„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jadwiga Wiśniewska

Rozliczanie kosztów usług gastronomicznych
341[07].Z4.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci
mgr inż. Grażyna Holdenmayer
mgr Hanna Kawalla



Opracowanie redakcyjne
mgr inż. Małgorzata Pruszyńska



Konsultacja
dr Justyna Bluszcz

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[07].Z4.03,
„Rozliczanie kosztów usług gastronomicznych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik organizacji usług gastronomicznych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Przykładowe scenariusze zajęć

6

5. Ćwiczenia

12

5.1. Popyt i podaż na rynku

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Zasoby majątkowe i kapitały przedsiębiorstwa gastronomicznego

16

5.2.1. Ćwiczenia

16

5.3. Koszty działalności gastronomicznej

19

5.3.1. Ćwiczenia

19

5.4. Kalkulacja cen sprzedaży potraw, napojów, towarów i usług w zakładzie

gastronomicznym

23

5.4.1. Ćwiczenia

23

5.5. Rozliczanie działalności zakładu gastronomicznego

26

5.5.1. Ćwiczenia

26

5.6. Dokumentacja sprzedaży

30

5.6.1. Ćwiczenia

30

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

35

7. Literatura

47

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik organizacji usług
gastronomicznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacji pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od pracy

indywidualnej do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

341[07].Z4

Usługi gastronomiczne

341[07].Z4.01

Promocja usług gastronomicznych

341[07].Z4.02

Realizowanie zleceń na przyjęcia

okolicznościowe i usługi cateringowe

341[07].Z4.03

Rozliczanie kosztów usług

gastronomicznych

341[07].Z4.05

Komunikowanie się w języku obcym

341[07].Z4.04

Podejmowanie i prowadzenie

działalności gospodarczej w zakresie

usług gastronomicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się technologią informacyjną,

−

prowadzić proste obliczenia matematyczne,

−

znać rodzaje zakładów gastronomicznych,

−

charakteryzować strukturę podmiotów gospodarczych branży gastronomicznej,

−

charakteryzować przebieg procesu gospodarczego w zakładach gastronomicznych,

−

scharakteryzować strukturę organizacyjną zakładu gastronomicznego i firmy
cateringowej,

−

określić usługi świadczone przez zakłady gastronomiczne i firmy cateringowe,

−

scharakteryzować specyficzne cechy branży gastronomicznej,

−

określić formy organizacyjno-prawne zakładów gastronomicznych,

−

określić systemy zarządzania zakładem gastronomicznym i firmą cateringową,

−

opracować dokumentację organizacyjną zakładu gastronomicznego,

−

korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się podstawową terminologią ekonomiczną,

−

określić czynniki wpływające na popyt, podaż oraz cenę towarów i usług,

−

określić

składniki

majątku

trwałego

i

obrotowego

w

przedsiębiorstwach

gastronomicznych,

−

określić źródła pozyskiwania kapitału i finansowania działalności przedsiębiorstwa
gastronomicznego,

−

posłużyć się dokumentacją obowiązującą w zakładzie gastronomicznym,

−

dokonać kalkulacji cen gastronomicznych potraw i napojów,

−

dokonać analizy kosztów zakładu gastronomicznego oraz określić czynniki wpływające
na ich poziom,

−

określić formy opodatkowania małych przedsiębiorstw,

−

rozróżnić dokumenty księgowe,

−

sporządzić podstawowe dokumenty dotyczące działalności usługowej zakładu
gastronomicznego,

−

dokonać kontroli dowodów księgowych,

−

scharakteryzować zadania inwentaryzacji,

−

przeprowadzić inwentaryzację,

−

ocenić sytuację ekonomiczno-finansową zakładu gastronomicznego w oparciu
o wskaźniki,

−

zastosować specjalistyczne programy komputerowe do realizacji zadań zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania

Technik organizacji usług gastronomicznych 341[07]

Moduł

Usługi gastronomiczne 341[07].Z4

Jednostka modułowa

Rozliczanie

kosztów

usług

gastronomicznych

341[07].Z4.03

Temat: Zasoby majątkowe jednostki gospodarczej.

Cel ogólny: ukształtowanie umiejętności klasyfikowania zasobów majątkowych jednostki

gospodarczej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeńpowinien umieć:

−

dokonać klasyfikacji zasobów majątkowych,

−

rozróżnić zasoby majątkowe jednostki gospodarczej.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

gra dydaktyczna–układanka,

−

prezentacja,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w parach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

plansze „Podział zasobów majątkowych”,

−

załącznik nr1 „Zasoby majątkowe”,

−

załącznik nr 2 „Zasoby majątkowe spółki z o.o. „Saturn”,

−

pisaki kolorowe lub kredki,

−

kolorowe kartki formatu A4,

−

stanowiska komputerowe z oprogramowaniem, przyłączem internetowym i drukarką,

−

rzutnik multimedialny lub rzutnik do folii,

−

kolorowe karteczki do losowania grup,

−

arkusz papieru formatu A3,

−

nożyczki.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie schematu klasyfikacji aktywów trwałych i obrotowych.
4. Podział na 2 osobowe grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

5. Podanie treści ćwiczenia Restauracja „Mars” w Warszawie posiada zasoby majątkowe

podane w Załączniku nr1, przyporządkuj składniki majątku restauracji do aktywów
trwałych i obrotowych.

6. Rozdanie materiałów gry dydaktycznej: plansze „Podział zasobów majątkowych”,

załącznik nr 1.

7. Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia, wskazanie na możliwość

korzystania z komputera.

8. Wykonanie ćwiczenia: uczniowie w grupach klasyfikują podane składniki zasobów

majątkowych do aktywów trwałych i aktywów obrotowych, następnie układają je według
zasady wzrastającej płynności. Wyniki pracy zamieszczają na arkuszach A4. Arkusze
prezentowane są na forum grupy, porównywane ze sobą. Należy zwrócić uwagę uczniów
na fakt, że aktywa w różnych jednostkach gospodarczych mogą być inaczej
klasyfikowane, np. samochód w restauracji będzie środkiem trwały, a w fabryce
samochodów wyrobem gotowym.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów w ich
realizację i uzyskane efekty, a szczególnie przydatność opracowanych plakatów do
opanowania nowej wiedzy.

Praca domowa
Na podstawie załącznika nr 2 dokonaj klasyfikacji zasobów majątkowych spółki „Saturn”
w Warszawie prowadzącej działalność handlową.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczniowie naklejają kolorowe karteczki na specjalnym arkuszu ze swoją oceną przebiegu
zajęć, organizacji zajęć, zdobytych na zajęciach umiejętności i wiadomości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Załącznik nr 1
Zasoby majątkowe – układanka
Restauracja „Mars” W Warszawie posiada następujące zasoby majątkowe. Przyporządkuj je
do aktywów trwałych i obrotowych zgodnie z zasadą wzrastającej płynności.

Budynek
320 000,-

Kasy fiskalne

3 000,-

Rachunek bieżący

4 500,-

Środki pieniężne

w kasie

4 300,-

Program

komputerowy

1 700,-

Komputer

4500,-

Samochód

dostawczy

150 000,-

Krzesła

2 500,-

Materiały do

pakowania

550,-

Materiały

biurowe

350,-

Maszyny

56 000,-

Samochód

osobowy

50 000,-

Surowce w

magazynie

3 600,-

Należności

od odbiorców

150,-

Stoły

5 200,-

Biurka

500,-

Załącznik nr 2
Spółka z ograniczona odpowiedzialnością „Saturn” prowadząca działalność handlową posiada
następujące składniki majątkowe

Lp.

