1 podrozdziału 4.6.3
w Poradniku dla nauczyciela,

− uczniowie, pracując indywidualnie rozwiązują na podstawie danych zadania, dokonując

właściwych księgowań,

− sprawdzenie poprawności rozwiązań: jedno z zadań, rozwiązuje na tablicy wybrany

uczeń, kontrolę drugiego przeprowadzamy wspólnie sprawdzając salda kont,

− wyjaśnienie przez nauczyciela ewentualnych niejasności.
4. Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie definiują pojęcie wyniku finansowego, ustnie podają sposób zapisu
księgowego.

5. Ocena poziomu aktywności uczniów

Scenariusz zajęć 2

Temat: Tryby udzielania zamówień publicznych

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
− zastosować przepisy o zamówieniach publicznych,
− wyjaśnić tryby udzielania zamówień publicznych,
− scharakteryzować typowe przypadki zastosowania określonego trybu,
− wymienić najważniejsze elementy składowe poszczególnych trybów,
− współpracować w grupie,
− skorzystać z dostępnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

− miniwykład,
− burza mózgów.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca grupowa zróżnicowana.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela,
− ustawa o zamówieniach publicznych,
− oferty zamówień publicznych,
− Internet.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czas trwania:
45 min.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Uświadomienie celów zajęć.
3. Plan zajęć:
A. Wprowadzenie do tematu lekcji
− wstęp – mini test 5–10 min. ze znajomości ustawy o zamówieniach publicznych

w zakresie omawianym na poprzednich zajęciach,

Nauczyciel rozdaje uczniom karty testowe i omawia sposób przeprowadzenia mini testu

oraz punktowanie. Wyniki testu podaje po sprawdzeniu na następnych zajęciach.

Przykładowy mini – test

Przeczytaj pytania i odpowiedź P-jeśli jest to prawda, F-jeśli zdanie jest nieprawdziwe.
Za każdą poprawną odpowiedź otrzymujesz 1 punkt, za brak lub błędną odpowiedź 0.

1. Zamówienia publiczne to odpłatne umowy zawierane miedzy zamawiającym

a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane.

2. Ustawę o zamówieniach publicznych stosuje się do udzielania zamówień

w przypadku robót publicznych.

3. Postępowanie o udzielanie zamówienia publicznego przeprowadza i przygotowuje

wykonawca zamówienia.

4. Z postępowania o udzielenie zamówienia mogą być wykluczone niektóre podmioty
5. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach zamówień

publicznych jest Prezes Urzędu.

− zebranie kart testu przez nauczyciela i podanie prawidłowych odpowiedzi
B. Tryby ogłaszania zamówień publicznych
− krótka charakterystyka przez nauczyciela typów stosowanych w ogłaszaniu zamówień

publicznych z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej,

− uczniowie otrzymują ustawę o zamówieniach publicznych, w grupach odnajdują

i analizują przepisy dotyczące poszczególnych trybów, każda grupa analizuje i zapisuje
wnioski dotyczące innego trybu,

− prezentacja poszczególnych grup, nauczyciel podczas prezentacji zwraca uwagę na

najistotniejsze informacje,

− wspólne wypracowanie tabeli trybów zamówień publicznych,

Wzór tabeli

Tryb zamówienia

Warunki

zastosowania

danego trybu

Miejsce

zamieszczania

ogłoszeń

Podstawowe

elementy

ogłoszenia

− uczniowie analizują w grupach otrzymane oferty zamówień publicznych wg ćwiczenia 2

podrozdziału 4.9.3 Poradnika dla nauczyciela, wnioski grup podlegają ocenie
nauczyciela,

4. Podsumowanie zajęć:
− omówienie opracowań ćwiczenia 2.

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów - ocena poszczególnych grup, ocena aktywności

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Ćwiczenia

5.1. Podmioty rachunkowości budżetowej

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozróżnianie aktów prawnych, dotyczących szczególnych zasad prowadzenia

rachunkowości budżetowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób

wykonania oraz dostępne materiały, z których należy korzystać. Zapoznać uczniów
z zasadami korzystania z Internetu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się jakie ustawy i rozporządzenia regulują zasady rachunkowości budżetowej

(Materiał nauczania pkt 4.1.1),

2) wyszukać w zasobach internetowych odpowiednie akty prawne,
3) zapisać nazwy ustaw i rozporządzeń z podaniem daty ogłoszenia i nr Dziennika Ustaw.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne

Środki dydaktyczne:

− stanowisko pracy z dostępem do Internetu,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Podmioty rachunkowości budżetowej.

Korzystając z ustawy o finansach publicznych wypisz, jakie jednostki zalicza się do sektora
finansów publicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien omówić jego zakres, kolejność

czynności do wykonania oraz dostępne materiały, z których należy korzystać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w ustawie o finansach publicznych odpowiednie artykuły dotyczące

określenia jednostek, wchodzących w skład sektora publicznego,

2) wynotować niezbędne informacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,
− ustawa o finansach publicznych.

Ćwiczenie 3

Zasady funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podaj i krótko scharakteryzuj podmioty
rachunkowości budżetowej oraz wskaż podstawę ich działalności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien omówić jego zakres, kolejność

czynności do wykonania oraz dostępne materiały, z których należy korzystać. Dokonać
podziału na zespoły 3-4 osobowe. Na zakończenie każda grupa prezentuje wyniki swojej
pracy na forum klasy w wybranej przez siebie formie: krótki referat, plakat, itp.. Po
prezentacjach chętne osoby, grupy mogą przygotować prezentacje multimedialną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać niezbędne przepisy prawa w zakresie form działalności jednostek sektora

publicznego,

2) wymień formy działalności jednostek sektora publicznego,
3) podać w kilku zdaniach krótką charakterystykę poszczególnych form: co rozumiemy pod

danym pojęciem, kto może je powoływać i odwoływać, w jakim celu mogą być
tworzone,

4) napisać, co jest wspólną, dla wszystkich form, podstawą działalności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe
− metoda problemowa

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− ustawa o finansach publicznych.

5.1.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak

Nie

1) wyjaśnić znacznie pojęcia rachunkowość budżetowa?

2) określić podstawowe akty prawne dla rachunkowości budżetowej?

3) określić podstawowe podmioty rachunkowości budżetowej?

4) scharakteryzować poszczególne formy jednostek sektora publicznego?

5) wyjaśnić znaczenie pojęcie słowa „plan finansowy”?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Klasyfikacja budżetowa

5.2.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podstawa prawna klasyfikacji budżetowej.

Wyszukaj i wymień podstawowe akty prawne dotyczące klasyfikacji budżetowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy wskazać dostępne źródła informacji

oraz określić sposób jego wykonania. Do ćwiczenia można wprowadzić więcej rozporządzeń
i ustaw lub wyposażyć stanowisko pracy w dostęp do Internetu. Uczniowie mogą także nie
tylko wyszukać akty prawne, ale także krótko je scharakteryzować, czego dotyczą i w jakich
sytuacjach praktycznych należy powołać się na daną podstawę prawną.
W innym wariancie ćwiczenie można wykonać je dwuczłonowo:
1. w pierwszym etapie przeprowadzić „ burzę mózgów” w grupach i zapisać jej rezultaty,
2. w drugim etapie bezpośrednio dotrzeć do ustaw i rozporządzeń oraz polecić ich krótką

charakterystykę pod względem treści z zakresu klasyfikacji budżetowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć wśród podanych aktów prawnych i podać nazwę tych, których przepisy dotyczą

klasyfikacji budżetowej.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,
− ustawa o finansach publicznych,
− ustawa o rachunkowości,
− rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów

i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij jaki jest cel i zakres klasyfikacji budżetowej.

Uzupełnij tekst .

Klasyfikacja budżetowa jest to jednolity system …………. i…………. nazw stosowanych do
określania jednorodnych ……………. i ……………….według ustalonych kryteriów.
Klasyfikacja budżetowa stosowana jest w ………….., ……………… i …………………..…..
Podstawą klasyfikacji budżetowej jest rozporządzeniem Ministra Finansów

w sprawie

………………………………………………………………………………………………...…
Najwyższym stopniem podziałki klasyfikacyjnej są ……………, które następnie dzielą się na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

……………….. klasyfikacji. Działom przypisana jest numeracja …………………………….,
a rozdziałom numeracja ………………., w której trzy pierwsze cyfry to
………………………..
Numeracja klasyfikacji działów budżetowych nawiązuje
do……………………………………
Działy klasyfikacji tworzone są ……………………...
Klasyfikacja rozdziałowa dotyczy określonego ………… ………………… albo określonych
……………… wykonywanych przez jednostkę organizacyjną sektora finansów publicznych.
W ramach poszczególnych rozdziałów klasyfikacji realizowane są: ………………….
dochodów i przychodów, …………………… wydatków.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji należy przygotować odpowiednią ilość kart ćwiczeń

tekstu z luką. Określić sposób uzupełniania tekstu. Przedstawić dostępną literaturę. Ćwiczenie
można wykorzystać w formie pracy domowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) korzystając z zdobytych wiadomości i dostępnej literatury zapoznać się z terminem

„klasyfikacja budżetowa” oraz określić gdzie i w jakich sytuacjach jest ona stosowana
jest w praktyce,

2) przeczytać i uzupełnić tekst,
3) dokonać sprawdzenia poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− karta tekstu do uzupełniania.

Ćwiczenie 3

Klasyfikacja budżetowa dochodów jednostek sektora finansów publicznych.

Podaj numer działu, rozdziału i paragrafu wg klasyfikacji dochodów budżetowych dla:
a) Dział – leśnictwo,

Rozdział – gospodarka leśna,
Paragraf – odsetki bankowe.

b) Dział – gospodarka mieszkaniowa,

Rozdział- różne jednostki obsługi gospodarki mieszkaniowej,
Paragraf- najem, dzierżawa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia należy wskazać źródło informacji, omówić sposób

wykonania. Dodatkowo można rozszerzyć ilość przykładów, co umożliwi pracę w formie
grupowej zróżnicowanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) na podstawie odpowiedniego aktu prawnego zapisać numer działu, a następnie rozdziału

i paragrafu dla podanych przykładów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne
− ćwiczenia grupowe

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów
i wydatków oraz przychodów i rozchodów .

5.2.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) wyjaśnić znaczenie klasyfikacji budżetowej?

2) określić podstawowe akty prawne klasyfikacji budżetowej?

3) określić podstawowe stopnie podziałki klasyfikacyjnej?

4) nadać numer działu klasyfikacji budżetowej?

5) nadać numer rozdziału klasyfikacji budżetowej?

6) zastosować klasyfikację budżetową dla podanego paragrafu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Rachunkowość jednostek samorządu terytorialnego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ewidencja dochodów i wydatków jednostki samorządu terytorialnego.

