Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych

numerycznie

(722313)

Robotnicy przemysłowi i rzemie

ś

lnicy

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Tokarz/frezer obrabiarek sterownych numerycznie
(722313)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-217-1 (217)


Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach .................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy .......................................

4

2. Opis zawodu ................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie .............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

7

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Przygotowywanie materiałów, narz

ę

dzi i obrabiarki do

wykonywania zada

ń

Kz1 ................................................. 10

3.2. Toczenie/frezowanie zgodnie z ustalonymi procesami

technologicznymi na obrabiarkach sterowanych nume-
rycznie Kz2 ..................................................................... 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

722313 Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie

Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemie

ś

lnicy (w Mi

ę

dzyna-

rodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 7223 – Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do
metali i pokrewni (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Za-

wodów ISCO-08 odpowiada grupie 7223 Metal working machine tool
setters and operators).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo przemysłowe, Dział 25. Produkcja metalo-
wych wyrobów gotowych, z wył

ą

czeniem maszyn i urz

ą

dze

ń

, Gru-

pa 25.6. Obróbka metali i nakładanie powłok na metale; obróbka
mechaniczna elementów metalowych.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: ana-
lizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz

głównie z wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 5

przedsi

ę

biorstwach (

ś

rednie – 3, małe – 2, w tym produkcyjne – 2 i pro-

dukcyjno-handlowe – 3), przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Paweł Krawczak – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli

i Kształcenia Praktycznego w Łodzi,

•

Robert Dubas – Firma Dubas – Robert Dubas w Szczecinie,

•

Sebastian Machacz – AscoNumatics Sp. z o.o. w Łodzi,

•

Barbara Kapruziak – O

ś

rodek Osi

ą

gania i Doskonalenia Kwalifikacji

Zawodowych w ŁCDNiKP w Łodzi.

Ewaluatorzy:

•

Paweł Nosal – MTS w Tarnowie,

•

Maciej Matysek – Datamas w Warszawie.

5

Recenzenci:

•

Andrzej Leks – ZERO Technologia Produkcji w Warszawie,

•

Artur Grochowski – Festo Sp. z o.o. w Jankach.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Mirosław Urbaniak (przewodnicz

ą

cy) – Federacja Stowarzysze

ń

Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej w War-
szawie,

•

Dariusz Wr

ą

bel – Zwi

ą

zek Pracodawców Zaplecza Energetyki

w Krakowie,

•

Konrad Kujawski – Zwi

ą

zek Zawodowy In

ż

ynierów i Techników,

członek Zarz

ą

du Okr

ę

gu Łódzkiego.

Data zatwierdzenia:

•

10.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie nadzoruje pro-

ces wytwarzania produktów na tokarce lub frezarce sterowanej nume-
rycznie.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie przygotowuje

tokark

ę

lub frezark

ę

sterowan

ą

numerycznie do realizacji procesu tech-

nologicznego. Dobiera narz

ę

dzia obróbkowe, ustawia parametry ob-

róbki, programuje lub wczytuje program, a tak

ż

e nadzoruje jego reali-

zacj

ę

– zgodnie z dokumentacj

ą

techniczn

ą

oraz zachowaniem najwy

ż

-

szych standardów jako

ś

ci, ze szczególnym uwzgl

ę

dnieniem przestrze-

gania zasad BHP. Do zada

ń

tokarza/frezera nale

ż

y równie

ż

kontrola

jako

ś

ci wykonanych wyrobów oraz ich zgodno

ś

ci z dokumentacj

ą

tech-

niczn

ą

.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy

)

Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie pracuje w no-

woczesnych przedsi

ę

biorstwach usługowo-produkcyjnych. Stanowi-

skiem pracy tokarza/frezera obrabiarek sterowanych numerycznie jest
pojedyncza obrabiarka (tokarka, frezarka lub centrum obróbcze) lub
zespół obrabiarek, umiejscowionych w odpowiednio do tego celu przy-
stosowanych i wyposa

