"Elementarz Mahamudry" -

Garma C.C. Chang

SPIS TRE CI

1. Teoria

•

Centralna nauka tantry tybeta!skiej

•

Si"ganie w g#$b esencji umys#u - niek#opotliwa Mahamudra

•

Mahamudra - droga wyzwolenia

•

Uwagi o Mahamudrze

2. Pie%ni nauczaj$ce

•

Tilopa: Mahamudra Upadesia

•

Milarepa: Pie%ni Mahamudry

•

III Karmapa: Modlitwa Mahamudry

3. Wskazówki do nauki i &wicze!

•

Charakterystyczne cechy &wiczenia Mahamudry

Mahamudra - Centralna Nauka Tantry Tybeta skiej

Tantra tybeta!ska jest form$ praktycznego buddyzmu. Posiada ona pe#ni" metod i technik,
umo'liwiaj$cych zastosowanie w praktyce wszystkich nauk Mahajany. W przeciwie!stwie do
teoretycznych form Buddyzmu - jak na przyk#ad Sautrantika, Waibhaszika, Jogaczara, Madjamika,
Hua Jen, Tien Tai itd. - buddyjska tantra k#adzie najwi"kszy nacisk na &wiczenie
i urzeczywistnienie, a nie na spekulacje filozoficzne.

G#ówne ogólne poj"cia Mahamudry mo'na uj$& nast"puj$co:

1. Ca#y byt i wszystko, co si" przejawia mo'na odnie%& do osobistego

do%wiadczenia; do%wiadczenie to dokonuje si" wewn$trz w#asnego umys#u, a
umys# jest (ród#em i twórc$ wszystkich rzeczy.

2. Umys# jest nieograniczenie wielkim, niewymiernie g#"bokim oceanem

mo'liwo%ci; jego nieograniczono%& i g#"bia s$ nieosi$galne dla
niewtajemniczonego.

3. Ten, kto osi$gn$# ca#kowite urzeczywistnienie i pe#n$ kontrol" nad w#asnym

umys#em, jest Budd$, a ci, którzy tego nie osi$gn"li s$ istotami nieo%wieconymi.

4. Buddowie s$ o%wieconymi istotami 'yj$cymi, a istoty 'yj$ce s$ nieo%wieconymi

Buddami.

5. Ten nieograniczony, wszechobejmuj$cy umys# Buddy jest poza rozumieniem i

wszelkimi w#a%ciwo%ciami. Najlepsza i najbli'sza prawdy definicja mog#aby
brzmie&: "Umys# Buddy jest Niewyczerpan$, wietli%cie-Pust$ wiadomo%ci$".

6. wiadomo%& istot 'yj$cych jest ograniczona, %wiadomo%& zaawansowanego

jogina jest o%wiecona; o%wiecony bodhisattwa ma %wietli%cie-pust$ %wiadomo%&,
a %wiadomo%& Buddy jest Niewyczerpan$ wietli%cie-Pust$ wiadomo%ci$.

7. Wszystkie nauki buddyjskie s$ tylko zaznaczeniem najwa'niejszych

"wewn"trznych" punktów, przygotowaniem, wskazówkami kierunku
prowadz$cymi do rozwini"cia tej Niewyczerpanej wietli%cie-Pustej
wiadomo%ci.

8. Gdy ten Stan Buddy rozwinie si" ca#kowicie, powstaje wówczas nieograniczone

wspó#czucie, a wszelkiego rodzaju po'yteczne czyny dokonuj$ si" zupe#nie
spontanicznie.

9. W zale'no%ci od predyspozycji ucznia znane s$ dwie drogi rozwini"cia

Umys#u Buddy: Droga Metod i Droga Wyzwolenia. Pierwsza k#adzie
nacisk na &wiczenie poskromienia prany (energii), a druga na &wiczenie
poskromienia umys#u. Obie jednak bazuj$ na podstawowym twierdzeniu
tantry o identyczno%ci umys#u i prany.

Zasad" identyczno%ci umys#u i prany mo'na krótko przedstawi& w nast"puj$cy sposób: %wiat jest
z#o'ony z ró'nych, przeciwstawnych sobie si# w "antytetycznej" relacji, tak jak: pozytywny i
negatywny, noumen i fenomen (rzecz sama w sobie i zjawisko b"d$ce przedmiotem postrzegania),
potencjalno%& i manifestacja, przejawienie i pusto%&, umys# i prana itd. Ka'da z tych dwójni,
chocia' widocznie antytetyczna, jest nierozdzieln$ jedno%ci$. Dualne si#y, które widzimy wokó# nas,

maj$ faktycznie "jedn$" istot" manifestuj$c$ si" w dwóch ró'nych formach. Gdy si" opanuje,
oswoi, przeobrazi, poszerzy, wyostrzy, uwznio%li i wysublimuje swoj$ %wiadomo%&, czyli swój
umys#, to samo stanie si" wówczas z pran$ - i na odwrót.

)wiczenie podkre%laj$ce opanowanie i ujarzmienie prany nazywa si" "Jog$ z form$" (form$
zewn"trzn$, w której si" rzeczy przejawiaj$), albo "Drog$ Metod". )wiczenie podkre%laj$ce
poskromienie i ujarzmienie umys#u nazywa si" "Jog$ bez Formy" (bez formy, w której przejawiaj$
si" rzeczy) albo "Drog$ Wyzwolenia". Pierwsza droga jest trudnym, wymagaj$cym wysi#ku,
mozolnym typem praktyki jogi, a druga - naturalnym, #atwym i niek#opotliwym sposobem, znanym
jako Mahamudra.

Si!ganie W G"#b Esencji Umys"u

Niek#opotliwa Mahamudra

)wiczenie wnikania w esencj" umys#u jest #atw$ i bezwysi#kow$ medytacj$ Mahamudry. Nie jest to
medytowanie nad czym%, lub na co%, lecz po prostu spontaniczne i wspania#e dzia#anie w#asnego
umys#u, co stanowi szczyt i kwintesencj" wszystkich nauk buddyjskich. Dla tych, którzy jeszcze nie
przekroczyli "bramy" jest to najtrudniejsza ze wszystkich medytacji, lecz dla tych, którzy ju' j$
przekroczyli, medytacja ta jest naj#atwiejsza. Wszystkie inne &wiczenia i praktyki s$ tylko
przygotowaniem do niej. Najwa'niejsze jest tutaj poznanie natury w#asnego umys#u lub
przynajmniej ujrzenie jej przez krótk$ chwil". Gdy jogin raz pozna natur" umys#u, wtedy jest w
stanie w ka'dym czasie i w ka'dym miejscu bez trudno%ci si"gn$& wg#$b esencji umys#u.
Niezale'nie od tego, czy co% robi, czy odpoczywa, zawsze jasno i przejrzy%cie promieniuje w nim
%wietli%cie-pusta %wiadomo%&.

Chocia' po rozpoznaniu czy spostrze'eniu istoty umys#u pozostaje jeszcze do przebycia bardzo
d#uga droga, wszyscy buddyjscy m"drcy uwa'aj$ ten pierwszy przeb#ysk za najwa'niejszy, za co%,
czego na pocz$tku musi spróbowa& ka'dy jogin. Gdy raz przekroczy si" t" nieistniej$c$ bram"
("bram" bez bramy"), medytacja nie jest ju' wi"cej &wiczeniem ani wysi#kiem. Staje si" ona odt$d
naturalnym i spontanicznym aktem. Czy si" siedzi, czy chodzi, mówi czy %pi - ca#a ta dzia#alno%& i
wszystkie potrzeby 'yciowe staj$ si" wspania#ymi medytacjami. W 'adnym przypadku wysi#ek nie
jest konieczny, o nic nie trzeba walczy&. Aby jednak przekroczy& t" nieistniej$c$ bram", nale'y
ci"'ko pracowa& z tym medytacyjnym &wiczeniem "nie &wiczenia", krocz$c drog$ Zenu czy
Mahamudry.

