background image

Modele baz danych. 
 
Bazy danych, ze wzgledu na strukture dziela sie na cztery podstawowe modele, a mianowicie: 
 
Hierarchiczny 
Sieciowy 
Relacyjny 
Obiektowy 
 
 
Hierarchiczny 
Przechowywane dane (dokumenty) sa zorganizowane w postaci drzewa. Informacja jest 
zawarta nie tylko w dokumentach, ale takze w strukturze drzewa  ?   w powiazaniach miedzy 
obiektami. Poslugiwanie sie tak zorganizowana baza danych polega na wybieraniu galezi 
drzewa w celu odnalezienia szukanych danych oraz ich modyfikacji.  
Sieciowy 
Zgodnie z  nazwa, polaczenia miedzy dokumentami tworza siec. Budowa sieci podlega 
pewnym regulom. Informacja, podobnie jak w modelu hierarchicznym, tkwi równiez w 
przebiegu polaczen sieci. Uzytkowanie tak zorganizowanej bazy danych polega na 
nawigowaniu w sieci i wylawianiu danych oraz modyfikowaniu struktury sieci i tresci 
dokumentów.  
   
Relacyjny 
Relacja jest pojeciem matematycznym, definiowanym klasycznie jako podzbiór iloczynu 
kartezjanskiego. Zatem elementami relacji sa krotki (n-tki). Relacje, z punktu widzenia baz 
danych, mozna wyobrazac sobie jako tabele z zapisanymi informacjami. Poslugiwanie sie tak 
zorganizowanymi danymi polega na manipulowaniu tabelami (relacjami): dokladaniu i 
usuwaniu wierszy, wycinaniu kolumn, wybieraniu wierszy i laczeniu dwóch lub wiecej tabel. 
W wyniku tych dzialan powstaja równiez tabele (relacje). Manipulowanie tabelami 
(relacjami) moze odbywac sie za pomoca dzialan algebry relacji lub innych, specjalnie 
zaprojektowanych jezyków.  
Obiektowy 
W podejsciu obiektowym podstawowym pojecie m jest obiekt, który jest zbiorem zmiennych, 
zwanych atrybutami, i operacji na nich, zwanych metodami. Obiekty sa hermetyczne (ang. 
encapsulated), co oznacza, ze ich wewne trzna implementacja jest ukryta zarówno w 
odniesieniu do atrybutów jak i metod. Drugim waznym pojeciem podejscia obiektowego jest 
klasa obiektów. Klasa obiektów jest rozumiana jako zbiór obiektów o takich samych 
atrybutach i tych samych metodach. Obiekty te wówczas nazywamy wystapieniami (ang. 
instances) klasy. Po drugie, klasa jest rozumiana jako opis (schemat) obiektów, które sa jej 
wystapieniami.  
Z pewnych powodów (przede wszystkim wydajnosciowych) obecnie jest szeroko uzywany 
model relacyjny baz danych.  
   
   
 
Systemy zarzadzania bazami danych. 
 
Systemem zarzadzania baza danych (SZBD) (lub ang. Database Management System, skrót 
DBMS) nazywamy zbiór programów umozliwiajacych tworzenie i eksploatacje bazy danych.  

background image

Istnieje wiele systemów zarzadzania baza mi danych. Ale tylko kilka z nich jest w stanie 
poradzic sobie z duzymi bazami (wymiarami od kilkunastu megabajtów do kilkunastu 
terabajtów). Najwieksza baza danych liczy ponad 16 TB i jest przechowywana w RDBMS 
DB2. Do pierwszej dziesiatki wchodza DB2, Teradata (wasko wyspecjalizowany system), 
IMS (wasko wyspecjalizowany system) i Oracle.  
Najwiekszymi uniwersalnymi RDBMS sa DB2 (produkt IBM’a), Oracle, Sybase, Informix, 
Progress i Ingress. Bazy Oracle, Informix, Ingress oraz Sybase sa typowymi SQL’owymi 
bazami danych. W bazach DB2 i Progress zdecydowano na zastosowanie skomplikowanego 
formatu bazy, na rzecz zwiekszenia wydajnosci. DB2 i Progress maja rózne zastosowania ze 
wzgledu na bardzo duze wymagania sprzetowe i systemowe DB2 (DB2 zachowuje sie 
sensownie pod systemami AIX oraz AS/400 na sklastrowanych komputerach lub 
mainframe’ach). Progress jest dostepny na wielu platformach systemowych oraz sprzetowych 
(co prawda, nie jest zbyt udana realizacja pod AS/400).