Formy ewidencji i rozliczeń podatkowych
działalności gospodarczej
1. Wstęp
Zmiana systemu gospodarczego w Polsce po roku 1989 spowodowała wzrost aktywności
gospodarczej Polaków. Powstało wówczas wiele prywatnych firm oraz mnóstwo nowych
przepisów, mających ułatwić podatnikom rozliczanie się z fiskusem. Bardzo szybko
przedsiębiorcy przekonali się, że prowadzenie działalności gospodarczej nakłada na nich
wiele ograniczeń i obowiązków. Niektóre z nich są obligatoryjne i bez ich spełnienia
prowadzenie własnej firmy nie jest możliwe.
Jednym z takich obligatoryjnych obowiązków są podatki nakładane przez państwo na
wszystkich obywateli. Każdy dorosły, pracujący obywatel musi część swoich dochodów
oddawać na rzecz państwa. Ci, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą jako osoby
fizyczne bądź w formie spółki są także zobligowane do odprowadzania podatków na rzecz
państwa.
Aby ułatwić podatnikom rozliczanie się z urzędami skarbowymi, które powołano jako
instytucje kontrolujące podatników, wprowadzono ewidencje księgowe dla celów
podatkowych. Każdy z prowadzących własną działalność gospodarczą ma możliwość wyboru
odpowiedniej dla siebie ewidencji - takiej, która będzie najlepiej dostosowana do rozmiaru
prowadzonej przez niego działalności oraz pozwoli mu w jak najkorzystniejszy dla niego
sposób rozliczać się z państwem z obligatoryjnych podatków.
W zależności od skali prowadzonej działalności podatnik ma do wyboru jedną z czterech
ewidencji: kartę podatkową, zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów
ewidencjonowanych, podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz księgi handlowe.
Wybór jednej z tych ewidencji zależy przede wszystkim od wysokości planowanych
przychodów, ilości zatrudnionych osób oraz skali planowanej działalności.
Wybór odpowiedniej ewidencji nie jest sprawą prostą i wymaga zapoznania się z zasadami
prowadzenia wszystkich ewidencji. Ustawodawca ułatwił zadanie podatnikom wprowadzając
szereg ograniczeń, dotyczących wyboru odpowiedniej ewidencji dla celów podatkowych.
Podstawowym ograniczeniem jest tu wysokość planowanego, bądź też osiągniętego w roku
poprzednim, przychodu.
2
Celem poniższego opracowania jest charakterystyka ewidencji dla celów podatkowych,
poznanych w czasie odbytej praktyki w Biurze Doradctwa Podatkowego Jadwigi Morawskiej
przy ul. Jagiellońskiej 1 w Częstochowie.
Rozdział 1. Informacje ogólne o rozliczeniach i ewidencjach podatkowych
działalności gospodarczej
Ze względu na różne sposoby rozliczania podatku wyróżnia się: ewidencje
uproszczone w postaci karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ksiąg handlowych.
W działalności gospodarczej za pomocą karty podatkowej rozliczać się mogą jedynie
osoby fizyczne prowadzący niewielką, co do skali i przedmiotu działalność. Podatnicy,
rozliczający się w ten sposób są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania
zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na
podatek dochodowy. Ograniczeniem stawianym prowadzącym działalności gospodarczą i
rozliczającym się przy pomocy karty podatkowej jest liczba zatrudnionych osób - łączne
zatrudnienie nie może przekroczyć stanu zatrudnienia przewidzianego dla danego rodzaju
działalności, określonego w tabeli miesięcznych stawek podatku dochodowego.
Ryczałt jest korzystną formą ewidencji księgowych w szczególności dla podatników,
których działalność nie wymaga ponoszenia wysokich kosztów. Aczkolwiek ustawa
regulująca przepisy dotyczące ryczałtu eliminuje wiele rodzajów działalności gospodarczych,
dla których ta forma opodatkowania byłaby najkorzystniejsza. Chodzi tu między innymi o
apteki, działalność w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenia lombardów)
oraz działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
Prawo do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów mają osoby
fizyczne i spółki cywilne osób fizycznych, wykonujące pozarolniczą działalność gospodarczą
w tym również w zakresie wolnych zawodów, osoby wykonujące działalność na podstawie
umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych
przepisów, jak i podmioty prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, jeśli zgłosiły zamiar
prowadzenia tych ksiąg, a ich przychody netto w roku poprzednim były niższe niż 800000
EURO.
3
http://notatek.pl/formy-ewidencji-i-rozliczen-podatkowych?notatka