Mahamudra - Droga Wyzwolenia

Droga wyzwolenia lub "joga bez formy" jest najprostsz$ i najbardziej bezpo%redni$ metod$
osi$gni"cia Umys#u Buddy - jest naturalnym i spontanicznym &wiczeniem, które omija wiele
przygotowa!, wyt"'onych praktyk i kolejnych stopni wyst"puj$cych w innych typach jogi. Jej istota
polega na mo'liwo%ci doprowadzenia ucznia przez Guru do ujrzenia wrodzonego Umys#u Buddy w
jego pierwotnym i naturalnym stanie. Dzi"ki temu pierwszemu bezpo%redniemu prze'yciu "wgl$du"
ucze! stopniowo uczy si" umacnia&, rozszerza& i pog#"bia& pierwotny stan umys#u. W ko!cu to
postrzeganie wejdzie mu "w krew" i zako!czy si" ca#kowitym o%wieceniem. )wiczenie to zwie si"
Mahamudr$.

A. Pierwsze ujrzenie przez ucznia wrodzonego stanu umys#u mo'e by& osi$gni"te

w dwojaki sposób: albo samodzielnie poprzez praktyk" jogi Mahamudry, albo
poprzez "przyk#adowe" ("ukazuj$ce") zademonstrowanie przez Guru. Pierwsza
droga zak#ada, 'e ucze! sam medytuje wed#ug wskazówek Guru, a druga
polega na spowodowaniu przez Guru nag#ego otwarcia si" umys#u ucznia.

B. Centralna nauka Mahamudry polega na dwóch zasadniczych punktach:

odpr"'eniu i braku wysi#ku.

Wszystkie cierpienia i nami"tno%ci z natury zwi$zane s$ z napi"ciami. W przeciwie!stwie do tego,
wyzwolenie jest inn$ nazw$ "doskona#ego odpr"'enia" ("rozlu(nienia"). Przeci"tny cz#owiek,
opanowany od d#ugiego czasu przez g#"boko zakorzenione przyzwyczajenia uwa'a, 'e osi$gni"cie
stanu g#"bokiego rozlu(nienia to rzecz najtrudniejsza lub w ogóle niemo'liwa. Tak wi"c, by
umo'liwi& mu to osi$gni"cie konieczne s$ wskazówki i &wiczenia. Dlatego te' g#ównym zadaniem
Mahamudry jest nauczenie jogina, jak odpr"'y& umys#, a tym samym, jak spowodowa& rozwój jego
pierwotnego umys#u. Paradoksem jest, 'e nieobecno%& napi"cia (odpr"'enie) jest jeszcze
trudniejsza do osi$gni"cia, ni' wysi#ek. Wymaga to d#ugiej praktyki, by w ka'dym czasie i w
ka'dych warunkach by& swobodnym i wolnym od trosk.

Gdy stale rozlu(nia si" umys# i potrafi si" utrzyma& go spontanicznym i wolnym od wszelkiego
kurczowego chwytania si", to wrodzony Umys# Buddy wkrótce zab#y%nie.

Uwagi o Mahamudrze

Mahamudra, "Wielki Symbol", jest praktycznym zastosowaniem nauki o Sunjacie. Sunjata (Pusto%&)
jest podstawow$ zasad$ podkre%laj$c$ niesubstancjonalno%& wszystkich istot. Jest to najwa'niejsza
nauka buddyzmu Mahajany i tantry tybeta!skiej. Wed#ug niektórych uczonych tybeta!skich,
Madhjamika ( rodkowa Droga) jest nauk$ Sunjaty w swej ogólnej formie, podczas gdy Mahamudra
jest nauk$ wprowadzaj$c$ zasady Madhjamiki do praktyki. Dlatego te' cz"sto Madhjamik" okre%la
si" mianem "teorii Pusto%ci", a Mahamudr" "praktyk$ Pusto%ci".

Wydaje si" stosowne powiedzenie kilku s#ów o poj"ciu Pusto%ci (pustki). Gdy mówimy: "dom jest
pusty" zwykle mamy na my%li, 'e nie ma w nim mieszka!ców, ale buddyjska "pustka" nie oznacza
nieobecno%ci. Gdy mówimy: "ca#a dzielnica jest teraz pusta" my%limy, 'e przedtem by#y tam domy,
a teraz ich nie ma. Jednak buddyjska "pustka" nie oznacza wymazania ani znikni"cia. "Pusto%&" jest
trudna do zdefiniowania i opisania. Mo'na powiedzie& mnóstwo rzeczy o tym, czym "pustka" nie
jest, ale bardzo ma#o o tym, czym ona jest. "Pusto%&" oznacza wzgl"dn$, p#ynn$, nieokre%lon$ i nie
daj$c$ si" uj$& natur" wszystkich rzeczy. Z filozoficznego punktu widzenia poj"cie to okre%la z#udn$
i podobn$ do snu natur" zjawisk; psychologicznie oznacza ca#kowite wyzwolenie od wszystkich
przywi$za!.

***

Szko#a "Ustnego Przekazu" (Kagyupa) i Stara Szko#a (Njingmapa) w Tybecie uwa'aj$ Mahamudr"
za najwy'sz$ i najwa'niejsz$ ze wszystkich nauk Buddyzmu.

***

Samo%wiadomo%& (samo-postrzeganie si", bycie postrzeganym przez siebie), czyli postrzegaj$ca
siebie zdolno%& %wiadomo%ci jest wed#ug Jogaczary umys#em per se (samym przez si"). Funkcj$
samo%wiadomo%ci (samopostrzegania si") jest bycie %wiadomym tej %wiadomo%ci (%wiadomym
swojej przytomno%ci); jest to czysta %wiadomo%& (postrzeganie) bez 'adnych przedmiotowych
tre%ci (zawarto%ci). Kszta#towanie, rozwijanie tej czystej %wiadomo%ci (postrzegania) jest
podstawowym &wiczeniem Mahamudry.

***

"Czy' stawanie si" naszego w#asnego umys#u pustym nie nazywa si" osi$ganiem Stanu
Buddy?"

/Milarepa/

Mahajana naucza, 'e zjawisk stawania si" pustym i stawania si" pe#nym nie da si" od siebie
oddzieli&. Usuwanie z umys#u np. nami"tno%ci i niewiedzy jest równocze%nie nape#nianiem go
czym% innym, np. przekraczaj$c$ m$dro%ci$ i wspó#czuciem.

Najwa'niejsz$ instrukcj$ Mahamudry jest rozlu(nienie. Tylko dzi"ki ca#kowitemu odpr"'eniu
umys#u mo'na ujrze& jego esencj". Medytacyjna technika niewysilania si", niedzia#ania
(niewyt"'ania si") jest najwa'niejsz$ nauk$ Mahamudry.

