1
MI
Ę
DZYSZKOLNY KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW
KLAS II GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005
Zadania II etapu – 21 maja 2005 r.
Kod ucznia: Data urodzenia:
–
–
r.
Czas pracy: 90 minut Liczba uzyskanych punktów: pkt
Gimnazjalisto!
Test, który masz rozwi
ą
za
ć
składa si
ę
z dwóch cz
ęś
ci:
1) CZ
ĘŚ
CI ZADA
Ń
ZAMKNI
Ę
TYCH
Ka
Ŝ
de twierdzenie lub pytanie ma tylko jedn
ą
prawidłow
ą
odpowied
ź
. T
ę
jedn
ą
odpowied
ź
nale
Ŝ
y wybra
ć
, zakre
ś
laj
ą
c odpowiedni
ą
liter
ę
w kółko.
2) CZ
ĘŚ
CI ZADA
Ń
OTWARTYCH
Wpisuj odpowiedzi na arkuszu testu.
Przeczytaj uwa
Ŝ
nie tre
ś
ci zada
ń
. Je
ś
li nie umiesz wykona
ć
którego
ś
zadania, opu
ść
je i rozwi
ą
zuj nast
ę
pne. Gdy dojdziesz do ko
ń
ca testu, a zostanie Ci jeszcze troch
ę
czasu, wró
ć
do opuszczonych zada
ń
i spróbuj ponownie je rozwi
ą
za
ć
.
Pami
ę
taj o podpisaniu testu kodem nadanym przez nauczyciela oraz wpisz dat
ę
urodzenia.
Powodzenia!
dzie
ń
miesi
ą
c
rok
2
Zadania zamkni
ę
te
Zadanie 1. (0 – 1 pkt)
Szereg zawiera metale uporz
ą
dkowane według malej
ą
cej aktywno
ś
ci:
Na, Mg, Al, Zn, Fe, Cu, Ag, Pt, Au
Na podstawie tego szeregu wska
Ŝ
, które z poni
Ŝ
szych reakcji zajdzie:
A. Zn(NO
3
)
2
z Ag,
B. FeSO
4
z Zn,
C. MgCl
2
z Fe,
D. Na
2
CO
3
z Au.
Zadanie 2. (0 – 1 pkt)
Czernienie wyrobów ze srebra jest spowodowane powstawaniem:
A. siarczanu(VI) srebra,
B. siarczku srebra,
C. siarczanu(IV) srebra,
D. tlenku srebra.
Zadanie 3. (0 – 3 pkt)
W trzech nieoznaczonych probówkach znajduj
ą
si
ę
: tlenek wapnia, tlenek fosforu(V),
tlenek miedzi(II). Ponumerowano probówki odpowiednio numerami 1, 2 i 3,
a nast
ę
pnie dodano do nich wody, z kilkoma kroplami fenoloftaleiny.
Zaobserwowano, i
Ŝ
: w probówce nr 1 czarna substancja znajduj
ą
ca si
ę
w niej nie
rozpu
ś
ciła si
ę
, w probówce nr 2 biała substancja rozpu
ś
ciła si
ę
, a roztwór zabarwił
si
ę
na malinowo, natomiast w probówce nr 3 biała substancja rozpu
ś
ciła si
ę
,
a roztwór nie zabarwił si
ę
.
Na podstawie powy
Ŝ
szych informacji ustal, w której probówce znajdowała si
ę
jaka
substancja.
?
Probówka nr 1
Probówka nr 2
Probówka nr 3
A.
tlenek fosforu(V)
tlenek wapnia
tlenek miedzi(II)
B.
tlenek miedzi(II)
tlenek wapnia
tlenek fosforu(V)
C.
tlenek wapnia
tlenek miedzi(II)
tlenek fosforu(V)
D.
tlenek miedzi(II)
tlenek fosforu(V)
tlenek wapnia
3
Zadanie 4. (0 – 1 pkt)
Do probówek zawieraj
ą
cych tak
ą
sam
ą
ilo
ść
wody wprowadzono substancje wg
poni
Ŝ
szego schematu. W których probówkach roztwory b
ę
d
ą
zawierały jony?
Wybierz:
A. I, III, V,
B. I, II, IV,
C. I, II, V,
D. I, III, IV.
Zadanie 5. (0 – 1 pkt)
Za pomoc
ą
obwodu elektrycznego przedstawionego na schemacie badano
przewodnictwo pr
ą
du elektrycznego ni
Ŝ
ej wymienionych roztworów.
I – kwas solny, II – olej jadalny, III – siarczan(VI) miedzi(II), IV – alkohol etylowy.
Ś
wiecenie
Ŝ
arówki zaobserwowano w roztworach oznaczonych numerami:
A. I, IV,
B. I, II,
C. II, IV,
D. I, III.
NaCl
I
H
2
SO
4
II
CuO
III
cukier
IV
NaOH
V
ź
ródło pr
ą
du
elektrycznego
badany
roztwór
4
Zadanie 6. (0 – 3 pkt)
W poni
Ŝ
szym chemografie substancjami X, Y i Z s
ą
odpowiednio:
?