Na jakich kontach syntetycznych budżetu i po jakiej stronie: Wn czy Ma zaksięgujesz
następujące operacje:
a) odsetki od kredytu bankowego,
b) umorzenie kredytu,
c) wpływ środków pieniężnych w drodze na rachunek budżetu,
d) dochody budżetowe zrealizowane przez jednostki budżetowe w wysokości wynikającej

z okresowych sprawozdań jednostek budżetowych,

e) przelew dochodów przez Urząd Skarbowy na rachunek budżetu,
f) wartość spłaconych zobowiązań finansowych,
g) dochody budżetu na podstawie finansowych sprawozdań jednostek budżetu,
h) wydatki na podstawie sprawozdań jednostek z realizacji wydatków ze środków funduszy

pomocowych,

i) rezerwy na wydatki przyszłych okresów,
j) przeniesienie pod datą ostatniego dnia roku budżetowego zrealizowanych w ciągu roku

dochodów budżetu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel określa zakres i kolejność

czynności. Przykładowe operacje można w przypadku pracy grupowej zróżnicowanej lub
indywidualnej zróżnicowanej poszerzyć. Do zapisu wyników ćwiczenia może posłużyć tabela

Numer
operacji

Numer konta Nazwa konta

Księgowanie po
stronie Ma/ Wn

Tabelę dołączamy wtedy jako wyposażenie każdego stanowiska pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się jakie konta stosowane są w jednostkach samorządu terytorialnego

(Materiał nauczania pkt 4.3.1),

2) określić jakie konta służą do ewidencji podanych operacji ,
3) podać nr i nazwę właściwego konta,
4) określić czy daną operację księgujemy na koncie po stronie Ma czy Wn?

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne
− ćwiczenia grupowe

Środki dydaktyczne:

− załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Ustalanie i rozliczanie wyniku finansowego jednostki samorządu terytorialnego.

W jednostce samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym dokonano następujących
operacji:

Na rachunek bankowy wpłynęły środki subwencji

20 000 000,00

Na rachunek bankowy wpłynęły dochody własne

25 000 000,00

Przekazano przelewem środki na wydatki jednostek budżetowych

30 000 000,00

Dokonano wydatków bezpośrednio z rachunku bankowego

15 000 000,00

W sprawozdaniu z wykonania wydatków jednostki budżetowe
wykazały wydatki publicznego kwocie

25 800 000,00

Zwrot niewykorzystanych środków/ w tym samym roku/ na
wydatki przez jednostki budżetowe

4 200 000,00

Wpływ na rachunek budżetu środków z zaciągniętego kredytu

5 000 000,00

Zaksięguj powyższe operacje, dokonując przeksięgowań dla ustalenia wyniku budżetu na
koncie 961 „Niedobór lub nadwyżka budżetu”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel określa zakres i kolejność

czynności. Określa z uczniami sposób postępowania dla ustalenia wyniku finansowego
budżetu

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobem ustalania wyniku finansowego budżetu ,
2) otworzyć konta, służące do ewidencji w/w operacji,
3) zaewidencjonować operacje na kontach,
4) przeksięgować z odpowiednich kont na konto 961,
5) ustalić wynik budżetu na koncie 961.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne
− miniwykład

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.,
− załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

Ćwiczenie 3

Ewidencja przychodów jednostki samorządu terytorialnego.

W urzędzie jednostki samorządu terytorialnego na wyodrębniony rachunek bankowy
wpłynęły lub dokonano wypłaty następujących kwot, związanych z zobowiązaniami
podatkowymi:

1. Dokonano przypisu podatku

150 000,00

2. Przekazano

środki pieniężne z kasy na rachunek urzędu 5

000,00

3. Zwrot

nadpłaty podatku

1 000,00

4. KP

wpłata zobowiązania podatkowego do kasy

5 000,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Odpis

zmniejszający zobowiązanie podatkowe

1 000,00

6. Akt notarialny – przeniesienie własności nieruchomości na rzecz

jednostki samorządu terytorialnego

90 000,00

Zaksięguj opisane operacje i określ przychody z tytułu podatków.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel określa zakres i kolejność

czynności uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) otworzyć konta,
2) zaksięgować operacje,
3) podać wartość przychodów z tytułu podatków.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r.

5.3.2 Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) nazwać podstawowe konta budżetu jednostki samorządu

terytorialnego?

2) zaksięgować operacje gospodarcze na kontach budżetu?

3) zaewidencjonować operacje na kontach stosowanych

w ewidencji podatków i opłat?

4) wyjaśnić, co rozumiemy w jednostce samorządu terytorialnego

pod pojęciem wydatki inwestycyjne?

5) nazwać konta służące ewidencji kosztów inwestycyjnych

budżetu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do przedszkola będzie uczęszczać przez 10,5 miesiąca 100 dzieci, czesne wynosi 200,00 zł. miesięcznie.
Z powodu nieobecności dzieci zmniejszenie dochodów oszacowano na 20%. W przedszkolu zatrudnionych
jest na podstawie umowy o pracę 10 pracowników pedagogicznych, 6 pracowników administracji i 2
pracowników obsługi.

5.4. Planowanie dochodów i wydatków budżetowych

5.4.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządzanie planów dochodów i wydatków budżetowych.

Korzystając z informacji o zakładzie budżetowym – przedszkolu publicznym:
a) oszacuj przychody z odpłatności rodziców,
b) planowane przychody z odpłatności,
c) określ jakie inne przychody mogą stanowić przychody przedszkola,
d) wymień jakich paragrafów może dotyczyć planowanie wydatków przedszkola.

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel

określa kolejność i zakres czynności, niezbędnych do realizacji ćwiczenia.

dokonuje podziału na zespoły 3-4 osobowe. Omawia materiały i wskazuje dostępną literaturę.
Przygotowuje odpowiednią ilość kart informacyjnych.
Inną propozycja może być wcześniejsze polecenie uczniom, aby przynieśli przykładowe
plany jednostkowe jednostek i zakładów budżetowych, co ułatwi organizację ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady sporządzania planów finansowych zakładów budżetowych (Materiał

nauczania pkt 4.4.1, literatura pkt 7),

2) przeczytać i przeanalizować kartę informacyjną,
3) na podstawie karty obliczyć przychody przedszkola z tytułu czesnego,
4) obliczyć planowane przychody przedszkola,
5) określić inne rodzaje przychodów przedszkola,
6) zastosować klasyfikację budżetową w zakresie paragrafów dla określenia wydatków

zakładu budżetowego- przedszkola miejskiego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− metoda problemowa.

Środki dydaktyczne:

− karta z informacjami o zakładzie budżetowym,

− przykładowe plany jednostkowe dochodów i wydatków budżetowych przedszkoli,
− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2
Sporządzanie planów dochodów i wydatków budżetowych.
Ustal planowaną kwotę dochodów i wydatków przedszkola miejskiego na rok 2006 na
podstawie następujących danych:
1. przedszkole będzie czynne przez 10 miesięcy,
2. liczba miejsc w przedszkolu – 80,
3. planowana liczba osobodni – 20 000,
4. normy budżetowe wynoszą:

− norma wydatków na jedno miejsce – 2 000,00,
− norma żywieniowa na 1 osobodzień – 8,00,

5. średnia opłata rodziców za dziecko wynosiła w ubiegłym roku 150,00 miesięcznie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel wyjaśnia sposób wykonania

ćwiczenia.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z metodami planowania dochodów i wydatków budżetowych (Materiał

nauczania pkt 4.4.1),

2) obliczyć kwotę dochodów przedszkola i zapisać sposób kalkulacji,
3) obliczyć kwotę oraz algorytm kalkulacji wydatków przedszkola.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne.

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− kalkulator

Ćwiczenie 3
Sporządzanie planów dochodów i wydatków budżetowych.
Szpital miejski posiada na 31 grudnia 2005 r. 500 łóżek. Po przeprowadzeniu rozbudowy
szpitala przewiduje się, że liczba łóżek w szpitalu wzrośnie:
− od 1 czerwca 2006r. o 100 łóżek,
− od 1 listopada 2006r. o 150 łóżek.
Ustalić wskaźniki budżetowe na rok 2006 w zakresie łóżek i liczby osobodni, zakładając, że
każde łóżko będzie obłożone średnio przez 320 dni w ciągu roku.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel wspólnie z uczniami wskazuje wzór

na wskaźnik budżetowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z wzorem na obliczanie wskaźnika budżetowego (Materiał nauczania

pkt 4.4.1),

2) obliczyć wskaźnik budżetowy na rok 2006 na podstawie danych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne

Środki dydaktyczne:

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika,
− kalkulator

5.4.2 Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) zdefiniować pojęcie budżet?

2) wymienić metody planowania dochodów i wydatków

budżetowych?

3) scharakteryzować elementy składowe planu dochodów

i wydatków budżetowych?

4) wyjaśnić tryb dokonywania zmian w planach finansowych

jednostek budżetowych?

5) określić na jakiej podstawie i w jakich terminach opracowują

i przekazują swoje plany finansowe poszczególne jednostki
sektora finansów publicznych?

6) ustalić wskaźnik budżetowy na dany rok?

7) ustalić planowaną kwotę wydatków i dochodów jednostki

sektora finansów publicznych?

8) określić w jakiej formie są zatwierdzane budżety w Polsce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów

w jednostkach sektora finansów publicznych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów w jednostkach sektora

finansów publicznych.
Jednostka budżetowa wykonała w czerwcu 2005r. następujące operacje:

1. WB – otrzymano środki budżetowe na realizację wydatków

30 000,00

2. WB – opłacono przelew zakup żywności przekazanych do zużycia 1

200,00

3. WB – opłacono przelewem kary za zanieczyszczanie środowiska 300,00
4. WB – opłacono przelewem wydatki za usuwanie szkód losowych

150,00

5. KP – wpłynęły do kasy dochody nieprzypisane

400,00

6. WB – przekazano na rachunek dochody budżetowe wpłacone do kasy

400,00

7. PK – przypisano dochody z tytułu czynszu za mieszkanie służbowe

700,00

8. WB – wpłynęły na rachunek dochody budżetowe przypisane

z tytułu czynszu za mieszkanie służbowe

700,00

9. WB – opłacono przelewem zakup amunicji

25 000,00

10. WB – przelew zrealizowanych dochodów do urzędu skarbowego

1 100,00

11. KP – pobrano z kasy gotówkę na bieżące wydatki

250,00

12. PK – przeksięgowanie zrealizowanych dochodów

1 100,00

13. PK – przeksięgowanie zrealizowanych wydatków

26 900,00

Zaksięguj operacje oraz sporządź szczegółową ewidencję do konta 130 „Rachunek bieżący
jednostki budżetowej”.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób

wykonania oraz dostępne materiały, z których należy korzystać.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobem ewidencji dochodów i wydatków jednostek sektora

publicznego (Materiał nauczania pkt 4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) otworzyć konta służące do ewidencji wydatków i dochodów,

3) zaksięgować operacje,

4) sporządzić szczegółową ewidencję do konta 130 „Rachunek bieżący jednostki

budżetowej”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu

terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów w jednostkach sektora

finansów publicznych.
Zadekretuj przedstawione operacje:
1. Faktura za sprzedane drewno na kwotę –185,00 – płatna przelewem,
2. WB- kapitalizacja odsetek na koniec miesiąca naliczona przez bank – 65,00,
3. Faktura opłata za czynsz mieszkania w wysokości – 89,00 – płatna przelewem,
4. WB – zapłata faktury za sprzedane drewno,
5. WB – zapłata za czynsz w kwocie – 89,00,
6. WB – przekazanie dochodów budżetowych ……….,
7. Faktura gotówkowa dzierżawa gruntu na kwotę – 122,00,
8. Nota odsetkowa - naliczenie odsetek za nieterminową zapłatę faktur na kwotę – 65,20,
9. WB – zapłata noty odsetkowej – 65,20.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien omówić jego zakres, sposób

wykonania oraz dostępne materiały, z których należy korzystać

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z ewidencją kosztów, wydatków, dochodów i przychodów budżetowych

(Materiał nauczania pkt 4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) zadekretować operacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad

rachunkowości
i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz
niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Ewidencja dochodów i wydatków w jednostkach sektora finansów publicznych.