***

Wi"kszo%& znanych technik medytacyjnych s#u'y rozwijaniu koncentracji umys#u, to znaczy: przed
okiem umys#u powinien by& stale utrzymywany jaki% przedmiot. Innymi s#owy: wymagany jest w
nich wszystkich wysi#ek umys#u. Ale medytacja Mahamudry jest zupe#nie innego rodzaju. Jest
ca#kiem naturalna i pozbawiona wysi#ku, a w umy%le jogina nie jest utrzymywany 'aden przedmiot

jakiegokolwiek rodzaju. W porównaniu z metod$ Mahamudry wszystkie inne praktyki medytacyjne
s$ tylko chwilowymi %rodkami i po%rednimi etapami.

***

"Buddy nie mo'na znale(& poprzez szukanie; spójrz na swój w#asny umys#." /Milarepa/

To zdanie jest wyj$tkowo wa'ne, bowiem reprezentuje istot" nauki Mahamudry. W powszechnym
Buddyzmie naucza si", by szuka& O%wiecenia i osi$gn$& Stan Buddy; w Mahamudrze Guru ukazuje
uczniowi, 'e w#asny umys# jest Budd$ i dlatego szukanie czego% poza nim, nawet Stanu Buddy,
by#oby strat$ czasu.

***

Wed#ug nauki o identyczno%ci umys#u i prany (oddechu), umys# nie mo'e funkcjonowa& bez
wsparcia oddechu, tak jakby "na nim jecha#". Prana wprawia umys# w ruch. To jest nauka o
"jechaniu umys#u na oddechu".

***

Mimo faktu, 'e istoty umys#u nie da si" opisa&, mo'na j$ unaoczni& poprzez trzy g#ówne
w#a%ciwo%ci: samo-postrzeganie, samo-o%wiecenie i samo-szcz"%liwo%&, których - mimo i' s$ stale
obecne - nieinicjowany ucze! nie jest %wiadom. By& %wiadomym %wiadomo%ci (samopostrzegania)
znaczy: przybli'y& si" do progu O%wiecenia. M"drcy buddyjscy, którzy odkryli w mistycznych
do%wiadczeniach, 'e umys# sam z siebie jest %wietlisty i uszcz"%liwiaj$cy, mówi$ o
samoo%wieconym i samouszcz"%liwionym aspekcie umys#u.

***

Wgl$d, medytacja i dzia#anie,

czyli wgl$d (intuicja), &wiczenie si" i post"powanie:

"Wgl$d" jest poznaniem czyli rozpoznaj$cym spojrzeniem na podstawow$ prawd", na której bazuj$
wszystkie medytacje i która kieruje ca#$ duchow$ praktyk$.

"Praktyka" albo "&wiczenie si"" dotyczy jogicznego, medytacyjnego doskonalenia si" we wgl$dzie.

"Post"powanie" dotyczy stanu, w którym jogin wykonuj$c swe codzienne czynno%ci pozostaje
zatopiony we wgl$dzie.

Poj"cia te ilustruje nast"puj$cy przyk#ad: w przypadku nauki Mahamudry "wgl$d" jest rozumieniem
pustej natury umys#u, "&wiczenie si"" jest post"puj$cym zag#"bianiem si" w to rozumienie, a
"post"powanie" jest utrzymywaniem tego wgl$du w codziennej aktywno%ci, co oznacza, 'e jogin w
czasie zmiennych sytuacji codziennego 'ycia pami"ta o swoim do%wiadczeniu medytacyjnym i
utrzymuje je 'ywym.

Pie$ni nauczaj#ce

Tilopa: Mahamudra Upadesia

S$ to ustne nauki o Mahamudrze, udzielone Naropie przez Tilop" nad brzegiem Gangesu.

Z sanskrytu na tybeta!ski prze#o'y# Cziekji Lodrö, Marpa T#umacz.

Pok#on pierwotnej m$dro%ci przejawiaj$cej si" dwojako.

Mahamudra nie mo'e by& opisana,

jednak ty, rozwijaj$cy oddanie dla Guru, wy&wiczony w ascezie,

z doskona#$ cierpliwo%ci$ znosz$cy cierpienia, inteligentny Naropo

we( to sobie do serca, mój uczniu, któremu sprzyja los.

Kie -ho!

Spójrz na natur" %wiata,

który jest przemijaj$cy jak ob#oki lub sen;

ob#oki i sen s$ pozbawione realnej egzystencji.

Rozwi! wi"c wyrzeczenie i poniechaj wszelkich %wiatowych zaj"&.

Wyrzecz si" s#ug i rodziny, przyczyn '$dz i nienawi%ci.

Medytuj samotnie w lasach i miejscach odosobnienia.

Przebywaj w stanie nie-medytacji.

Je%li osi$gn$#e% "nie chcie& nic wi"cej osi$gn$&", to osi$gn$#e% Mahamudr".

Dharma samsary jest przyczyn$ '$dz i nienawi%ci, jest bez znaczenia.

Wszystko co stwarzamy jest bez substancji; poszukuj zatem ostatecznej esencji.

Dharma umys#u nie mo'e rozpozna& znaczenia transcendentnego umys#u.

Dharma dzia#ania nie mo'e odkry& sensu nie-dzia#ania.

Je%li chcesz urzeczywistni& przekraczaj$cy umys# i nie-dzia#anie,

odetnij korze! my%lenia i pozwól pozosta& %wiadomo%ci niezas#oni"t$.

Pozwól wodom strumienia umys#u pozosta& niezm$conymi.

Nie próbuj zatrzyma& wyobra'e!, lecz pozwól im uspokoi& si" samym przez si".

Je%li nie ma odrzucania ani przyjmowania, jeste% wolny w Mahamudrze.

Kiedy utniesz korzenie drzewa,

usychaj$ li%cie i ga#"zie.

Tak samo, gdy odetniesz korze! my%lenia

uspokoj$ si" aktywno%ci umys#u.

Ciemno%ci nagromadzone od tysi"cy kalp

rozja%ni jedna pochodnia.

Tak samo, jedna tylko chwila do%wiadczenia %wietlistego umys#u

rozpu%ci zas#ony karmicznych nieczysto%ci.

Wy, ludzie o ma#ej inteligencji, którzy nie mo'ecie tego poj$&

skoncentrujcie si" na oddechu i praktyce uwa'no%ci.

Poprzez ró'ne pozycje oczu i techniki koncentracji &wiczcie swój umys#,

a' pozostanie w stanie naturalnego wyciszenia.

Je%li spostrzegasz otwart$ przestrze!,

rozpuszczaj$ si" sztywne wyobra'enia o centrum i trwa#ych ograniczeniach.

Tak samo, gdy umys# spostrzega umys#

ustaj$ wszelkie mentalne aktywno%ci; b"dziesz przebywa# w stanie nie-my%lenia

i rozwiniesz najwy'sz$ Bodhiczitt".

Para wznosz$ca si" od ziemi zmienia si" w ob#oki i znika w przestworzach.

Nie wiemy gdzie podziewaj$ si" nikn$ce ob#oki.

Tak samo rozpuszczaj$ si" fale my%li powstaj$cych z my%lenia poj"ciowego,

gdy umys# spostrzega umys#.

Przestrze! nie ma kszta#tu ani koloru;

nie podlega zmianom, nie zostaje zabarwiona przez biel lub czer!.

Tak samo %wietlisty umys# nie ma koloru ani kszta#tu;

nie jest zabarwiany przez biel lub czer! - cnot" lub nieprawo%&.

Czystej i %wiec$cej natury s#o!ca

nie mog$ przy&mi& ciemno%ci tysi$ca kalp.