Składnik majątkowy

Wartość

1.

Budynek

250 000,-

2.

Samochód ciężarowy

0

56 000,-

3.

Samochód osobowy

0

12 000,-

4.

Komputer

00

5 600,-

5.

Towary

300 000,-

6.

Środki pieniężne w kasie

00

7 900,-

7.

Środki pieniężne w banku

0

54 000,-

8.

Kasy rejestrujące

0

36 000,-

9.

Materiały do pakowania

000

540,-

10. Materiały biurowe

000

450,-

11. Program komputerowy

00

1 200,-

12. Biurka

000

450,-

Polecenia do wykonania:

−

przedstaw powyższe składniki majątku w znormalizowanym układzie aktywów,

−

ustal wartość aktywów trwałych i obrotowych,

−

przedstaw typowe różnice i podobieństwa składników majątkowych przedsiębiorstw
prowadzących tylko działalność handlową lub produkcyjną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania

Technik organizacji usług gastronomicznych 341[07]

Moduł

Usługi gastronomiczne 341[07].Z4

Jednostka modułowa

Rozliczanie

kosztów

usług

gastronomicznych

341[07].Z4.03

Temat: Kalkulacja cen sprzedaży potraw, napojów, towarów i usług w zakładach

gastronomicznych.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności kalkulowania cen sprzedaży w zakładach

gastronomicznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić elementy składowe ceny,

−

kalkulować cenę potraw, napojów i towarów z zakładach gastronomicznych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

praca z materiałem drukowanym,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach dwuosobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

receptury.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Omówienie kalkulowania potraw.
4. Realizacja tematu:

−

nauczyciel podaje treść ćwiczenia: Stołówka internatu przygotowała na bieżący dzień
zupę pomidorową z ryżem, rybę smażoną, ziemniaki, surówkę z kapusty i kompot.
Wyszukaj w literaturze receptury na wyżej wymienione potrawy, ustal cenę surowców
i przeprowadź kalkulację posiłku obiadowego w stołówce,

−

nauczyciel objaśnia sposób wykonania ćwiczenia,

−

sposób realizacji ćwiczenia: uczniowie w grupach wyszukują receptury na potrawy
podane w jadłospisie, ustalają ceny surowców i dokonują kalkulacji zestawu obiadowego.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć wskazując na zaangażowanie uczniów w ich
realizację i uzyskane efekty.

Praca domowa
Wyszukaj w literaturze lub Internecie recepturę na ulubioną potrawę i dokonaj jej kalkulacji.
Porównaj ceny gastronomiczne tej potrawy zakładając, że będzie kalkulowana w restauracji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

i stołówce szkolnej. Przyjmij, że restauracja na pokrycie kosztów produkcji stosuje marże
250%.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczniowie naklejają kolorowe karteczki na specjalnym arkuszu ze swoją oceną przebiegu
zajęć, organizacji zajęć, zdobytej na zajęciach wiedzy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Popyt i podaż na rynku

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Obliczanie i interpretowanie wskaźnika elastyczności cenowej popytu:

a) oblicz elastyczność cenową popytu, jeżeli wielkość popytu na koktajl z krewetek spada

ze 120 jednostek do 100 jednostek dziennie przy wzroście ceny koktajlu z 50 do 60
jednostek za porcję,

b) oblicz, o jaki % wzrośnie popyt na lody, jeżeli ich cena spadnie o 30% przy wskaźniku

elastyczności cenowej popytu 2,5.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien opracować instrukcję dla uczniów zawierającą: opis zadania, plan

pracy i podział zadań w zespole oraz harmonogram wykonania projektu i określić termin jego
zakończenia. Należy zapoznać uczniów z techniką pracy metodą projektów i zawrzeć
kontrakt na opracowanie projektu „Badanie rynku zdefiniowanego według towarów
spożywczych” W ramach wykonania projektu uczniowie w zespołach wybierają grupę
towarów spożywczych oferowanych na rynku lokalnym: będą badać ich podaż, zbierać
informacje na temat popytu, systematycznie śledzić ceny i zmiany dochodów, wyznaczać
cenę równowagi wybranych towarów oraz badać jakość obsługi klienta. Na podstawie
zebranych informacji i danych obliczać cenową elastyczność popytu dla wybranych okresów.
Wskazane jest, aby nauczyciel zatwierdził plan projektu.

Proponuje się, aby uczniowie pracowali w zespołach 3-4 osobowych, po dokonaniu

obliczeń zinterpretowali wyniki i wskazali wykorzystanie wskaźników w planowaniu
działalności zakładu gastronomicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować wiadomości w pod kątem treści ćwiczenia,
3) wyszukać w materiale wzór na elastyczność cenową popytu,
4) wykonać obliczenia,
5) dokonać interpretacji wyników,
6) na forum grupy zaprezentować wyniki, ich interpretację.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

praca z tekstem,

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

opis,

−

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt, przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

plansze z wykresem popytu i podaży.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykres popytu i podaży jabłek na jednym układzie współrzędnych. Wskaż

cenę, wielkość popytu i podaży jabłek w stanie równowagi rynkowej. Wykorzystaj
następujące informacje

Cena 1 kg [zł]

Wielkość popytu [kg]

Wielkość podaży [kg]

1,00

900

100

2,00

700

200

3,00

500

400

4,00

300

600

5,00

100

800

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Na podstawie
danych z tabeli narysowali wykres popytu i podaży jabłek, następnie zaznaczyli na wykresie
punkt równowagi rynkowej i odczytali wartość ceny równowagi rynkowej. Należy
przypomnieć uczniom, wyznaczanie ceny równowagi rynkowej jest elementem projektu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) zaplanować tok postępowania,
3) sporządzić układ współrzędnych i nanieść dane z tabeli i narysować wykresy popytu,

podaży,

4) zaznaczyć punkt równowagi rynkowej,
5) odczytać i zapisać ilość zakupionych jabłek i cenę w stanie równowagi,
6) przedstawić na forum grupy wykres i omówić zależność cenowo – popytowo – podażową

w punkcie równowagi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

praca z tekstem,

−

prezentacja,

−

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

plansze z wykresem popytu i podaży,

−

arkusze papieru formatu A3,

−

flamastry w dwóch kolorach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 3

Dochody państwa Kowalskich w miesiącu maju wynosiły 2000 zł i kupowali między

innymi 2 kg polędwicy i 8 kg parówek. Pan Kowalski awansował i otrzymał podwyżkę,
wówczas miesięczny ich dochód wynosił 3000 zł. Po wzroście dochodów nabywają 5 kg
polędwicy i 3 kg parówek. Oblicz wskaźnik elastyczności dochodowej popytu dla polędwicy
i parówek. Określ, jakimi są dobrami dla Kowalskich parówki i polędwica.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. W poradniku
wyszukali wzór na elastyczność dochodową popytu, obliczyli wskaźniki, zweryfikowali
wyniki na forum grupy i przeanalizowali zmiany struktury zakupów dokonanych przez
państwa Kowalskich po zmianie dochodów uwzględniając prawo Engla. W ramach
wykonywanego projektu należy przeprowadzić ankietę wśród klientów dotyczącą preferencji
w zakupach wybranych towarów spożywczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać w materiale wzór na dochodową elastyczność popytu,
3) obliczyć dochodową elastyczność popytu dla polędwicy i parówek,
4) przeanalizować wynik pod kątem znaczenia każdego produktu w rodzinie Kowalskich,
5) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

praca z tekstem,

−

metoda projektów,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 4

W końcu grudnia wzrosła cena rynkowa 1 kg karpia z 10 zł do 15 zł. Przy cenie 10 zł za

