background image

21.12.2014r 

 

Historia Bezpieczeństwa Wewnętrznego 

 

Wybuch II wojny Światowej. Polska została podzielona na zachodnią część okupowaną przez Hitlera. Część 

ziem (Wielkopolska, Małopolska i Śląsk ) zostały włączone do 3 Rzeszy. Pozostałe tereny pod okupacją 

niemiecka utworzyły generalne gubernatorstwo. 

Wschód polski został oddany pod okupację ZSRR, które zaproponowano ludności dołączenie do dwóch 

nowopowstałych republik radzieckich (białoruska i ukraińska)  

Zarówno Rzesza jak i ZSRR uważały zgodnie iż kraj taki jak Polska należy zlikwidować z mapy świata. 

 

Okupacja niemiecka 

We wrześniu ewakuowało się z Warszawy ministerstwo obrony i rząd centralny. Uciekli na Lubelszczyznę. 

Policja nie sprawdziła się na froncie obrony w trakcie ataku rosyjsko-niemieckiego. Bardzo duży opór Rosjanie 

spotkali się z jednostkami straży pogranicza – odegrali bardzo istotną rolę jednak nie mieli szans ze względu na 

nierówność sił.  

Tylko ok. 10 tysięcy policjantów nie ewakuowało się z Warszawy – komendant warszawski, Marian 

Kozielewski nie wydał rozkazu do ewakuacji. Hans Frank został wyznaczony jako główny gubernator. Wydano 

rozkaz aby polscy policjanci zgłosili się do pracy, pod karą śmierci i z tych szeregów utworzyli Polish Police. 

Były to służby prewencyjne podlegające policji niemieckiej (miała być organizacją pomocniczą) Oficer policji w 

Polsce był odpowiedzialny za swój dystrykt, nie było wyższej funkcji bo Niemcy bali się żeby nie powstał żaden 

bunt ani konspiracja w policji polskiej. Niemcy zlikwidowali wszystko co polskie z wyjątkiem policji. Doradcą 

do spraw policyjnych był Keller, który doradzał gubernatorowi i przekonał go, że polska policja jest bardzo 

dobrze wyszkolona i pomoże utrzymać porządek w państwie. Niemcy stosowali takie sposoby we wszystkich 

okupowanych krajach. Policja polska została posądzona o kolaborację z policją niemiecką, jednak należy 

pamiętać, że policjanci byli zmuszani do wstąpienia do Polish Police, i niektórzy prowadzili propagandę 

podziemną. Po wojnie władza komunistyczna powołała komisję weryfikacyjną, którzy mieli ocenić takich 

funkcjonariuszy.  

 

Eksterminacja elit politycznych i intelektualnych państwa Polskiego, aby zniszczona Polska nie mogła podnieść 

się z gruzów. 

 

Okupacja Sowiecka 

Wszyscy przedstawiciele II RP muszą zostać usunięci. Nie mogą przeżyć bo będą zagrożeni dla władzy 

sowieckiej. Zwłaszcza policja była eksterminowana bo była narzędziem władzy burżuazyjnej. Straż graniczna, 

służby więzienne, przedstawiciele administracji i innych władz. Wszyscy byli eksterminowani. Zaczęto tworzyć 

tymczasowe więzienia i tam trafiali Ci którzy byli zagrożeniem dla władzy sowieckiej. Grupy NKWD miały 

listy dzięki której wiedzieli kogo należy eksterminować. Po wojnie osoby zatrzymane w tymczasowych 

więzieniach były wywożone do obozów na wschód. Obozy nie były przygotowane na przyjęcie więźniów. W 

background image

listopadzie/grudniu dopiero zostały zorganizowane i tam byli wywożeni więźniowie. Obozy główne: Kozielsk, 

Ostaszków, Starobielsk. 

Starobielsk był nazywany obozem wojskowym. Ostaszków był nazywany obozem policyjnym bo 4/6 tysięcy to 

byli policjanci. Adoptowane budynki prawosławnego klasztoru i przystosowany do tego żeby stanowił 

obóz/więzienie dla polskiej policji. Obozy funkcjonowały do kwietnia 1940r. W tym okresie Niemcy i Rosja 

bardzo silnie ze sobą współpracowały. Mieli układ i przekazywali sobie więźniów, Rosja chciała od Niemców 

zdrajców, a Niemcy od Rosjan ludzi którzy mieli niemieckie pochodzenie i byli przetrzymywani w więzieniach. 

W styczniu zwalniali małoletnich z obozów. W obozach nie było silnych represji, ale nocne przesłuchania.  

Sowieci mieli bardzo dużą wiedzę na temat więźniów, bo akta polskie dostawały się w ich ręce. Przesłuchania 

trwały do marca. 5 marca 1940 roku (Szef NKWD resortu bezpieczeństwa Belia podpisał notatki dotyczące osób 

będących w obozach i likwidację tych obozów) likwidacja obozów i wyrok śmierci na więźniach. Każdy obóz 

dostał inne miejsce w którym więźniowie byli eksterminowani. Powstały listy wywozowe do miejsc 

eksterminacji z wyznaczonymi datami i danymi osobowymi wywożonych więźniów. Z Kozielska wywożeni byli 

na Ukrainę, Z Ostaszków do miejscowości Twer (kiedyś Kalimin) Ze Starobielska do Katynia (ośrodek 

wczasowy NKWD). Zachowywali z pełną konspirację. Wywożeni więźniowie myśleli, że wracają do domu, że 

zostaną wypuszczeni. Do każdego z miejsc eksterminacji przyjeżdżali oprawcy, którzy mieli wykonać 

egzekucję. Wprowadzano jeńców do wygłuszonych piwnic, zarzucali płachtę żeby nie było rozbryzgów krwi, a 

zwłoki zarzucali na samochody i wywozili do zbiorowych mogił. Rosjanie nie mieli możliwości przerobić 200 

osób w tej „fabryce śmierci” i zmniejszyli listę na 100osób/noc. Eksterminacje zakończyły się pod koniec 

czerwca 1940 roku. Nadzorca „fabryki śmierci” popełnia samobójstwo po zakończeniu operacji eksterminacji. 

