„Oby mi Bóg dał słowo odpowiednie do myśli,
a myśli godne tego co mi dano”

Księga Mądrości 7,15

„OSTRA FAZA”

Prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński

Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej

Zakład Biochemii Klinicznej i Medycyny Laboratoryjnej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Reakcje ostrej fazy występują

po ostrych

uszkodzeniach tkanek

o różnej etiologii:

1.

Ostry stan zapalny

2.

Infekcje bakteryjne

3.

Zranienia i stany pooperacyjne

4.

Martwica tkanki, w tym zawał serca

5.

Oparzenia termiczne i chemiczne

6.

Końcowe dni ciąży i okres połogu

7.

Wysokie dawki estrogenów

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

Reakcje ostrej fazy występują

po ostrych uszkodzeniach tkanek

o różnej etiologii,

a w osoczu

pojawiają się charakterystyczne

B.O.F.

BIAŁKA OSTREJ FAZY

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

REAKCJE OSTREJ FAZY

nawarstwiają się na

MIEJSCOWE

i OGÓLNOUSTROJOWE

wczesne, nieswoiste

odczyny organizmu

na czynniki szkodliwe

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

MIEJSCOWE

wczesne, nieswoiste odczyny:

„FALA NIESZCZELNYCH BŁON”

•

ROZSZERZENIE NACZYŃ:

calor, rubor, tumor

;

•

Zlepianie się PŁYTEK i odkładanie fibryny;

•

uwalnianie enzymów LIZOSOMALNYCH z

leukocytów i tkanek;

•

Synteza niskocząsteczkowych MEDIATORÓW

(w komórkach: śródbłonka, WBC, tuczne)

i uwalnianie (histamina, serotonina, kininy):

dolor i functio laesa

•

Rozrost komórek mezenchymalnych

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

OGÓLNOUSTROJOWE

wczesne, nieswoiste odczyny:

•

Złe samopoczucie;

•

Podwyższona temperatura ciała;

•

Leukocytoza;

•

Wzrost OB.;

•

Zmiany frakcji proteinogramu.

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

W większości to

INHIBITORY PROTEINAZ

w osoczu

(antyproteolityczna bariera

osocza)

i płynie pozanaczyniowym

chronią organizm przed

niekontrolowaną proteolizą.

Kompleks proteinaza-inhibitor:

receptory RBC, makrofagi wątroby

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

Synteza dzięki ekspresji

genów i transkrypcji w:

• hepatocytach

• monocytach

• granulocytach

• uszkodzonej tkance

łącznej.

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

Synteza regulowana przez

CYTOKINY

(głównie IL-6):

•

CRP wzrost ekspresji IL-6

•

AGP wzrost ekspresji

IL-6 z I L-1

lub

IL-6 z TNF-α

•

Fibrynogen:

wzrost ekspresji IL-6

•

Albumina

: spadek ekspresji

(wiele cytokin)

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

POZYTYWNE (↑

min. o 25%)

↑ 1000 x:

1/.

CRP

2/.

SAA

↑ 2–5 x:

1/.

α

1

PI

2/.

α

1

CT

3/.

α

1

AGP

4/.

α

2

MG

5/.

Haptoglobina

6/.

Fibrynogen

7/.

Ferrytyna

↑ ok. 50%:

1/.

Cp

2/.

C3 i C4

NEGATYWNE (↓

stężenia)

1/.

Albumina

2/.

Transferyna

3/.

α

2

HS glikoproteina

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

To glikoproteiny, z wyjątkiem:

Dwóch POZYTYWNYCH:

↑ 1000 x:

1/.

CRP

2/.

SAA

Jednego NEGATYWNEGO
1/.

Albumina

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

Kinetyka BOF pozytywnych I rzutu:
Wzrost w osoczu już po 6-8 godz.,
Szczyt stężenia w 24 -48 godz.,
Szybko spada po zaniku bodźca(T

1/2

=6h)

(

CRP i SAA)

Kinetyka BOF pozytywnych II rzutu:
Wzrost w osoczu po 24-48 godz.,
Szczyt stężenia w 72 -96 godz.,
Wolno spada po zaniku bodźca;
(pozostałe pozytywne BOF)

cdn.

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

CRP (białko C-reaktywne):

1/Precypitaty z polisacharydami C

pneumokoków

2/Aktywuje układ dopełniacza: C5a
pobudza chemotaksję i fagocytozę
3/Ułatwia usuwanie
mikroorganizmów i uszkodzonych
komórek własnych
4/Indukuje syntezę w makrofagach
cytokin przeciwzapalnych

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

CRP (białko C-reaktywne):

5/ W zakażeniach bakteryjnych

powyżej 50 mg/L

6/ W zakażeniach wirusowych

poniżej 50 mg/L

7/ CRP w normie:

-wyklucza ciężkie zapalenie

bakteryjne;

-nie wyklucza :przewlekłego

zapalenia, miejscowego zapalenia,
infekcji wirus. o lekkim przebiegu;

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

SAA (surowiczy amyloid A):
-przejściowa składowa HDL
-nasila reakcję zapalną
-w przewlekłym procesie zapalnym

ze wzrostem SAA, odkładanie
go w tkankach, co prowadzi do
amyloidozy

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

α

1

AGP (kwaśna glikoproteina,

orozomukoid):

-przyleganie neutrocytów do

śródbłonka

-inaktywuje niektóre proteinazy

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

α

2

MG( makroglobulina):

-silny inhibitor proteinaz, chroniąc

zdrowe tkanki przed
uszkodzeniem

OSTRA FAZA

Copyright: prof. Lech Torlinski MD,PhD

B.O.F.

Haptoglobina:
-wiąże i transportuje wolną HGB w

osoczu,kompleks usuwany
przez fagocyty

-w przypadku hemolizy chroni

przed utratą żelaza i

niewydolnością nerek

-wzrasta w zapaleniu, obniża się

podczas hemolizy, przy obu w
normie!

• DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