Występowanie bakterii mlekowych w mikroflorze przewodu pokarmowego człowieka
Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych
•
Podstawowymi czynnościami układu pokarmowego jest trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych
Układ pokarmowy
•
Rozpoczyna się od jamy ustnej, potem poprzez gardło i przełyk pokarm dociera do żołądka, z niego
przechodzi do jelita cienkiego.
•
Niestrawione resztki przesuwane są poprzez jelito grube do odbytu.
•
Długość tej drogi wynosi 8-9 metrów.
Dzieli się na kilka połączonych ze sobą odcinków:
•
jama ustna
•
gardło
•
przełyk
•
żołądek
•
jelito cienkie
•
jelito grube
Liczba drobnoustrojów zasiedlających zależy od miejsca ich zasiedlenia w kolejnych odcinkach przewodu
pokarmowego.
Mikroflora autochtoniczna
•
Naturalna mikroflora człowieka bytuje zarówno na zewnętrznych powierzchniach ciała jak i wewnątrz.
•
Jest to tzw. mikroflora autochtoniczna, której obecność odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymywaniu zdrowia
i prawidłowych funkcji organizmu.
Skład ilościowy i jakościowy mikroflory autochtonicznej zależy od warunków środowiskowych, stanu zdrowia (np.
kuracji antybiotykowej, infekcji), sposobu żywienia, jak również od trybu życia (np. stresu).
Ślina pH 6,7 - 6,8 - około 10
3
jtk / cm
3
•
W trawieniu i przesuwaniu pokarmów niezbędne jest wydzielanie przez gruczoły trawienne enzymów i śluzu.
•
Pierwszą taką wydzieliną jest ślina, tworzona w śliniankach.
•
Oprócz funkcji trawiennej (zawiera w sobie enzym amylazę trawiącą skrobię) pełni również rolę ochronną,
ma bowiem właściwości bakteriobójcze i nawilża jamę ustną, chroniąc ją przed twardymi składnikami
pokarmu.
Sok żołądkowy - u zdrowego człowieka jest to miejsce prawie sterylne (pH 1,2 - 3).
•
Jest mieszaniną kwasu solnego, wody i czynnika wewnętrznego wydzielanego przez komórki okładzinowe
oraz pepsynogenu (komórki główne) i śluzu (komórki śluzowe).
•
Pepsynogen jest nieaktywnym enzymem ulegającym uczynnieniu do pepsyny w środowisku kwaśnym
zapewnianym przez kwas solny. Pepsyna bierze udział w trawieniu białek.
•
Wydzielany przez niektóre komórki śluz ma podstawowe znaczenie dla ochrony błony śluzowej żołądka
przed "agresywnym" wpływem kwasu.
•
Znajduje się tam nie więcej niż 10
2
- 10
3
jtk/g przy średnim pH < 3.
•
Są to głównie drobnoustroje względnie beztlenowe Gram(+): Lactobacillus, Streptococcus, Enterobacterium
i drożdże.
•
Niektóre bakterie są chronione przed pH żołądka cząstkami pokarmu i dzięki temu mogą „przebić” się do
jelit.
•
W stanach chorobowych, gdy żołądek jest "odkwaszony" (pH bliskie lub ponad 7), przestaje on być naturalną
barierą chroniącą przewód pokarmowy przed drobnoustrojami z zewnątrz.
Wątroba
•
Jedną z funkcji wątroby jest wydzielanie żółci.
•
Żółć nie spływa bezpośrednio do dwunastnicy, ale gromadzi się w pęcherzyku żółciowym.
•
Główna droga wyprowadzająca żółć nosi nazwę przewodu żółciowego.
Jelita
•
Enzymy trawienne znajdują się również w samych jelitach.
•
Żółć jest mieszaniną wody, kwasów żółciowych, cholesterolu, bilirubiny i innych substancji.
•
Sole żółciowe odgrywają bardzo dużą rolę w trawieniu tłuszczów i rozpuszczalnych w nich witamin.
•
Żółć spływa najpierw do pęcherzyka żółciowego, gdzie jest zagęszczana (do 20 razy). W momencie
pojawienia się w jelicie pokarmów, zwłaszcza z dużą zawartością tłuszczów, skurcz pęcherzyka uwalnia
zgromadzoną żółć do dwunastnicy.
•
pH alkaliczne
•
jelito czcze - znajduje się tam do 10
5
jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie: Bifidobacterium, Streptococcus,
Bacteroides, drożdże.
•
jelito kręte - znajduje się tam do 10
9
jtk/g treści pokarmowej, w tym głownie: Bifidobacterium,
Enterobacterium, Streptococcus, Clostridium, Bacteroides, drożdże.
•
jelito grube - znajduje się tam około 10
10
- 10
11
jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie ścisłe beztlenowce
Gram(+) i Gram(-): Streptococcus, Eubacterium, Bacteroides, Bifidobacterium, Clostridium, Lactobacillus,
Enterobacterium, drożdże.
Podstawowe funkcje mikroflory jelitowej
•
degradacja resztek pożywienia (oligosacharydów, pektyn, hemiceluloz, peptydów, lipidów)
•
biosynteza witamin: biotyny, ryboflawiny, kobalaminy, pirydoksyny, folacyny, kwasu pantotenowego,
witaminy K. Synteza jelitowa pokrywa część zapotrzebowania organizmu na te witaminy, dlatego długotrwałe
kuracje antybiotykowe mogą doprowadzić do niedoborów witamin z grupy B.
•
ochrona przed zagrożeniem ze strony bakterii chorobotwórczych - wytwarzanie bakteriocyn, kwasu
mlekowego lub H
2
O
2
. Bakterie stymulują układ immunologiczny organizmu do produkcji przeciwciał
zwalczających specyficzne patogenny.
Trzustka
•
Jest prawdziwą "fabryką" enzymów.
•
Narząd ten wydziela na dobę do 4 litrów soku, w którym znajdują się enzymy trawiące białka, tłuszcze i
skrobię.
•
W przeciwieństwie do żołądka wydzielina ta ma odczyn zasadowy, dzięki zawartym w niej wodorowęglanom.
•
Trzustka oprócz enzymów wydziela również hormony; najważniejsze z nich to insulina i glukagon.
Stolec
•
Gatunkiem bakterii obecnym w stolcu dziecka karmionego piersią są Bifidobacterium, szczególnie Bif.
bifidum (99 % populacji przy pH stolca 4,5 - 5,5).
•
W stolcu dziecka karmionego dietą mieszaną skład mikroflory przewodu pokarmowego ulega zmianie.
Wciąż dominują bifidobakterie (Bif. longum i Bif. adolescentis), to jednak pH wzrasta do 7, co świadczy o
obecności mikroflory patogennej.
•
Podobnie jest w przypadku ludzi dorosłych.