129

Elektronika Praktyczna 9/2005

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

W „Bibliotece  EP”  prezentujemy  książki  dotyczące  zagadnień  związanych  z różnymi  dziedzinami  techniki,  jednak  zawsze  przydatne 
w pracy  elektronika  lub  pomocne  w uprawianiu  elektronicznego  hobby.  Nasza  opinia  jest  oczywiście  subiektywna,  ale  wynika 
z wieloletniego  doświadczenia  zawodowego  i chyba  jest  zgodna  z oczekiwaniami  tych,  którzy  chcą  z książek  korzystać,  a nie 
przyozdabiać  nimi  półki.  Aby  nie  marnować  miejsca  w EP,  nie  będziemy  publikować  recenzji  książek  ocenianych  na  jedną  lub 
dwie  “lutownice”.  Przyjęliśmy  szeroką  skalę  ocen,  aby  ułatwić  Czytelnikom  orientację  w potencjalnej  przydatności  ksią

żki.  Ze  względu 

na  to,  że  w książkach  wydawanych  w Polsce  pewne  działy  elektroniki  są  wyraźnie  pomijane,  w dziale  Biblioteki  EP  omawiamy 
również  pozycje  książkowe  pochodzące  od  wydawców  światowych.  Przy  wyborze  tych  książek  kierujemy  się  ich  tematyką, 
wartością  merytoryczną  i subiektywnym  odczuciem  ich  przydatności.
Publikowane  w EP  recenzje  książek  można  znaleźć  w Internecie  pod  adresem:  http://biblioteka.ep.com.pl.

Uwaga!  Większość  prezentowanych  książek  można  zamówić  w Dziale  Handlowym  AVT.  Chcemy  w ten  sposób  udostępnić  je 

Czytelnikom  EP.  Pozycje  zagraniczne  znaleźć  można  pod  adresem:  http://www.abe.pl.

   129

Książki,  z  którymi  mamy  naj-

częściej  do  czynienia  w  elektroni-

ce  to  zwykle  podręczniki  lub  mo-

nografie. W przypadku tej książki 

nie  ma  najmniejszych  wątpliwości 

–  jest  to  klasyczny  podręcznik 

akademicki,  omawiający  tematykę 

podstawową  i  niezbędną  każdemu 

elektronikowi,  niezależnie  od  jego 

specjalizacji.  Teoria  sygnałów  i 

systemów  liniowych  stanowi  obok 

teorii  obwodów  elektrycznych  ele-

mentarz  elektronika.  Z  czystym 

sumieniem  można  powiedzieć,  że 

tematyka  omawiana  w  prezentowa-

nej  książce  to  fragment  matematy-

ki  przystosowanej  dla  inżynierów. 

Każdy  politechniczny  kurs  mate-

Bhagwandas  P.  Lathi,  Linear  Systems  and  Signals 

(Sygnały  i  Systemy  liniowe),  2  wyd.,  Oxford  University 

Press,  2005.  ISBN  0–19–515833–4

matyki  obejmuje  te  działy,  są  one 

jednak  przedstawione  w  sposób 

typowy  dla  matematyków  –  nie 

zawsze  odpowiadający  studiującym 

nauki  techniczne.  Autor  omawia-

nego  podręcznika  –  B.  P.  Lathi 

prowadzi  wykład  przeznaczony  dla 

studentów  specjalności  elektrycz-

nych  i  elektronicznych.  W  efekcie, 

uwypuklone  są  aspekty  praktyczne 

omawianych  teorii  oraz  budowa-

na  jest  intuicja  tak  niezbędna  dla 

uzyskania  dużej  biegłości  porusza-

nia  się  w  każdej  dziedzinie.  Poza 

tym,  sposób  prezentacji  odpowia-

da  sposobowi  myślenia  techników, 

dla  których  matematyka  jest  narzę-

dziem,  a  nie  celem  samym  w  so-

bie.  Cała  książka  ma  dość  pokaź-

ną  objętość  –  prawie  1000  stron 

–  i  może  być  podzielona  na  5 

części.  Część  pierwsza,  to  wiado-

mości  wstępne.  Autor  przypomina 

tu  wybrane,  podstawowe  wiado-

mości  z  matematyki  szkolnej  oraz 

wprowadza  w  terminologię  sygna-

łów  jako  pewnych  szczególnych 

funkcji  matematycznych.  Czytelnik 

znajdzie  tu  również  wiadomości 

wstepne  dotyczące  systemów,  ich 

klasyfikacji i opisu z punktu wi-

dzenia  wejście  –  wyjście.  Część 

druga  podręcznika  jest  poświeco-

na  analizie  systemów  liniowych 

stacjonarnych  w  dziedzinie  czasu. 

