WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI
TRANSPORTU
MGR KATARZYNA ŁOGWINIUK
2
3
Wskaźniki efektywności transportu
Wprowadzenie
Istota tworzenia wskaźników
(wykorzystania majątku)
ocena funkcjonowania systemu
transportowego – diagnoza stanu
aktualnego
księgowość (amortyzacja, zarząd, itp.)
porównanie do konkurentów, ang.
benchmarking
słabe vs. mocne strony systemu
poszukiwanie sposobów i obszarów
poprawy
4
5
6
7
WSKAŹNIKI TECHNICZNO –
EKSPLOATACYJNE POJAZDU
9
Wskaźniki techniczno – eksploatacyjne pojazdu
Wskaźniki techniczno –
eksploatacyjne pojazdu
Wskaźnik
wykorzystania taboru
Wskaźnik
wykorzystania
przebiegu
Wskaźnik
wykorzystania
ładowności
Odnoszący się
do czasu
Odnoszący się do
przebiegu i ładowności
10
Współczynnik wykorzystania taboru – stosunek liczby dni pracy samochodu
do całkowitej liczby dni w rozpatrywanym okresie
Współczynnik wykorzystania
czasu pracy
taboru – stosunek czasu pracy
pojazdu bez postojów do całkowitego czasu inwentarzowego
Współczynnik wykorzystania przebiegu – stosunek przebiegu samochodu z
lądunkiem do całkowitego przebiegu samochodu w rozpatrywanym okresie,
Współczynnik wykorzystania ładowności pojazdu – stosunek masy
przewiezionego ładunku do ładowności samochodu
Współczynnik wykorzystania przebiegu pojazdu
12
Współczynnik wykorzystania przebiegu Qp
wskaźnik określający stopień wykorzystania ogólnego
przebiegu pojazdu lub taboru na jazdę ładowną.
Wykorzystanie przebiegów powrotnych jest na krótkich
odległościach przewozu na ogół niemożliwe, toteż na
wysokość tego wskaźnika wpływa w dużej mierze odległość
przewozu oraz organizacja pracy przewozowej i spedycji.
Przy przewozach jednokierunkowych (bez wykorzystania
przebiegu powrotnego) wskaźnik wykorzystania przebiegu
jest przeważnie mniejszy niż 50% ponieważ straty
spowodowane niewykorzystaniem przebiegu powrotnego
powiększają się o tak zwane przebiegi zerowe
(podstawienie pojazdu pod załadunek i powrót pojazdu do
zajezdni lub garażu po wykonaniu pracy).
13
Współczynnik wykorzystania przebiegu Qp
stosunek drogi przebytej przez środek
transportu z lądunkiem (V) do całkowitej drogi
przebytej (Vc) w rozpatrywanym okresie
Współczynnik wykorzystania ładowności pojazdu
15
Terminologia w sferze transportowej
Ładunek – towary (przedmioty przewozu),
Jednostka ładunkowa – ilość ładunku zestawionego
w jedną całość z wykorzystaniem pomocniczych
środków wiążących lub urządzeń transportowych,
Naładunek – umieszczenie ładunku na środku
transportowym
16
Przestrzeń ładunkowa
Dopuszczalna masa całkowita (dmc.) – według kodeksu drogowego
największa, określona właściwymi warunkami technicznymi, masa
pojazdu, obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do
poruszania się po drodze.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 31 grudnia
2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu
ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z dnia 26 lutego 2003 r.)
17
Wskaźniki efektywności transportu
Wielkość przewozów towarów
(tony), ustala się jako sumę masy wszystkich
przesyłek przyjętych do przewozu. Wielkość przewozów ładunków równa się
więc odpowiednio sumie masy przesyłek przyjętych do przewozu
bezpośrednio od nadawców ładunków do odbiorcy.
Przy obliczaniu ww. wielkości należy stosować następujące zasady:
w przypadku przewożenia ładunków w opakowaniach za masę przesyłki
przyjmuje się jej całkowitą masę, a więc sumę mas właściwego ładunku i
masy jego opakowania (tary);
w przypadku przewożenia ładunków w kontenerach masę tych kontenerów
wlicza się do wielkości przewozów ładunków;
masę kontenerów przewożonych w stanie próżnym wlicza się również do
wielkości przewozów ładunków.
18
Wskaźniki efektywności transportu
Wykorzystanie zdolności przewozowej określa się za pomocą
wskażników wyrażających proporcję wielkości wykonanych przewozów
i zdolności przewozowej.