1 kg detaliści oferowali na sprzedaż 800 kg karpia dziennie, po wzroście ceny 1300 kg.
Oblicz elastyczność cenową podaży.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. W poradniku
wyszukali wzór na elastyczność cenową podaży, dokonali obliczeń, zweryfikowali
i zinterpretowali wyniki na forum grupy. Należy przypomnieć uczniom o terminowym
złożeniu opracowanych projektów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować wiadomości pod kątem treści ćwiczenia,
3) wyszukać w materiale nauczania wzór na elastyczność cenową podaży,
4) obliczyć elastyczność cenową podaży karpia oraz grupy towarów wybranych w metodzie

projektów,

5) przeanalizować zamiany podaży karpia wywołane zmianą ceny oraz towarów objętych

projektem,

6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

metoda projektów,

−

praca z tekstem,

−

prezentacja,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A3,

−

kolorowe pisaki,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Zasoby

majątkowe

i

kapitały

przedsiębiorstwa

gastronomicznego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw składniki majątku zakładu gastronomicznego w znormalizowanym układzie

aktywów bilansu i ustal wartość aktywów trwałych i obrotowych.

Składniki aktywów i pasywów zakładu gastronomicznego:

−

Surowce

−

4 000,-

−

Środki pieniężne w banku

−

5 000,-

−

Samochód dostawczy

−

35 000,-

−

Towary

−

42 000,-

−

Czeki

−

04 000,-

−

Należności od odbiorców

−

3 000,-

−

Obligacje

−

2 200,-

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
wyszukali w materiale nauczania klasyfikację aktywów, następnie przyporządkowali
poszczególne składniki majątku jednostki gospodarczej i obliczyli ich wartość.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać podział składników majątku przedsiębiorstwa,
3) przedyskutować w grupie, które składniki majątku należą do obrotowych,
4) przyporządkować składniki podane w ćwiczeniu zgodnie ze strukturą bilansu,
5) obliczyć wartość aktywów trwałych i obrotowych,
6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

tekst przewodni,

−

arkusz papieru formatu A3,

−

schemat aktywów przedsiębiorstwa,

−

kolorowe pisaki,

–

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Ustal strukturę kapitałów w przedsiębiorstwach gastronomicznych A i B. Określ,

w którym przedsiębiorstwie struktura jest korzystniejsza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Przedsiębiorstwo A

Przedsiębiorstwo B

Kapitał zakładowy

12 400 zł

55 300 zł

Kredyt 2-letni

25 450 zł

43 200 zł

Zobowiązania wobec dostawców

01 280 zł

05 700 zł

Kapitał zapasowy

09 500 zł

03 450 zł

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
wyszukali w materiale podział pasywów, następnie przyporządkowali poszczególne składniki
pasywów i obliczyli ich wartość.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w materiale nauczania w poradniku dla ucznia podział kapitałów

przedsiębiorstwa,

2) przyporządkować składniki podane w ćwiczeniu,
3) obliczyć wartość kapitałów własnych i obcych,
4) porównać otrzymane wyniki i wskazać przedsiębiorstwo mniej zadłużone,
5) przedstawić na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

schemat pasywów przedsiębiorstwa,

−

kolorowe pisaki,

–

kalkulator.

Ćwiczenie 3

Oblicz wskaźnik szybkości i wskaźnik częstotliwości obrotów wiedząc, że w kwartale

średni stan środków obrotowych wynosi 50 000 zł, a przychód ze sprzedaży 150 000 zł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien zapoznać uczniów

z metodą przewodniego tekstu i techniką realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie
pracowali samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować wiadomości pod kątem treści ćwiczenia,
3) wyszukać w materiale wzory odpowiednich wskaźników,
4) obliczyć wskaźniki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5) dokonać interpretacji wskaźników pod kątem oceny działalności przedsiębiorstwa,
6) przedstawić na forum grupy wyniki ich interpretację.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

–

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.3. Koszty działalności gastronomicznej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz wskaźnik rentowności sprzedaży i rentowności kapitałów własnych zakładu

gastronomicznego, którego sprzedaż usług w ciągu roku wyniosła 52 283 zł. Zakład osiągnął
zysk netto 27 187 zł, a średni stan kapitałów własnych wynosił 84 937 zł. Oceń sytuację
ekonomiczno-finansową firmy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Wskazane jest, by uczniowie samodzielnie wykonali ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować wiadomości pod kątem treści ćwiczenia,
3) wyszukać w materiale nauczania wzór na wskaźnik rentowności sprzedaży oraz wzór na

wskaźnik rentowności kapitałów własnych,

4) obliczyć wskaźniki rentowności,
5) dokonać analizy rentowności zakładu gastronomicznego na podstawie wskaźników,
6) zaprezentować ocenę sytuacji ekonomiczno-finansowej firmy, ocenę oraz wykonanie

ćwiczenia złożyć w teczce – „Koszty działalności firmy”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

instruktaż,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kolorowe pisaki,

−

kalkulator,

−

teczka wiązana lub na gumkę.

Ćwiczenie 2

Ustal zysk netto i brutto z działalności zakładu gastronomicznego na podstawie

następujących danych:

−

przychody ze sprzedaży produktów

−

23 500,00

−

całkowity koszt własny sprzedaży

−

10 358,00

−

pozostałe koszty operacyjne

−

1 240,00

−

koszty finansowe

−

22,00

−

przychody finansowe

−

230,00

−

podatek dochodowy według aktualnej stawki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
wyszukali materiale nauczania schemat obliczania wyniku finansowego jednostki
gospodarczej oraz wyszukali w literaturze lub Internecie stawki podatku dochodowego,
a następnie obliczyli zysk brutto i netto. Efektem pracy powinno być pisemne sprawozdanie
zawierające obliczenia i ocenę działalności firmy, które po sprawdzeniu przez nauczyciela,
uczeń powinien złożyć do teczki – „Koszty działalności gastronomicznej”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować schemat obliczania wyniku finansowego (poradnik, rys. 6 str.24),
3) wyszukać w Internecie aktualne stawki podatku dochodowego z działalności

gospodarczej,

4) obliczyć zysk brutto i zysk netto zakładu gastronomicznego,
5) ocenić działalność firmy,
6) sporządzić sprawozdanie z wykonania ćwiczenia,
7) przedstawić na forum grupy ocenę działalności firmy, sprawozdanie złożyć do teczki

„Koszty działalności gastronomicznej”.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka z elementami wykładu,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

schemat obliczania wyniku finansowego,

−

kolorowe pisaki,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

kalkulator,

−

teczka wiązana lub na gumkę.

Ćwiczenie 3

Dokonaj klasyfikacji kosztów w restauracji według układu rodzajowego kosztów i oblicz

ile wynosiły w miesiącu kwietniu. Zastanów się, jakie czynniki wpływają na ich poziom?

