Czy pracownica w ciąży może pracować w nocy na własne życzenie?
Czy pracownica w ciąży może pracować w nocy na własne życzenie? Pracownica regularnie
wykonywała pracę w porze nocnej. Dostarczyła mi zaświadczenie o tym, że jest w ciąży.
Czy w związku z tym, że praca nocna nie była w jej przypadku wyjątkiem i wyraża zgodę na
dalsze jej wykonywanie (jest to dla niej wygodne ze względów osobistych),
mogę nadal zatrudniać ją w nocy?
Zgoda pracownicy nie wyłącza zakazu pracy kobiety w ciąży w porze nocnej. Zgoda taka
decyduje o możliwości zatrudnienia w porze nocnej pracownicy (pracownika) opiekującej się
dzieckiem do lat 4.
Przepis art. 178 § 1 k.p. ma chronić kobiety w ciąży przed niewątpliwie zwiększonym
obciążeniem psychofizycznym związanym z pracą w tych częściach doby. Ma na celu
ochronę zarówno zdrowia pracownicy, jak i zdrowia nienarodzonego dziecka. Nie ma
możliwości zniesienia tego zakazu przez uzyskanie zgody pracownicy na taką pracę.
Wykonywanie takiej pracy przez kobietę w ciąży jest wykluczone w każdej sytuacji.
W przedstawionej sytuacji przepisy kodeksu pracy dają Panu następujące możliwości (w
kolejności):
• zmiana na okres ciąży rozkładu czasu pracy tej pracownicy w taki sposób, aby umożliwiała
ona wykonywanie pracy poza porą nocną, jeżeli jest to niemożliwe (lub niecelowe);
• przeniesienie jej do innej pracy (dozwolonej dla kobiet w ciąży – pracownicy będzie
przysługiwać dodatek wyrównawczy, jeżeli przeniesienie to spowoduje obniżenie
wynagrodzenia), jeżeli żadne z tych dwóch rozwiązań nie jest możliwe;
• zwolnienie pracownicy na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem
prawa do wynagrodzenia w dotychczasowej wysokości.
Dodatek wyrównawczy
Wskazany powyżej dodatek wyrównawczy stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu
poprzedzającego przeniesienie a wynagrodzeniem po przeniesieniu pracownika do innej
pracy. Przy ustalaniu jego wysokości stosujemy zasady obowiązujące przy obliczaniu
wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, wskazane w rozporządzeniu z 8 stycznia 1997 roku
w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania
wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze
zm.). Generalnie, obliczając go, wliczamy wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku
pracy, stosując zawarte w § 6 tego rozporządzenia wyłączenia. Zaznaczmy, że katalog
wyłączeń nie zawiera na przykład dodatku za pracę w nocy, jak również dodatku za pracę w
godzinach nadliczbowych. Podlega on zatem zaliczeniu do wynagrodzenia stanowiącego
podstawę obliczenia dodatku wyrównawczego.
Zgodne z art. 1517 § 1 k.p. pora nocna obejmuje osiem godzin przypadających między
godzinami 21.00 a 7.00. Szczegółowo zaś powinna zostać uregulowana w regulaminie pracy
(art. 1041 § 1 pkt 4 k.p.). Jeżeli pracodawca nie ma obowiązku wydawania tego regulaminu (a
przypomnijmy, że wydają go pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników),
zobowiązany jest w pisemnej informacji skierowanej do pracownika w ciągu siedmiu dni od
dnia zawarcia umowy o pracę (art. 29 § 3 k.p.) przekazać także wiedzę o obowiązującej w
zakładzie pracy porze nocnej.