Wskaźnik wykorzystania zdolności przewozowej [t]
W
t =
T
prz /
T
zp
T
prz – tony przewiezione rzeczywiście
T
zp – tony zdolności przewozowej
Wskaźnik wykorzystania zdolności przewozowej w pasażerach [p]
W
p =
L
ppp /
L
maxp
L
ppp – liczba przewiezionych pasażerów,
L
maxp – liczba pasażerów, którą można przewieżć przy pełnym wykorzystaniu
zdolności przewozowej
Wskaźniki wykorzystania taboru
20
Współczynnik wykorzystania
czasu pracy
pojazdu
stosunek czasu pracy pojazdu bez postojów do całkowitego czasu
inwentarzowego.
Wwp <0,1>
Zad.
Średniej wielkości przedsiębiorstwo transportowe dysponuje jednym pojazdem
dostawczy. Pod koniec każdego kwartału analizowany jest stopień
wykorzystania pojazdu. Oblicz współczynnik wykorzystania pojazdu.
Przeanalizuj wynik
.
czas pracy pojazdu: 901 godzin
całkowity czas inwentarzowy: 1258 godzin
21
Współczynnik gotowości technicznej (Wgt)
określany jest dla ustalonego przedziału czasu, zarówno dla
pojedynczego pojazdu, jak i dla całego taboru.
Współczynnik Wgt jest miarą gotowości technicznej pojazdu
/ taboru mówiącą o tym,
jakie jest prawdopodobieństwo,
że w dowolnej chwili tabor będzie gotowy do
wykorzystania
.
Współczynnik ten
świadczy
również
o racjonalności
polityki gospodarowania taborem
, wyrażonej proporcją
pomiędzy czasem użytkowania i obsługiwania taboru.
Optymalna wartość tego wskaźnika kształtuje się na
poziomie 80-85%.
22
Współczynnik gotowości technicznej taboru
stosunek
czasu użytkowania
pojazdu do całkowitego czasu inwentarzowego.
Wgt <0,1>
Zad.
Średniej wielkości przedsiębiorstwo transportowe dysponuje jednym pojazdem
dostawczy. Pod koniec każdego kwartału analizowany jest stopień gotowości
pojazdu. Oblicz współczynnik gotowości technicznej pojazdu.
Przeanalizuj
wynik
.
czas użytkowania środka transportowego: 189 godzin
całkowity czas inwentarzowy: 258 godzin
23
24
Współczynnik wykorzystania środka transportu
Współczynnik syntetyczny i jest określony iloczynem
współczynnika nośności (
wskaźnik wykorzystania zdolności
przewozowej
) i współczynnika przebiegu pojazdu
Qw = Qp *
W
t
//----------------------------------------……---------------------------.--------
Wt = Tprz / Tzp (
wskaźnik wykorzystania zdolności przewozowej
)
Tprz – tony przewiezione rzeczywiście
Tzp – tony zdolności przewozowej
//------------------------------------------------
stosunek drogi przebytej przez środek transportu z lądunkiem (V) do
całkowitej drogi przebytej (Vc) w rozpatrywanym okresie
25
Współczynnik wykorzystania środka transportu
Wartość wykorzystania taboru powinien
kształtować się na poziomie 70% do 80%.
26
Zad:
Jeżeli samochód ciężarowy o nośności 4 t przewiózł w określonym czasie 90 t
towaru wykonując 30 jazd z ładunkiem na trasie 2880 km, a całkowita droga
wyniosła 3600 km, to ile wynoszą poszczególne wskaźniki ?
Wsp. nośności = (90 t / 4t * 30) = 0,75
Wsp. przebiegu = 2800 / 3600 = 0,8
Wsp. wykorzystania środka transportowego = Qw = 0,75 * 0,8 = 0,6
CZASY PRACY POJAZDU
28
średni dobowy czas pracy
iloraz czasu pracy w godzinach (t) i dni pracy (dp). Wysoki wskaźnik Td
może rekompensować straty wynikające z niskiego wskaźnika "A„(wskaźnik
wykorzystania taboru). Może być bowiem w pełni uzasadnione posiadanie
pojazdu, który pracuje tylko przez 60% dni w roku, ale za to średnio po
16 godzin. Dlatego też wskaźniki A i Td należy analizować łącznie.
Śtp= t / dp
t - czasu pracy w godzinach,
dp – dni pracy
Zad: Przedsiębiorstwo transportowe posiada dwa samochody, które w ciągu
dwóch dni przepracowały łącznie 20 godz. Jaki jest średniodobowy czas
pracy pojazdów?
Średnio, każdy samochód pracował ??? Godz.
ORGANIZACJA
EKSPLOATACJI POJAZDÓW
SAMOCHODOWYCH
30
Wskaźniki efektywności transportu
Praca przewozowa
Wielkości pracy przewozowej (tonokilometry) wykonywanej przy przewozie
towarów oblicza się jako sumę iloczynów masy poszczególnych przesyłek
przewiezionych w wagonach towarowych/ samochodach ciężarowych i
odległości ich przewozu.