Restauracja w miesiącu kwietniu poniosła następujące koszty:

−

wynagrodzenie brutto dla pracowników produkcyjnych

−

5 279,00 zł

−

usługi transportowe

−

0 153,00 zł

−

koszt wynajęcia lokalu

−

2 000,00 zł

−

koszt zużytych surowców

−

6 982,00 zł

−

koszt reklamy

−

0 250,00 zł

−

wynagrodzenie brutto pracowników administracyjnych

−

3 500,00 zł

−

opłata skarbowa

−

00 50,00 zł

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych.
Efektem pracy powinno być pisemne sprawozdanie z wykonania ćwiczenia, złożone w teczce.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać w materiale nauczania podział kosztów w układzie rodzajowym,
3) dokonać klasyfikacji kosztów,
4) obliczyć poszczególne grupy kosztów rodzajowych restauracji,
5) obliczyć koszty razem poniesione przez restaurację,
6) dokonać analizy wielkości poniesionych kosztów przez restaurację,
7) opracować sprawozdanie z wykonania ćwiczenia,
8) na forum grupy przedstawić efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru formatu A4, przybory do pisania,

−

schemat klasyfikacji kosztów,

−

papier, teczka wiązana lub na gumkę.

Ćwiczenie 4

Dokonaj spisu całego wyposażenia sali lekcyjnej, w której masz zajęcia i wypełnij arkusz

spisu z natury.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
zapoznali się z budową arkusza spisu z natury, ustalili wartość wyposażenia pracowni
i dokonali spisu z natury. Należy zwrócić uwagę uczniów na dokładne, czytelne wypełnienie
dokumentu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia i w literaturze

uzupełniającej (rozdział 7),

2) zapoznać się z arkuszem spisu z natury,
3) określić i przyporządkować role członków komisji do przeprowadzenia inwentaryzacji,
4) wypełnić arkusz spisu z natury zgodnie z zasadami,
5) porównać wypełniony dokument z dokumentami innych grup,
6) oszacować wartość poszczególnych elementów wyposażenia sali,
7) podpisać dokument,
8) przekazać sporządzony dokument do sprawdzenia prowadzącemu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

9) opracować sprawozdanie z organizacji i przebiegu przeprowadzonej inwentaryzacji,
10) złożyć sprawozdanie w teczce - Koszty działalności gastronomicznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

opis.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

arkusz spisu z natury,

−

przybory do pisania,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 5

Na podstawie literatury uzupełniającej i aktów prawnych określ jednostki, które można

zaliczyć do grupy „małych przedsiębiorstw” oraz zaproponuj formę opodatkowania
restauracji wiedząc, że jest prowadzona przez osobę fizyczną i w poprzednim roku uzyskała
przychód netto ze sprzedaży 225 000 zł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w Internecie Ustawę o swobodzie działalności gospodarczej określenie małych

przedsiębiorstw,

2) wyszukać w Internecie ustawy podatkowe i regulujące sprawy podatkowe

rozporządzenia,

3) w ustawach podatkowych wyszukanych w Internecie wybrać informacje o formach

opodatkowania przedsiębiorstw, poszerzyć informacje w literaturze (rozdział 7),

4) przeanalizować zdobyte wiadomości pod kątem treści ćwiczenia,
5) dokonać charakterystyki małych przedsiębiorstw,
6) scharakteryzować formy opodatkowania przedsiębiorstw, wskazać ich zalety i wady,
7) zaproponować formę opodatkowania restauracji i uzasadnić jej wybór,
8) sporządzić opis wykonania ćwiczenia,
9) zaprezentować na forum grupy efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka z objaśnieniem,

−

praca z tekstem,

−

prezentacja,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

literatura, akty prawne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

–

arkusze papieru format A4, pisaki,

−

komputer z łączem internetowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.4. Kalkulacja cen sprzedaży potraw, napojów, towarów

i usług w zakładzie gastronomicznym

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Skalkuluj cenę gastronomiczną lampki wina wiedząc, że restauracja zapłaciła 15 zł za

butelkę o pojemności 0,75 l i stosuje marżę w wysokości 200%.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie, zapoznali się
z elementami ceny gastronomicznej netto i brutto.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyliczyć cenę zakupu netto,
3) wyliczyć cenę gastronomiczną netto i brutto,
4) skalkulować cenę lampki wina,
5) przedstawić na forum grupy efekty pracy i metodę kalkulacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

receptury,

−

karty kalkulacyjne,

–

komputer z programem kalkulacyjnym,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Dokonaj kalkulacji ceny potrawy dla stołówki internatu oraz dla restauracji, zakładając,

że restauracja stosuje marżę 150%. Do wyszukania receptury wykorzystaj literaturę lub inne
źródło informacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie, zapoznali się
z systemem kalkulacji potraw i napojów w zakładach gastronomicznych sieci otwartej
i zamkniętej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia i w literaturze

uzupełniającej,

2) przeanalizować składniki cen gastronomicznych kalkulowanych w zakładach

zamkniętych i otwartych,

3) wyszukać w literaturze lub w Internecie recepturę potrawy,
4) oszacować ceny zakupu składników potrawy,
5) wyliczyć cenę gastronomiczną potrawy dla stołówki internatu,
6) wyliczyć cenę gastronomiczną potrawy dla restauracji,
7) wykazać różnice w kalkulowaniu potraw dla stołówki i restauracji,
8) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem,

−

praca z programem komputerowym specjalistycznym,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

receptury,

−

karty kalkulacyjne,

−

komputer z programem kalkulacyjnym i łączem Internetowym.

Ćwiczenie 3

Kierowniczka stołówki musi kontrolować, aby średni koszt jednego posiłku obiadowego

nie przekroczył przyznanego limitu. W tej stołówce konsumenci płacą abonament po 5,50 zł
za posiłek. Oblicz średni koszt posiłku w pierwszej dekadzie lutego, mając dane koszty
w złotych poszczególnych zestawów obiadowych:

−

4,80

−

5,80

−

5,30

−

5,90

−

5,60

−

6,50

−

4,20

−

4,70

−

6,20

−

6,00

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie, obliczyli średni
koszt obiadu w stołówce i porównali go z ceną, jaką płacą konsumenci, następnie opracowali
zalecenia dla stołówki na drugą dekadę miesiąca.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) obliczyć średni koszt obiadu w pierwszej dekadzie miesiąca,
3) porównać z ceną płaconą przez konsumentów,
4) opracować zalecenia dotyczące kosztu obiadów w drugiej połowie miesiąca,
5) opracować przykład zestawu obiadowego spełniający warunki zaleceń, korzystając

z Internetu wyszukać receptury potraw, korzystając z programu kalkulacyjnego wyliczyć
cenę posiłku,

6) zaprezentować na forum grupy efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

objaśnienie,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

praca z programem komputerowym specjalistycznym,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

–

arkusze papieru formatu A4,

–

przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

receptury potraw, napojów,

−

komputer z programem kalkulacyjnym i łączem internetowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.5. Rozliczanie działalności zakładu gastronomicznego

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaopatrzeniowiec restauracji „Sowa” zakupił w sklepie spożywczym 2 kg sera białego,

0,5 kg drożdży, 5 kg pieczarek. A na targu 10 pęczków natki pietruszki, 3 kg ogórków.
Wystaw zestawienie zakupów gotówkowych według aktualnych cen detalicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
zapoznali się dokumentami zaopatrzenia i umieli wybrać odpowiedni dokument. Należy
zwrócić uwagę na staranność wypełniania dokumentów księgowych oraz zasady poprawiania
błędów w dokumentach księgowych. Wypełniony dokument uczeń powinien przedstawić
prowadzącemu do sprawdzenia, następnie złożyć w teczce – „Rozliczenie działalności
zakładu gastronomicznego”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać w literaturze druk – zestawienie zakupów gotówkowych,
3) ustalić ceny zakupu towarów,
4) wypełnić dokument,
5) sporządzić schemat obiegu dokumentu w zakładzie gastronomicznym,
6) zaprezentować

na

forum

grupy

schemat

obiegu

dokumentu

w

zakładzie

gastronomicznym.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przybory do pisania,

−

arkusz papieru formatu A3,

−

flamastry,

−

druk – zestawienie zakupów gotówkowych,

−

kalkulator,

−

teczka kartonowa wiązana lub na gumkę.