Zaksięgować wybrane operacje dotyczące dochodów i wydatków

1. Wpłynęły środki budżetowe przeznaczone na wydatki jednostki

budżetowej

25 000,00

2. Wpłynęły środki budżetowe od dysponenta wyższego szczebla dla

podporządkowanych jednostek niższego rzędu

50 000,00

3. Wpływy na rachunek z tytułu zrealizowanych przez jednostkę

dochodów budżetowych:
a. z kasy
b. z tytułu należności przypisanych

300,00

2 000,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c. z tytułu należności nieprzypisanych

6000,00

4. Pobrano z banku na potrzeby jednostki budżetowej 250,00
5. Przelano odpis na ZFŚS w jednostce budżetowej 400,00
6. Przekazano środki budżetowe dla dysponenta niższego rzędu 2

500,00

7. Opłacono przelewem kary i grzywny w jednostce budżetowej 120,00
8. Zwrot nadpłat w dochodach budżetowych 100,00
9. Zwrot do dysponenta wyższego stopnia niewykorzystanych w danym

roku środków budżetowych 2

200,00

10. Opłacono przelewem zakup pozostałych środków trwałych w

jednostce budżetowej

4 600,00

11. Przelew składek ZUS z tytułu wynagrodzeń w jednostce budżetowej 10

000,00

12. Przekazanie przez jednostkę budżetową na rachunek spółdzielni

mieszkaniowej opłaty za prawo do lokalu

2 800,00

13. Opłacono przelewem zakup skierowań na wczasy w jednostce

budżetowej 1

200,00

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel omawia jego zakres, sposób wykonania

oraz wskazuje literaturę.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zadekretować operacje,
2) sprawdzić dekretację z kolegą,
3) otworzyć konta
4) zaksięgować operacje na kontach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 4
Rozliczenie dochodów i wydatków budżetowych.
Jednostka budżetowa wykazuje na koniec roku następujące obroty na kontach:
222 „Rozliczenie dochodów budżetowych” Wn – 4 000,00
223 „Rozliczenie wydatków budżetowych” Wn – 2 600,00 Ma – 80 000,00
800 „Fundusz jednostki” Ma – 4 000,00
Dokonać zamknięcia kont.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel wskazuje uczniom kolejność czynności do realizacji ćwiczenia. Zapoznaje

z dostępnymi aktami prawnymi.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami ustalania i rozliczania wyniku finansowego jednostek

budżetowych (Materiał nauczania pkt 4.5.1),

2) zapoznać się z aktami prawnymi, będących na wyposażeniu stanowiska pracy,
3) określić zasady ewidencjonowania zmian w funduszu własnym jednostki,
4) otworzyć odpowiednie konta,
5) zaksięgować podane obroty,
6) dokonać przeksięgowań w celu zamknięcia kont.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne,
− miniwykład.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. sprawie zasad

rachunkowości i planu kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 5

Sporządzanie dokumentów dotyczących rozrachunków z pracownikami.

Zespół Szkół Zawodowych przewiduje w planie finansowym następujące wydatki w zł:

Wynagrodzenia osobowe pracowników

30 000,00

Materiały i wyposażenia 5

800,00

Energia 6

000,00

Pomoce naukowe i dydaktyczne

7 000,00

Składki na ubezpieczenie społeczne 13

500,00

Składki na Fundusz Pracy

1 000,00

Salda wybranych kont są następujące:

Środki trwałe 20

000,00

Kasa 1

000,00

Rachunek bieżący jednostek budżetowych 3

000,00

Materiały 6

000,00

Fundusz jednostki

30 000,00

Operacje gospodarcze:

1) WB – otrzymano środki od dysponenta wyższego stopnia

60 000,00

2) Faktura – zakupiono środki dydaktyczne i przekazano je do

użytkowania 2

500,00

3) PK – spisanie w koszty umorzenia środków dydaktycznych

przekazanych do użytkowania 2

500,00

4) WB – przelew na rachunek dostawcy za zakupione pomoce

dydaktyczne 2

500,00

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) Lista płac za bieżący miesiąc

a. wynagrodzenie brutto
b. zaliczka na podatek dochodowy 19%
c. potrącenia na kasę zapomogowo-pożyczkową
d. netto do wypłaty

24 000,00

………….

2 000,00

………….

6) WB – przelewy :

a. wynagrodzenia na konta osobiste pracowników
b. zaliczki na podatek dochodowy na konto US
c. na rachunek kasy zapomogowo-pożyczkowej
d. na rachunek ZUS

…………..
…………..

………….

…………..

7) KW – wpłata do banku pozostałości kasowej

…………..

8) PK – naliczono: (zgodnie z aktualnymi przepisami)

a. składki ZUS-
b. składki na Fundusz Pracy

……………

…………..

9) Rachunek za energię 1

000,00

10) WB – zapłacono Zakładowi Energetycznemu za energię 1

000,00

11) PK – naliczono amortyzację środków trwałych za bieżący

miesiąc 10%

………….

12) PK – przeksięgowanie zrealizowanych wydatków budżetowych

na podstawie sprawozdania o wydatkach

…………….

13) PK – przeksięgowanie zrealizowanych dochodów budżetowych

na podstawie sprawozdania o dochodach

…………….

14) PK – przeksięgowanie w końcu roku salda 750 „Przychody

finansowe”

……………

Zaksięguj podane operacje na kontach syntetycznych i analitycznych.

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel wskazuje kolejność wykonywania czynności na poszczególnych etapach

ćwiczenia. Wspólnie z uczniami określa sposób ewidencji na kartach wydatków i dochodów.
Dokonuje podziału na zespoły 2 osobowe.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z ewidencją wydatków i dochodów budżetowych (Materiał nauczania pkt

4.5.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) otworzyć konta syntetyczne,
3) założyć karty wydatków i dochodów zgodnie z klasyfikacją budżetową,
4) zaksięgować podane operacje na kontach syntetycznych i analitycznych,
5) podsumować obroty na kontach,
6) sporządzić zestawienie obrotów i sald.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− karta dochodów,
− karta wydatków,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

5.5.2 Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) otworzyć konta służące do ewidencji wydatków w jednostce

budżetowej?

2) otworzyć konta służące do ewidencji dochodów w jednostce

budżetowej?

3) zaksięgować typowe operacje związane z dochodami jednostki

budżetowej?

4) zaksięgować typowe operacje związane z wydatkami jednostki

budżetowej?

5) sporządzić szczegółową ewidencję do konta 130 – rachunek

jednostek budżetowych?

6) ewidencjować koszty i przychody na kartach wydatków

i dochodów?

7) ewidencjować koszty i przychody zakładów budżetowych,

8) zaksięgować operacje związane z kosztami i dochodami

gospodarstwa pomocniczego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Rozliczenia z budżetem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustalanie i rozliczanie wyniku finansowego.

Jednostka budżetowa wykazała na koniec roku następujące obroty na kontach:

koszty do rozliczenia

2 400 000,00

Amortyzacja 150

000,00

koszty finansowe

330 000,00

pozostałe koszty

80 000,00

Przychody finansowe

500 000,00

pozostałe przychody

200 000,00

pokrycie amortyzacji

150 000,00

Na podstawie przedstawionych danych ustal wynik finansowy jednostki budżetowej i jego
wpływ na fundusz jednostki.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel wskazuje uczniom kolejność czynności do realizacji ćwiczenia. Zapoznaje

z dostępnymi aktami prawnymi.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) znać zasady ustalania i rozliczania wyniku finansowego jednostek budżetowych

(Materiał nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na stanowisku pracy),

2) otworzyć konta,
3) zaksięgować podane obroty,
4) sformułować treść operacji,
5) sprawdzić dekretacje z kolegą,
6) zaksięgować zadekretowane operacje,
7) obliczyć wynik finansowy,
8) dokonać przeksięgowania na konto 800 „Fundusz jednostki”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. w sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Rozliczenie zakładu budżetowego z budżetem.

Plan finansowy zakładu budżetowego przedstawia się następująco:
A. Przychody

1. Stan środków obrotowych na początek roku

30 000,00

2. Przychody własne Łącznie z zyskami nadzwyczajnymi

270 000,00

Razem 300

000,00

B. Rozchody

1. Koszty łącznie z stratami nadzwyczajnymi i podatkiem

dochodowym 208

500,00

2. Planowany stan środków obrotowych na koniec roku

37 500,00

3. Nadwyżka przekazana do budżetu 54

000,00

Razem 300

000,00

Poniesione koszty rzeczywiste zakładu budżetowego wyniosły 225 000,00
Zakład zrealizował następujące przychody:
I

kwartał

75 000,00

kwartał 120 000,00

III

kwartał

105 000,00

kwartał 75 000,00

Zakład przelał zaliczkowo wpłaty do budżetu w ciągu roku a na koniec wpłacono ostateczną
wielkość rozliczenia z budżetem.
Ustal rozliczenie zakładu budżetowego z budżetem i dokonaj zapisów księgowych operacji.

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel wskazuje kolejność wykonywania czynności na poszczególnych etapach

ćwiczenia. Wspólnie z uczniami określa sposób rozliczania zakładu budżetowego z budżetem.
Dokonuje podziału na zespoły 2 osobowe.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z sposobami ewidencji wyniku finansowego i ustalania jego podziału

w gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasadami rozliczeń
gospodarstwa pomocniczego z budżetem (Materiał nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na
stanowisku pracy),

2) obliczyć zysk gospodarstwa pomocniczego,
3) dokonać podziału zysku,
4) sformułować treść operacji,
5) sprawdzić dekretacje z kolegą,
6) zaksięgować zadekretowane operacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− pokaz z objaśnieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. w sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Rozliczenia gospodarstwa pomocniczego z budżetem.