Tak samo %wietlista esencja umys#u

nie mo'e by& przy&miona przez trwaj$c$ kalpy samsar".

Chocia' mówi si", 'e przestrze! jest pusta,

jednak istota przestrzeni nie mo'e by& opisana.

Chocia' mówi si", 'e umys# jest %wietlisty,

nie oznacza to jego istnienia.

Przestrze! nie jest o nic zaczepiona,

tak samo umys# Mahamudry nie lgnie do niczego.

Spocznij rozlu(niony w naturalnym stanie nie poprawiaj$c niczego.

Nie ma w$tpliwo%ci, 'e rozpuszcz$ si" twoje wi"zy.

Istota umys#u jest jak przestrze!,

dlatego umys# zawiera wszystko.

Pozwól ruchom cia#a by& naturalnie rozlu(nionymi.

Sko!cz z pró'nym gadulstwem, pozwól twej mowie by& echem.

Nie rozmy%laj, lecz odwa' si" pozna& Dharm" Wielkiego Skoku.

Cia#o nie ma substancji, jest jak wydr$'ona rurka bambusa.

Umys# jest jak przestrze! i nie ma konkretnego miejsca, w którym my%li by
powstawa#y.

Pu%& my%lenie: nie trzymaj go sztywno ani nie pozwalaj mu b#$dzi&.

Rozwin$& go, to znaczy osi$gn$& najwy'sze O%wiecenie.

Je%li umys# nie ma przedmiotu postrzegania, jego istota jest %wietlista.

Poznasz Drog" Buddy, je'eli %cie'ka medytacji zniknie.

Je%li medytujesz nie-medytowanie, osi$gniesz najwy'sze Przebudzenie.

Oto królewski sposób widzenia - przekracza on lgni"cie i chwytanie.

Oto królewska medytacja - umys# si" nie b#$ka.

Oto królewski sposób dzia#ania - bez ambitnych d$'e!.

Kiedy nie ma nadziei ani obaw, urzeczywistni#e% cel.

Niestworzona alaja nie ma nawyków ani zas#on.

Pozwól spocz$& umys#owi w nie-stworzonym istnieniu;

nie czy! rozró'nie! pomi"dzy medytacj$, a stanem po medytacji.

Je%li Dharma umys#u opró'ni si" z projekcji, osi$gni"ty zostanie królewski wgl$d, wolny
od ogranicze!.

Nieograniczona i g#"boka jest ta najbardziej królewska z medytacji.

Bycie spoczywaj$ce samo w sobie bez wysi#ku jest najbardziej królewskim sposobem
dzia#ania.

Bycie spoczywaj$ce samo w sobie bez nadziei jest najbardziej królewskim osi$gni"ciem.

Na pocz$tku umys# jest jak rw$cy potok.

Potem staje si" jak Ganges p#yn$cy powoli.

W ko!cu jest jak ocean - %wiat#a syna i matki spotykaj$ si".

Zwolennicy Tantr i Prad'niaparamity,

Winaji, Sutr i innych religii -

- ze swymi tekstami i filozoficznymi dogmatami

nie poznaj$ %wietlistej Mahamudry.

Bez my%li, bez pragnie!,

spoczywaj$c w sobie samym, istniej$c z siebie samego,

b$d( jak fale na wodzie.

Istota %lubów samaja jest z#amana, gdy my%lisz kategoriami nakazów.

Je%li nie szukasz i nie lgniesz do zrozumienia, nie odchodz$c jednak nigdy od
najwy'szego,

wówczas jeste% %wi"tym praktykuj$cym, pochodni$ roz%wietlaj$c$ ciemno%ci.

Je%li jednak jeste% bez '$dz i nie chwytasz si" skrajno%ci,

poznasz Dharmy wszystkich nauk.

Je%li trudzisz si" tym d$'eniem, wtedy sam uwolnisz si" z wi"zienia samsary.

Je%li medytujesz w ten sposób, spalisz zas#ony karmicznych nieczysto%ci

i dlatego b"dziesz znany jako "pochodnia nauki".

Niewiedz$cy ludzie, nie oddaj$cy si" w pe#ni tej nauce,

b"d$ przez ciebie wyzwoleni z oceanu samsary.

Jakie to 'a#osne, 'e istoty ni'szych %wiatów cierpi$ tak bez ko!ca.

Ka'dy, kto pragnie wyzwoli& si" z cierpienia, powinien szuka& m$drego Guru.

Wype#niony b#ogos#awie!stwem umys# b"dzie wyzwolony.

Je%li szukasz Karma-Mudry, powstanie m$dro%& zjednoczenia szcz"%liwo%ci i pusto%ci.

Sprowad( je w dó# i pozwól powsta& mandali.

Przeprowad( j$ do centrów i rozprzestrze! po ciele.

Je%li nie ma w tym '$dzy, powstanie zjednoczenie szcz"%liwo%ci i pusto%ci.

Uzyskaj d#ugie 'ycie bez bia#ych w#osów, a b"dziesz wzrasta& jak ksi"'yc.

B$d( promieniuj$cy, a twoja si#a b"dzie doskona#a.

Gdy szybko osi$gn$#e% zwyczajne siddhi, poszukaj nadzwyczajnych siddhi.

Oby te dok#adne pouczenia w Mahamudrze pozosta#y w sercach szcz"%liwych istot.

Sze%& regu# Tilopy

Nie neguj, nie zawieszaj, nie szukaj b#"du,

nie koncentruj, nie oceniaj,

lecz niech b"dzie w#a%nie tak.

Milarepa: Pie$ni Mahamudry

Doskona#a Pewno%& Mahamudry

Gdy powróci si"

do pierwotnego stanu umys#u,

wszelkie z#udne my%li rozpuszczaj$ si"

same z siebie

w królestwo ostatecznej rzeczywisto%ci.

Nie mo'na ju' znale(& tego, który powoduje cierpienie

i tego, który cierpi.

Najbardziej wyczerpuj$ce studiowanie Sutr

nie nauczy nas wi"cej, ni' to.

Mahamudra, Nauka Pot"'na w Dzia#aniu, *atwa w )wiczeniu

Ja, jogin Milarepa, widz" esencj".

Le'y ona ods#oni"ta przed moim przenikaj$cym spojrzeniem.

Widz" to, co znajduje si" poza wszelkimi s#owami,

bez os#on, jak przejrzyste niebo.

Gdy wszystko puszczam, widz" rzeczywisto%&.

Gdy rozlu(niony spoczywam w spokoju, poznaj"

pusto%& wszystkiego i ka'dego.

Rozlu(niam si", rozpuszczam i udaj" si" do królestwa

siebie samego;

Puszczam swobodnie, a w strumieniu %wiadomo%ci

czyste i nieczyste staj$ si" jednym

Poniewa' niczego nie szukam,

wszystkie my%li i wyobra'enia s$ odci"te;

Pu#apki samsary na zawsze znikn"#y.

Odk$d pozna#em, 'e Budda i mój umys# s$ jednym,

nie t"skni" ju' za doskona#o%ci$.

Jak s#o!ce wypiera ciemno%ci,

tak gdy przychodzi urzeczywistnienie

same z siebie znikaj$ wszystkie nami"tno%ci i '$dze.

Wgl$d, Medytacja, Dzia#anie

Kto - bez rozproszenia - jest w stanie ujrze& w#asny umys#,

ten nie potrzebuje ju' s#ów i gadaniny.