Ćwiczenie 2

Wypełnij kartę magazynową masła na podstawie niżej wykazanych dokumentów

przychodowych i rozchodowych z miesiąca kwietnia. Ustal ile powinno znajdować się masła
w magazynie w dniu 10 kwietnia 2006r. oraz wykorzystaj dostępne programy komputerowe
w szkole (program magazynowy np. ProMAGG, GaM lub inne) do obliczenia stanu masła
w magazynie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

data

nr dokumentu

treść

ilość

03.04 2006r. Fa 12/06

zakupiono w mleczarni masło

150 kg

06.04.2006r. Rw 14

wydano do pracowni cukierniczej

105 kg

06.04.2006r. Rw 17

wydano do kuchni

0

5 kg,

08.04.2006r. Rw18

wydano do garmażerki

0

27 kg

10.04.2006r. Pz 20

zakupiono w sklepie

0

10 kg

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
zapoznali się dokumentami zaopatrzenia i umieli wybrać odpowiedni dokument. Należy
zwrócić uwagę na staranność wypełniania dokumentów księgowych oraz zasadność
ewidencjonowania surowców w magazynie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać w literaturze wzór karty magazynowej,
3) ustalić cenę zakupu masła,
4) wypełnić dokument,
5) ustalić stan zapasu masła w magazynie,
6) zapoznać się z zasadami działania programu magazynowego,
7) dokonać obliczeń za pomocą programu,
8) porównać wyniki,
9) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy oraz wyjaśnić zasady użytkowania

programu magazynowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

praca z programem specjalistycznym,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

karta magazynowa ilościowo-wartościowa,

−

arkusze papieru formatu A3,

−

przybory do pisania,

−

komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem i drukarką.

Ćwiczenie 3

Jakie ilości surowców należy pobrać z magazynu do sporządzenia kotletów schabowych

zaplanowanych na posiłek obiadowy w stołówce szkolnej na 210 abonamentów. Do
planowania wykorzystaj recepturę stosowaną w stołówce oraz wypełnij dowód wydania.

Receptura na 10 porcji kotletów schabowych: 1 kg schabu, 0,20 kg mąki, 3 szt. jaja,

0,10 l mleka, 1 kg tłuszczu, 0,02 kg soli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych,
zapoznali się dokumentami zaopatrzenia. Należy zwrócić uwagę na staranność wypełniania
dokumentów księgowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyliczyć zapotrzebowanie surowców na podaną ilość porcji,
3) wypełnić starannie dokumenty, złożyć wypełnione i sprawdzone przez prowadzącego

dokumenty do teczki – „Rozliczenie działalności zakładu gastronomicznego”,

4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

metoda projektów,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

–

materiały piśmiennicze,

–

druk zapotrzebowania,

–

druk dowód wydania,

–

kalkulator,

–

teczka kartonowa wiązana lub na gumkę.

Ćwiczenie 4

Stołówka szkolna wydaje 120 obiadów. W dniu 15 kwietnia 200X jadłospis

przewidywał:

1.

Pomidorowa z ryżem

080 porcji

2.

Szczawiowa

040 porcji

3.

Ziemniaki

120 porcji

4.

Pieczeń wołowa

080 porcji

5.

Kotlet schabowy

040 porcji

6.

Ćwikła

080 porcji

7.

Surówka z marchwi

040 porcji

8.

Kompot z jabłek

120 porcji

9.

Jabłka

120 porcji

Rozlicz szefa stołówki szkolnej wiedząc, że pobrał z magazynu surowce na kwotę 750 zł

i z dnia poprzedniego posiadał surowce w magazynie podręcznym na kwotę 55 zł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych.
Należy zwrócić uwagę na sposób dziennego rozliczenia kuchni. Uczniowie powinni zapoznać
się z zasadami rozliczenia dziennego kuchni, wyszukać receptury na powyżej podane potrawy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

sporządzić raport dzienny zużycia surowców potrzebnych do sporządzenia jadłospisu, wyliczyć
wartość zużytych surowców, a następnie sporządzić raport rozliczenia kuchni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać receptury potrzebne do sporządzenia potraw według jadłospisu,
3) ustalić ceny poszczególnych surowców,
4) sporządzić raport dzienny zużycia surowców potrzebnych do sporządzenia potraw,
5) sporządzić raport dzienny rozliczenia kuchni,
6) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia, literatura,

–

materiały piśmiennicze,

–

kalkulator,

–

receptury,

–

raport dzienny zużycia surowców,

–

raport dzienny rozliczenia kuchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

5.6. Dokumentacja sprzedaży

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie poniżej przedstawionych danych wypełnij fakturę VAT i RACHUNEK

Restauracja „MARS w dniu 22 grudnia 2006r sprzedała potrawy i napoje, zgodnie z wykazem
w tabelce do tego ćwiczenia, firmie „Bajaderka”. Ceny potraw są obciążone stawką 7% VAT,
natomiast cena napoju 22% VAT. Zapłata faktury o numerze 66/06 nastąpiła gotówką.

Dane restauracji „MARS”

Dane Firmy „Bajaderka”

ul. Kosmos 6/8
00-180 Warszawa
NIP 526 218 73 26

ul. Trufel 32
11-568 Warszawa
NIP 526 216 33 44

Tabela do ćwiczenia 1 Wykaz potraw i napojów sprzedanych przez restaurację „MARS” firmie „Bajaderka”
w dniu 22 grudnia 2006 r.

Nazwa potrawy

Ilość

porcja

Cena sprzedaży

zł/1 porcji

Barszczyk czerwony czysty
Pierogi z kapustą i grzybami
Ryba faszerowana

20
25
23

5,00
2,00
5,50

Napoje

Ilość

szt.

Cena sprzedaży

zł/szt.

Coca-cola
butelka poj. 2,5 l

15

5,00

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić
szczególną uwagę na wszystkie elementy, jakie powinna zawierać faktura i rachunek oraz na
dokładność i estetykę wypełniania dokumentów księgowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć go wiadomościami

z literatury uzupełniającej (rozdział 7),

2) przeanalizować informacje pod kątem treści ćwiczenia,
3) zapoznać się z układem druku faktury VAT i RACHUNKU,
4) wypełnić fakturę VAT,
5) sporządzić rachunek,
6) na forum grupy przedstawić sporządzone dokumenty, wskazać zastosowanie faktury

VAT i rachunku oraz omówić zasady ich sporządzania i sprawdzania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

instruktaż,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja z objaśnieniem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

−

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura,

–

materiały piśmiennicze,

–

druk faktury VAT,

–

druk rachunku,

–

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Przy wypisywaniu faktury pomylone zostały ilości sprzedanych potraw pierogów

z grzybami 23 porcji i ryby faszerowanej 25 porcji. Na podstawie danych
z ćwiczenia 1 wypełnij fakturę korygującą.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić
szczególną uwagę na wszystkie elementy, które powinna zawierać faktura i faktura
korygująca. oraz na dokładność i estetykę wypełniania dokumentów księgowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć go wiadomościami

z literatury uzupełniającej,

2) przeanalizować wiadomości pod kątem treści ćwiczenia,
3) zapoznać się z treścią faktury VAT i faktury korygującej,
4) sporządzić fakturę korygującą,
5) na forum grupy przedstawić sporządzony dokument, wskazać zastosowanie faktury VAT

i faktury VAT korygującej oraz omówić zasady ich sporządzania i sprawdzania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

prezentacja z opisem.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura,

–

materiały piśmiennicze,

–

druk faktury korygującej VAT,

–

kalkulator.