Gospodarstwo pomocnicze osiągnęło w 2005 r. następujące wielkości:

koszty

20 000 000,00

przychody

25 000 000,00

3. zaliczkowe

wpłaty podatku dochodowego od osób prawnych

2 300 000,00

4. zaliczkowe

wpłaty do budżetu

2 850 000,00

W końcu roku gospodarstwo pomocnicze dokonało ostatecznego podziału zysku

w następujący sposób:
− 70% na zwiększenie środków obrotowych,
− 15 % na zwiększenie środków na inwestycje jednostki budżetowej,
− 15% na fundusz nagród.
Dokonaj rozliczenia gospodarstwa pomocniczego z budżetem

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel wskazuje kolejność wykonywania czynności na poszczególnych etapach

ćwiczenia. Wspólnie z uczniami określa sposób rozliczania gospodarstwa pomocniczego
z budżetem.
Dokonuje podziału na zespoły 2 osobowe.

Sposób

wykonania

ćwiczenia:

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z sposobami ewidencji wyniku finansowego i ustalania jego podziału,
2) w gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasadami rozliczeń

gospodarstwa pomocniczego z budżetem (Materiał nauczania pkt 4.6.1, akty prawne na
stanowisku pracy),

3) obliczyć zysk gospodarstwa pomocniczego,
4) dokonać podziału zysku,
5) sformułować treść operacji,
6) sprawdzić dekretacje z kolegą,
7) zaksięgować zadekretowane operacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− pokaz z objaśnieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie zasad

rachunkowości i planu konta dla budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu
terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych,

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów,

− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

5.6.2 Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) rozliczyć jednostkę budżetową z budżetem i dokonać ewidencji

tego rozliczenia na kontach jednostki?

2) ustalić wynik finansowy zakładu budżetowego?

3) dokonać rozliczenia zakładu z budżetem?

4) ustalić wynik finansowy gospodarstwa pomocniczego?

5) zaksięgować i dokonać rozliczenia gospodarstwa pomocniczego

z budżetem?

6) ustalić wynik finansowy w jednostce budżetowej?

5.7. Sprawozdawczość finansowa i budżetowa

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Sporządzanie sprawozdań finansowych i budżetowych.
Na podstawie rozporządzenia sporządź tabelę terminów sporządzania i obiegu sprawozdań
w zakresie jednostki samorządu terytorialnego:
a) sprawozdań miesięcznych i kwartalnych,
b) sprawozdań półrocznych i rocznych.

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia określa zakres analizy
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001r. z załącznikami i sposób
systematyzowania informacji w tabeli.

Ćwiczenie można przeprowadzić w grupach, z podziałem na punkt a i b ćwiczenia. Szerszą
pracą może być wykonanie tablic lub prezentacji multimedialnej z realizacji ćwiczenia
z dołączonymi drukami poszczególnych sprawozdań.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

(wyposażenie stanowiska pracy),

2) wyszukać niezbędne informacje dotyczące sprawozdań w zakresie jednostki samorządu

terytorialnego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) usystematyzować zebrane wiadomości w tabeli.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne,
− pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

− wzór tabeli,

Rodzaj

sprawozdania

Jednostki

przekazujące

sprawozdania

Jednostki

otrzymujące

sprawozdania

Forma

przekazania

sprawozdania

Termin złożenia

sprawozdania po

upływie okresu

sprawozdawczego

nie później niż

1 2 3 4 5

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. z załącznikami,

− stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2
Sporządzanie bilansu jednostki budżetowej.

Na podstawie zestawienia sald w Zespole Szkół na dzień 31 grudnia sporządź bilans jednostki
budżetowej na dzień 31 grudnia.

01.01 31.12

Konto Nazwa

konta

Wn Ma Wn Ma

011 Środki trwałe

560 440,96

767 740,40

013 Pozostałe środki trwałe

103 564,94

129 489,69

014 Zbiory biblioteczne

4 111,20

8 041,55

071 Umorzenie

środków trwałych

276 748,33

295 007,19

072 Umorzenie

pozostałych środków

trwałych

107 676,14

137 531,24

130 Rachunek

bieżący jednostki

budżetowej

122 500,00

150 000,00

131 Rachunek

bieżący środków

specjalnych

10 232,60

12 350,95

135 Rachunek

środków funduszu

specjalnego

25 602,30

9 176,33

139 Inne rachunki bankowe

10 003,80

201 Rozrachunki z dostawcami i

odbiorcami

1 1132,70

22,87

1 264,80

10 003,80

225 Rozrachunki z budżetami

1 503,30

6 081,47

229 Rozrachunki publiczno-prawne

25 260,20

32 243,13

231 Rozrachunki z pracownikami z

tytułu wynagrodzeń

84 811,30

78 132,92

234 Pozostałe rozrachunki z

pracownikami

108 468,82

148 415,00

240 Pozostałe rozrachunki

170 500,00

188 200,00

310 Materiały

21 367,02

39 931,68

800 Fundusz zasadniczy

2 358 086,40

2 490 036,32

851 ZFŚS

147 571,16

170 091,33

860 Wynik finansowy

2 214 759,16

2 130 913,20

Ogółem

3 172 179,70

3 407 327,40

Źródło: opracowanie własne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Nauczyciel ustala z uczniami sposób sporządzania bilansu i jego elementy składowe.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

(wyposażenie stanowiska pracy),

2) przygotować wzór bilansu dla Zespołu Szkół,
3) sporządzić bilans na dzień 31 grudnia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne,
− metoda problemowa.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r,
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Sporządzanie sprawozdania Rb-27S.

Na podstawie poniższych danych sporządź kwartalne sprawozdanie Rb-27S skierowane do
Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Łodzi.
Leśnictwo Miejskie Łódź mające swoja siedzibę w Łodzi na ulicy Łagiewnickiej 305
zaplanowało następujące dochody w dziale 20 rozdziale 02001 wg paragrafów:
− §075- 2 295,00
− §083- 1 200,00
− §084- 107 189,00
− §092- 600,00
− §097- 16,00
Dochody zrealizowane w bieżącym kwartale wyniosły:
− §075- 768,55
− §083- 207,40
− §084- 48 637,38
− §092- 120,84
− §097- 341,57

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel przed przystąpieniem do realizacji analizuje i wyjaśnia instrukcję do

sprawozdania. W ćwiczeniu zaproponowano sprawozdanie Rb-27S. Na zajęciach można
różnicować pracę w grupach lub indywidualną i polecić sporządzenie innych rocznych lub
kwartalnych sprawozdań budżetowych. Należy wówczas przygotować odpowiednie druki
sprawozdań oraz dane, na podstawie, których zostaną sporządzone sprawozdania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r.

(wyposażenie stanowiska pracy),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z instrukcją do sprawozdania,
3) sporządzić sprawozdanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia grupowe,
− pokaz z objaśnieniem,
− metoda problemowa.

Środki dydaktyczne:

− rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie

sprawozdawczości budżetowej,

− druki sprawozdań, w tym druk sprawozdania Rb-27S
− literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

5.7.2 Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) scharakteryzować sprawozdawczość budżetową?

określić jakie dokumenty określają ogólne zasady, wzory
i terminy sporządzania sprawozdań budżetowych?

3) sporządzić wybrane sprawozdanie budżetowe?

zdefiniować sprawozdania finansowe stosowane w zakresie
finansów publicznych?

określić elementy bilansu jednostek sektora finansów
publicznych?

6) sporządzić bilans jednostki finansów publicznych?

5.8. Posługiwanie się programami finansowo - księgowymi

w rachunkowości budżetowej

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wygeneruj nową firmę w programie na podstawie następujących danych:

− data rozpoczęcia pracy z programem – 200_-08-01,
− okresy sprawozdawcze - miesięczne,
− automatyczne tworzenie planu kont,
− typ placówki – zespół szkół ponadpodstawowych z rozbiciem na licea ogólnokształcące

i technika zawodowe,

− folderu z danymi firmy – c:/szkola,
− nowy użytkownik – podaj swoje dane osobowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia nowej firmy w programie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uruchomić program finansowo – księgowy dla jednostki budżetowej,
2) dokonać podanych ustawień w oknach, które będą się pojawiały cyklicznie na ekranie

w trakcie pierwszego uruchomienia programu (pracuj dokładnie – wprowadzonych
w momencie generowania firmy ustawień nie da się później zmienić),

3) dodać nowego użytkownika do programu, ustaw mu hasło i uprawnienia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenia 2

Wprowadź w programie finansowo-ksiegowym dla jednostki budżetowej: Zespół Szkół

nr 1 w Zgierzu następujące dane:
− pełna nazwa firmy - Zespół Szkół nr 1 im. Jakuba Cezaka
− nazwa skrócona (kod firmy) – CEZAK,
− NIP – 110-800-10-50,
− regon – 669234562,
− adres - ul. Cezaka 11; 95-100 Zgierz,
− rok obrachunkowy – firma rozpoczęła działalność z dniem 200_-08-01,
− podatnik VAT – nie jest podatnikiem,
− typ placówki SIO (System Informacji Oświatowej) – zespół szkół i placówek

oświatowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób wprowadzania danych nowej firmy w programie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uruchomić program finansowo-księgowy,
2) wybrać opcję <Nowa> (Placówki),
3) w oknie zakładania nowej firmy wprowadzić wymagane dane,
4) wybrać z listy rozwijanej <typ placówki> (deklarowałeś go w trakcie generowania firmy

w ćwiczeniu 1.),

5) zapisać wprowadzone dane.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wprowadź dane dodatkowe firmy w programie: bank PEKAO SA /Oddział w Zgierzu,

nr rachunku bankowego – 61 1240 0000 1222 0001 0001 0001.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób wprowadzania danych uzupełniających firmy w programie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać <Słowniki> <Placówki>,
2) w oknie <Placówki> wprowadzić rachunek bankowy,
3) zapisać wprowadzone bądź zmodyfikowane dane.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 4

Skontroluj dla ZS nr 1 wygenerowany automatycznie plan kont w programie i jeśli

zajdzie konieczność dodaj nowe konto na podstawie danych w tabeli 5.8.1.1,

Tabela 5.8.1.1. Klasyfikacja kont syntetycznych

KONTA

Środki trwałe 011
Rachunki bankowe

130

Rachunki środków specjalnego przeznaczenia

135

Rozliczenie wydatków budżetowych 223
Materiały 310
Koszty wg rodzajów

400

Rozrachunki z dostawcami

202

Kasa 101
Pozostałe rozrachunki z pracownikami

234

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 231
Przychody i koszty finansowe

750

Fundusz jednostki

800

Źródło: opracowanie własne

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób generowania planu kont, ewentualnie dodawania nowego konta
w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) w oknie głównym programu wybrać <Ustawienia> <Typy placówek >,
2) wskazać typ swojej placówki,
3) wybrać <Konta>,
4) weryfikować kolejno pozycje w planie kont,
5) wybrać <Nowe> <syntetyczne>, aby dodać nowe konto syntetyczne,
6) określić parametry dla nowego konta (np. typ konta na podstawie danych w tabeli

4.8.1.1. w poradniku dla ucznia),

7) zapisać.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 5
Wprowadź do kartoteki <Kontrahenci> następujących kontrahentów i pracownika (są to
firmy bądź osoby, w przypadku których istnieje konieczność wyznaczania salda
rozrachunków):
1. Zakład Energetyczny- ul. Barona19/1; 95-100 Zgierz; NIP – 732-600-200-20-20; regon –

221156310; nr rachunku bankowego: 12 0001 0002 0003 0004 0005 0006.

