Ocena jakości życia pacjentów
po endoprotezoplastyce stawu
biodrowego w materiale kliniki
autorzy: Łukasz Nagraba
Tomasz Mitek
Klinika Ortopedii i Rehabilitacji
II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki Prof. Jarosław Deszczyński
http://strony.aster.pl/ortopedia
opiekun: dr n. med. Artur Stolarczyk
Epidemiologia
•
osoby 45-64 lata – 30%
•
osoby > 65lat – 70%
Anatomia stawu biodrowego
Najbardziej obciążony staw
Staw kulisty panewkowy, wieloosiowy
Składa się z:
- głowy kości udowej (3/4kuli)
- panewki (utworzona przez kość
miedniczną)
Panewka otoczona obrąbkiem stawowym
W panewce: pow. księżycowata i dół
panewki
Mocna torebka stawowa (rozluźniona w
lekkim zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zew.)
Unaczynienie: t. okalająca udo
przyśrodkowa i boczna (pierścień tętniczy)
t. pośladkowa dolna i górna
Unerwienie: n. udowy, n. zasłonowy,
n. kulszowy
Choroba zwyrodnieniowa stawów
biodrowych
Przedwczesne zużycie i zwyrodnienie tkanek tworzących
staw
Zmiany patologiczne zachodzące w chrząstce stawowej
Stała progresja zmian patologicznych
Prowadzi do znacznego stopnia inwalidztwa
Rozpowszechniona wśród ludzi średniego i starszego wieku
Niejednolite przyczyny
Objawy kliniczne
Ból biodra
ból wysiłkowy, ból ciągły o dużym natężeniu, najczęściej w okolicy pachwinowej
Ból kolana
w wyniku podrażnienia n. zasłonowego (torebka stawu biodrowego)
Ograniczenie ruchów stawu biodrowego
ograniczenie odwodzenia i skrętu do wewnątrz
Zaniki mięśniowe
w obrębie uda i pośladka
Przykurcz zgięciowo – przywiedzeniowy
zgięcie, przywiedzenie oraz rotacja uda na zewnątrz (pozycja wymuszona)
Ograniczenie sprawności chodu
Różnica w długości względnej kończyn dolnych
Objawy radiologiczne
Zwężenie szpary stawowej
początkowo nieznaczne, w zmianach zaawansowanych
całkowite
Zagęszczenie struktury kostnej
w stropowej części panewki
Torbiele kostne
w głowie kości udowej i dachu panewki
Wyrośla kostne
na pograniczu głowy i szyjki kości udowej oraz na krawędziach
panewki
Grzybowate zniekształcenie głowy kości udowej
Zdwojenie dna panewki
Pogrubienie łuku Adamsa
Pozorne skrócenie szyjki kości udowej
w wyniku zewnętrznego przykurczu rotatorów uda
Zmiany martwicze głowy kości udowej
w MRI
Zarys techniki operacyjnej
Podział endoprotez
protezy
połowicze
totalne
cementowane
niecementowane
Ogólna charakterystyka protez
Składają się z 3 części:
- Trzpienia udowego
- Głowy
- Panewki
Każda z części protezy ma wiele
rozmiarów
Materiał
• Pacjenci leczeni w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji II Wydz.
Lekarskiego od stycznia 2001 do października 2004
• Wiek pacjentów – od 42 do 88 roku życia
• Wykonano 196 implantacji całkowitych protez stawu
biodrowego
• Przebadaliśmy 147 pacjentów
Metoda
I grupa
• endoprotezy niecementowane
• 40 pacjentów
• Średnia wieku – 59 lat
• Średnie BMI – 27,74
II grupa
• endoprotezy cementowane
• 72 pacjentów
• Śrenia wieku – 69 lat
• Średnie BMI – 26,87
Grupa ogólna
• 112 pacjentów
• choroby przewlekłe
• aktywność życiowa
Ocena kliniczna po
endoprotezoplastyce
stawu biodrowego
• Skala Oxford
• Skala Harrisa
• Skala Postel Merle d’Aubigone (PMA)
• Skala Hospital for Special Surgery Score (HSS)
• Ankieta dotycząca aktywności życiowej i wybranych chorób
przewlekłych zdiagnozowanych u pacjenta
Wyniki: skala Oxford
S1
77,51
79,21
77,13
oxford
■ grupa ogólna
■
grupa I
■
grupa II
Maksymalna wartość – 88 pkt
Wyniki: skala Harrisa
S1
65,95
71,50
64,75
Harris
■ grupa ogólna
■
grupa I
■
grupa II
Maksymalna wartość – 92 pkt
Wyniki: skala PMA
■ grupa ogólna
■
grupa I
■
grupa II
S1
12,65
14,21
12,30
PMA
Maksymalna wartość – 18
Wyniki: skala HSS
■ grupa ogólna
■
grupa I
■
grupa II
S1
46,70
49,00
46,59
HSS
Maksymalna wartość – 80
Aktywność życiowa pacjentów
17,3
28,7
14,7
aktywność obiektywnie
■ grupa ogólna
■
grupa I
■
grupa II
S1
29,3
32,1
29,8
aktywność wg pacjentów
Aktywność wg pacjentów
Aktywność obiektywna
Wyniki uwzględniające choroby
przewlekłe
51%
49%
Nadciśnienie tętnice
12%
88%
cukrzyca
27%
73%
osteoporoza
ChNS
33%
67%
inne
74%
26%
ChNS
Porównanie wyników leczenia u
pacjentów z chorobami
przewlekłymi
65,28
67,4
■ grupa pacjentów mających < 2
choroby przewlekłe
■ grupa pacjentów mających ≥ 2
choroby przewlekłe
12,6
13,04
PMA
Harris
Wnioski
• Dane uzyskane na podstawie analizy wyników we wszystkich skalach
świadczą o dobrej sprawności i jakości życia pacjentów po operacji
całkowitej protezoplastyki stawu biodrowego.
• Lepsze wyniki we wszystkich skalach osiągnęli pacjenci z grupy I, u
których zastosowano protezy bezcementowe. Jadnak rezultaty
uzyskane przez pacjentów z grupy I nie mogą być porównane z
wynikami uzyskanymi przez pacjentów z grupy II ponieważ grupy te nie
są porównywalne pod względem liczebności i wieku.
• Aktywność życiowa pacjentów mierzona na podstawie odpowiedzi
udzielonych na obiektywne pytania zawarte w ankiecie jest mniejsza niż
deklarowana przez pacjentów. Aktywność życiową pacjentów należy
oceniać w sposób zobiektywizowany, aby wyniki były jak najbardziej
zbliżone do stanu rzeczywistego.
• Pacjenci z dwoma lub więcej chorobami przewlekłymi mają zbliżone
wyniki leczenia po protezoplastyce stawu biodrowego. Może to być
spowodowane większą świadomością i troską o stan swojego zdrowia.
Dziękuję za uwagę