Ćwiczenie 3

W restauracji „MARS” przy ul. Kosmos 6/8, 00-180 Warszawie miały miejsce

następujące operacje

−

Tomasz Saturn pobrał zaliczkę z kasy w wysokości 550 zł,

−

Zofia Dąbek wpłaciła gotówkę jako należność za obsługę przyjęcia 420 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Na podstawie danych wypełnij odpowiednie dokumenty.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić
uwagę na rodzaje dokumentów kasowych, które uczniowie powinni dobrać sami, na
wszystkie elementy, które powinny zawierać dokumenty oraz na dokładność i estetykę
wypełniania dokumentów księgowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyszukać w literaturze wzory dokumentów,
3) wypełnić dokumenty,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

wzory dokumentów kasowych: KP, KW,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 4

W restauracji pracuje 3 kelnerów na jednej zmianie. Oblicz, jakie mieli dziś wyniki

−

KELNER 1. – pobrał z kuchni potrawy za 2 589,00 zł, z bufetu towary za 345,50 zł
i sprzedał piwo za 98,00 zł.

−

KELNER 2. – pobrał z kuchni potrawy za 1470,00 zł, z bufetu towary za 398,00 zł,
sprzedał piwo za 245,00 zł i wódkę 30,00 zł.

−

KELNER 3. – pobrał z kuchni potrawy za 2 999,00 zł, z bufetu towary za 567,00 zł,
sprzedał wino za 567,00 zł.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić
wyliczyć utargi kelnerów a następnie porównać ich wyniki pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia,
2) wyliczyć dzienny utarg kelnerów,
3) porównać dzienne utargi kelnerów,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Zalecane metody nauczania–uczenia się:
instruktaż,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

prezentacja.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

–

materiały piśmiennicze,

–

kalkulator,

−

bloczki kelnerskie.

Ćwiczenie 5

W restauracji „Mars” przy ul. Kosmos 6/8, 00-180 Warszawa, w kasie z dnia

poprzedniego pozostało 350,00 zł. 28 kwietnia 200X kasjerka przeprowadziła następujące
operacje:

−

wypłaciła za mycie okien Z. Kowalskiemu 150,00zł (KW 22),

−

podjęto z banku kwotę 1500,00zł (KP 3),

−

A. Sowa pobrał zaliczkę na zakup materiałów, 800,00zł (KW 23),

−

zapłacono Nowakowi za usługi transportowe 120,00zł (KW 24).
Sporządź dokumenty KP i KW, dokonaj ich kontroli. Na podstawie dokumentów

źródłowych sporządź raport kasowy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić
uwagę na dokładność i estetykę wypełniania dokumentów księgowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia i poszerzyć go o literaturę

uzupełniającą (rozdział 7),

2) wyszukać wzór raportu kasowego,
3) wypełnić dokumenty kasowe przychodowe i rozchodowe,
4) sporządzić raport kasowy,
5) na forum grupy przedstawić sporządzony dokument, wskazać zastosowanie raportu

kasowego oraz omówić zasady jego sporządzania i sprawdzania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

raporty kasowe,

–

druk KP, KW,

–

druk raportu kasowego,

–

bloczki kelnerskiej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

–

kalkulator.

Ćwiczenie 6

Na podstawie poniższych danych, określ jaki będzie wartościowy plan sprzedaży

w grudniu w następujących zakładach gastronomicznych

Rodzaj zakładu

gastronomicznego

listopad

grudzień

Restauracja

22 568 zł

Firma cateringowa

18 452 zł

Stołówka szkolna

8 300 zł

Kierownik restauracji planuje zwiększyć sprzedaż o 20%, firmy cateringowej o 30%,
a kierownik stołówki szkolnej zmniejsza o 15%. Jakie czynniki wpłynęły na tak różne plany
sprzedaży w wyżej wymienionych zakładach gastronomicznych?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji. Proponuje się, aby uczniowie pracowali samodzielnie. Należy zwrócić uwagę na
analizę czynników, które mają wpływ na plan sprzedaży w różnych rodzajach zakładów
gastronomicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania w poradniku dla ucznia i z literaturą uzupełniającą

(rozdział 7),

2) wyszukać w materiale nauczania czynniki mające wpływ na sprzedaż w zakładach

gastronomicznych,

3) ustalić wartościowy plan sprzedaży na grudzień,
4) ustalić przyczyny zmian w planach sprzedaży w zakładach gastronomicznych,
5) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy i uzasadnić wybór czynników mających

wpływ na plany sprzedaży kierowników w różnych zakładach gastronomicznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

instruktaż,

−

praca z tekstem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

prezentacja,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

–

materiały piśmiennicze,

–

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozliczanie kosztów usług
gastronomicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 12, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów możliwych do uzyskania wynosi 20.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej, 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. b, 4. a, 5. d, 6. c, 7. c, 8. b, 9. c, 10. c, 11. d,
12. c, 13. d, 14. c, 15. b, 16. a, 17. d, 18. d, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Prawidłowa

odpowiedź

1

Wyjaśniać podstawowe pojęcia ekonomiczne

B

P

b

2

Dokonać klasyfikacji kosztów

C

P

d

3

Analizować wpływ czynników na wielkość
popytu

C

P

b

4

Rozróżniać wielkości ekonomiczne

C

P

a

5

Klasyfikować dokumenty

C

P

d

6

Obliczać cenę gastronomiczną

C

P

c

7

Kalkulować cenę gastronomiczną potraw

C

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

8

Charakteryzować dokumenty księgowe

B

P

b

9

Dokonywać kontroli dokumentów

C

P

c

10

Rozróżniać dokumenty księgowe

C

P

c

11

Wyjaśniać zadania inwentaryzacji

B

P

d

12

Charakteryzować inwentaryzację

C

PP

c

13

Wyjaśniać sytuację ekonomiczną zakładu
gastronomicznego

C

P

d

14

Oceniać kondycję finansową zakładu
gastronomicznego

C

P

c

15

Sporządzać dokumenty związane ze
sprzedażą

C

P

b

16

Określać źródła pozyskiwania kapitału

B

P

a

17

Rozróżniać składniki majątku jednostki
gospodarczej

C

P

d

18

Posługiwać się dokumentacją obowiązującą
w zakładzie gastronomicznym

B

P

d

19

Analizować czynniki wpływające na
wysokość kosztów

C

P

b

20

Ustalać wynik finansowy firmy

D

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących Rozliczania kosztów usług gastronomicznych.

Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Popyt to

a) dobra i usługi, które konsumenci chcą i mogą kupić po danej cenie w danym czasie.
b) dobra i usługi oferowane przez producentów w danym czasie i po danej cenie.
c) dobra i usługi, które konsumenci chcą kupić w danym czasie.
d) dobra i usługi oferowane przez producentów.

2. Do kosztów zmiennych nie zaliczamy

a) wartości zużytych surowców w produkcji.
b) koszty energii wykorzystywanej przez maszyny produkcyjne.
c) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych.
d) koszty ochrony.