Kto potrafi pogr$'y& si" w samo%wiadomo%ci,

ten nie potrzebuje siedzie& sztywno jak trup.

Kto pozna istot" wszystkich zjawisk,

u tego nami"tno%ci znikn$ same z siebie.

Kto nie nosi ju' w sercu po'$da! i nienawi%ci,

ten nie potrzebuje wi"cej udawa& ani na%ladowa&.

Wielka m$dro%& o%wiecenia

pozostawia daleko za sob$ Samsar" i Nirwan",

nie mo'e by& ona osi$gni"ta przez chcenie.

Mo'na j$ osi$gn$& tylko

z b#ogos#awie!stwem i pomoc$

prawdziwego przekazu.

Mahamudra - Nauka, Któr$

Mo'na Stale Praktykowa&

Czy chodzisz, siedzisz czy te' %pisz,

zawsze spogl$daj w swój umys#,;

nieustannie i bez przerwy.

Jest to &wiczenie warte wysi#ku.

III Karmapa: Modlitwa Mahamudry

Ta stosunkowo krótka modlitwa zawiera wszystkie istotne nauki Mahamudry.

Namo Guru (Pok#on dla Guru)

1. Oby wszyscy Lamowie i bóstwa Mandali Jidama,

Buddowie i ich Synowie trzech czasów i dziesi"ciu kierunków
spogl$dali na mnie z mi#o%ci$ i dobroci$ i zes#ali fale inspiruj$cych mocy
tak, aby moje d$'enie do Najwy'szego Urzeczywistnienia wype#ni#o si".

2. Oby niewzburzony trzema wirami potok dobrej karmy

wyp#ywaj$cy ze %nie'nych gór czystych intencji i czynów,
niezliczonych istot i moich,
wp#yn$# do oceanu czterech cia# Buddy.

3. Dopóki to si" nie spe#ni, obym przez wszystkie 'ywoty,

narodziny za narodzinami
nie zetkn$# si" z negatywn$ karm$ i cierpieniem,
lecz cieszy# si" dobrem oceanu szcz"%cia i doskona#o%ci.

4. Uzyskawszy Cenne Ludzkie Odrodzenie, posiadaj$c zaufanie, pilno%& i m$dro%&,

polegaj$c na dobrym duchowym nauczycielu,
otrzymawszy istotne nauki i praktykuj$c je w#a%ciwie
obym we wszystkich 'ywotach do%wiadcza# b#ogos#awie!stwa Dharmy.

5. S#uchanie i studiowanie pism oddala zas#ony niewiedzy;

rozwa'anie ustnych obja%nie! niweczy w$tpliwo%ci;
%wiat#o m$dro%ci zrodzone z medytacji rozja%nia prawdziw$ natur" egzystencji;
oby wzrasta#a promienno%& m$dro%ci p#yn$cej ze s#uchania, przemy%liwania i
medytacji.

6. Podstaw$ jest Podwójna Prawda, wolna od skrajno%ci;

Podwójne Nagromadzenie jest cie'k$, woln$ od ogranicze!;
Owocem jest Podwójny Rezultat wolny od pomieszania Samsary i pasywno%ci
Nirwany;
Obym wci$' spotyka# t" nauk" woln$ od wszelkich b#"dów.

7. Tym, co jest do oczyszczenia, jest sam umys# - pustka i przejrzysto%&

nierozdzielne;
Tym, co oczyszcza, jest wad'ra-joga Mahamudry;
Sczyszczane s$ splamienia pochodz$ce z pomieszania;
Oby dzi"ki temu urzeczywistni# niesplamion$ Dharmakaj".

8. Rozwianie w$tpliwo%ci przynosi pewno%& w#a%ciwych pogl$dów;

Utrzymywanie niezachwianej uwa'no%ci jest istot$ medytacji;
Najwy'szym dzia#aniem jest wprowadzenie w 'ycie wszystkich aspektów
medytacji;
Obym posiad# zaufanie do pogl$dów, medytacji i dzia#ania.

9. Wszystkie zjawiska s$ projekcjami umys#u,

Lecz nie ma czego% takiego jak umys#; jego natura jest pusta.
Jest pusty i bez ogranicze! - w nim wszystko mo'e si" zdarzy&.
Widz$c to, obym odci$# korze! pomieszania.

10.Manifestacje umys#u nie maj$ egzystencji same w sobie, lecz widziane s$

b#"dnie jako przedmioty.
Z powodu tej niewiedzy powstaje poczucie "siebie".
Poprzez lgni"cie do dualizmu "przedmiot-podmiot", w"drujemy zagubieni w
Samsarze.
Obym odci$# t" niewiedz" i pomieszanie u samego korzenia.

11.Nie ma niczego, co by#oby Rzeczywisto%ci$, nawet Buddowie jej nie widz$.

Nie jest to jednak nico%ci$, gdy' jest podstaw$ Samsary iNirwany.
Nie jest równie' paradoksalnym po#$czeniem skrajno%ci - rodkowa Droga jest
wolna od takich ograniczonych pogl$dów.
Obym urzeczywistni# istot" dharmy nieograniczonego umys#u.

12."To jest tym" nie jest 'adnym stwierdzeniem

i nie ma podstaw do zaprzeczania: "To nie jest tym".
Nieuwarunkowana i niez#o'ona Dharma jest poza poj"ciowym zrozumieniem.
Obym z g#"bokim przekonaniem zrozumia# t" najwy'sz$ prawd".

13.Dopóki si" tego nie urzeczywistni, kr$'y si" w Samsarze,

urzeczywistniwszy to, jest si" Budd$.
Bez jakiegokolwiek stwierdzania lub zaprzeczania
obym urzeczywistni# istot" Dharmaty, podstaw" wszystkiego.

14.Zjawiska s$ umys#em i pustka jest umys#em.

Urzeczywistnienie jest umys#em i iluzja jest umys#em.
Powstawanie jest umys#em i znikanie jest umys#em.
Obym widz$c wszystko jako umys# odci$# b#"dne poj"cia.

15.Nie fa#szuj$c medytacji poj"ciowym d$'eniem,

nieporuszony wiatrem %wiatowych rozrywek,
wiedz$c jak spocz$& w spontanicznym, wolnym przep#ywie umys#u,
obym osi$gn$# i utrzyma# gotowo%& prawdziwej duchowej praktyki.

16.Gdy ustaj$ fale grubych i subtelnych my%li

wody umys#u ucisz$ si" same przez si".
Obym osi$gn$# niewzburzony rozproszeniem i ospa#o%ci$
spokój g#"bokiego oceanu Wyciszaj$cej Medytacji.

17.Nieprzerwane obserwowanie umys#u, którego nie da si" obejrze&,

jest przenikaj$cym Wgl$dem.
Obym odci$# w$tpliwo%ci czy to "jest" czy "nie jest"
i bez pomieszania pozna# natur" swej w#asnej istoty.

18.Patrz$c na przedmioty, nie widz" 'adnych przedmiotów, gdy' s$ one umys#em;

obserwuj$c umys# nie widz" 'adnego umys#u, gdy' jego istota jest pusta;
Przez widzenie tego jednocze%nie, samo przez si" opada dualistyczne
przywi$zanie;
obym w ten sposób urzeczywistni# przejrzyste %wiat#o prawdziwej natury
umys#u.