2. Hurtownia Materiałów Papierniczych DRUK – ul. Zachodnia 5/10; 95-090 Łódź; NIP –

732-000-23-56; regon – 342123456; nr rachunku bankowego: 61 0000 1234 0000 0000
2222 2345,

3. Jan Nowak – NIP 167-869-13-14;pesel 1960-01-01; urodzony w Zgierzu; adres: 1Maja

5/1; 95-100 Zgierz; Urząd Skarbowy w Zgierzu; rachunek: 04 0011 9111 1234 2345 1212
1111.

4. Policealna Szkoła Detektywów; 95-100 Zgierz; ul. Akacjowa 5; NIP 732-124-12-12,

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób wprowadzania danych pracowników i kontrahentów w programie.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybrać opcję <Kontrahenci> z menu <Ustawienia> (<Słowniki>),
2) wybrać opcję <Nowy> (Dodaj),
3) określić typ kontrahenta (np. firm, osoba, uczeń),
4) w oknie <Nowy kontrahent> wypełniać kolejno pozycje: nazwa, adres, NIP, nr rachunku

itd,

5) zapisać i zamknąć okno,
6) postępować tak dla każdego nowego kontrahenta.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 6

Dodaj nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej dla liceum ogólnokształcącego i szkoły

zawodowej wg danych zawartych w tabeli 4.8.3.2.

Tabela 5.8.1.2. Klasyfikacja budżetowa dla ZS nr 1 – wydatki

Dział Rozdział Paragraf

Pozycja

4010
wynagrodzenia
osobowe
pracowników

nauczyciele
administracja
obsługa

4410 podróże służbowe i krajowe
4210 materiały i wyposażenie (zakup
4240 pomoce

naukowe

4260

energia (zakup energii)

4990

niewłaściwe obciążenia oraz uznania
rachunków bieżących

4300

zakup usług pozostałych np. opłaty
bankowe)

801 80120

szkoła
Zawodowa

3020

nagrody i wydatki osobowe
niezaliczone do wynagrodzeń

4010
wynagrodzenia
osobowe
pracowników

nauczyciele
administracja
obsługa

4110 składki na ubezpieczenie społeczne
4120 składki na fundusz pracy

801 80120

liceum
ogólnokształcąc
e

4040

dodatkowe wynagrodzenia roczne

854 85415

Pomoc
materialna dla
uczniów

3024

stypendia oraz inne formy pomocy dla
uczniów

Źródło: opracowanie własne

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybierać <Ustawienia> (<Słowniki>) < Klasyfikacja budżetowa wydatków> <Nowy

element klasyfikacji budżetowej>,

2) wskazać (lub po prostu wpisać numer) odpowiedni dział, rozdział i paragraf,
3) wprowadzić nową pozycję na <Karcie budżetowej wydatków>,
4) zapisać i zamknąć,
5) postępować analogicznie dla kolejnych pozycji klasyfikacji budżetowej,
6) otworzyć <Słowniki> <Typy placówek>,
7) wskazać typ <licea i technika zawodowe>,
8) wybrać <Klasyfikacje> <Nowy>,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9) przeciągać myszką gotowe elementy klasyfikacji utworzone w kroku 1. i 2.,
10) zapisać.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 7

Utwórz nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej np. <wynagrodzenia osobowe

pracowników> i dołącz do niej elementy klasyfikacji budżetowej związane
z wynagrodzeniami pracowników.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób tworzenia grup paragrafów klasyfikacji budżetowej w programie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać <Ustawienia> <Słowniki> <Grupy paragrafów>,
2) wskazać opcję <Wydatki>,
3) w polu <Składniki klasyfikacji> wskazać odpowiedni element np. dział 801; rozdział

80120; paragraf 4010,

4) zapisać zmiany.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 8

Zdefiniuj nowe konta analityczne w programie :

− dla konta syntetycznego 130 – /1 rachunek budżetowy dochody,
− dla konta syntetycznego 130 - /2 rachunek budżetowy wydatki,
− dla konta syntetycznego 400 – /1 koszty administracyjno budżetowe,
− dla konta syntetycznego 234 - /1 – należności z tytułu pożyczek z zakładowego funduszu

świadczeń socjalnych,

− dla konta syntetycznego 310 - /1 – materiały: artykuły gospodarcze,

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób definiowania kont analitycznych w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybrać <Plan kont> wskazać konto syntetyczne <Dodaj> - określić parametry konta

(dochody, wydatki itp., aktywne-nieaktywne, bilansowe-pozabilansowe, wynikowe,
zwykłe),

2) zapisać.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Wyposażenie stanowiska pracy:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 9
Wprowadź do programu bilans otwarcia:
Aktywa

Tabela 5.8.1.3. Bilans otwarcia - aktywa

Nazwa konta

Kwota

101 Kasa

3 000,00

130/2 Rachunek bieżący jednostek budżetowych - wydatki

5 000,00

310/1 Materiały gospodarcze

5 000,00

010 Środki trwałe 30

000,00

Razem 43

000,00

Źródło: opracowanie własne

Pasywa

Tabela 5.8.1.4. Bilans otwarcia - pasywa

Nazwa konta

Kwota

800 Fundusz jednostki

25 500,00

231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 18

500,00

Razem 43

000,00

Źródło: opracowanie własne

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) odszukać w programie opcję <Bilans> <Wprowadź bilans otwarcia> (lub otwórz nowy

dokument typu SP <dokument bilansu otwarcia – stany początkowe> - wprowadzający
stany początkowe kont),

2) wybierać z listy kont konto, na którym będziesz rejestrował saldo,
3) wprowadzać kwoty po odpowiedniej stronie Wn lub Ma,
4) zapisać wprowadzone dane do bufora,
5) po wprowadzeniu całego bilansu otwarcia powinien skontrolować sumy kwot po stronie

Wn i Ma,

6) zapisać do ksiąg.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 10

Sporządź dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy jednostki do programu na

podstawie następujących danych: ZS nr 1 w Zgierzu przewiduje w planie finansowym
następujące wydatki:
− § 4010 – Wynagrodzenia osobowe pracowników

20 000,00:

administracja

000,00,

nauczyciele

000,00,

obsługa 2

000,00

− § 4410 – Podróże służbowe krajowe

200,00,

− § 4210 – Materiały i wyposażenie 6

000,00,

− § 4240 – Pomoce naukowe i dydaktyczne

10 000,00,

− § 4260 – Energia

5 000,00,

− § 4110 – Składki na ubezpieczenie społeczne 8

000,00,

− § 4120 – Składki na fundusz pracy

750,00,

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób sporządzania dokumentu wprowadzającego plan budżetowy dla
jednostki w programie

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) otworzyć nowy dokument typu PL – skontroluj datę tego dokumentu (200_-07-31),
2) wprowadzać kolejno kwoty i numery paragrafów,
3) zapisać do bufora, a następnie do ksiąg.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym.

Ćwiczenie 11
Zaksięguj w programie następujące operacje gospodarcze:
1. 1-WB 1/05 – otrzymano środki finansowe od dysponenta wyższego stopnia

(Kuratorium Oświaty) 80

000,00,

2. 2-RK 1/05 – podjęto z banku gotówkę na wypłatę wynagrodzeń 18

500,00,

3. 3-FVZ 1/05 – otrzymano fakturę za zakupione środki dydaktyczne

(środki przekazano do użytkowania) 3

500,00,

4. 4-PK 1/05 – umorzenie środków dydaktycznych

3 500,00,

5. 5-RK 2/05 – wypłacono pracownikom wynagrodzenia na podstawie listy płac 18 500,00,

nauczyciele

12 500,00,

administracja

1 500,00,

obsługa

4 500,00.

6. 6-WB 2/05 – zapłata za zakupione środki dydaktyczne

3 500,00,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. 7-FVZ 2/05 – otrzymano fakturę z Zakładu Energetycznego

2 000,00,

8. 8- WB 3/05 – zapłacono za energię 2

000,00,

9. 9-RK 3/05:
-

podjęto z banku do kasy gotówkę na wypłatę zaliczki na podróż służbową

180,00,

wypłacono pracownikowi (Janowi Nowakowi)zaliczkę na podróż służbową

180,00,

10. 10-FVZ 3/05 – otrzymano fakturę za papier ksero

500,00,

11. 11 –PZ 1/05 – przyjęto do magazynu papier zgodnie z fakturą,
12. 12-WB 4/05 - zapłacono za papier

500,00,

13. 13-RK 4/05 – rozliczenie podróży służbowej (wypłata z kasy różnicy

– dotyczy operacji 9.)

190,00,

14. 14- RZL 1/05 (lub PK)- rozliczenie kosztów podróży 190,00,
15. 15-PK 2/05 – naliczono amortyzację środków trwałych za bieżący miesiąc 3

000,00,

16. 16-RK 5/05 – pracownik (Jan Nowak) wpłacił do kasy należność za zniszczony

sprzęt

150,00,

17. a) 17a-PK 3/05 – na podstawie deklaracji DRA za bieżący miesiąc zaksięguj

świadczenie dla płatnika

3,37,

b) 17b-WB 5/05 – przelew dla płatnika od ZUS

3,37,

18. 18-WB 6/05 – wpływ na rachunek bankowy czynszu (od Policealnej Szkoły

Detektywów) za najem pomieszczenia lekcyjnego

720,00,

19. 19-WB 7/05 – opłata za prowadzenie rachunku bankowego

124,00,

20. 20-WB 8/05 – wypłacono listę stypendiów dla uczniów

6 156,00,

21. 21- WB 9/05 – przelew odsetek ( za prowadzenie rachunku depozytowego)

2,41.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób sporządzania dokumentów księgowych w programie. Uczeń
powinien zapisywać dokumenty w buforze.

Sposób postępowania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybierać kolejno typ dokumentu dla każdej operacji lub jeśli jest możliwe w programie,

dekretować kilka operacji w jednym dokumencie złożonym w tzw. <Oknie dekretów>,

2) wpisywać kwoty dekretacji oraz określać dla strony WN i Ma numery kont (możesz

wskazać konto w planie kont),

3) dokonywać potrzebnych skojarzeń z kontrahentem czy klasyfikacją budżetową,
4) uzupełnić datę dokumentu i datę operacji,
5) zapisać dokument w buforze.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 12
Sporządź kopię bezpieczeństwa danych firmy (za moment będziesz wprowadzał do ksiąg
dokumenty).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób tworzenia kopii bezpieczeństwa w programie.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) odszukać w menu głównym programu opcję <Kopia bezpieczeństwa>,
2) w oknie <Kopia bezpieczeństwa> określić nazwę dla kopii, hasło zabezpieczające oraz

lokalizację,

3) wybrać opcję <Wykonaj>.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 13
Wprowadź do ksiąg operacje zaksięgowane w buforze w ćwiczeniu 11.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób wprowadzania do ksiąg operacji zaksięgowanych w buforze
w programie.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wyświetlić listę dokumentów wprowadzonych (<Dokumenty> <Przeglądanie>),
2) uporządkować dokumenty na liście wg kolejności ich wprowadzania.
3) sprawdzić poprawność wprowadzonych dokumentów.
4) wybierz opcję <Księguj>.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym dla jednostki budżetowej.

Ćwiczenie 14
1. Zamknij bieżący okres sprawozdawczy i rok obrachunkowy w ZS nr 1.
2. Sporządź i wydrukuj bilans na koniec roku obrachunkowego w firmie ZS nr 1.

Wskazówki do realizacji:

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób zamykania okresu sprawozdawczego i roku w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno <Dokumenty> <Okresy sprawozdawcze>,
2) wskazać okres, który chce zamknąć,
3) potwierdzić wykonanie operacji,
4) zamykać okresy, aż do grudnia włącznie (w niektórych programach zamknięcie grudnia

może być równoznaczne z zamknięciem całego roku obrachunkowego),

5) potwierdzić wykonanie operacji,
6) odszukać wygenerowany automatycznie dokument bilansu otwarcia nowego roku

obrachunkowego, który jest równy bilansowi zamknięcia poprzedniego roku,

7) wydrukować gotowe zestawienie bilansu zamknięcia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka.

Ćwiczenie 15
Sporządź kopię bezpieczeństwa w firmie ZS nr 1

na dzień zamknięcia roku

obrachunkowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wykonać polecenia z ćwiczenia 12.,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− objaśnienie, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− dyskietka lub płyta CD-ROM.

Ćwiczenie 16
Sporządź i wydrukuj zestawienie księgowań (<Wydruk dziennika>) na koniec miesiąca
w firmie ZS nr 1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób wykonywania zestawień i raportów w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno <Raporty> <Zestawienia> <Wydruk dziennika>,
2) określić parametry raportu,
3) wydrukować raport księgowań za dany miesiąc.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

Ćwiczenie 17
Sporządź i wydrukuj zestawienia obrotów i sald w firmie ZS nr 1.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób sporządzania zestawień obrotów i sald w programie.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno <Zestawienia> <Obrotów i sald>,
2) określić daty dotyczące zestawienia,
3) określić parametry zestawienia,
4) wydrukować zestawienie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

Ćwiczenie 18
Sporządź zestawienie obrazujące dochody i wydatki w odniesieniu do klasyfikacji
budżetowej dla ZS nr 1.

Wskazówki do realizacji:

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i zaprezentować sposób tworzenia zestawień np. miesięcznych w odniesieniu do wydatków
w programie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) wybierać kolejno <Zestawienia> <Zestawienia budżetowe>,
2) w oknie <Zestawienia budżetowe> określić czego ma dotyczyć zestawienie np.:

– pełna klasyfikacja budżetowa wydatków,
− pełna klasyfikacja budżetowa dochodów.

3) wybierać tryb pełnych sprawozdań budżetowych,
4) określić jakie informacje mają być prezentowane w poszczególnych kolumnach

zestawienia,

5) określić jakich danych ma dotyczyć zestawienie np. sprawozdanie miesięczne

o wydatkach Rb-28S.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− komputer z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
− drukarka sieciowa.

5.8.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) dokonać ustawień parametrów pracy w programie dla jednostki

budżetowej?

2) przypisać konta syntetyczne do typu jednostki budżetowej?

3) utworzyć nową grupę paragrafów klasyfikacji budżetowej?

4) zdefiniować nowe konta analityczne w programie dla jednostki

budżetowej?

5) dodać nowe pozycje w klasyfikacji budżetowej?

6) wprowadzić do programu bilans otwarcia dla jednostki

budżetowej?

7) sporządzić dokument typu PL wprowadzający plan budżetowy

jednostki?

8) zadekretować w programie operacje gospodarcze dla jednostki

budżetowej?

9) wprowadzić operacje do ksiąg?

10) sporządzić i wydrukować zestawienie księgowań w programie?

11) sporządzić zestawienie obrazujące dochody i wydatki

w odniesieniu do klasyfikacji budżetowej?

12) sporządzić i wydrukować bilans na koniec roku

obrachunkowego w jednostce budżetowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Zamówienia publiczne

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Analizowanie przepisów o zamówieniach publicznych.

Na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych uzupełnij tekst.

Zamówienie publiczne to umowa ………….. zawierana między …………….
a ………………, których przedmiotem są ………., ……….. lub ………….. …………...
Zamówienia publiczne reguluje ……………… ………………. ……………. Centralnym
organem administracji rządowej właściwym w sprawach zamówień publicznych jest
……………
…………………………………………………………………………………………………
…..
Podstawowymi trybami udzielania zamówienia są:

a) ………………,
b) ……………...,
c) ………………,
d) ……………….,
e) ……………….,
f) ………………..

Postępowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza
………………………… lub poprzez osobę trzecią – ………………………. Za
przygotowanie i przeprowadzenie postępowania odpowiada ………………………. Jeżeli
wartość zamówienia przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty
…………………….kierownik powołuje w tym celu, składającą się z co najmniej
…………… osób, komisję ……………………...
Do udzielania zamówień publicznych zobligowane są następujące podmioty:
1) ……………………………………………………........................................,
2) ………………………………………………………………………………,
3) ………………………………………………………………………………,
4) ………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………........,

5) ………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie stanowi rekapitulacje informacji z zajęć na temat zamówień publicznych.

Nauczyciel przygotowuje odpowiednia ilość kart z tekstem dla każdego ucznia. Można
również, po opracowaniu narzędzi pomiaru, wykorzystać ćwiczenie jako sprawdzian
wiadomości.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z ustawą o zamówieniach publicznych (Materiał nauczania pkt 4.9.1,

ustawa),

2) przeanalizować tekst do uzupełniania,
3) na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych uzupełnić tekst.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia indywidualne,

Środki dydaktyczne:

− ustawa o zamówieniach publicznych,

− karta ćwiczeń z tekstem do uzupełniania.

Ćwiczenie 2

Analizowanie przepisów o zamówieniach publicznych.

Posługując się przepisami ustawy o zamówieniach publicznych scharakteryzuj zamieszczone
w prasie, Internecie ogłoszenia o zamówieniach publicznych.

Wskazówki do realizacji

Dla sprawnego przeprowadzenia ćwiczenia dobrze jest wcześniej zgromadzić oferty
zamówień publicznych a także na stanowiskach pracy korzystać z Internetu.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z ustawą o zamówieniach publicznych (wyposażenia stanowiska pracy),
2) dokładnie zapoznać się ze dostępnymi ofertami przetargowymi,
3) przeanalizować oferty pod względem rodzaju jednostki zamawiającej, trybu

przeprowadzenia zamówienia, specyficznych warunków zamówienia,

4) zapisać wnioski z analizy ofert.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

− metoda problemowa,

− ćwiczenia grupowe.

Środki dydaktyczne:

− ustawa o zamówieniach publicznych,

− oferty zamówień publicznych,

− literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

− dostęp do Internetu.

5.9.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) zdefiniować pojęcie zamówienia publiczne?

2) wymienić podmioty, do których stosuje się przepisy ustawy

o zamówieniach publicznych?

wymienić tryby ogłaszania ofert o zamówieniach publicznych?

nazwać organ nadrzędny w zakresie zamówień publicznych?

określić zasady ustalania wartości zamówień publicznych?

określić zasady wyboru oferty przez zamawiającego?

wymienić sposoby odwołań w sprawie zamówień publicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test I – test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rachunkowość
budżetowa”

Podstawowe wiadomości z zakresu rachunkowości budżetowej

Test składa się z 30 zadań, z których:
− zadania: 1, 2 ,3 ,4, 5, 6, 7, 8 ,10 ,11 ,12, 13 ,16 ,17 ,19 ,20 ,21 ,23 ,24 ,25 ,28 ,29 są

z poziomu podstawowego,

− zadania: 9, 14, 15, 18, 22, 26, 27, 30 są z poziomu ponadpodstawowego.
Zestaw zadań testowych składa się z:
− części I - 21 zadań zamkniętych, test wyboru,
− części II -9 zadań otwartych z luką.
Zadania testu wyboru mają 3 możliwe wersje odpowiedzi, z których tylko jedna jest
prawidłowa.
W zadaniach z luką uczeń w miejsce kropek wpisuje prawidłowe wyrażenie, czyli uzupełnia
zdanie, aby było zgodne z prawdą.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź części I i II uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub
jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,
− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań z poziomu podstawowego,
− dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi:

Część I
1. a, 2. c, 3. a, 4. b, 5. a, 6. c, 7. b, 8. b, 9. a, 10. b, 11. c,12. b, 13. a, 14. a, 15. b, 16. c, 17. a,
18. a, 19. c, 20. b, 21. a.

Część II
22. 233 „Rozliczenie wydatków budżetowych”, Ma; 130 „Rachunek bieżący jednostek
budżetowych”, Wn; 23. 800 “Fundusz jednostki”; 24. planowany stan środków obrotowych
na koniec roku; 25. 860” „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy” ; 26. 222
„Rozliczenie dochodów budżetowych”, Wn; 27. po dokonaniu przelewu na rachunek
dysponenta wyższego stopnia środków budżetowych niewykorzystanych do końca roku; 28.
130”Rachunek bieżący jednostek budżetowych”; 29. 101”Kasa”; 30. 8.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plan testu

zadania

Cel operacyjny

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

zdefiniować pojęcie rachunkowości budżetowej A P

wskazać regulację prawną rachunkowości
budżetowej

A P

zdefiniować pojęcie jednostki budżetowej B

zdefiniować pojęcie zakład budżetowy B

zdefiniować pojęcie gospodarstwo pomocnicze

zdefiniować pojęcie środki specjalne

zinterpretować pojęcie klasyfikacja budżetowa

A P

objaśnić zasady klasyfikacji budżetowej dochodów
i wydatków budżetowych

A P

wskazać metodę księgowania dochodów
i wydatków

C PP

10.

wskazać jakie operacje ujmuje się na rachunku
bieżącym jednostek budżetowych

B P

11.

objaśnić plan kont dla budżetu A

12.

wymienić podstawę prawną planu kont sektora
finansów publicznych

A P

13.

wskazać termin składania bilansów jednostek sektora
finansów publicznych

A P

14.

scharakteryzować co obejmuje rachunkowość
podatków i opłat w jednostkach samorządu
terytorialnego

15.

określić zasady księgowania kosztów inwestycyjnych
w jednostkach samorządu terytorialnego

C PP

16.

wskazać podstawowe elementy planu finansowego

17.

