Opracował: Kamil Mamak 

SEKCJA   PRAWA                KARNEGO  TBSP  UJ 

pojedyncze

współsprawstwo

kierownicze

polecające

 

 

WSPÓŁDZIAŁANIE  W  POPEŁNIENIU PRZESTĘPSTWA 

 



 

W  większości  typów  części  szczególnej,  czynnośd  sprawcza  opisana  jest  przez 
czasownik sugerujący, że jego realizacja następuje przez jedną osobę. 



 

Art.  18  stanowi  podstawę  do  rozszerzenia  zakresu  odpowiedzialności  poza  sprawcę 
wypełniającego wszystkie znamiona typu. 



 

Koncepcja  udziału  w  cudzym  przestępstwie  –  sprawcą  tylko  ten,  kto  samodzielnie 
zrealizował  znamiona;  współdziałający  odpowiada  tylko  gdy  sprawca  bezpośredni 
zrealizuje wszystkie znamiona czynu – akcesoryjnośd; także „skrajna akcesoryjnośd”. 



 

Koncepcja jednolitego sprawstwa – rozszerzenie pojęcia sprawstwa, wszystkie osoby 
przyczyniające się do popełnienia przestępstwa popełniają „swoje” przestępstwa. 



 

Jest  kilka  teorii  uzasadniających  odpowiedzialnośd  osób  współdziałających 
w popełnieniu  czynu  zabronionego  –  kodeks  rozwija  koncepcję  Makarewicza 
(połączenie tych dwóch wyżej).  



 

Istnieją 4 równoważne rodzaje sprawstwa – sprawcze postacie współdziałania: 



 

Warunkiem odpowiedzialności za sprawstwo (dokonanie) jest wykonanie czynu przez 
sprawcę bezpośredniego - element akcesoryjności. 



 

Termin  „sprawstwo”  występuje  w  kodeksie  w  dwóch  znaczeniach:  szerszym 
i węższym. 



 

Sprawstwo w wąskim znaczeniu występuje w rozdziale II – nie obejmuje podżegania 
i pomocnictwa, a w szerokim znaczeniu występuje poza tym rozdziałem. 
 

SPRAWSTWO  POJEDYNCZE 

 



 

Opisane  w  18§1  zdanie  1;  najprostsza  forma  sprawstwa,  zwana  jednosprawstwem 
lub sprawstwem bezpośrednim. 



 

Formalno – obiektywna: konieczne wypełnienie wszystkich znamion typu czynu. 



 

Subiektywna: sprawca działa z wolą sprawczą – cum animo auctori. 



 

Mieszana: wypełnienie wszystkich znamion + cum animo auctori. 



 

Materialno – obiektywna: istotny (warunkujący) wkład w popełnienie czynu – SN. 



 

Znamię  czasownikowe  „wykonuje  czyn  zabroniony”  oznacza,  że  sprawstwo 
pojedyncze oparte jest na koncepcji formalno – obiektywnej. 



 

Sprawstwo  pojedyncze  obejmuje  zarówno  przypadki  pojedynczego  wykonania 
znamion jak i przypadki realizacji znamion  przez większą liczbę osób, w tym samym 
miejscu  i  czasie  –  jednak  bez  porozumienia  i  świadomości  działania  razem 
(sprawstwo równoległe, współsprawstwo koincydentalne) 

teorie sprawstwa

formalno - obiektywna

subiektywna

mieszana

materialno- obiektywna