X
Y
Z
A.
CaO
H
2
CO
2
B.
CO
2
CaO
CO
2
C.
CaO
H
2
O
CO
2
D.
CO
2
H
2
CaO
Zadanie 7. (0 – 1)
Na poni
Ŝ
szym rysunku zaznaczono na skali pH warto
ś
ci pH dla kilku substancji:
Z pokazanych substancji odczyn kwa
ś
ny maj
ą
:
A. mleko, ocet, kwa
ś
ne deszcze,
B. woda destylowana, woda wapienna,
C. mleko i woda wapienna,
D. ocet i woda destylowana.
Ca + O
2
X
Y
+
Ca(OH)
2
+ Z CaCO
3
2
1
3
4
5
6
8
7
9
10 11 12 13 14
ocet
mleko
woda wapienna
kwa
ś
ne deszcze
woda destylowana
0
pH
5
Zadanie 8. (0 – 1 pkt)
Do dwóch zlewek zawieraj
ą
cych jednakowe ilo
ś
ci wody wlano odpowiednio: do
pierwszej – st
ęŜ
ony kwas siarkowy(VI), a do drugiej – ocet z butelki. Jak zmienia si
ę
temperatura roztworów?
A. W ka
Ŝ
dej zlewce pozostała niezmieniona.
B. W zlewce pierwszej wyra
ź
nie wzrosła.
C. W zlewce drugiej wyra
ź
nie wzrosła.
D. W obydwu zlewkach wyra
ź
nie wzrosła.
Zadanie 9. (0 – 1 pkt)
Która z poni
Ŝ
szych nazw soli odpowiada nazwie soli o wzorze sumarycznym:
Fe
2
(SO
4
)
3
A. siarczan
Ŝ
elaza,
B. siarczan(VI)
Ŝ
elaza(II),
C. siarczan(VI)
Ŝ
elaza(III),
D. siarczan(IV)
Ŝ
elaza(III).
Zadanie 10. (0 – 1pkt)
Który z poni
Ŝ
szych wzorów strukturalnych (kreskowych) odpowiada soli o nazwie:
azotan(V) wapnia
A.
O N
O
O
Ca
Ca
C.
O N
Ca
Ca
O
B.
Ca
O
O
N
N
O
O
D.
Ca
O
O
N
N
O
O
O
O
Zadanie 11
. (0 – 1pkt)
Który z poni
Ŝ
szych zapisów prawidłowo przedstawia zapis jonowy reakcji
siarczanu(VI) miedzi(II) z zasad
ą
sodow
ą
?
A
. CuSO
4
+ 2 Na
+
+ 2 OH
-
Cu(OH)
2
+ 2 Na
+
+ SO
4
2-
B
. Cu
2+
+ SO
4
2-
+ 2 Na
+
+ 2 OH
-
Cu(OH)
2
+ 2 Na
+
+ SO
4
2-
C
. Cu
2+
+ SO
4
2-
+ 2 Na
+
+ 2 OH
-
Cu
2+
+ 2 OH
-
+ 2 Na
+
+ SO
4
2-
D
. CuSO
4
+ 2 Na
+
+ 2 OH
-
Cu
2+
+ 2 OH
-
+ Na
2
SO
4
6
Zadanie 12
. (0 – 1pkt)
W probówce znajduje si
ę
wodny roztwór chlorku amonu. Obecno
ść
jonów Cl
-
najlepiej potwierdzi
ć
w reakcji z:
A
. AgNO
3
,
B
. FeBr
2
,
C
. Na
3
PO
4
,
D
. K
2
SO
4
.
Zadanie 13
. (0 – 1pkt)
Do czterech zlewek zawieraj
ą
cych tak
ą
sam
ą
ilo
ść
wody destylowanej dodano
pewne substancje wg poni
Ŝ
szego schematu.
Po podwy
Ŝ
szeniu temperatury wody w zlewkach zmaleje rozpuszczalno
ść
substancji:
A
. KNO
3
i CuSO
4
,
B
. CO
2
i NH
3
,
C
. CO
2
i CuSO
4
,
D
. CuSO
4
i NH
3
.
Zadanie 14
. (0 – 3 pkt)
Wpisz w wykropkowane miejsca liter
ę
P – prawda lub F – fałsz:
1) ka
Ŝ
dy kwas w swej budowie posiada tlen - ……
2) gazowy chlorowodór nie barwi papierka uniwersalnego na czerwono - ……
3) kwasy tlenowe mo
Ŝ
na otrzyma
ć
w reakcji odpowiednich tlenków z wod
ą
- ……
4) wodorotlenek
Ŝ
elaza(III) mo
Ŝ
na otrzyma
ć
przez zmieszanie wody z tlenkiem
Ŝ
elaza(III) - ……
5) wodorotlenek miedzi(II) ma wła
ś
ciwo
ś
ci
Ŝ
r
ą
ce - ……
6) zasady barwi
ą
fenoloftalein
ę
na niebiesko - ……
7
Zadanie 15
. (0 – 2 pkt)
Przyporz
ą
dkuj wzory sumaryczne kwasów: HCl, HNO
3
, H
2
SO
4
, H
2
S i H
2
SO
3
do ich opisów:
1) Ten kwas otrzymuje si
ę
z rozpuszczenia pewnego gazu w wodzie, cuchnie
zgniłymi jajkami - ……………
2) Ten kwas jest silnie
Ŝ
r
ą
c
ą
, oleist
ą
ciecz
ą
- ……………
3) Gdy otworzymy butelk
ę
z tym kwasem, pojawi si
ę
obłoczek br
ą
zowego gazu
- ……………
4) Ten kwas mamy w
Ŝ
oł
ą
dku - ……………
Zadania otwarte
Zadanie 16
. (0 – 3 pkt)
Na podstawie danych zawartych w tabeli okre
ś
l charakter chemiczny tlenków.
Zachowanie w stosunku do:
Wzór
sumaryczny
tlenku
H
2
O
HCl (aq)
NaOH
Charakter
chemiczny tlenku
PbO
nie reaguje
reaguje
nie reaguje
Li
2
O
reaguje
reaguje
nie reaguje
SO
3
reaguje
nie reaguje
reaguje
CO
nie reaguje
nie reaguje
nie reaguje
BaO
reaguje
reaguje
nie reaguje
N
2
O
3
reaguje
nie reaguje
reaguje
Zadanie 17
. (0 – 4 pkt)
Wska
Ŝ
, które z podanych par tlenków reaguj
ą
ze sob
ą
i ułó
Ŝ
odpowiednie równania
reakcji:
a) MgO, CO
2
, b) CaO, BaO, c) CuO, N
2
O, d) ZnO, CO, e) K
2
O, SO
2
.
8
Zadanie 18
. (0 – 9 pkt)
Podaj wzory sumaryczne i nazwy substancji chemicznych oznaczonych literami: A,
B
, C, D, E i F. Napisz i uzgodnij równania reakcji chemicznych oznaczonych cyframi:
1
, 2, 3, 4, 5 i 6.
S
A
B
C
D
E
F
Zadanie 19
. (0 – 3 pkt)
Ustal, w których probówkach zajd
ą
reakcje i zapisz ich równania:
O
2
O
2
H
2
O
MgO
H
2
O
NaOH
1
2
3
4
5
6
Mg
Cu
Pt
Al
kwas solny
Probówka 1
Probówka 2
Probówka 3
Probówka 4
9
Zadanie 20
. (0 – 2 pkt)
Na podstawie dokonanych zapisów obserwacji podaj, w których probówkach
znajduj
ą
si
ę
sole: chlorek, siarczek, w
ę
glan, siarczan(IV).
Zadanie 21
. (0 – 4 pkt)
W celu rozcie
ń
czenia ługu potasowego dodano do 200 g 25-procentowego roztworu
50 cm
3
wody. Jak zmieniło si
ę
st
ęŜ
enie roztworu?
Zadanie 22
. (0 – 5 pkt)
Oblicz st
ęŜ
enie procentowe roztworu otrzymanego po zmieszaniu 5 g CuSO
4
• 5H
2
O
z 45 g wody.
brak
objawów
reakcji
wydziela si
ę
bezbarwny
gaz
wydziela si
ę
dusz
ą
cy gaz
wydziela si
ę
gaz o bardzo
nieprzyjemnym
zapachu
kwas solny
Probówka 1
Probówka 2
Probówka 3
Probówka 4
10
Zadanie 23
. (0 – 4 pkt)
Oblicz st
ęŜ
enie procentowe nasyconego roztworu saletry potasowej (KNO
3
)
w temperaturze 40
0
C.
Zadanie 24
. (0 – 5 pkt)
Ile gramów jodu i ile cm
3
alkoholu etylowego o g
ę
sto
ś
ci 0,78 g/cm
3
, potrzeba
do sporz
ą
dzenia 15 g jodyny, czyli 10 % roztworu jodu w alkoholu etylowym?
Zadanie 25
. (0 – 5 pkt)
Po odparowaniu do sucha 40 cm
3
nasyconego w temperaturze 293 K roztworu
o g
ę
sto
ś
ci 1,12 g/cm
3
otrzymano 6,8 g substancji. Oblicz rozpuszczalno
ść
tej
substancji w temperaturze 293 K.
11
Tabela rozpuszczalno
ś
ci wodorotlenków i soli w wodzie
12
Wykres zale
Ŝ
no
ś
ci rozpuszczalno
ś
ci substancji stałych od temperatury