19.To bycie wolnym od wytworów umys#u jest Mahamudr$ (Wielkim Symbolem);

jest Madhjamik$ (Drog$ rodka), byciem wolnym od wszelkich ogranicze!;
zwie si" to równie' Maha-Ati (Wielk$ Doskona#o%ci$), która wszystko zawiera.
Obym posiad# ufno%&, 'e przez zrozumienie jednego wszystko jest zrealizowane.

20.Wielka Szcz"%liwo%&, poza przywi$zaniem, jest nieustaj$ca;

Przejrzyste wiat#o, poza poj"ciami, jest nieprzy&mione przez 'adne zas#ony;
stan przekraczaj$cy rozumowe poj"cie jest spontaniczny;
obym stale z #atwo%ci$ ich do%wiadcza#.

21.Oby lgni"cie do przyjemnych do%wiadcze! uwolni#o si" samo przez si",

a natura z#ych my%li i pomieszania ujrzana by#a jako czysta niczym przestrze!.
Z prostym umys#em, bez dodawania, odcinania lub d$'enia do czego%,
obym urzeczywistni# prawd" Dharmaty, woln$ od sztuczno%ci.

22.Wszystkie istoty maj$ od zawsze natur" Buddy,

lecz nie widz$c tego b#$dz$ w nie maj$cej ko!ca Samsarze.
Obym dla tych, którzy nieustannie do%wiadczaj$ cierpienia,
rozwin$# bezgraniczne wspó#czucie w strumieniu mojego 'ycia.

23.Chocia' bezgraniczne, nieprzerwane wspó#czucie jest naturaln$ cech$ umys#u i

przejawia si" wolnym strumieniem mi#o%ci,
to jednak jego istota jest pusta.
Ta jednoczesno%& obu aspektów, przejawienia i pusto%ci, jest najwy'sz$ %cie'k$.
Obym dniem i noc$ nigdy nie by# oddzielony od tej medytacji.

24.Przez moc medytacji doskonal$ si" "oczy" i nadnormalne postrzeganie,

dojrzewaj$ czuj$ce istoty i oczyszczaj$ si" pola Buddy.
Obym wype#ni# modlitwy spe#niaj$ce dharmy Buddy
i poprzez Doskona#o%&, Dojrza#o%& i Oczyszczenie osi$gn$# Stan Buddy.

25.Oby dzi"ki dobroci Buddów i ich Synów trzech czasów i dziesi"ciu kierunków,

i poprzez moc wszelkich dobrych dzia#a!
spe#ni#y si" usilne 'yczenia i modlitwy,
moje i niezliczonych istot.

Wskazówki do nauki i %wicze

Charakterystyczne Cechy )wiczenia Mahamudry

Czcigodny Lama Kong Ka powiedzia#:

Aby praktykowa& medytacj" Mahamudry, powinno si" by& najpierw inicjowanym przez
kwalifikowanego Guru. Celem medytacji Mahamudry jest umo'liwienie uczniowi prze'ycia
%wietlisto-pustej %wiadomo%ci. Tylko po prze'yciu tej "%wiadomo%ci bez zawarto%ci" ucze! mo'e
poprawnie praktykowa& Mahamudr". Zanim to osi$gnie, trudno b"dzie mu uwolni& si" od uwik#ania
w my%lenie przeciwie!stwami podmiot - przedmiot, wznie%& umys# do stanu bez przeciwie!stw
(nierozró'niania) i nie przywi$zywa& si".

Aby pog#"bi& ten %wietlisto-pusty stan umys#u ucze! powinien jak najcz"%ciej praktykowa& podane
tutaj istotne wskazówki.

Kto potrafi pozostawi& swój umys# tak, by trwa# on bez rozproszenia w samo%wiadomo%ci - ten
potrafi ju' wszystko.

Aby praktykowa& Mahamudr" ucze! powinien:

- sko!czy& z rozró'niaj$cym rozumowaniem

- porzuci& nawykowe my%lenie "to przyjmuj", a tamto odrzucam"

- d$'y& do osi$gni"cia takiego stanu, w którym Samadhi i wszelkie wykonywane
czynno%ci staj$ si" jednym.

Zanim do tego dojdzie, ucze! powinien &wiczy& wyciszaj$c$ medytacj", a dopiero potem,
jako uzupe#nienie, zastosowa& %wiadomo%& Mahamudry do swoich codziennych czynno%ci.

Trzy kluczowe zasady w praktyce Mahamudry

(równowaga, odpr"'enie i naturalno%&):

"Równowaga" oznacza stan zrównowa'enia cia#a, mowy i umys#u. W Mahamudrze
zrównowa'enie cia#a osi$ga si" poprzez rozlu(nienie go, zrównowa'enie mowy poprzez
uspokojenie oddechu, a zrównowa'enie umys#u poprzez pozostawienie go nie lgn$cym
do niczego i nie wspieraj$cym si" na niczym. Jest to najlepsza droga, by uspokoi& cia#o,
mow" i umys#.

"Odpr"'enie" oznacza rozlu(nienie umys#u, puszczenie wszystkiego, pozbycie si" wszelkich idei i
my%li. Gdy cia#o i umys# s$ rozlu(nione, mo'na bez wysi#ku przebywa& w naturalnym stanie, który
sam w sobie jest poza wszelkimi przeciwie!stwami i równocze%nie bez rozprosze!.

"Naturalno%&" oznacza "nielgni"cie" do niczego i "nieodrzucanie" czegokolwiek, co znaczy, 'e
&wicz$cy nie czyni najmniejszego wysi#ku 'adnego rodzaju; pozostawia uczucia i umys# samym
sobie - w spoczynku albo p#yn$ce - i nie pobudza ich ani nie ogranicza. Praktykowanie naturalno%ci
oznacza niewyt"'anie si" i bycie spontanicznym.

Mo'na to podsumowa& w nast"puj$cy sposób:

Istot$ równowagi jest nielgni"cie do niczego.

Istot$ odpr"'enia jest niechwytanie niczego.

Istot$ naturalno%ci jest niewyt"'anie si".

Pi"& porówna! unaoczniaj$cych do%wiadczanie Mahamudry:

Pi"& poni'szych podobie!stw unaocznia w#a%ciwe do%wiadczanie Mahamudry:

•

Olbrzymia otwarto%& podobna nieograniczonej przestrzeni.

•

wiadomo%& wszechobecna jak Ziemia.

•

Umys# niewzruszenie trwa#y jak góra.

•

wiadomo%& %wiadoma siebie, przejrzysta i promieniuj$ca jak lampa.

•

Czysta %wiadomo%&, kryszta#owo przejrzysta i wolna od rozró'niaj$cych my%li.

Do%wiadczenie Mahamudry mo'na opisa& równie' nast"puj$co:

•

Podobne do bezchmurnego nieba, niesko!czenie rozleg#ego i niczym nie
przys#oni"tego.

•

Podobne do oceanu bez fal, gdzie umys# jest stale wolny od rozró'niaj$cych
my%li.

•

Podobne do lampy promieniuj$cej w bezwietrzn$ noc; %wiadomo%& jest
kryszta#owo-przejrzysta, %wietlista i niezmienna.

Jak &wiczy& Mahamudr"?

Aby &wiczy& Mahamudr" utrzymuj cia#o i umys# rozlu(nione i spokojne, nie usi#uj$c tego dokona&.
Zaniechaj wszelkich w$tpliwo%ci i niepokojów i pozosta! zrównowa'ony.

W &wiczeniu Mahamudry identyfikuj wszystko co ci" spotyka z "Nienarodzon$ Pusto%ci$"; pozosta!
naturalny i rozlu(niony.