Zad
Pracownik hurtowni zawiózł towar o ciężarze 10,2 [t] do odbiorcy w kraju
na trasie Warszawa – Białystok – 190 [km]. Oblicz ile wynosi wykonana
praca przewozowa.
31
Oferowana praca przewozowa (max praca przewozowa)
Iloczyn liczby km przebiegu zarobkowego * max
pojemność samochodu
Qo = L * qmax
32
Współczynnik wykorzystania pracy przewozowej
W
pp
= Q
l
/ Q
cal
v
l
– praca przewozowa
v
poj
– całkowita praca przewozowa
<1;0>
33
Zadania: ładowność pojazdu i przestrzeni ładunkowej
Współczynnik wykorzystania
przestrzeni ładunkowej
pojazdu: w
vp
= v
l
/ v
poj
v
l
– objętość ładunku
v
poj
– objętość przestrzeni bagażowej
<1;0>
Wskaźnik wykorzystania
ładowności
: w
ł
= m
ł
/ l
poj
m
ł
– masa ładunku (ciężar przewożonego ładunku)
l
poj
– ładowność maksymalna pojazdu
Zad 1: Dana jest - objętość naczepy [m3] = 100,04m3; objętość
przewożonego ładunku = 91,3 m3. Oblicz
wskaźnik wykorzystania
przestrzeni ładunkowej
pojazdu.
Zad 2: Dana jest – ciężar przewożonego ładunku 23843 [kg]; ładowność
naczepy 29123 kg. Oblicz
wskaźnik wykorzystania ładowności
pojazdu.
EFEKTYWNOŚĆ POJAZDU
/ TABORU
35
Wozokilometr
jednostka miary długości drogi (km) wykonanej
przez środki transportu (wozy) w określonym czasie
(np. doby, miesiąca, roku, wybranego kursu itp.).
Przykład: Dana autobusowa linia komunikacyjna transportu miejskiego ma
trasę długości 10 km, która jest obsługiwana przez 2 autobusy (wozy), z
których każdy wykonuje na dobę po 36 kursów.
10 km · 36 kursów = 360 km
360 km · 2 wozy = 720 wkm
Dobowa długość drogi tej linii wynosi 720 wozokilometrów.
36
Wozodzień
Jednostka czasu pracy (dzień) wykonanej przez
środki transportu (wozy) w określonym czasie (np.
doby, miesiąca, roku, wybranego kursu itp.).
100 wozodni (1 wóz * 100 dni)
100 wozodni (100 dni * 1 dzień)
37
38
Efektywność pojazdu / taboru
Wartości wskaźników: EF, KW i KT informują nas o
efektywności finansowej
realizowanych przewozów
. Wszystkie mogą być obliczane dla
pojedynczego pojazdu i/lub całego taboru w określonym przedziale
czasu.
Efektywność pojazdu / taboru EF [tkm/wkm]
Koszt wozokilometra KW [zł/wkm]
39
Koszt tonokilometra KT [zł/tkm]
WSKAŹNIKI UMOŻLIWIAJĄCE
OCENĘ ŚRODKÓW
TRANSPORTU
41
Wskaźniki umożliwiające ocenę środków transportu
Prędkość techniczna i eksploatacyjna pojazdu
(średnia prędkość na danym odcinku drogi)
ROZMIESZCZENIE
ŁADUNKU
43
44
Plan rozmieszczenia ładunku w
kontenerze i wybór naczepy
45
Plan rozmieszczenia ładunku w
kontenerze i wybór naczepy
46
47
48
Zad
- (każda osoba przygotowuje zadanie, przynosi wydrukowane zadanie
na ćwiczenia)
Firma Y chce zakupić samochód osobowy klasy średniej o pojemności silnika do 1400 cm
3
. Firma otrzymała
oferty na następujące marki samochodów: Ford Focus, Fiat Punto, Renault Clio, Opel Astra, Skoda Fabia.
Swój wybór firma opiera na sześciu wymiernych kryteriach:
X1 – cena w tys. zł,
X2 – moc silnika w km,
X3 – pojemność bagażnika w dm3,
X4 - Przyśpieszenie w s do osiągnięcia prędkości 100 km/h,
X5 – zużycie paliwa w l na 100 km jazdy,
X6 – bezpieczeństwo jazdy wyrażone liczbą zainstalowanych poduszek powietrznych,
Samochód
x1
x2
x3
x4
x5
x6
Ford Focus,
Fiat Punto
Renault Clio
Opel Astra
Skoda Fabia
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron