51

Klucz odpowiedzi do sprawdzianu z działu

Zróżnicowanie gleb i biosfery na Ziemi

Zakres podstawowy. Grupa A

Nr

zad.

Przewidywana odpowiedź

Kryteria zaliczenia

Maks.

liczba

punktów

1.

świat organiczny, skała macierzysta

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

2.

Sawanna, np.:

jest to formacja trawiasta

–

mogą występować pojedyncze drzewa

–

występuje w klimacie podrównikowym

–

suchym
tworzy się na podłożu gleby czerwono-

–

burej i czarnej ziemi tropikalnej

Tajga, np.:

jest to formacja drzew iglastych

–

mogą występować nieliczne domieszki

–

drzew liściastych
występuje w klimacie umiarkowanym

–

chłodnym
tworzy się na podłożu gleby bielicowej

–

za wpisanie 2–3 cech . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.
za wpisanie 4 cech. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

3.

1. gleba cynamonowa
2. czerwonoziemy i żółtoziemy
3. gleba ferralitowa

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

4.

np. wysokie temperatury w ciągu dnia,
chłodne noce, brak opadów, burze piasko-
we

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

5.

B, D, E

za 3 prawidłowe nazwy . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

6.

lasy liściaste

za prawidłową odpowiedź . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

7.

para wodna, freon, dwutlenek węgla,
metan, tlenki azotu

za wypisanie nazw 2 gazów . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

8.

gleba ferralitowa

za prawidłową odpowiedź . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

9.

np.:

liście najwyższych pięter drzew lasu rów-

–

nikowego są błyszczące, aby odbijać
promieniowanie słoneczne
występują liany i epifity – rośliny, które

–

walczą o światło
liście drzew posiadają rynienkę, którą

–

odprowadzana jest zbyt duża ilość wody
z deszczu
z powodu grząskiego podłoża spowodo-

–

wanego opadami, większość zwierząt
żyje w warstwie koron

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

52

10.

np.:

bardzo niskie temperatury zimą

–

długo zalegająca pokrywa śnieżna

–

występowanie wieloletniej zmarzliny

–

gęsty las borealny

–

długie noce polarne

–

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

11.

a) campos
b) czarnoziem
c) epifity

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

12.

np.: piętra roślinności są na innych wysoko-
ściach (w Himalajach wyżej); w Tatrach
przed piętrem lasów liściastych znajduje się
tylko piętro pogórza, zaś w Himalajach
dwa piętra; inne rośliny występują na
podobnych piętrach, np. roślinność krze-
wiasta w Tatrach to kosodrzewina, zaś
w Himalajach – różaneczniki; brak w Hima-
lajach piętra turni

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

13.

np.:

zmienić strukturę produkcji energii

–

elektrycznej i zrezygnować ze spalania
węgli na rzecz innych źródeł
wprowadzić ulgi podatkowe dla produ-

–

centów biopaliw, aby benzyna z biopali-
wami była tańsza
instalować filtry na kominach fabryk

–

sadzić lasy

–

wprowadzać do produkcji nowoczesne

–

rozwiązania technologiczne uwzględnia-
jące ochronę środowiska
wprowadzić obowiązkowe katalizatory

–

dla samochodów

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

14.

2 – 6 – 1 – 4 – 5 – 3

za przyporządkowanie 3 elementów . . . . . . 1 p.
za przyporządkowanie 4–5 elementów . . . . 2 p.

2

15.

np.: obie są formacjami trawiastymi,
występują w klimacie suchym, na obu
występuje krótki okres z deszczem

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

16.

a) 5
b) 4
c) 2

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

53

Klucz odpowiedzi do sprawdzianu z działu

Zróżnicowanie gleb i biosfery na Ziemi

Zakres podstawowy. Grupa B

Nr

zad.

Przewidywana odpowiedź

Kryteria zaliczenia

Maks.

liczba

punktów

1.

klimat, rzeźba terenu

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

2.

Roślinność śródziemnomorska, np.:

jest to roślinność krzewiasta

–

występuje w klimacie podzwrotnikowym

–

śródziemnomorskim
roślinność sucholubna

–

powstaje na podłożu gleb cynamono-

–

wych

Półpustynia i pustynia, np.:

roślinność odporna na długotrwałe susze

–

bardzo skąpa formacja roślinna

–

nie tworzy zwartej pokrywy roślinnej

–

sukulenty, efemery

–

za wpisanie 2–3 cech . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.
za wpisanie 4 cech. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

3.

gleba bielicowa

1.

czarnoziemy

2.

gleba inicjalna pustyń

3.

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

4.

np. bardzo niskie temperatury zimą, skąpe
pożywienie, długo zalega śnieg

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

5.

A, D, E

za 3 prawidłowe nazwy . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

6.

makia

za prawidłową odpowiedź . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

7.

freon, metan, tlenki azotu

za wypisanie nazw dwóch gazów . . . . . . . . . 1 p.

1

8.

czarnoziem

za prawidłową odpowiedź . . . . . . . . . . . . . . 1 p.

1

9.

np. wysokie temperatury w ciągu dnia,
chłodne noce, brak opadów, burze piasko-
we

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

10.

np.:

bardzo wysokie temperatury przez cały

–

rok
bardzo duża wilgotność powietrza

–

bardzo gęsty las równikowy

–

grząskie podłoże z powodu dużych

–

opadów
duża liczba dzikich zwierząt

–

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

11.

a) heban
b) bagienna
c) słoń

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2

54

12.

np.: występują podobne piętra roślinności,
podobna roślinność występuje w odpowia-
dających sobie piętrach, w piętrze hal
występuje w obu miejscach roślinność
trawiasta

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

13.

np.:

oszczędzać wodę w gospodarstwach

–

domowych
budować zbiorniki retencyjne

–

budować oczyszczalnie ścieków

–

budować w fabrykach obieg zamknięty

–

wody
wykorzystywać deszczówkę w gospodar-

–

stwach domowych

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

14.

4 – 1 – 3 – 6 – 2 – 5

za przyporządkowanie 3 elementów . . . . . . 1 p.
za przyporządkowanie 4–5 elementów . . . . 2 p.

2

15.

np.:

na sawannie rosną pojedyncze drzewa,

–

które nie występują na stepie
step występuje w klimacie umiarkowa-

–

nym, a sawanna w równikowym i zwrot-
nikowym
inne gleby tworzą się w podłożu

–

na stepie występuje pokrywa śnieżna,

–

której nie ma na sawannie

za każdą prawidłową odpowiedź . . . . . . .po 1 p.

2

16.

5

a)

2

b)

3

c)

za 2 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 1 p.
za 3 prawidłowe odpowiedzi . . . . . . . . . . . . 2 p.

2