Utrzymywanie cia#a w rozlu(nieniu i spokoju nie oznacza ca#kowitego zaniechania wszelkich
czynno%ci, lecz wykonanie ich spokojnie, w odpr"'eniu i spontanicznie.

Utrzymywanie rozlu(nionego i spokojnego umys#u nie oznacza uczynienia go niewra'liwym i
pozbawionym uczu&, lecz s#u'y wzmocnieniu i zintensyfikowaniu przejrzystej %wietlisto%ci jego
czystej %wiadomo%ci.

Uto'samianie wszystkiego z Nienarodzon$ Pusto%ci$ oznacza, 'e ten, kto urzeczywistni# samo-
%wiadomo%& i jest w stanie j$ utrzyma&, prze'ywa wszystko, co napotyka jako swobodne i puste.

Pi!% postaw oddalaj#cych od Mahamudry:

1. Mo'na b#"dnie pojmowa& Pusto%& jako zaprzeczenie istnienia zarówno cnót jak i

nieprawo%ci, gdy nie wie si" o tym, 'e Egzystencja i Pustka s$ w istocie to'same
i 'e prawda zawiera w sobie wszystkie zasady i wskazania etyczne. Owo b#"dne
rozumienie Pusto%ci oznacza odej%cie od w#a%ciwego punktu widzenia
Mahamudry. Z drugiej strony, gdy posiada si" tylko racjonalne zrozumienie tej
prawdy, a nie chce si" jej dog#"bnie prze'y&, oznacza to, 'e zesz#o si" z
w#a%ciwej drogi urzeczywistnienia Mahamudry.

2. Je%li si" nie wie, 'e w &wiczeniu Mahamudry droga i cel s$ identyczne i 'e

wszystkie wspania#e osi$gni"cia zawarte s$ ju' w samym &wiczeniu, nara'a si"
na niebezpiecze!stwo s$dzenia, 'e najpierw jest &wiczenie, a urzeczywistnienie
nast"puje po nim tak, jakby O%wiecenie by#o wynikiem praktyki. Mo'e to by&
prawd$ na poziomie wzgl"dnym, lecz z punktu widzenia Mahamudry oznacza to
zej%cie z w#a%ciwej drogi.

3. Gdy praktykuj$c Mahamudr" jest si" w stanie uczyni& wielki wysi#ek, ale nie

posiada si" niez#omnej wiary w sam$ nauk", jest si" nara'onym na
niebezpiecze!stwo piel"gnowania "skrytej nadziei", 'e pewnego dnia znajdzie
si" nauk" przewy'szaj$c$ Mahamudr". To tak'e jest oznak$ zej%cia z w#a%ciwej
drogi.

4. Kto nie wie, 'e zarówno leczenie jak i to, z czego nale'y si" leczy& s$ w istocie

identyczne, nara'a si" na niebezpiecze!stwo pozostania przy pogl$dzie, 'e
praktyka Dharmy (uzdrawianie) oraz nami"tno%ci i splamienia (to, co ma by&
uleczone) s$ dwiema ró'nymi rzeczami. Oznacza to odej%cie od w#a%ciwego
pogl$du Mahamudry.

5. W uczniu praktykuj$cym Mahamudr" zawsze istnieje sk#onno%& do usuwania

b#"dów i czynienia poprawek. Ten, kto stale przy#apuje si" na tym, 'e próbuje
poprawia& b#"dy, najprawdopodobniej zszed# z prawdziwej drogi.

Trzy g#ówne prze'ycia w &wiczeniu Mahamudry:

W czasie praktyki medytacji zetkniemy si" z trzema g#ównymi prze'yciami (do%wiadczeniami). S$
to: szcz"%liwo%&, ol%nienie i nierozró'nianie (wzniesienie si" ponad przeciwie!stwa).

W prze'yciu szcz"%liwo%ci niektórzy ludzie odczuwaj$, 'e wielki zachwyt spowija ich ca#e cia#o i nie
ust"puje nawet w niekorzystnych warunkach, na przyk#ad przy mro(nej lub upalnej pogodzie.
Niektórzy mog$ odczuwa&, 'e znika ich cia#o i umys# i 'e s$ nape#nieni nadzwyczajn$
szcz"%liwo%ci$, tak 'e cz"sto wybuchaj$ %miechem. Niektórzy s$ pe#ni inspiracji i entuzjazmu, inni
doznaj$ g#"bokiego spokoju i b#ogo%ci. Ta ekstaza mo'e by& tak mocna i intensywna, 'e zatraca si"
poczucie dnia i nocy.

W prze'yciu nierozró'niania niektórzy mog$ widzie& pust$ natur" %wiata lub odczuwa&, 'e
wszystkie rzeczy sta#y si" puste. Inni prze'ywaj$ rzeczy jako pozbawione w#asnej istoty lub
do%wiadczaj$, 'e cia#o i umys# nie istniej$, podczas gdy jeszcze inni pojmuj$ prawd" o Pusto%ci
(Sunjata) jako rzeczywisto%&.

+adnego z tych prze'y& nie nale'y uwa'a& za doskona#e i ca#kowite, tote' nigdy nie powinno si"

lgn$& do 'adnego z nich. Spo%ród tych wszystkich do%wiadcze! najwa'niejsze i najbardziej
nieomylne jest nierozró'nianie. Niektóre z prze'y& ol%nienia i szcz"%liwo%ci mog$ wprowadza& w
b#$d lub szkodzi&.

Najg#"bsza ze wszystkich daj$cych si" uj$& s#owami instrukcji Mahamudry brzmi:

"Odrzu& wszelkie lgni"cie, a esencja wy#oni si" natychmiast."

Istota praktyki Mahamudry polega na dwóch rzeczach:

bezwysi#kowo%ci i nie-poprawianiu.

Nale'y przy tym wiedzie&, co to jest nie-poprawianie. Milarepa wyja%nia to ca#kiem jednoznacznie
mówi$c:

"Odno%nie praktyki nie-poprawiania powinno si" zrozumie& trzy rzeczy:

1. Gdy b#$kaj$ce si" my%li i nami"tno%ci-splamienia nie s$ poprawiane, wówczas

spada si" w ni'sze sfery.

2. Gdy Szcz"%liwo%&, Ol%nienie i Nierozró'nianie nie s$ poprawiane, wpada si" w

trzy sfery Samsary.

3. Tylko pierwotna natura umys#u nie potrzebuje poprawki."

W ci$gu ca#ego dnia - podczas i pomi"dzy sesjami medytacyjnymi - powinno si" d$'y& do tego, by
nie utraci& "esencji". Innymi s#owy: powinno si" stara& wprowadzi& prze'ycie medytacyjne do
swoich codziennych czynno%ci. Jest to ca#kowicie zrozumia#e, 'e w czasie codziennej pracy jest si"
rozproszonym i przez to zapomina si" o "esencji", ale powinno si" ci$gle stara& powraca& do
urzeczywistnienia. Gdy si" to uda - "esencja" wy#oni si" ponownie.