ż

onych pomieszczeniach (halach produkcyj-

nych). Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie pracuje wy-
ł

ą

cznie w pomieszczeniach zamkni

ę

tych, ogrzewanych, dobrze o

ś

wie-

tlonych i wentylowanych. Na stanowisku pracy tokarza/frezera obrabia-
rek sterowanych numerycznie wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla zdrowia spo-

wodowane uci

ąż

liwymi warunkami pracy m.in. hałasem, wyst

ę

powa-

niem substancji chemicznych (chłodziwa lub oleje) oraz zagro

ż

enia

wynikaj

ą

ce z niewła

ś

ciwego i niezgodnego z zasadami BHP u

ż

ytkowa-

nia obrabiarek lub narz

ę

dzi obróbkowych. Stanowisko pracy mo

ż

e by

ć

stanowiskiem indywidualnym lub zespołowym, praca odbywa si

ę

w systemie jedno- lub wielozmianowym.

7

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie powinien mie

ć

uzdolnienia techniczne i manualne. Powinna go cechowa

ć

odpowie-

dzialno

ść

, samodzielno

ść

, dokładno

ść

, spostrzegawczo

ść

, podzielno

ść

uwagi oraz umiej

ę

tno

ść

koncentracji. Ponadto wymagany jest dobry

wzrok (dopuszcza si

ę

korygowanie wad okularami), rozwini

ę

ty zmysł

dotyku, sprawno

ść

manualna oraz ogólna, dobra kondycja fizyczna.

Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu s

ą

: choroby psychiczne,

epilepsja, zaburzenia równowagi, choroby skórne, alergie, choroby
ograniczaj

ą

ce sprawno

ść

manualn

ą

.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Pracodawcy zatrudniaj

ą

na tym stanowisku osoby posiadaj

ą

ce

uko

ń

czon

ą

zasadnicz

ą

szkoł

ę

zawodow

ą

w zawodzie 722307 Operator

obrabiarek skrawaj

ą

cych lub technikum o kierunku 311504 Technik

mechanik, a tak

ż

e osoby z potwierdzon

ą

kwalifikacj

ą

M.19. U

ż

ytkowa-

nie obrabiarek skrawaj

ą

cych, uj

ę

t

ą

w podstawie programowej kształce-

nia w tym zawodzie. Mo

ż

liwe jest równie

ż

uzyskanie kompetencji za-

wodowych wła

ś

ciwych dla zawodu poprzez szkolenie praktyczne (przy-

uczenie) na stanowisku pracy, sta

ż

e, zdobywanie do

ś

wiadczenia

w trakcie pracy. Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie
przed podj

ę

ciem pracy na stanowisku powinien uko

ń

czy

ć

specjali-

styczne szkolenia w zakresie obsługi obrabiarki oraz czytania i edycji
programów obróbkowych. Przydatna do pracy w tym zawodzie jest
znajomo

ść

j

ę

zyka obcego na poziomie podstawowym (głównie angiel-

ski i niemiecki), niezb

ę

dna do rozumienia komunikatów i polece

ń

gene-

rowanych przez układ sterownia obrabiarki.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych numerycznie mo

ż

e podnosi

ć

swoje kwalifikacje poprzez uko

ń

czenie specjalistycznych szkole

ń

w zakresie obsługi obrabiarek innych typów np. centrów obróbczych,
obrabiarek o zwi

ę

kszonej ilo

ś

ci osi programowania lub z odmiennymi

układami sterowania numerycznego. Po

żą

danymi s

ą

równie

ż

szkolenia

z obszaru organizacji produkcji, kontroli, doskonalenia procesów pro-
dukcyjnych oraz poprawy jako

ś

ci produktów.