Wskazać podstawowe konta do prowadzenia
ewidencji kosztów i przychodów w jednostkach
budżetowych

18.

rozróżnić metody rozliczania się jednostek
budżetowych z budżetem

19.

wskazać podstawę prawną sporządzania sprawozdań
finansowych

A P

20.

scharakteryzować pojęcie sprawozdanie finansowe

21.

wskazać tryb udzielania zamówień publicznych

22.

księgować dochody budżetowe jednostki budżetowej C

23.

potrafi zaewidencjonować rozliczenie wyniku
finansowego gospodarstwa pomocniczego

B P

24.

wskazać zasady ustalania ostatecznej wpłaty do
budżetu w zakładzie budżetowym

25.

określić na jakim koncie księguje się wynik
finansowy jednostki budżetowej

A P

26.

potrafi zaksięgować dochody budżetowe w jednostce
budżetowej

C PP

27.

definiuje warunki likwidacji konta 223 „Rozliczenie
wydatków budżetowych”

D PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28.

wskazuje jakie konto służy do ewidencji dochodów
i wydatków jednostki budżetowej

A P

29.

nazywa konto służące do ewidencji gotówki
w jednostce samorządu terytorialnego

A P

30.

rozróżnia konta służące do ewidencji funduszy, i
wyniku finansowego w jednostce samorządu
terytorialnego

C PP

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym i wyjaśnij im, czemu ma służyć przeprowadzany pomiar
dydaktyczny.

2. Przygotuj po jednym zestawie zadań testowych i jednej karcie odpowiedzi dla każdego

ucznia

3. Omów rodzaje zadań użytych w zestawie zadań testowych i sposób udzielania

odpowiedzi, oraz zasady punktowania poprzez odczytanie instrukcji dla ucznia.

4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielenie odpowiedzi.

5. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości) oraz
zwróć uwagę na samodzielność rozwiązywania testu.

6. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

7. Zbierz karty odpowiedzi z udzielonymi odpowiedziami oraz zestawy zadań testowych.
8. Sprawdź udzielone odpowiedzi, a wyniki wpisz do arkusza zbiorczego.
9. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

10. Ustal przyczyny słabo ukształtowanych przez uczniów umiejętności.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

12. Czas przeznaczony na przeprowadzenie sprawdzianu 45 minut, w tym czas na udzielanie

odpowiedzi 30 minut.

Instrukcja dla ucznia

A. CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonych kartach odpowiedzi
B. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych zawiera 30 zadań w tym:

a) 21 zadań zamkniętych, test wyboru,
b) 9 zadań otwartych z luką.

2. Zadania testu wyboru ma 3 możliwe wersje odpowiedzi, z których tylko jedna jest

prawidłowa. Prawidłową odpowiedź należy zakreślić kółkiem we właściwym miejscu
karty odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź zaznacz X i ponownie zaznacz odpowiedź

prawidłową.

4. Odpowiedzi na zadania z luką powinny być krótkie, sformułowane zwięźle i konkretnie.
5. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, czyli

uzupełnić zdanie, aby było zgodne z prawdą.

6. Za każdą prawidłową odpowiedź zarówno w teście wyboru, jak i w teście z luką otrzymasz

1 punkt, za brak lub błędną odpowiedź 0 punktów

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność przejdź do następnego pytania,

wrócisz do niego gdy wystarczy Ci czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min

Pracuj samodzielnie i powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I. Test wyboru

1. Rachunkowość budżetowa uwzględnia szczególne zasady rachunkowości, stosowanej:

a) w jednostkach zaliczanych do sfery finansów publicznych,
b) tylko do rozliczeń budżetu państwa,
c) tylko do księgowania przychodów z tytułu dotacji.

2. Podstawową regulacją prawną rachunkowości budżetowej jest:

a) uchwała budżetowa,
b) ustawa budżetowa,
c) ustawa o finansach publicznych i rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie

szczególnych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów
budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz
szczególnych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady
budżetowe
i gospodarstwa pomocnicze.

3. Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów

publicznych, które:
a) pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają

na rachunek odpowiednio dochodów państwa albo budżetu jednostki samorządu
terytorialnego,

b) mają osobowość prawną,
c) odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania, a z otrzymanych dochodów własnych

pokrywają koszty swojej działalności.

4. Zakładami budżetowymi są:

a) zakłady wyodrębnione z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym

i finansowym,

b) takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie

wykonują wyodrębnione zadania, a z otrzymanych dochodów własnych pokrywają
koszty swojej działalności,

c) jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które bezpłatnie wykonują

wyodrębnione zadania, a koszty swej działalności pokrywają z dotacji.

5. Gospodarstwo pomocnicze ustawa o finansach publicznych określa jako:

a) wyodrębnioną z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym,

część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które bezpłatnie wykonują

wyodrębnione zadania, a koszty swej działalności pokrywają z dotacji,

c) środki gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach

bankowych.

6. Środki specjalne to środki:

a) pochodzące z Zakładowego Funduszu Socjalnego,
b) pochodzące z dotacji,
c) gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych

i w określonym celu.

7. Klasyfikacja budżetowa jest to:

a) podział na wydatki i dochody budżetowe,
b) jednolity system symboli cyfrowych i nazw stosowanych do określania

jednorodnych dochodów i wydatków według ustalonych kryteriów,

c) podział na klasy wydatków budżetowych.

8. Dochody i wydatki budżetowe klasyfikowane są:

a) według klas,
b) według działów, rozdziałów i paragrafów,
c) według zakładowych planów kont różnych dla poszczególnych jednostek.

9. Operacje gospodarcze dotyczące dochodów i wydatków jednostek są ujmowane

w księgach rachunkowych:
a) kasowo,
b) kasowo, z wyjątkiem operacji szczególnych określonych w odrębnych przepisach,
c) memoriałowo.

10. Na rachunkach bieżących jednostek budżetowych księguje się:

a) wpływy i wydatki,
b) dochody i wydatki,
c) przychody i wydatki.

11. Plany kont dla jednostek budżetowych obejmują:

a) konta bilansowe,
b) konta pozabilansowe,
c) konta bilansowe i pozabilansowe.

12. Zakładowy plan kont jednostek sektora finansów publicznych:

a) nie powinien uwzględniać ustaleń dysponenta części budżetowej lub zarządu

jednostek samorządu terytorialnego,

b) powinien być zgodny z planem kont zawartym w rozporządzeniu Ministra Finansów

z dnia 18 grudnia 2001 r.,

c) powinien uwzględniać ustalenia dysponenta części budżetowej lub zarządu jednostki

samorządu terytorialnego.

13. Bilanse jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych

jednostek budżetowych składa się do:

a) 31 marca roku następnego,
b) 31 stycznia roku następnego,
c) 31 grudnia roku bieżącego.

14. Zasady rachunkowości podatków i opłat w jednostkach samorządu terytorialnego

obejmują prowadzenie ewidencji księgowej:
a) należnych i pobranych podatków i opłat oraz kontrolę terminową,
b) realizację zobowiązań i likwidację nadpłat,
c) wpłacanych podatków i zwrot nadpłat w opłatach pobieranych opłat i zwrot nadpłat

w podatkach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Koszty inwestycyjne w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego ujmowane są na

koncie:
a) 400 „Koszty według rodzajów”,
b) 080 „Inwestycje( środki trwałe w budowie)”,
c) 132 „Rachunek środków inwestycyjnych”.

16. Plan dochodów i wydatków jest dokumentem, w którym jednostka budżetowa określa:

a) planowane wielkości dochodów i wydatków odrębnie dla każdego rozdziału

klasyfikacji budżetowej i nie ma jednakowego układu dla wszystkich jednostek
i zadań budżetowych,

b) planowane wielkości dotacji budżetowych,
c) planowane wielkości dochodów i wydatków odrębnie dla każdego rozdziału

klasyfikacji budżetowej i ma jednakowy układ dla wszystkich jednostek i zadań
budżetowych.

17. Ewidencja kosztów i przychodów w jednostce budżetowej prowadzona jest na:

a) kartach wydatków, rejestrze wydatków, kartach dochodów,
b) kartach kosztów i kartach przychodów,
c) rejestrze kosztów i rejestrze przychodów.

18. Jednostka budżetowa rozlicza się budżetem:

a) metodą brutto,
b) metodą kasową,
c) metodą netto.

19. Ogólne zasady, wzory i terminy sporządzania sprawozdań budżetowych określa:

a) zarząd jednostki samorządu terytorialnego,
b) uchwała budżetowa,
c) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie

sprawozdawczości budżetowej odrębnie dla budżetu państwa oraz budżetu jednostek
samorządu terytorialnego.

20. Sprawozdania finansowe to:

a) planowane dochody i wydatki budżetu na przyszły rok,
b) zestawienie aktywów i pasywów dotyczące tych wartości, które wpłynęły na wynik

budżetu, w minionym roku, a także tych które będą miały wpływ na budżet w roku
następnym lub kolejnych latach,

c) informacje o dotacjach.

21. Podstawowymi trybami udzielania zamówień publicznych są:

a) przetarg, negocjacje, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę, aukcje

elektroniczne, konkurs,

b) ogłoszenia w prasie,
c) ogłoszenia w Internecie.

II. Test z luką
1. W jednostce budżetowej wykonującej plan dochodów i wydatków budżetowych

dotyczących rozdziału 75 405 otrzymane od dysponenta wyższego stopnia środki
budżetowe przeznaczone na wydatki zaksięgujemy na koncie ……. po stronie ……….i na
koncie …….. po stronie……

2. Ostateczne rozliczenie wyniku finansowego gospodarstwa pomocniczego w księgach

nowego roku, pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego księguje się na koncie
………..

3. Ostateczną wpłatę do budżetu w zakładzie budżetowym ustalamy odejmując od

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

faktycznego stanu środków obrotowych na koniec roku
………………………………………………….

4. Wynik finansowy jednostki budżetowej ustala się na koniec roku na koncie

………………….

5. W jednostce budżetowej dochody budżetowe przelane do budżetu zaksięgujemy na

koncie……..po stronie………

6. Saldo konta 223 „Rozliczenie wydatków budżetowych” ulega likwidacji po

………………………………………………………………………………………………

7. Do ewidencji dochodów i wydatków jednostki budżetowej służy konto …………….
8. W urzędzie jednostki samorządu terytorialnego do ewidencji gotówki, którą podatnicy

regulują swoje zobowiązania podatkowe służy konto……………..

9. Fundusze, rezerwy, wynik finansowy księgujemy w rachunkowości budżetowej na

kontach zespołu ……..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

I. Test wyboru
Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1 a b c

2 a b c

3 a b c

4 a b c

5 a b c

6 a b c

7 a b c

8 a b c

9 a b c

10 a b c

11 a b c

12 a b c

13 a b c

14 a b c

15 a b c

16 a b c

17 a b c

18 a b c

19 a b c

20 a b c

21 a b c

Razem punktów za część I

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. Test z luką
Uzupełnij zdania

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

23
24
25

27
28
29
30

Razem punktów za część II

Test II – test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rachunkowość
budżetowa”

Ewidencja dochodów i wydatków, przychodów i kosztów w jednostkach sektora
finansów publicznych.