Są  więc  podane  tradycyjne  me-

tody  opisu  systemów  za  pomocą 

równań  różniczkowych  (systemy 

ciągłe)  lub  różnicowych  (systemy 

dyskretne),  metody  rozwiązywania 

tych  równań,  znajdowania  odpo-

wiedzi  impulsowej  systemu,  a  tak-

że  metody  stosowane  „w  codzien-

nych”  obliczeniach  praktycznych, 

tj.  przekształcenie  Laplace’a  i  prze-

kształcenie  Z.  W  kolejnej,  trzeciej 

części  autor  przedstawia  analizę 

systemów  liniowych  stacjonarnych 

w  dziedzinie  częstotliwości.  Jest 

więc  w  niej  omówione  przekształ-

cenie  Fouriera  ciągłe  i  dyskretne. 

Czwarta  część  jest  poświecona 

analizie  sygnałów.  Rozpoczyna  się 

wprowadzeniem  szeregów  Fouriera 

opisujących  sygnały  ciągłe  okreso-

we,  nastepnie  autor  omawia  sygna-

ły  ciągłe  nieokresowe  i  przeksztal-

cenie  Fouriera.  W  kolejnym  kroku 

(rozdziale)  nastepuje  przejście  do 

sygnałów  dyskretnych,  tj.  autor 

wprowadza  pojęcie  próbkowania 

sygnałów  ciągłych.  Oprócz  pod-

staw  teoretycznych  próbkowania, 

Czytelnik  znajdzie  tu  opis  metod 

realizacji  procesu  próbkowania, 

jego  własności  oraz  metody  odtwa-

rzania  sygnałów  na  podstawie  jego 

próbek.  Sporo  uwagi  poświęcono 

tu  metodom  numerycznym  wy-

znaczania  dyskretnej  transformaty 

Fouriera,  oraz  jej  odmianie  o  du-

żym  znaczeniu  praktycznym,  czy-

li  szybkiej  transformacie  Fouriera. 

Na  tej  podstawie  została  następnie 

przedstawiona  analiza  sygnałów 

dyskretnych  w  oparciu  o  ich  wid-

mo  Fouriera,  z  nawiązaniem  do 

analizy  systemów  liniowych  stacjo-

narnych.  W  ostatniej,  piątej  czę-

ści  podręcznika  autor  przedstawił 

sposoby  analizy  systemów  metodą 

przestrzeni  stanów.

Tyle  w  skrócie  o  treści  książ-

ki.  Przejdźmy  teraz  do  jej  oceny. 

Podana  wcześniej  objętość  książ-

ki  pozwoliła  stworzyć  podręcznik 

z  jednej  strony  bardzo  przyjazny 

studiującemu,  a  z  drugiej  trzyma-

jący  wysoki  poziom  merytoryczny. 

Autor  ma  duże  doświadczenie  dy-

daktyczne.  Jest  autorem  kilku  pod-

ręczników  z  teorii  sygnałów,  sys-

Elektronika Praktyczna 9/2005

130

B  I  B  L  I  O  T  E  K  A    E  P

książka 

wybitna, 

polecamy!

książka 

o  dużych 

walorach 

praktycznych, 

polecamy!

może  się 

przydać

daleka  od 

doskonałości

nie  warto 

kupować

Le gen da:

Jan  Łazarski,  Leksykon  skrótów.  Telekomunikacja. 

WKŁ,  2004.  ISBN  83–206–1545–3

temów  i  telekomunikacji.  Niektóre 

doczekały  sie  kilku  wydań.  Dwa 

z  nich  zostały  przetłumaczone 

(wiele  lat  temu)  na  język  polski 

i  cieszyły  się  dużym  uznaniem. 

