122

Kamienio³om wapieni triasowych 

w Strzelcach Opolskich

5602

Lokalizacja: 

województwoj opolskie 

powiat strzelecki 

gmina Strzelce Opolskie 

miejscowoϾ Strzelce Opolskie

Rejon geograficzny: 

Wy¿yna Œl¹sko-Krakowska 

Wy¿yna Œl¹ska 

Che³m

Jednostka geologiczna: 

monoklina œl¹sko-krakowska

4310

W pó³nocnej czêœci miasta Strzelce Opolskie, po³o¿onego 

na obszarze Równiny Opolskiej, znajduje siê kamienio³om wa-

pieni triasowych (dolny wapieñ muszlowy). Ska³y te powsta³y 

245-237 mln lat temu, w basenie germañskim, ci¹gn¹cym siê 

od dzisiejszej Opolszczyzny a¿ po Mazury. 

W nieczynnej obecnie kopalni, z 3 poziomów wydobyw-

czych o ³¹cznej wysokoœci œcian 20 m, pozyskiwano wapieñ 

na potrzeby cementowni. 

Na  poziomie  najni¿szym  zosta³y  ods³oniête  utwory 

warstw gogoliñskich, na poziomie drugim widoczne s¹ war-

stwy góra¿d¿añskie i terebratulowe, natomiast z poziomu 

trzeciego pozyskiwano utwory nale¿¹ce do warstw tere-

bratulowych i karchowickich. Warstwy skalne nachylone s¹ 

pod k¹tem 5°, w kierunku pó³nocnym. S¹ one niezaburzone 

tektonicznie i zalegaj¹ w ci¹g³oœci stratygraficznej. 

Warstwy gogoliñskie – najstarsze – zbudowane s¹ ze 

œrednio- i cienko³awicowych wapieni organodetrytycznych, 

czêsto przewarstwionych marglami wystêpuj¹cymi w formie 

cienkich wk³adek. Miejscami obserwowaæ mo¿na wapienie 

zdolomityzowane, a tak¿e wapienie komórkowe lub jami-

ste oraz wapienie margliste. S¹ to ska³y barwy jasnoszarej 

b¹dŸ  be¿owej,  tworz¹ce  niezbyt  mi¹¿sze  warstewki,  z 

charakterystyczn¹ struktur¹ falist¹. Obfita jest w nich fauna 

triasowa: szkar³upnie, ramienionogi, œlimaki i ma³¿e. £¹czna 

mi¹¿szoœæ tych osadów wynosi 50 m, lecz w strzeleckim 

kamienio³omie ods³oniêto jedynie ich 15-metrowy odci-

nek, który aktualnie znajduje siê poni¿ej zwierciad³a wody, 

wype³niaj¹cej wyrobisko. 

Wy¿ej  le¿¹ce  warstwy  góra¿d¿añskie  tworz¹ 

grubo³awicowe wapienie pelityczne i drobnodetrytyczne, 

charakteryzuj¹ce siê jasnobe¿ow¹ barw¹, powsta³e z pokru-

szonych fragmentów organizmów zwierzêcych i roœlinnych. 

Zobaczyæ w nich mo¿na faunê: ma³¿e, œlimaki, ramienionogi, 

liliowce, rzadziej g³owonogi, je¿owce, otwornice i korale. 

£¹czna mi¹¿szoœæ tych warstw wynosi 16 - 18 metrów. 

Najwy¿szy kompleks to warstwy terebratulowe, zbudo-

wane g³ównie z wapieni muszlowych, o barwie jasnoszarej z 

wyraŸnie zaznaczon¹ struktur¹ falist¹. W obrêbie tego 12-14 

metrowego kompleksu znajdowano przedstawicieli liliowców 

i ramienionogów, sporadycznie g³owonogów oraz ma³¿y. 

Profil zamykaj¹ warstwy karchowickie. S¹ to wapienie 

pelityczne, o barwie jasnoszarej lub ¿ó³tawej, z bogat¹ faun¹ 

morsk¹ korali, je¿owców, liliowców, g¹bek, ma³¿y, ramienio-

nogów, g³owonogów, œlimaków oraz ryb. Mi¹¿szoœæ tego 

kompleksu wynosi 25 metrów. 

Od strony zachodniej obiekt poroœniêty jest lasem sos-

nowym, a od po³udniowej lasem liœciastym pasa ochronnego. 