Test składa się z 21 zadań, z których:
- zadania:1, 2 ,3 , 5, 7,10,11 ,12, 13, 14, 15, 16 ,17 , 19, 20, 21 są z poziomu podstawowego,
- zadania: 4, 6, 8, 9, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Zestaw zadań testowych składa się z:
- części I - 10 zadań typu prawda-fałsz,
- części II – 11 zadań otwartych z luką.
Zadania testu prawda –fałsz polegają na ocenie, czy wartość logiczna poszczególnych zdań
jest prawdą czy fałszem jest prawdziwe. Uczniowie wpisują literę P, gdy jest to zdanie
prawdziwe i literę F, w przypadku zdania fałszywego.
W zadaniach z luką uczeń w miejsce kropek wpisuje prawidłowe wyrażenie, czyli uzupełnia
zdanie, aby było zgodne z prawdą.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź części I i II uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub
jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
− dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
− dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Klucz odpowiedzi:

Część I
1. P, 2. P, 3. F,4. P, 5. P, 6. F, 7. P, 8. F, 9. F, 10. P,

Część II
11. kasowej. 12. memoriałowej 13. nie powinno wykazywać 14. wyciągi bankowe
15. wypłaty pieniężne oraz wartości świadczeń w naturze z tytułu wynagrodzeń
16. przypisane 17. nieprzypisane 18. ewidencję szczegółową wg dłużników 19. 860 „Wynik
finansowy” 20. paragrafy 21. karty dochodów.

Plan testu

zadania

Cel operacyjny

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

wskazać konto ewidencji dochodów i wydatków
budżetowych

A P

określić sposób ewidencji zrealizowanych przez
jednostkę budżetową dochodów budżetowych

B P

określić sposób ewidencji zrealizowanych przez
jednostkę budżetową wydatków budżetowych

B P

zinterpretować co wpływa na wartość funduszu
jednostki

C PP

określić analitykę wydatków jednostek budżetowych

zdefiniować konta zespołu 8 i 7

wskazać podstawę ewidencji kosztów i wydatków
zakładu budżetowego

A P

zinterpretować zasady ewidencji kosztów w
gospodarstwie pomocniczym

zdefiniować zasadę memoriałową C

10.

wskazać przychody zakładów budżetowych

11.

określić zasadę liczenia dochodów i wydatków
budżetowych

12.

określić zasadę liczenia przychodów i kosztów
budżetowych

13.

ustalić stan konta 130 na koniec roku budżetowego B

14.

wymienić w oparciu o jakie dokumenty dokonuje się
zapisów na koncie 130

15.

określić zakres ewidencji konta 231

16.

zidentyfikować pojecie dochodów przypisanych

17.

zidentyfikować pojecie dochodów nieprzypisanych

18.

zdefiniować ewidencję analityczną konta 221

19.

wskazać sposób zamknięcia konta 700

20.

ustalić podziałkę klasyfikacji budżetowej dla
ewidencji analitycznej konta 750

21.

określić sposób ewidencji dochodów budżetowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym i wyjaśnij im, czemu ma służyć przeprowadzany pomiar dydaktyczny.

2. Przygotuj po jednym zestawie zadań testowych i jednej karcie odpowiedzi dla każdego

ucznia.

3. Omów rodzaje zadań użytych w zestawie zadań testowych i sposób udzielania

odpowiedzi, oraz zasady punktowania poprzez odczytanie instrukcji dla ucznia.

4. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielenie odpowiedzi.

5. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości) oraz
zwróć uwagę na samodzielność rozwiązywania testu.

6. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

sprawiły uczniom największe trudności.

10. Ustal przyczyny słabo ukształtowanych przez uczniów umiejętności.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

12. Czas przeznaczony na przeprowadzenie sprawdzianu 45 minut, w tym czas na udzielanie

odpowiedzi 30 minut.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

A. CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonych kartach odpowiedzi.

B. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
1. Zestaw zadań testowych zawiera 21 zadań w tym:

a) 10 zadań typu prawda-fałsz,
b) 11 zadań otwartych z luką.

2. Zadania testu prawda – fałsz polegają na stwierdzeniu, czy jest to prawda czy nie. Jeśli

zdanie uznasz za prawdziwe wpisz w karcie odpowiedzi literę P,jeżeli według Ciebie
zdanie jest fałszywe – wpisz literę F.

3. W przypadku pomyłki, błędną odpowiedź zaznacz X i obok ponownie wpisz odpowiedź

prawidłową.

4. Odpowiedzi na zadania z luką powinny być krótkie, sformułowane zwięźle i konkretnie.
5. W zadaniach z luką należy w miejsce kropek wpisać prawidłowe wyrażenie, czyli

uzupełnić zdanie, aby było zgodne z prawdą.

6. Za każdą prawidłową odpowiedź zarówno w teście prawda-fałsz, jak i w teście z luką

otrzymasz 1 punkt, za brak lub błędną odpowiedź 0 punktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność przejdź do następnego pytania,

wrócisz do niego gdy wystarczy Ci czasu.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min

Pracuj samodzielnie i powodzenia!

I. Zdania typu prawda-fałsz

1) Dochody i wydatki ewidencjonowane są na koncie 130 „Rachunek bieżący jednostek

budżetowych”.

2) Do ewidencji rozliczenia zrealizowanych przez jednostkę budżetową dochodów

budżetowych służy konto 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych”.

3) Do ewidencji rozliczenia zrealizowanych przez jednostkę budżetową wydatków

budżetowych służy konto 101 „Kasa”.

4) Salda kont 222 „Rozliczenie dochodów budżetowych” i 223 „Rozliczenie wydatków

budżetowych” mają wpływ na wartość funduszu jednostki.

5) Analityka wydatków jednostek budżetowych jest prowadzona na kartach wydatków

i rejestrze wydatków.

6) Konta zespołu 8 służą w jednostce budżetowej do ewidencji przychodów i kosztów ich

uzyskania.

7) Koszty i wydatki zakładu budżetowego księgowane są w układzie klasyfikacji

budżetowej.

8) Gospodarstwo pomocnicze nie może stosować tylko rodzajowej ewidencji kosztów.
9) W jednostkach budżetowych wykonanie budżetu przebiega według zasady

memoriałowej

10) Przychody zakładów budżetowych to głównie przychody własne i dotacje.

II. Test z luką
11. Dochody i wydatki budżetowe są liczone zgodnie z zasadą …………………
12. Przychody i koszty liczone są według zasady ……………………………..
13. Na koniec roku konto 130 …………………………………………….salda.
14. Zapisów na koncie 130 dokonuje się w oparciu o ………………………………
15. Na koncie 231 ewidencjonowane są ……………………………………............

..............................................................................................................................

16. Dochody ………………….. ujmowane są najpierw na kontach należności od osób

fizycznych lub prawnych w wysokości wynikającej z odpowiedniego dokumentu
księgowego np. faktury, decyzji administracyjnej.

17. Dochody ………………….. to dochody, które ujmowane są w ewidencji przychodów w

momencie zapłaty i są ewidencjonowane na podstawie dokumentu potwierdzającego
wpłatę np. odsetki bankowe.

18. Do konta 221 należy prowadzić ewidencję …………………………………………,

zgodnie z klasyfikacją budżetową.

19. Na koniec roku saldo konta 700 przenosi się na konto………………………………. i

konto nie wykazuje salda.

20. Do konta 750 należy prowadzić ewidencję analityczną według podziału klasyfikacji

budżetowej z podziałem na …………………………

21. Do ewidencji dochodów budżetowych służą ………………………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

I. Test prawda-fałsz
Wpisz F-fałsz, P-prawda.

zadania

Odpowiedzi

P/F

Punkty

Razem punktów za część I

II. Test z luką
Uzupełnij zdania

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

Razem punktów za część II

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Potoczny K., Rachunkowość budżetowa, eMPi

, Poznań 1996

2. Winiarska K., Wołoszyn A. J., Rachunkowość budżetowa, ABC, Warszawa 2004.
3. Zysnarska A., Rachunkowość sektora finansów publicznych, ODDK, Gdańsk 2002.
4. Gajoch A., Nowa klasyfikacja budżetowa, „Finanse Komunalne” 2000, nr 1
5. Rachunkowość budżetowa, praca zbiorowa , Buchalter 2002
6. Ustawa o finansach publicznych z dnia 26 listopada 1998r. (t. jedn. Dz. U. z 2003 r.

nr 15, poz. 148 z późn. zm.)

7. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000r. (Dz. U. nr 122, poz

1333)

8. Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 68, poz. 634
z późn. zm.)

9. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2001r. w sprawie szczegółowej

klasyfikacji dochodów i wydatków (Dz. U. nr 59 poz. 688 z późn. zm.)

10. Ustawa o rachunkowości z dania 29 września 1994 r. (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. nr 76, poz.

694 z późn. zm.)

11. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie zasad

rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat (Dz. U. nr 50,
poz. 511 z późn. zm.)

12. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych

zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek
samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.
(Dz. U. nr 153, poz. 1752)

13. Ustawa o podatku od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992r. (t. jedn. Dz. U. z 2000r. nr

54, poz. 654 z późn. zm.)

14. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001r. w sprawie sprawozdawczości

budżetowej (Dz. U. nr.24, poz. 279 z późn. zm.)

15. Ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10 czerwca 1994 r. (t. jedn. Dz. U. z dnia

2002 r. nr 72, poz. 664 z późn. zm.)

16. Ustawa Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. nr 137, poz.926 z póż.

zm.)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 Prowadzenie rachunkowości budżetowej
10 Prowadzenie rachunkowości budżetowej
10 Prowadzenie rachunkowosci bu Nieznany
Prowadzenie rachunkowości budżetowej
Prowadzenie rachunkowości budżetowej
RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA 13 10 2012
Prowadzenie rachunkowości jednostek organizacyjnych nie prowadzących działalności gospodarczej
13 Prowadzenie rachunkowosci je Nieznany (2)
umowa prowadzenie rachunku biezacego
www.wsb2.pl rb egzamin 20122013 wsb, wsb gda, rachunkowosc budzetowa zysnarska
zasady prowadzenia rachunkowosci wraz z metodami wyceny aktywow i pasywow oraz ustaleniem wyniku fin
10 Prowadzenie sesji
Rachunkowość budżetowa, Administracja- wykłady
rachunkowosc budzetowa, Zarządzanie studia licencjackie, rachunkowość
18 Prowadzenie rachunkowosciid Nieznany (2)
10 Prowadzenie wypieku ciastaid Nieznany (2)
10 Prowadzenie dokumentacji finansowej 2
Aktualnosci rachunkowosci budzetowej wydanie listopad 2014 r e 55l7
Aktualnosci rachunkowosci budzetowej wydanie kwiecien 2014 r e 55gr

więcej podobnych podstron