Nale'y próbowa& utrzymywa& urzeczywistnienie w dzie! i w nocy. Jest rzecz$ nadzwyczaj wa'n$,
by praktykowa& Mahamudr" równie' w snach i podczas g#"bokiego snu. Kto tego nie potrafi,
powinien na pewien czas zaniecha& wszelkich czynno%ci i przez pi"& lub sze%& dni nieprzerwanie
&wiczy& medytacj" Mahamudry. Potem powinien odpocz$& jeden dzie! i praktykowa& j$ dalej. Nie
powinno si" by& zra'onym, je%li nie jest si" w stanie przez ca#y dzie! utrzyma& 'ywego strumienia
%wiadomo%ci. Istotne jest tu nieprzerwane, wytrwa#e staranie si". Kto tak czyni, z pewno%ci$
rozszerzy swoje urzeczywistnienie i do%wiadczenia.

Jak &wiczy& Mahamudr" w niesprzyjaj$cych okoliczno%ciach?

Gdy kto% urzeczywistni# "esencj"", powinien wykorzysta& pewne szczególne okoliczno%ci dla
pog#"bienia urzeczywistnienia.

1. Wykorzystanie rozproszonych rozró'niaj$cych my%li do pog#"bienia

urzeczywistnienia.
Nie chodzi tu o to, by bada& natur" rozró'niaj$cych my%li, medytowa& na
Pusto%& czy te' czuwa& nad rozproszeniami, lecz by "%wietlist$ %wiadomo%&" -
esencj" b"d$c$ poza rozró'niaj$cymi my%lami - doprowadzi& do pe#nej
'ywotno%ci. Ta %wiadomo%& w swoim naturalnym stanie jest Mahamudr$. Gdy z
pocz$tku natrafia si" na du'e trudno%ci, nale'y je pokona&, a rozpraszaj$ce
my%li rozpu%ci& w cie'ce, pozwoli& im si" roztopi&.

2. U'ycie nami"tno%ci do pog#"bienia urzeczywistnienia.

Czasami nami"tno%ci takie jak '$dza, nienawi%&, zazdro%& itp. powinno si"
powinno si" rozmy%lnie rozbudzi& - a potem wnikliwie je obserwowa&. Nie
powinno si" im poddawa& ani odcina& je czy korygowa&, lecz trwa&
nieporuszenie i przytomnie w rozlu(nionym i naturalnym stanie. W g#"bokim
%nie powinno si" pozwoli&, by %wiadomo%& swobodnie stopi#a si" z
pod%wiadomo%ci$. Jest to najlepsza droga przemienienia pod%wiadomo%ci w
"%wiat#o".

3. Wykorzystanie obaw i l"ku do pog#"bienia urzeczywistnienia.

Kiedykolwiek pojawi si" co% przera'aj$cego lub koszmarnego, powinno si"
zastosowa& medytacj" Mahamudry. Nie nale'y stara& si" pokona& strach, lecz
skupi& si" na nim jasno i w rozlu(nieniu. Gdy po dokonaniu tego strach zniknie,
wówczas powinno si" spróbowa& wywo#a& jeszcze bardziej przera'aj$ce zjawy i
znów zastosowa& Mahamudr".

4. Spo'ytkowanie wspó#czucia dla dalszej realizacji.

Poniewa' 'ycie i samsara zawsze s$ zwi$zane z cierpieniem, buddysta powinien
posiada& bezgraniczne wspó#czucie dla wszystkich istot. Gdy rozwa'y on
cierpienie ludzi, powstanie w nim silne wspó#czucie. Powinien wtedy do tego
wspó#czucia zastosowa& medytacj" Mahamudry, przez co pog#"bi zarówno samo
wspó#czucie, jak i sw$ m$dro%&.

5. U'ycie chorób do pog#"bienia urzeczywistnienia.

W przypadku zachorowania powinno si" zastosowa& medytacj" Mahamudry na
choroby. Nale'y dotrze& do wspólnej "esencji" pacjenta i choroby, by w ten
sposób usun$& dualizm podmiotu i przedmiotu.

6. Wykorzystanie %mierci do pog#"bienia urzeczywistnienia.

Ten, kto praktykuje Mahamudr" zgodnie z instrukcjami, w obliczu %mierci nie
wpadnie w pomieszanie i nie b"dzie si" ba#. Potrafi on wówczas bez strachu
rozpozna& wszystkie wizje i do%wiadczenia, jakie maj$ miejsce w procesie
umierania. Wyzwolony od przywi$za! i oczekiwa! b"dzie w stanie zjednoczy&
wówczas wiat#o Syna i wiat#o Matki w jedn$ ca#o%&.

B#"dy w praktyce Mahamudry.

1. Gdy czyja% praktyka Mahamudry ogranicza si" jedynie do utrzymywania

stabilno%ci umys#u, wówczas zostaj$ os#abione i zamro'one aktywno%ci
wszystkich sze%ciu rodzajów %wiadomo%ci.
Ta b#"dna forma &wiczenia zwana jest "zamarzni"tym lodem" i jest bardzo
szkodliw$ sk#onno%ci$ w medytacji Mahamudry. Nale'y jej unika&.

2. Kto zaniedbuje przejrzyst$ %wiadomo%& i pozostaje jedynie przy nierozró'nianiu,

nie b"dzie nic widzia# ani s#ysza# gdy zetknie si" z widokami, d(wi"kami,
zapachami itd. Jest to b#"dny rozwój wynikaj$cy z lenistwa w czasie medytacji.

3. Gdy ostatnia my%l przemin"#a, a nast"pna jeszcze nie pojawi#a si", ten

bezpo%rednio tera(niejszy moment jest czym% najwspanialszym, je%li tylko
potrafi si" w nim przebywa&. Gdy jednak odbywa si" to bez przejrzystej
%wiadomo%ci, pope#nia si" b#$d lenistwa.

4. Kto jest w stanie utrzyma& przejrzy%cie-%wietlist$ %wiadomo%&, ale my%li, 'e w

Mahamudrze nie ma niczego poza tym, ten równie' pope#nia b#$d.

5. Gdy kto% piel"gnuje jedynie "szcz"%liwo%&", "ol%nienie" i "nierozró'nianie" bez

równoczesnego praktykowania "przenikliwej obserwacji umys#u" - nie jest to
prawid#owa praktyka Mahamudry.

6. Kto okazuje niech"& czy wstr"t do zjawisk, ten z pewno%ci$ zb#$dzi#.

7. Kto koncentruje si" na samo%wiadomo%ci i kultywuje %wietlist$ pusto%& samo-

umys#u, ten prawid#owo &wiczy Mahamudr". Lecz to "usi#owanie
koncentrowania si"" ma tendencj" do kr"powania spontaniczno%ci i wolno%ci,
bez których trudno jest rozwin$& nieograniczony i wyzwolony umys#. Nie
powinno si" wi"c nigdy zapomina& &wiczy& w "rozlu(nieniu", "przestronno%ci" i
"spontaniczno%ci".

Co zatem jest w#a%ciw$ praktyk$ Mahamudry?

Zwyczajny umys# jest sam w sobie w#a%ciw$ praktyk$. Oznacza to: pozwól umys#owi pozosta& w
jego w#asnym, naturalnym stanie. Gdy do tego umys#u co% dodamy lub co% od niego oddzielimy,
nie b"dzie on ju' zwyczajnym umys#em, lecz stanie si" tak zwanym "umys#em-przedmiotem".
)wiczenie bez 'adnego d$'enia czy wysi#ku, a mimo to wykonywane bez rozproszenia nawet na
chwil", jest w#a%ciwym praktykowaniem naturalnego umys#u. Dopóki utrzymuje si" %wiadomo%& -
bez wzgl"du na to, co si" z ni$ robi - b"dzie to zawsze &wiczenie Mahamudry.