8

Tokarz/frezer mo

ż

e uzyska

ć

zawód 311504 Technika mechanika po

potwierdzeniu kwalifikacji M.44. Organizacja i nadzorowanie procesów
produkcji maszyn i urz

ą

dze

ń

, uj

ę

tej w podstawie programowej dla za-

wodu 311504 Technik mechanik oraz podniesieniu wykształcenia ogól-
nego do poziomu

ś

redniego. Tokarz/frezer obrabiarek sterowanych

numerycznie mo

ż

e awansowa

ć

na stanowisko mistrza, brygadzisty lub

lidera zespołu.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Analizowanie dokumentacji technicznej wyrobu do wykonania

obróbki na tokarce/frezarce sterowanej numerycznie (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z2. Dobieranie uchwytów, oprawek i narz

ę

dzi skrawaj

ą

cych do ob-

róbki (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3. Ustalanie parametrów technologicznych obróbki (niezb

ę

dne kompe-

tencje: Kz1, KzS).

Z4. Dobieranie i przygotowywanie surowca do obróbki (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, KzS).

Z5. Przygotowywanie obrabiarki do realizacji procesu technologicz-

nego (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z6. Wczytywanie lub wpisywanie programu obróbkowego do sterow-

nika obrabiarki (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z7. Uruchamianie programu obróbki i wykonywanie testowej partii

próbnej lub pojedynczego wyrobu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z8. Kontrolowanie jako

ś

ci wykonanego wyrobu i weryfikacja jego

zgodno

ś

ci z dokumentacj

ą

technologiczn

ą

(niezb

ę

dne kompe-

tencje: Kz2, KzS).

Z9. Nadzorowanie pracy obrabiarki i przebiegu procesu produkcyj-

nego (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z10. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami i przepi-

sami BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

rodowiska (nie-

zb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie materiałów, narz

ę

dzi i obrabiarki do wykony-

wania zada

ń

(potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4,

Z5, Z6, Z10).

Kz2 – Toczenie/frezowanie zgodnie z ustalonymi procesami technolo-

gicznymi na obrabiarkach sterowanych numerycznie (potrzebne
do wykonywania zada

ń

: Z7, Z8, Z9, Z10).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z10).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3

wła

ś

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europej-

skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miej-
scem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (gru-

pa wielka 7 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód tokarza/frezera obrabiarek sterowanych

numerycznie:
1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady, procesy i poj

ę

cia

ogólne; zna i rozumie podstawowe zale

ż

no

ś

ci w zawodzie toka-

rza/frezera obrabiarek sterowanych numerycznie oraz w szerszym
zakresie elementarne uwarunkowania prowadzonej działalno

ś

ci

w bran

ż

y obróbki mechanicznej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

niezbyt prostych zada

ń

i rozwi

ą

zywania prostych, typowych proble-

mów w zawodzie tokarza/frezera obrabiarek sterowanych nume-
rycznie poprzez dobieranie podstawowych metod, narz

ę

dzi, mate-

riałów i informacji; potrafi wykonywa

ć

zadania według ogólnej in-

strukcji, w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach; umie odbiera

ć

i formu-

łowa

ć

niezbyt zło

ż

one wypowiedzi, tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi

w j

ę

zyku obcym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z10 wymaga

posiadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie materiałów, narz

ę

dzi i obrabiarki

do wykonywania zada

ń

Kz1

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, procesy, poj

ę

cia

ogólne

i

zale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane

z przygotowywaniem

materiałów,

narz

ę

dzi i obrabiarki do wykonywa-

nia zada

ń

, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

rodowiska w zakresie przygo-

towywania materiałów, narz

ę

-

dzi i obrabiarki do wykonywa-
nia zada

ń

;

−

dokumentacj

ę

techniczn

ą

, ry-

sunki wykonawcze, wymiarowa-
nie,

oznaczanie

stanu

po-

wierzchni, tolerancje kształtu
i poło

ż

enia;

−

budow

ę

i zasad

ę

działania

tokarki/frezarki sterowanej nu-
merycznie; zasady mocowania
przedmiotu obrabianego, ro-
dzaje uchwytów, przyrz

ą

dy ob-

róbkowe;

−

narz

ę

dzia obróbkowe do to-

czenia i frezowania;

−

metody pomiaru warto

ś

ci ko-

rekcyjnych narz

ę

dzi;

−

parametry skrawania;