To  duże  doświadczenie  autora  za-

owocowało  bardzo  korzystnie  w 

przypadku  omawianej  książki.  Pod-

ręcznik  jest  pełen  bardzo  dobrze 

dobranych  przykładów  ilustrują-

cych  na  bieżąco  przekazywane 

wiadomości  teoretyczne.  Czytelnik 

czuje  się  bardzo  pewnie  będąc 

wspieranym  tego  typu  praktycz-

nymi  przykładami.  Pozwalają  one 

zapełnić  luki  pojawiające  się  zwy-

kle  na  styku  teorii  i  zadań.  Wiele 

tych  przykładów  jest  wykonywa-

Telekomunikacja  jest  jedną  z 

tych  dziedzin,  które  mogą  wszyst-

kich  nowicjuszy  przerażać  licz-

bą  stosowanych  skrótów.  Jest  ona 

ogromna.  Ci,  którzy  już  są  z  nimi 

zaznajomieni,  nie  odczuwają  trud-

ności,  ponieważ  te  skróty  są  uży-

wane  jak  słowa  wyspecjalizowane-

nych  przy  uzyciu  pakietu  oblicze-

niowego  MATLAB.  Jest  to  kolejną 

zaletą  książki,  ponieważ  ten  pro-

gram  jest  szczególnie  odpowiedni 

do  tego  typu  obliczeń.  Można  po-

wiedzieć,  że  stał  się  w  dziedzi-

nie  przetwarzania  sygnałów  i  te-

lekomunikacji  jednym  ze  standar-

dów,  bardzo  często  stosowanym  w 

praktyce.  Kolejną  zaletą  podręczni-

ka  jest  duża  liczba  zadań  kończą-

cych  każdy  rozdział.  Te  zadania, 

o  zróżnicowanym  stopniu  trudno-

ści  pozwalają  Czytelnikowi  ugrun-

tować  zdobytą  wiedzę.  I  wreszcie 

ostatnią  zaletą  książki,  o  której 

chcę  tu  wspomnieć  są  notatki  hi-

storyczne  dotyczące  naukowców, 

którzy  w  szczególnie  znaczący 

sposób  przyczynili  się  do  rozwoju 

prezentowanych  teorii.  I  chociaż 

bez  tych  notek  wykład  nadal  był-

by  kompletny,  to  jednak  znacznie 

zwiększają  one  jego  atrakcyjność. 

Uważam,  że  podręcznik  naprawdę 

zasługuje  na  najwyższą  ocenę,  tj. 

pięć  lutownic.  Trzeba  jednak  pa-

miętać,  że  nawet  najlepsza  książ-

ka  nie  zastąpi  wysiłku  jaki  trzeba 

włożyć  w  zdobywania  wiedzy.  W 

tym  jednak  przypadku  ten  wy-

siłek  będzie  bardzo  procentował 

w  przyszłości,  ponieważ  dotyczy 

spraw  fundamentalnych.

Mieczysław  Kręciejewski

go  języka.  Jednak  wszyscy  uczący 

się  nowego  języka  potrzebują  od-

powiedniego  słownika.  Dobrze  się 

więc  stało,  że  WKŁ  wydał  taki 

właśnie  słownik.  Przyda  się  on 

na  pewno  wszystkim  poznającym 

tę  dziedzinę  elektroniki  oraz  tym, 

którzy  sporadycznie  zatrzymują 

się  bezradni  na  widok  „jakiegoś” 

DQPSK

  czy  LASS.  Trzeba  sobie 

jednak  zdawać  sprawę  z  tego,  że 

całkowici  laicy  mogą  nie  zrozu-

mieć  hasła  objaśniającego  skrót; 

no  ale  cóż  –  na  to  nie  ma  już 

chyba  żadnego  lekarstwa.  Leksy-

kon  zawiera  ponad  3000  skrótów 

i  akronimów  (pochodzących  głów-

nie  z  języka  angielskiego),  podaje 

ich  pełną  pisownię  oraz  krótkie 

objaśnienia  znaczeń  w  języku  pol-

skim.  Można  się  niemal  założyć, 

że  każdy  użytkownik  byłby  w  sta-

nie  wskazać,  że  pewnego  skrótu 

lub  skrótów  brakuje.  Jest  to  nie-

mal  nieuniknione  w  pracy  obej-

mującej  tak  szeroki  zakres  tema-

tyczny.  Nie  zmniejsza  to  jednak 

jej  jakości.  Można  również  znaleźć 

pewne  niedociągnięcia.  Przykładem 

może  być: 

kb  –  kilobajt,  kbps  – 

kilobity  na  sekundę; 

kb/s  –  kilo-

bajt  na  sekundę  (str.  178).  „b”  to 

raz  bit,  a  raz  bajt  (te  akurat  spra-

wy  bardzo  ładnie  opisał  „nasz” 

Marek  Dzwonnik  w  EP06/2003, 

str.  101).  Mimo  tego  uważam,  że 

omawiany  słownik  jest  pracą  bar-

dzo  pożyteczną  i  zasługuje  na  5 

lutownic.  Na  podkreślenie  zasługu-

je  mała  (126  x  174  mm)  i  trwała 

oprawa  leksykonu.  Szkoda  tylko, 

że  Wydawnictwo  nie  dołożyło  na 

końcu  książeczki  kilku  czystych 

stron  na  notatki  użytkownika.  Nie 

ma  bowiem  wątpliwości,  że  skró-

tów  będzie  przybywać.

Mieczysław  Kręciejewski

PRENUMERATĘ  ELEKTRONIKI  PRAKTYCZNEJ  NAJWYGODNIEJ  ZAMAWIAĆ  SMS-EM!

Wyślij  SMS  o treści 

PREN

  na  numer 

0663889884

,

my  oddzwonimy  do  Ciebie  i przyjmiemy  Twoje  zamówienie.

(koszt  SMS-a według  Twojej  taryfy)