3. Popyt na dobro spadnie, jeśli

a) cena dobra substytucyjnego wzrośnie.
b) cena dobra komplementarnego wzrośnie.
c) ilość konsumentów tego dobra wzrośnie.
d) ilość dobra na rynku i cena spadną.

4. Zysk netto to

a) zysk brutto pomniejszony o podatek.
b) zysk netto pomniejszony o koszty nadzwyczajne.
c) zysk netto pomniejszony o straty i zyski nadzwyczajne.
d) wynik działalności gospodarczej pomniejszony straty i zysk nadzwyczajne.

5. Do dokumentów magazynowych zakładu gastronomicznego należą

a) LP – lista płac.
b) WB – wyciąg bankowy.
c) Raport rozliczenia kuchni.
d) Wz – wydanie na zewnątrz.

6. Oblicz cenę zakupu 1 litra piwa. Jeżeli zakład gastronomiczny zaopatruje się

u producenta w cenie 6 zł za litr. Piwo jest obciążone stawką 22% VAT
a) 3,00 zł.
b) 4,68 zł.
c) 4,92 zł.
d) 7,32 zł.

7. Wiedząc, że koszt surowców wynosi 1,50zł, a wysokość marży 200%, to cena

gastronomiczna netto 1 porcji surówki będzie wynosiła
a) 2,50 zł.
b) 3,00 zł.
c) 4,50 zł.
d) 3,50 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

8. Fakturę VAT korygującą za sprzedane towary wystawia

a) magazynier gdy stwierdzi wady jakościowe w dostawie towarów.
b) dostawca towarów w przypadku zgłoszenia przez odbiorcę reklamacji.
c) odbiorca towarów w przypadku stwierdzenia w fakturze błędów dostawcy.
d) kucharz gdy stwierdzi braki ilościowe w dostawie towarów.

9. Zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących zobowiązań to

a) zysk.
b) oszczędność.
c) płynność finansowa.
d) zobowiązanie.

10. Dokumentem magazynowym na podstawie, którego przyjmuje się towary do magazynu

jest
a) Karta magazynowa.
b) Zw – zwrot wewnętrzny.
c) Pz – przyjęcie zewnętrzne.
d) Rw – rozchód wewnętrzny.

11. Do metod przeprowadzania inwentaryzacji zaliczamy

a) jedynie spis z natury.
b) spis z natury i pisemne potwierdzenie salda od kontrahenta.
c) pisemne potwierdzenie salda od kontrahenta i porównanie danych z ksiąg

rachunkowych z odpowiednimi dokumentami.

d) spis z natury i pisemne potwierdzenie salda od kontrahenta i porównanie danych

z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami.

12. Ujawnione różnice inwentaryzacyjne należy wyjaśnić i rozliczyć

a) w ciągu miesiąca którego dotyczą.
b) natychmiast po ich stwierdzeniu.
c) w księgach tego roku obrotowego którego dotyczą.
d) w księgach tego kwartału którego dotyczą.

13. Wskaźnik rentowności majątku określa

a) stopień gospodarowania kapitałami.
b) stopień efektywności gospodarowania aktywami trwałymi.
c) stopień efektywności gospodarowania aktywami obrotowymi.
d) stopień gospodarowania aktywami trwałymi i obrotowymi.

14. Oblicz ile wynosi wskaźnik rentowności sprzedaży, jeżeli zakład gastronomiczny

sprzedał 1 000 potraw po średniej jednostkowej cenie 12 zł. Zysk netto wynosił 4 800 zł.
a) 40.
b) 48.
c) 400.
d) 1200.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

15. Oblicz wartość podatku VAT wiedząc, że cena netto towaru A wynosi 10zł i jest on

objęty stawką 22% VAT
a) 0,22 zł.
b) 2,20 zł.
c) 22,00 zł.
d) 220,00 zł.

16. Źródła finansowania majątku są określane również jako

a) pasywa.
b) środki gospodarcze.
c) aktywa.
d) bilans.

17. Do majątku obrotowego zaliczamy

a) samochód dostawczy.
b) komputer.
c) koszty.
d) surowce w magazynie.

18. Do dokumentacji rozliczeń z bankiem nie zaliczamy

a) polecenia przelewu.
b) wyciągu bankowego.
c) czeku gotówkowego.
d) rachunku dla konsumenta.

19. Zaciągnięty kredyt 5-letni jest

a) kapitałem obcym krótkoterminowym.
b) kapitałem obcym długoterminowym.
c) stratą nadzwyczajną.
d) należnością długoterminową.

20. W roku obrotowym restauracja osiągnęła przychody w wysokości 145 000 zł, natomiast

poniosła koszty 120 000 zł i w wyniku awarii chłodni poniosła straty 2 000 zł. Zatem
wynik finansowy restauracji będzie wynosił
a) 23 000 zł.
b) 27 000 zł.
c) 29 000 zł.
d) 31 000 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……...............……………………………………………….

Rozliczanie kosztów usług gastronomicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozliczanie kosztów usług
gastronomicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 12, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów możliwych do uzyskania wynosi 20.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 26 zadań, w tym co najmniej, 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 29 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi 1. d, 2. a, 3. d, 4. a, 5. a, 6. b, 7. a, 8. c, 9. d, 10. c, 11. c,
12. a, 13. c, 14. a, 15. b, 16. c, 17. a, 18. d, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wyjaśniać podstawowe pojęcia ekonomiczne

B

P

d

2

Dokonać klasyfikacji kosztów

C

P

a

3

Analizować wpływ czynników na wielkość
popytu

C

P

d

4

Rozróżniać wielkości ekonomiczne

C

P

a

5

Klasyfikować dokumenty

C

P

a

6

Obliczać cenę gastronomiczną

C

P

b

7

Kalkulować cenę gastronomiczną potraw

C

PP

a

8

Charakteryzować dokumenty księgowe

B

P

c

9

Dokonywać kontroli dokumentów

C

P

d

10 Rozróżniać dokumenty księgowe

C

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

11 Wyjaśniać zadania inwentaryzacji

B

P

c

12 Charakteryzować inwentaryzację

C

PP

a

13

Wyjaśniać sytuację ekonomiczną zakładu
gastronomicznego

C

P

c

14

Oceniać kondycję finansową zakładu
gastronomicznego

C

P

a

15 Sporządzać dokumenty związane ze sprzedażą

C

P

b

16 Określać źródła pozyskiwania kapitału

B

P

c

17

Rozróżniać składniki majątku jednostki
gospodarczej

C

P

a

18

Posługiwać się dokumentacją obowiązującą
w zakładzie gastronomicznym

B

P

d

19

Analizować czynniki wpływające na wysokość
kosztów

C

P

c

20 Ustalać wynik finansowy firmy

D

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących Rozliczania kosztów usług gastronomicznych.

Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podaż to

a) dobra i usługi, które konsumenci chcą kupić w danym czasie.
b) dobra i usługi, które konsumenci chcą i mogą kupić po danej cenie w danym czasie.
c) dobra i usługi oferowane przez producentów.
d) dobra i usługi oferowane przez producentów w danym czasie i po danej cenie.

2. Do kosztów stałych zaliczamy

a) koszty najmu.
b) koszty surowców i materiałów.
c) koszty energii wykorzystywanej przez maszyny produkcyjne.
d) wynagrodzenia pracowników produkcyjnych.