Zastępca szefa NKWD generał Tokariew opowiedział oficerom śledczym i prokuratorom polskim w trakcie 

przesłuchania w latach 1990 o obozach i eksterminacjach. Policjant był największym wrogiem Rosjan. O 

Katyniu dowiedziano się w 1943roku od mieszkańców. Rosjanie korzystali z broni niemieckiej dlatego 

pierwotnie zbrodnie katyńskie miały być zrzucone na Niemców. Współpraca rosyjsko-niemiecka trwała od 1918 

roku. Niemcy ujawnili zbrodnie Katyńskie i wtedy ukazały się pierwsze listy katyńskie. Zginęło do 10 tysięcy 

policjantów. Rodziny policjantów nie wiedziały o losach swoich bliskich. Internowani mogli wysyłać kartki do 

bliskich. Ostatnie listy zostały wysłane w styczniu.  

Ochron Berlinga składała się z byłych policjantów.   

 

Podziemne państwo Polski. W podziemiach przez całą okupację funkcjonowało państwo. Wszelkie instrumenty 

tego państwa działały i współpracowały z nimi osoby z Polish Police.  

 

Bezpieczeństwo po roku 1944 

 

Kto ma silę ten ma argumenty i rządzi. Niemcy i Austria zostały podzielone na landy. 15 sierpnia 1944 roku 

władze rozwiązały przedwojenną policję, jako powód podali kolaborację z Niemcami. Była to fikcja, bo nie 

można rozwiązać tego co nie istnieje od 1939 roku. W efekcie rozwiązana została polska policja guwernancka. 

Utworzyli nowy system BW. Policja posługuje się przemocą fizyczną i militariami, wywołując strach.  

1) Odchodziło się od tradycyjnej funkcji policji, czyli dbania o porządek i bezpieczeństwo obywateli.  

2) Policja była bardziej zmilitaryzowana, policja o charakterze typowo wojskowym. 

background image

3) Granica nabiera charakteru politycznego. Trzeba pilnować granic żeby nikt nie uciekł z kraju. 

4) Niby wojna, przygotowania do III wojny ŚW. Formacje graniczne mają być formacjami wojskowymi.  

Zaczęto tworzyć stalinowski system bezpieczeństwa. Brak zasad jest jedyną zasadą. Najpierw powstawały 

organizacje/urzędy, a później dopiero dokumenty regulujące ich funkcjonowanie. Istotne było to że milicja 

obywatelska walczyła z opozycją. Krajowa rada narodowa wydała dekret o milicji, ale spostrzegli, że w 

dokumencie jest za dużo wpływu obywateli na milicję i ustawa nigdy nie weszła w życie. Milicja zaczęła działać 

w lipcu ale dopiero przepisy zostały wprowadzone 7 października 1944roku. Pierwszym komendantem 

milicyjnym był Franciszek Juźwiak pseudonim Witold. Każdy następny nie miał żadnego znaczenia 

politycznego. W latach 50 ludzie nielegalnie opuszczali granice Polski, uciekali do Berlina lub na 

Czechosłowację a potem na Wschód na tereny strefy wpływów Amerykańskich. 

Formacje wojskowe miały zawsze wojska wewnętrzne KBW które 1956 przekształciły się w jednostki 

nadwiślańskie. Śmierć Stalina była jednym z powodów tych przekształceń, ponieważ Chruszczow zakończył 

przejmowanie władzy w 1956roku. (demontaż stalinowskiego układu politycznego) 

 

Zlikwidowano Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. 

Odbudowano ministerstwo spraw wewnętrznych pod których podlegała milicja 1954r 

W 1956 zlikwidowano wszystkie urzędy bezpieczeństwa które zostały włączone w służby MSW 

ZOMO – powstaje po wydarzeniach poznańskich w 1956 roku -  

Powstaje biuro techniki kryminalistycznej 

Specjalizacja milicji do przestępstw gospodarczych – afera mięsna w 1960roku. Polska gospodarka, która była 

zniszczona po wojnie nie miała problemu z zaopatrzeniem. Dopiero później pojawiły się problemy z 

zaopatrzeniem. Oskarżeni w aferze mięsnej ponieśli karę. Dyrektor został wyrok śmierci. Znaleźli kozła 

ofiarnego. Gomułka propagandował  zaistniałą sytuację na swoje potrzeby. Kartki na zaopatrzenia zostały 

zrzucone na aferę mięsną.  

Policja się unowocześniała, powstawały nowe organy na potrzeby walki z przestępczością. 

 

6 kwietnia 1990 rok 

Uchwała o policji 

Uchwała o urzędzie ochrony państwa 

Uchwała o urzędzie ministra spraw wewnętrznych 

 

Urząd ochrony państwa (UOP) powstała od podstaw bo poprzednia organizacja została całkowicie rozwiązana. 

Funkcjonariusze, którzy chcieli tam pracować najpierw byli weryfikowania, a dopiero później mogli starać się o  

pracę.  

Pierwszy komendant centrum szkolenia policji obywatelskiej był Jan Płotnicki. 

Urząd ministra spraw wewnętrznych – jest to funkcja cywilna, polityczna. Nadzór i kontrola cywilna, a nie jak 

wcześniej wojskowi.