−

punkty

charakterystyczne

w przestrzeni geometrycznej ob-
rabiarki.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

ą

zane z przygo-

towywaniem materiałów, narz

ę

dzi

i obrabiarki do wykonywania zada

ń

,

według okre

ś

lonej instrukcji, w cz

ę

-

ś

ciowo

zmiennych

warunkach,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

., er-

gonomii i ochrony

ś

rodowiska

w zakresie przygotowywania
materiałów, narz

ę

dzi i obra-

biarki do wykonywania zada

ń

;

−

posługiwa

ć

si

ę

dokumentacj

ą

techniczn

ą

;

−

dobiera

ć

uchwyty i oprawki do

mocowania przedmiotu obra-
bianego i narz

ę

dzi;

−

mocowa

ć

przedmiot obrabiany

w uchwytach i przyrz

ą

dach ob-

róbkowych;

−

dobiera

ć

narz

ę

dzia obróbkowe;

−

mierzy

ć

warto

ś

ci korekcyjne

narz

ę

dzi;

−

dobiera

ć

parametry skrawania;

−

ustala

ć

punkt zerowy przed-

miotu obrabianego;

−

wczytywa

ć

program do ste-

rownika obrabiarki.

11

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z7, Z8, Z9, Z10 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Toczenie/frezowanie zgodnie z ustalonymi

procesami technologicznymi na obrabiarkach
sterowanych numerycznie Kz2

Wiedza – zna i rozumie podstawo-
we fakty, zasady, procesy, poj

ę

cia

ogólne

i

zale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane

z realizowaniem procesów produk-
cyjnych na tokarce/frezarce stero-
wanej numerycznie, w szczególno-

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

rodowiska w zakresie reali-

zowania procesów produkcyj-
nych na tokarce/frezarce ste-
rowanej numerycznie;

−

funkcje maszynowe i pomocni-
cze stosowane w programo-
waniu obrabiarek sterowanych
numerycznie;

−

funkcje drogi (interpolacj

ę

pro-

stoliniow

ą

i kołow

ą

);

−

cykle obróbkowe;

−

narz

ę

dzia i przyrz

ą

dy kontrol-

no-pomiarowe;

−

metody oceny zu

ż

ycia narz

ę

-

dzi;

−

metody optymalizacji progra-
mów obróbkowych.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

ą

zane z realizo-

waniem procesów produkcyjnych
na

tokarce/frezarce

sterowanej

numerycznie, według okre

ś

lonej

instrukcji, w cz

ęś

ciowo zmiennych

warunkach, w szczególno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

., er-

gonomii i ochrony

ś

rodowiska

w zakresie realizowania proce-
sów produkcyjnych na tokar-
ce/frezarce sterowanej nume-
rycznie;

−

analizowa

ć

zapis kodu pro-

gramu obróbkowego;

−

rozró

ż

nia

ć

funkcje programo-

wania;

−

bezkolizyjnie realizowa

ć

pro-

gram obróbkowy;

−

kontrolowa

ć

jako

ść

wykonane-

go wyrobu;

−

ocenia

ć

zu

ż

ycie narz

ę

dzi ob-

róbkowych;

−

wprowadza

ć

zmiany w pro-

gramie obróbkowym.

12

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za przygotowywanie materiałów, narz

ę

dzi

i obrabiarki do wykonywania zada

ń

oraz za realizowanie procesów

produkcyjnych zgodnie z ustalonymi procedurami na tokarce/frezarce
sterowanej numerycznie,

−

dostosowuje zachowanie do zmian w

ś

rodowisku pracy przedsi

ę

-

biorstwa w obszarze obróbki mechanicznej,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach pracy przedsi

ę

biorstwa,

−

ocenia wpływ swoich działa

ń

realizowanych w ramach współpracy

zespołowej w przedsi

ę

biorstwie i ponosi odpowiedzialno

ść

za ich

skutki.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu toka-

rza/frezera obrabiarek sterowanych numerycznie przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 722313 Tokarz/frezer obra-

biarek sterowanych numerycznie

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.