Dotrzeæ tu mo¿na w bardzo dogodny sposób, jad¹c drog¹ 

utwardzon¹ nr 426 prowadz¹c¹ z Strzelec Opolskich na Osiek 

i Rozmierkê. Brama wjazdowa na teren kamienio³omu odda-

lona jest ok. 1 km od dworca PKP i PKS Strzelce Opolskie. 

Kamienio³om jest ogólnie dostêpny i dobrze utrzymany. 

Œciany ulegaj¹ powolnej erozji i nastêpuje sukcesywne usy-

pywanie siê materia³u u podstawy wyrobiska. 

W  pobli¿u  przebiega  niebieski  szlak  turystyczny  - 

Powstañców Œl¹skich (biegn¹cy z Gliwic do KuŸni Centowej), 

oraz ¿ó³ty szlak turystyczny wiod¹cy z Strzelec Opolskich do 

Kêdzierzyna KoŸla. Niedaleko znajduje siê trasa rowerowa nr 

3 prowadz¹ca ze Strzelec Opolskich na Górê Œw. Anny. 

W obiekcie tym zwiedzaj¹cy zapoznaæ siê mo¿e z niemal 

kompletnym profilem utworów dolnego wapienia muszlo-

wego. Bogactwo struktur sedymentacyjnych charakteryzuje 

specyfikê basenu germañskiego, w którym te osady powsta³y.  

Dla kolekcjonerów i pasjonatów skamienia³oœci miejsce to 

jest doskona³ym poligonem ze wzglêdu na znaczne nagro-

madzenie fauny triasowej.

The Triassic limestones quarry  

in Strzelce Opolskie

In the northern part of Strzelce Opolskie town located 

in the Opole Lowland the quarry was developed in Triassic 

(Lower Muschelkalk) limestones. These sediments were 

Gogolin

Zawadzkie

Toszek

Leœnica

Opole

1

1

3

123

Wybrana literatura: 80, 190, 191, 192,  

308, 458

Strzelce Opolskie

deposited 245-237 Ma ago in a German Basin extending 

from the area of Opole Lowland to Mazury. 

The quarry has 3 mining levels, each 20 meters high. The 

Triassic carbonates dip at 5

o 

to the north and are tectonically 

undisturbed. The continuous succession includes members 

from the lowest Gogolin Beds to the uppermost Karchowice 

ones. Precisely, at the lower level the Gogolin Beds were 

mined, in the middle level the Gora¿d¿e and the Terebratula 

beds were extracted and in the upper level the Terebratula 

and the Karchowice beds were worked. 

The Gogolin Beds are medium- and thin-bedded, or-

ganodetrital limestones commonly intercalated with thin 

marl  layers.  Numerous  varieties  of  limestones:  pelitic, 

shelly, crinoid and crystalline (commonly laminated) allow 

to recognize the diversified carbonate depositional environ-

ment. Abundant fossils are represented by echinoderms, 

brachiopods, gastropods and bivalves. 

The Gora¿d¿e Beds are thick-bedded, pelitic and fine-

detrital limestones, also rich in fossils: bivalves, gastropods, 

brachiopods, crinoids nad more rare cephalopods, echino-

derms, foraminifers and corals. 

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:

J. Kêdzierski (2005)

The  Terebratula  Beds  are  dominated  by  light-grey, 

shelly limestones with distinct wavy lamination. Numer-

ous crinoids and brachiopods are observed together with 

cephalopods and bivalves. 

The uppermost Karchowice Beds are light-grey or yel-

lowish, pelitic limestones with a number of fossils: corals, 

echinoderms,  crinoids,  sponges,  bivalves,  brachiopods, 

cephalopods, gastropods and fish bones. 

From the west the quarry is bordered by pine forest and 

from the south – by a protection zone of leaf forest. Access 

is easy, from No. 426 highway leading from Strzelce Opol-

skie to Osiek and Rozmierka. The gate is about 1 kilometer 

distant from bus and railway stations in Strzelce Opolskie. 

In the vicinity the blue touristic trails routes from Gliwice to 

KuŸnia Centowa, the yellow trail connects Strzelce Opol-

skie and Kêdzierzyn-KoŸle. Nearby, No. 3 bike trail heads 

towards the St. Anna Hill. 

The visitor can examine the full succession of Lower Mus-

chelkalk typical of Poland. Abundance of sedimentary struc-

tures reflects the specific character of the Triassic German 

Basin whereas fauna specimens attract the collectioners.

1

2

3