3. Jeżeli na rynku jest niedobór dobra, to spowoduje on

a) spadek ceny i wzrost wielkości podaży.
b) wzrost ceny i wzrost wielkości popytu.
c) spadek ceny i wzrost wielkości popytu.
d) wzrost ceny i spadek wielkości popytu.

4. Wynik finansowy netto to

a) zysk brutto pomniejszony o podatek.
b) różnica między zyskiem brutto, a stratą i zyskiem nadzwyczajnym.
c) różnica między wynikiem działalności, a stratami i zyskami nadzwyczajnymi.
d) zysk netto pomniejszony o koszty.

5. Do dokumentów bankowych należą

a) WB – wyciąg bankowy.
b) Rw – rozchód wewnętrzny.
c) P – magazyn przyjmie.
d) LP – lista płac.

6. Oblicz cenę gastronomiczną netto 1 butelki piwa. Wiedząc, że zakład gastronomiczny

zakupił go po cenie netto 5zł za butelkę i doliczył marżę 200%
a) 10,00 zł.
b) 15,00 zł.
c) 20,00 zł.
d) 25,00 zł.

7. Ustal cenę gastronomiczną brutto 1 porcji surówki. Wiedząc, że cena gastronomiczna

netto wynosi 2,00 zł.
a) 2,14 zł.
b) 2,22 zł.
c) 2,28 zł.
d) 2,44 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

8. Dokumenty, które są podstawą sporządzania raportu kasowego przez kasjerkę, to

a) WB, Mm.
b) KW, WZ.
c) KP, KW.
d) Pz, KP.

9. Kontrola formalna dowodów księgowych polega na sprawozdaniu

a) poprawności obliczeń arytmetycznych.
b) czy dowód został wystawiony w odpowiedniej formie.
c) zgodności z zamówieniem i warunkami umowy.
d) czy dowód został wystawiony w odpowiednie formie i czy zawiera wszystkie

niezbędne elementy i cechy.

10. Dokumentem magazynowym na podstawie, którego wydaje się towary z magazynu jest

a) Zw – zwrot wewnętrzny.
b) Pz – przyjęcie zewnętrzne.
c) Rw – rozchód wewnętrzny.
d) Karta magazynowa.

11. Inwentaryzację przeprowadza się w celu

a) ustalenia wielkość kapitałów.
b) ustalenia wartości aktywów.
c) skorygowania danych w ewidencji księgowej.
d) skorygowania wartości księgowej środków trwałych.

12. W szkolnych stołówkach inwentaryzację artykułów spożywczych przeprowadza się

a) na koniec roku szkolnego i roku obrotowego.
b) co pół roku.
c) tylko na koniec roku obrotowego.
d) co kwartał.

13. Jeżeli wartość wskaźnika rentowności kapitału jest wysoka, to oznacza, że zakład

a) jest w złej kondycji finansowej.
b) bardzo dobrze gospodaruje swoimi aktywami.
c) bardzo dobrze gospodaruje kapitałami własnymi.
d) bardzo dobrze gospodaruje kapitałami własnymi i obcymi.

14. Oblicz ile wynosi zysk netto, jeżeli restauracja sprzedała 1000 potraw po średniej

jednostkowej cenie 12 zł, a wskaźnik rentowności sprzedaży wynosił 40%
a) 4 800 zł.
b) 48 000 zł.
c) 12 000 zł.
d) 1 200 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

15. Na jaką kwotę restauracja wystawi fakturę za organizację imprezy dla przedsiębiorstwa

w oparciu o podane niżej informacje

Nazwa

towaru/usługi

Ilość

J.m.

Cena jednostkowa

Wartość

netto

Stawka

VAT

Kwota

VAT

Wartość

brutto

Ryba
faszerowana

10

p

5

7%

Wino

2

l

10

22%

Razem

Do
zapłaty

a) 70,00 zł.
b) 77,90 zł.
c) 57,00 zł.
d) 57,90 zł.

16. Do kapitału obcego zaliczamy

a) czeki.
b) weksle obce.
c) kredyty.
d) należności od odbiorców.

17. Zakład gastronomiczny posiada między innymi następujące składniki majątku, wskaż te,

które należą do środków trwałych
a) samochód dostawczy, grunty.
b) surowce w magazynie, czeki.
c) środki pieniężne w kasie, samochód osobowy.
d) akcje, komputer.

18. Wskaż dokumenty, które służą do rozliczenia kelnera

a) polecenie przelewu, bon kelnerski.
b) bon kelnerski, faktura.
c) dowód przyjęcia, bon kelnerski.
d) rachunek dla konsumenta, bon kelnerski.

19. Wskaż decyzje, które powinien podjąć kierownik zakładu gastronomicznego w celu

obniżenia kosztów i zwiększenia produkcji
a) zatrudnić więcej osób.
b) zastąpić system pracy dwuzmianowy na trzyzmianowy.
c) wprowadzić lepszą organizację pracy.
d) zmniejszyć gramaturę potraw.

20. W roku obrotowym restauracja osiągnęła przychody w wysokości 152 000 zł, poniosła

koszty 120 000 zł i w wyniku zalania magazynu poniosła straty nadzwyczajne 5 000zł.
Wynik finansowy restauracji wyniósł
a) 25 000 zł.
b) 27 000 zł.
c) 29 000 zł.
d) 31 000 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……...............……………………………………………….

Rozliczanie kosztów usług gastronomicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

7. LITERATURA

1. Adamiec T.: Zarys wiedzy o gospodarce. WSiP, Warszawa 1999
2. Adamowicz E., Gregorczyk., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P.: Ekonomia

bez tajemnic. cz. 1. WSiP, Warszawa 2006

3. Begg D. (red.): Mikroekonomia. PWE, Warszawa 2006
4. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Operon, Gdynia 2006
5. Borowska G.: Zasady rachunkowości. WSiP, Warszawa 1999
6. Chudy S., Kabat F., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacje przedsiębiorstw, cz. 2.

eMPi

2

, Poznań 1998

7. Dębski ST.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. cz. 1, WSiP, Warszawa 2006
8. Frymark E.: Elementy rachunkowości. WSiP, Warszawa 2003
9. Guzera K.: Ekonomika przedsiębiorstw. Difin 2006
10. Janiszewska S., Kołaczyk Z., Pietraszewski M.: Rachunkowość przedsiębiorstw

gastronomiczno-hotelarskich. eMPi

2

, Poznań 2000

11. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik, Warszawa 1994
12. Kuczyńska-Cesarz A.: Zasady rachunkowości. Difin, Warszawa 2006
13. Mielczarczyk Z, Urbańska B.: Gospodarka i rachunkowość w gastronomii. WSiP,

Warszawa 2002

14. Mierzejewska-Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Difin, Warszawa 2004
15. Musiałkiewicz J.: Zarys wiedzy o gospodarce. Ekonomik, Warszawa 2001
16. Nasiłowski M.: System rynkowy. Podstawy mikro- i makro ekonomii. Wydawnictwo

Key Text, Warszawa 1994

17. Nojszewska E.: Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa 1995
18. Sobiecki R. (red.): Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach i odpowiedziach. Difin,

Warszawa 2004

19. www//pl.wikipedia.org


Literatura metodyczna
1. Figurski J., Symela K. (red.) Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wyd. ITEE, Radom 2001

2. Okoń W. Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2003

3. Plewka Cz. Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych, cz. I i II.

Wyd. ITEE, Radom 1999

4. Symela K.(red.) Skuteczność kształcenia modułowego w Polsce w systemie szkolnej

i pozaszkolnej edukacji zawodowej. Wyd. ITEE, Radom 2003